Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

«Γνωρίζω την ελληνική μου ταυτότητα». Σειρά διαλέξεων του εικαστικού – συγγραφέα Βαγγέλη Παππά. «Ελληνική αρχαιότητα» Μέρος 4ο. Με την ευκαιρία της μεγάλης εορτής για τα 200 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ξεκίνησε την Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου, η σειρά διαλέξεων που πραγματοποιεί ο Εικαστικός και Συγγραφέας κ. Βαγγέλης Παππάς, με γενικό τίτλο «Γνωρίζω την Ελληνική μου ταυτότητα», στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», και θα ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2021, καλύπτοντας όλη την χρονική περίοδο της επετείου των 200 χρόνων.

Η μνήμη δεν είναι δραπέτευση από ένα δύσκολο παρόν. Ούτε προγονολατρεία. Η μνήμη είναι εφαλτήριο για άλμα σε κόσμους ανώτερους , ποιοτικότερους, ευγενέστερούς από αυτούς του παρελθόντος ή του παρόντος. Η μνήμη είναι μέτρο σύγκρισης με ηρωικά κατορθώματα, είναι όμως μαζί και μέτρο σοφίας, κερδισμένης από λάθη και εκτροπές των πατέρων μας, στην αέναη ανθρώπινη πάλη του φωτός με το σκότος που κατ δύο φωλιάζουν στην ανθρώπινη ψυχή. Όλα αυτά χαρακτηρίζουν ιδιαίτερα το έτος που διανύουμε. Ένα έτος επετειακό για τα διακόσια χρόνια της Ελληνική Επανάστασης. Της δικής μας επανάστασης. Και λέω «δικής μας», γιατί τους ήρωες πατέρες μας τους κουβαλούμε μέσα μας, είναι κομμάτι της ύπαρξής μας. Δεν είμαστε ουρανοκατέβατοι. Ουράνιας καταγωγής, ναι! Ουρανοκατέβατοι όμως, όχι! Ό,τι είμαστε, ό,τι έχουμε, ...

Ο Γρηγόριος ο Ε΄ υπήρξε ένας από τους πιο διαπρεπείς Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από την πτώση της αυτοκρατορίας και μετά. Η εποχή κατά την οποία ανέβηκε στον Πατριαρχικό θρόνο ήταν δύσκολη και έκρυθμη. Το τέλος του 18ου αιώνα σηματοδοτούσε την απαρχή μιας νέας εποχής που κύριο χαρακτηριστικό είχε την προετοιμασία των επαναστατικών κινήσεων σε όλη τη βαλκανική χερσόνησο, από τις παραδουνάβιες περιοχές μέχρι την Πελοπόννησο. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ελληνισμός άκμαζε οικονομικά εντός και εκτός των ορίων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεγονός που συντελούσε στην ανάπτυξη της παιδείας και της αφύπνισης των υπόδουλων Ελλήνων. Επιπρόσθετα, η διέλευση του Γρηγορίου από το Πατριαρχείο αποτελούσε παράλληλα τον επαναπροσδιορισμό της θρησκευτικής και πολιτικής σημασίας που είχε ο Πατριάρχης για το υπόδουλο γένος. Η προσωπικότητα ...

Γραμματόσημο με τον Γεώργιο Κοτζιά που εκδόθηκε το 2007. Γεώργιος Κοτζιάς (Χανιά 16 Ιουνίου 1918 – Νέα Υόρκη 13 Ιουνίου 1977) Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες επιστήμονες του 20ού αιώνα, μαζί με τον Γεώργιο Παπανικολάου, ήταν και ο γιατρός Γεώργιος Κοτζιάς που ανακάλυψε την L-Dora ή λεβοντόπα για την θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον και των συγγενών παθήσεων. Άνοιξε καινούργιους δρόμους στις νευροεπιστήμες κι αποτέλεσε μέντορα όσων ασχολήθηκαν με αυτές. Άγνωστος στο ελληνικό κοινό αλλά σπουδαία η προσφορά του. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία και με την ανώτατη διάκριση με το βραβείο Lasker το 1969. Το 1990 προβλήθηκε μια κινηματογραφική ταινία με τίτλο «Awakenings» (στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο «Ξυπνήματα») της οποίας το σενάριο βασιζόταν στο ομώνυμο βιβλίο του Βρετανού νευρολόγου Oliver Sacks (1933 – ...

