Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

«Ὁ τυφλός γεννηθείς ἐν τῷ ἰδίῳ λογισμῷ ἔλεγεν. Ἆρα ἐγώ δι’ ἁμαρτίας γονέων ἐγεννήθην ἀόμματος; Ἆρα ἐγώ δι’ ἀπιστίαν ἐθνῶν ἐγεννήθην εἰς ἔνδειξιν; Οὐχ ἱκανῶ τοῦ ἐρωτᾶν πότε νύξ πότε ἡμέρα. Οὐκ εὐτονοῦσι μου οἱ πόδες τά τῶν λίθων προσκρούσματα. Οὐ γάρ εἶδον τόν ἥλιον λάμποντα, οὐδέ ἐν εἰκόνι τόν ἐμέ πλαστουργήσαντα. Ἀλλά δέομαί σου, Χριστέ ὁ Θεός, ἐπίβλεψον ἐπ’ ἐμέ καί ἐλέησόν με» (Στιχηρό του Εσπερινού της Κυριακής του Τυφλού σε ήχο δεύτερο) «Αυτός που γεννήθηκε τυφλός σκεφτόταν και μιλούσε με τον εαυτό του λέγοντας: Άραγε εγώ εξ αιτίας αμαρτιών των γονέων μου γεννήθηκα χωρίς μάτια; Άραγε εγώ εξαιτίας της απιστίας των ειδωλολατρών γεννήθηκα έτσι ώστε να πάρουν ένα σημάδι πίστης; Δεν είμαι ικανός να ρωτήσω πότε είναι νύχτα και πότε ...

Απόστολος Παύλος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Δεύτερη ομιλία «Εις τον Απόστολο Παύλο» Τι είναι ο άνθρωπος, και πόση αξία έχει η καταγωγή μας, και σε πόση αρετή μπορεί να φτάση αυτό το ζώο, το φανέρωσε καλύτερα από όλους τους ανθρώπους ο Παύλος. Ακόμα τώρα εξακολουθεί, από τότε που έζησε, να υπερασπίζη την ανθρώπινη φύση μας για χάρη του Κυρίου, σ’ όλους που την κατηγορούν, και να παρακινή στην αρετή, και να κλείνη τα στόματα εκείνων που βλασφημούν, και να δείχνη ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σ’ αγγέλους και σ’ ανθρώπους, αν θέλωμε να προσέχωμε τον εαυτό μας. Γιατί από την ίδια φύση ήταν κι εκείνος και δεν είχε διαφορετική ψυχή, ούτε κατοίκησε σε άλλο κόσμο. Ανατράφηκε στην ίδια γη και χώρα, ...

Άγιος Νεκτάριος, Επίσκοπος Πενταπόλεως, ο Θαυματουργός (1846-1920).  (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Η αμαρτία διαστρέφει το θείο κάλλος της εικόνας της ψυχής και του σώματος και την καθιστά δύσμορφη και αισχρή· γιατί, όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος: «όπως ακολουθούν οι σκιές τα σώματα, έτσι και οι αμαρτίες ακολουθούν τις ψυχές, απεικονίζοντας με σαφήνεια τις πράξεις τους». Η αμαρτία απομακρύνει τον άγγελο, τον φύλακα της ψυχής και του σώματος, και παραδίνει ψυχή και σώμα στην κατατυραννία του διαβόλου γιατί, καθώς λέει επίσης ο Μέγας Βασίλειος: «Όπως ο καπνός διώχνει τις μέλισσες και η δυσωδία απομακρύνει τα περιστέρια έτσι και η πολυθρήνητη και δύσοσμη αμαρτία απομακρύνει τον φύλακα άγγελο της ζωής μας». Η αμαρτία απομακρύνει κάθε ντροπή και καθιστά αδιάντροπους αυτούς που αμαρτάνουν, εξαιτίας του σκοτισμού του μυαλού ...

Ο μακεδονομάχος Τέλλος Άγρας γεννήθηκε στούς Γαργαλιάνους Μεσσηνίας το 1880. Με το βαθμό του υπολοχαγού μπήκε ως αντάρτης στο Βάλτο των Γιαννιτσών και πρωτοστάτησε στις συμπλοκές με τους κομιτατζήδες στο στρατηγικό αυτό σημείο, χωρίς να τον λυγίζουν οι τραυματισμοί και οι αρρώστιες του βάλτου. Στις 5 Ιουνίου 1907 ο Βούλγαρος Βοεβόδας Ζλάταν εκμεταλλεύτηκε το ήθος και την τιμιότητα του Άγρα και, αφού τον κάλεσε άοπλο να συμφιλιωθούνε, τον αιχμαλώτισε και τον κρέμασε κοντά στην Έδεσσα. Πραγματικό του όνομα Σαραντέλος ή Σαράντος Αγαπηνός. Η καταγωγή του ήταν από τη περιοχή Γαργαλιάνοι, όμως, γεννήθηκε στο Ναύπλιο, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως Εφέτης. Κατάγεται από πατέρα και μητέρα που οι ρίζες της γενιάς τους χάνονται σε ένδοξες και αριστοκρατικές οικογένειες. Το 1901 αποφοίτησε ...

Η ενασχόληση με τα σημεία που θα προηγηθούν της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού, γίνεται έντονη, όταν παρουσιάζονται παγκόσμια ή τοπικά γεγονότα που αυξάνουν την ανασφάλεια και το φόβο. Στην Αγία Γραφή, όπως και στα συγγράμματα των Αγίων Πατέρων, αναφέρονται τέτοια σημεία που δείχνουν ότι βρισκόμαστε στους έσχατους καιρούς. Ο Απόστολος Παύλος, γράφοντας στο μαθητή του Τιμόθεο, παραθέτει τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που θα ζουν εκείνη την εποχή. Ένα απ’ αυτά είναι ότι θα έχουν «μόρφωσιν εὐσεβείας» αλλά «τὴν δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι» (Β΄ Τιμ. 3,5). Θα δείχνουν ότι έχουν ευσέβεια, αλλά δεν θα έχουν εμπειρία της αληθινής πνευματικής ζωής. Με άλλα λόγια, θα γνωρίζουν πολλά και θεωρητικά για το Χριστό, την Εκκλησία, την πίστη, τις αρετές, τις εντολές του Χριστού, αλλά δεν ...

Ο Χρύσιππος έλυσε θεωρητικά το πρόβλημα της αιτιοκρατικής ανελευθερίας, κάνοντας διάκριση μεταξύ του εξωτερικό ερεθίσματος (αίτιο) και των εντυπώσεων τις οποίες αυτό προκαλεί στον ανθρώπινο νου. Τα εξωτερικά αίτια δημιουργούν στον ανθρώπινο νου τις «εντυπώσεις» (φαντασίαν), η αντίδρασή του όμως σε αυτές εξαρτάται αποκλειστικά από τον ίδιο. Τα εξωτερικά αίτια είναι οι νόμοι της Ειμαρμένης, αλλά δεν είναι τόσο ισχυροί ώστε να μας αναγκάσουν να πράξουμε σύμφωνα με αυτούς. Διότι η έγκριση της δράσης μας ανήκει στην εξουσία μας, επειδή η ίδια η φύση μας, καθορίζει την αντίδραση μας σε κάθε εξωτερικό ερέθισμα. (Long, 2012: 266-267 ). Η ειμαρμένη ιδωμένη από την σκοπιά της λειτουργικής λογικής αποκλείει κάθε μορφή ελευθερίας. Οι Στωικοί αντιμετώπισαν το πρόβλημα αναπτύσσοντας κατάλληλα την ηθική τους. Στην ...

ΩΔΗ  Ε΄ Ὀρθρίσωμεν ὄρθρου βαθέος καί ἀντί μύρου τόν ὕμνον προσοίσωμεν τῷ Δεσπότῃ, καί Χριστόν ὀψόμεθα,δικαιοσύνης ἥλιον, πᾶσι ζωήν ἀνατέλλοντα. Μετάφραση  Ας τρέξουμε πρωί πρωί με την αυγή και αντί για μύρο ας προσφέρουμε στον Δεσπότη Χριστό τον ύμνο και τότε θα δούμε με τα μάτια της ψυχής μας το Χριστό, τον ήλιο της δικαιοσύνης, να στέλνει τη ζωή σε όλους με την ανατολή του. Ερμηνεία Και πάλι η πρόσκληση του υμνογράφου να μιμηθούμε τις Μυροφόρες, και όπως εκείνες  σηκώθηκαν πολύ πρωί για να επισκεφτούν το μνημείο και να αλείψουν με μύρο τον Κύριο, έτσι κι εμείς να σηκωθούμε πολύ πρωί, να πάμε στις εκκλησιές μας και αντί μύρου να προσφέρομε τον ύμνο, τον αναστάσιμο, και όπως περιμένουμε τον ήλιο κατά την ανατολή έτσι κι εμείς να δούμε τον ...

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός (1921-2009).  (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Η αγάπη είναι το αποτέλεσμα της πίστεως και της υποταγής μας στο θείο θέλημα· είναι το «πλήρωμα του νόμου» και η «καθ’ υπερβολήν οδός» του Απ. Παύλου. Οι τρεις κορυφαίοι Απόστολοι, Πέτρος, Ιωάννης και Παύλος, λέγουν τα εξής χαρακτηριστικά γι’ αυτήν: ο μεν Πέτρος, «πάνω απ’ όλα να αγαπάτε ο ένας τον άλλο με όλη σας τη ψυχή» (Α’ Πέτρ. δ’ 8), τονίζοντας το «πάνω απ’ όλα», ενώ ο Ιωάννης που θεωρείται ως ο κατ’ εξοχήν απόστολος της αγάπης περιγράφει με δογματική ακρίβεια στο Ευαγγέλιο και τις Επιστολές του την προέλευσή της και τη θέση της στο χώρο των λογικών όντων. Εμείς όμως εδώ, για το σκοπό της ομιλίας μας, θα περιοριστούμε στην περιγραφή της αγάπης που ...

Ο όσιος Παχώμιος διδάσκεται από τον Άγγελο. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Ο αββάς Ωρσίσιος ήταν μαθητής του Αγίου Παχωμίου. Τον όρισε δε διάδοχό του και ηγούμενο της τρίτης μονής που είχε ιδρύσει στην τοποθεσία Χηνοβοσχείον. Ο Ωρσίσιος επαναλάμβανε συχνά με ταπείνωση κάτι που του είπε ο Άγιος Παχώμιος: «Αφού δεν έλαβες πολλή γνώση από τον Θεό, να μιλάς με παραβολές και ο Θεός θα ενεργήσει το σωστό». Δυστυχώς μια παραβολή σώθηκε από τις παραβολές που είναι επίκαιρη και για σήμερα που την παραθέτουμε. «Ξέρουμε ότι ο ουράνιος Πατέρας μας μάς δίδαξε την τέλεια γνώση μέσα από τις άγιες Γραφές. Παρ’ όλη τη φτώχεια του μυαλού μου νομίζω ότι, αν ο άνθρωπος δεν φυλάξει καλά στην καρδιά του τον λόγο της Αγίας Γραφής, όλα όσα άκουσε τα ξεχνάει και τα ...

Και ενώ η Ευρωπαϊκή διπλωματία βρίσκονταν σε πλήρη διπλωματική κινητικότητα για το ελληνικό ζήτημα στην Ελλάδα, μετά από την επιτυχή εξέλιξη των πολεμικών επιχειρήσεων του πρώτου έτους της επανάστασης, κρίθηκε απαραίτητο από τους φορείς του επαναστατημένου έθνους, να συγκαλέσουν εθνική συνέλευση. Στόχος της απόφασης αυτής ήταν να λάβουν μέτρα για την πολιτική συγκρότηση της Ελλάδα και τη «δίκαιη» εκπροσώπηση των επαναστατημένων περιοχών. Ήδη από τις πρώτες ημέρες της εκδήλωσης της επανάστασης στην Πελοπόννησο είχε γίνει προσπάθεια να συγκροτηθούν τοπικοί οργανισμοί, για να συντονίσουν καλύτερα τις επιχειρήσεις, αλλά και να λάβουν μέτρα, για την οργάνωση του επαναστατημένου έθνους, ώστε να εξασφαλιστεί η επιτυχής έκβαση του αγώνα. Αυτή όμως η προσπάθεια υπονομεύτηκε από τους ίδιους τους εκπροσώπους των τοπικών οργανισμών και των διοικήσεων με ...

Η αγάπη μεταξύ των Χριστιανών της αρχαίας Εκκλησίας φαινόταν στις δύσκολες περιστάσεις. Αυτό γινόταν για τους αδελφούς που ήταν αιχμάλωτοι είτε από ληστές είτε από εχθρούς. Το φαινόμενο δεν ήταν σπάνιο στην αρχαία εποχή. Ο Ερμάς αναφέρει ως τρίτη στον κα­τάλογο των αρετών: «την απελευθέρωση από τις ανάγκες των δού­λων του Θεού». Εφάρμοζαν το παράγγελ­μα του Αποστόλου: «Να θυμάστε τους φυλακισμένους, σαν να είστε και εσείς φυλακισμένοι» (Εβρ. ιγ’ 3). Στις περιπτώσεις αυτές όλη η Εκκλησία, από το ένα μέρος προσευχόταν «λύτρωσε τους φυλακισμένους μας» (Κλήμης), από το άλλο μέρος φρόντιζε  για να τους προσφέρει κάθε βοήθεια. Τους έστελλε με τους διακόνους τροφή και πωλούσε τα αφιερώματα για να εξαγοράσει αιχμαλώτους. Πολλές φορές γινόταν και αυτό το  αξιοθαύμαστο και πρωτοφανές. ...

Σήμερα, Παρασκευή 4 Ιουνίου 2021, στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων στη Θεσσαλονίκη, υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και του ΕΚΒΜΜ. Το μνημόνιο υπέγραψαν η Υπουργός Πολιτισμού της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας κ. Irina Stefoska και η Πρόεδρος του ΕΚΒΜΜ, καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας ΑΠΘ, κ. Ναταλία Πούλου. Αφορμή για την υπογραφή του μνημονίου υπήρξε η πρόσκληση από το Υπουργείο Πολιτισμού της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας προς το ΕΚΒΜΜ για την ανάληψη του έργου συντήρησης των τοιχογραφιών του βυζαντινού ναού του Αγίου Γεωργίου στο Κουρμπίνοβο. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που διασώζει ολοκληρωμένο εικονογραφικό πρόγραμμα κομνήνειας περιόδου (1191). Στο πλαίσιο του μνημονίου συμφωνήθηκε η συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών στους τομείς της ...

Το μεσημέρι της Παρασκευής, 4/6, ο Καθηγούμενος Γέροντας Εφραίμ ο Βατοπαιδινός διασωληνώθηκε μετά από απόφαση των γιατρών του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». H κατάσταση του είναι ελεγχόμενη. Ο ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου, ο οποίος νόσησε με Covid-19, βρίσκεται στον Ευαγγελισμό από την προηγούμενη Παρασκευή. Τις προηγούμενες μέρες δέχθηκε φαρμακευτική αγωγή στη Μονάδα αυξημένης φροντίδας, ενώ δυο μέρες μετά μεταφέρθηκε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας για αυξημένη παροχή οξυγόνου. Πηγή: ope.gr

Συνάντηση με τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος (ΟΜ.Σ.Ι.Ε.) κ. Κωνσταντίνο Πολίτη είχε ο Δήμαρχος Μετεώρων κ. Θεόδωρος Αλέκος στο γραφείο του στην Καλαμπάκα, την Τρίτη 1η Ιουνίου. Τον Πρόεδρο της ΟΜΣΙΕ συνόδευσε στην συνάντηση ο Ειδικός Γραμματέας της Ομοσπονδίας και Πρόεδρος του Σωματείου Ιεροψαλτών Τρικάλων κ. Αθανάσιος Δημητρίου, εντεταλμένος για θέματα Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η συνάντηση είχε ως θέμα τη διοργάνωση του «Πρώτου Διεθνούς Συνεδρίου της Ιεροψαλτικής Κοινότητας – Μετέωρα τα Ιερά» , που θα λάβει χώρο στην Καλαμπάκα, από τις 3 έως τις 6 Νοεμβρίου 2021. Το Συνέδριο αποτελεί δράση του Σωματείου Ιεροψαλτών Τρικάλων σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος, τελεί υπό την Αιγίδα και την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και αποτελεί δράση ...

Όσιος Στάρετς Μακάριος της Όπτινα (1788-1860). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Επιστολή 7η Μου γράφεις πως ενώ διαβάζεις πνευματικά βιβλία σε πιάνει απελπισία. Βιάζεις τον εαυτό σου να νηστεύει, να αγρυπνεί, να προσεύχεται και δεν ξέρεις γιατί τα κάνεις όλ’ αυτά. Γνωρίζεις πως πρέπει να τα κάνεις για την αγάπη του Θεού, την αγάπη αυτή όμως δεν τη νιώθεις μέσα σου. Ένας λογισμός φεύγει κι άλλος έρχεται στη θέση του, τα πάθη παρελαύνουν το ένα μετά το άλλο από την καρδιά σου και ζητάς τη συμβουλή μου. Απαντώ: Η ανάγνωση των πατερικών βιβλίων είναι ωφέλιμη κι απαραίτητη για να γνωρίσεις το θέλημα του Θεού. Οι πατέρες τήρησαν το λόγο του Θεού που μας παραδόθηκε με τις Γραφές. Βίωσαν την αλήθεια και μας έδωσαν το καλλίτερο παράδειγμα τα τη ζωή τους ...

Την Τετάρτη 2 Ιουνίου στις 19.00 θα πραγματοποιηθεί η διάλεξη του δρ. Βαγγέλη Μαλαδάκη με τίτλο «Βενετικά και φραγκικά νομίσματα στη Μακεδονία: εμπορικοί δρόμοι και συναλλαγές κατά τον 13ο και 14ο αιώνα», η οποία είναι ενταγμένη στον κύκλο διαλέξεων του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ) με θέμα «Δίκτυα και Επικοινωνία στο Βυζάντιο». Λίγα λόγια για την διάλεξη: Ο διαμελισμός των βυζαντινών εδαφών που προκύπτει μετά την Άλωση του 1204, πέρα από την πολιτική και διοικητική διαίρεση, οδηγεί αναπόφευκτα στη δημιουργία διαφοροποιημένων σε σχέση με το παρελθόν εμπορικών και άρα οικονομικών ζωνών. Ο ρόλος του βυζαντινού νομίσματος στις υψηλού τιμήματος εμπορικές συναλλαγές υποχωρεί και ο βενετικός οικονομικός παράγοντας στη Μακεδονία, παρών ήδη από δεκαετίες, καθορίζει πια τις νέες πραγματικότητες με την κυκλοφορία των χρυσών ...

Όσιος Πορφύριος (1906-1991). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Απέφευγε την οξύτητα στις εκφράσεις. Συνιστούσε πάντα όλα να γίνονται απαλά και χωρίς βία. Οι τρομακτικές μορφές πού παίρνει ο πονηρός και παρουσιάζεται στον χριστιανό, οφείλονται πολύ συχνά στον βίαιο τρόπο, με τον όποιον ο πιστός πολεμά τα πάθη του, έλεγε. Το πνεύμα του κακού δεν έχει μορφή· οι άνθρωποι του δίνουν μορφή ανάλογα με τα βιώματά τους, τα γονίδιά τους και την κληρονομικότητά τους. – Και ο Μέγας Αντώνιος που έβλεπε μορφές; – Ε, δεν ήταν μέγας και άγιος από την αρχή, έλεγε με χαμόγελο. Να αγωνίζεσαι απαλά και χωρίς βία να μεταμορφώσεις τα αμαρτωλά πάθη σε καλά. Οι τρεις Ιεράρχες δεν έβλεπαν το κακό·* και δεν περιγράφουν τον διάβολο. Δεν ασκούσαν βία πάνω τους, ώστε να καταπιέσθει ...

Ἐπί τῆς θείας φυλακῆς ὁ θεηγόρος Ἀββακούμ στήτω μεθ’ ἡμῶν καί δεικνύτω, φαεσφόρον Ἄγγελον διαπρυσίως λέγοντα· Σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ,   ὅτι ἀνέστη Χριστός ὡς παντοδύναμος. Μετάφραση Με τη θεία εγρήγορση ο θεηγόρος Αβακούμ ας στηθεί ανάμεσά μας κι  ας μας δείξει τον λαμπροφόρο άγγελο που με πύρινο λόγο μιλάει και λέει: Σήμερα είναι η ημέρα της σωτηρίας όλου του κόσμου, γιατί αναστήθηκε ο Χριστός ως Παντοδύναμος. Ερμηνεία Η τέταρτη ωδή έχει σχέση τόσο με το Λόγο του Γρηγορίου του Θεολόγου «εις το Άγιον Πάσχα», όσο και με την προσευχή του προφήτη Αβακούμ στη δ΄ Ωδή των εννέα βιβλικών Ωδών. Ο προφήτης Αβακούμ για να δώσει μια πειστική απάντηση στην απορία των συγχρόνων του, γιατί οι δίκαιοι και ασεβείς κατατρέχονται από τους άδικους και ασεβείς, αποφάσισε να τεθεί σε νήψη ...

Οι αδελφότητα των Θωμάδων ψάλει το «Όσοι εις Χριστόν», ήχ. α΄σε συναυλία που έλαβε χώρα στη φιλόξενη χώρα της Ρωσίας, μεταφέροντας το άκουσμα της αγιορειτικής ψαλμωδίας. https://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/2021/06/07-ΟΣΟΙ-ΕΙΣ-ΧΡΙΣΤΟΝ-Κ.-ΠΡΙΓΓΟΥ-ΗΧ.-Α.mp3