Ερημίτης. Σχέδιο Ράλλη Κοψίδη. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Μελανία η νεώτερη Β’ 1. Όταν έφτασαν στην Αίγυπτο, επισκέφτηκαν τα κελλιά των αγίων μοναχών και των πιστών ασκητριών, ως πραγματικά σοφοί οικονόμοι, όπως έχει γραφεί, προσφέροντας στον καθένα τα απαραίτητα. Ανάμεσα στα άλλα επισκέφθηκαν το κελλί του αγίου αββά Ηφαιστίωνα, όπως ονομαζόταν, και τον παρακαλούσαν να δεχτεί την προσφορά τους, μερικά χρυσά νομίσματα. Ενώ αυτός αρνιόταν επίμονα και τους ζητούσε να μην το κάνουν, η Μελανία τριγύριζε στο κελλί του εξετάζοντας προσεκτικά τα σκεύη του. Διαπίστωσε ότι η περιουσία του όλη ήταν μια ψάθα, ένα καλάθι με λίγα ξερά παξιμάδια και ένα δοχείο με αλάτι. Βαθιά εντυπωσιασμένη από τον ανείπωτο και ουράνιο πλούτο του αγίου, έκρυψε μέσα στο αλάτι τα νομίσματα και βιάστηκε να βγει έξω από φόβο ...

Το 1919 το Ελληνικό Κράτος, μετά την έλευση και εγκατάστασή του στην Μικρά Ασία, αποφάσισε άμεσα και δραστικά να ιδρύσει ένα δεύτερο πανεπιστήμιο στον χώρο αυτόν. Η σύσταση του νέου εκπαιδευτικού ιδρύματος στην Σμύρνη καταδείκνυε σε όλους ότι η Ελλάδα δεν πήγε στην Μικρά Ασία για να κατακτήσει και να καταδυναστεύσει ξένους λαούς, αλλά για να φέρει σε αυτούς τον ανώτερο πολιτισμό της. Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (φωτογραφία του 1910) Στό φύλλο της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως» της 1ης Ιουλίου 1920 δημοσιεύθηκε ο Νόμος 2251 «Περί ιδρύσεως και λειτουργίας Πανεπιστημίου Ελληνικού εν Σμύρνη», η γενέθλια πράξη του δεύτερου ελληνικού ανώτατου εκπαιδευτηρίου στον χώρο της «καθ’ ημάς Ανατολής». Οι ζυμώσεις, ωστόσο, για το μείζονος σπουδαιότητας αυτό πολιτισμικό εγχείρημα άρχισαν αμέσως μετά την έλευση των επίσημων ...

Για να μπορεί κάποιος να κάνει αναλήψεις από κάποια τράπεζα, πρέπει να έχει καταθέσεις. Και οι καταθέσεις, για να γίνουν σε αυτήν, προϋποθέτουν από τον καθένα μας επίπονη εργασία, καλή διαχείριση των προσόδων, εκζήτηση μόνο αναγκαίων και όχι περιττών πραγμάτων και πόθο πτωχείας του Χριστού, που στοχεύει στην αποταμίευση από τις στερήσεις εκζητήσεων και απολαύσεων προσκαίρων. Αυτές οι καταθέσεις αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται με τον νόμιμο τόκο, έτσι ώστε, όταν έλθει η στιγμή της αναλήψεως, ο κάθε καταθέτης να είναι βέβαιος, ότι θα έχει το αναγκαίο απαιτούμενο χρηματικό ποσό για τις ανάγκες του. Στην πνευματική ζωή μας οι καταθέσεις είναι απαραίτητες, γιατί η στιγμή που θα χρειασθούμε να κάνουμε αναλήψεις δεν μας είναι εκ των προτέρων γνωστή και, αλλοίμονο, αν την στιγμή ...

Όσιος Παΐσιος Αγιορείτης (1924-1994). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Το «δόξα σοι ο Θεός» – Γέροντα, τι σημαίνει το «δόξα σοι ο Θεός»; – «Δόξα σοι ο Θεός» θα πη «να γίνη γνωστός ο Θεός στους ανθρώπους». Βλέπεις και εκείνο που είπε ο Χριστός: «Εγώ σε εδόξασα επί της γης… και νυν δόξασόν με συ, Πάτερ»*, μερικοί το παρεξηγούν και λένε: «Και ο Χριστός ζητάει δόξα!». Ενώ αυτό σημαίνει: «Εγώ, Πατέρα, Σε έκανα γνωστό επί της γης, κάνε με γνωστό κι Εσύ, για να πιστέψουν οι άνθρωποι».   – Γέροντα, αισθάνομαι την ανάγκη να λέω περισσότερο το «δόξα σοι ο Θεός» παρά το «Κύριε ελέησον». Μήπως δεν είναι σωστό; – Καλό είναι αυτό, ευλογημένη. Εγώ μπορεί να περάσω ολόκληρη μέρα κάνοντας εργόχειρο και λέγοντας «Δόξα σοι ο Θεός. Δόξα σοι ...

Υπάρχει και η μερίδα των πολιτών που ανησυχεί μήπως οι αρχές της χώρας του μπορούν να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών για να ελέγχουν αν κάποιος τηρεί την καραντίνα. Ένας τέτοιος έλεγχος, βέβαια, θα σήμαινε κατά κάποιο τρόπο παραβίαση και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ωστόσο, δεν πρέπει να ανησυχεί γι’ αυτό κάποιος πολίτης που αποφασίζει να χρησιμοποιήσει μια εφαρμογή ιχνηλάτησης, γιατί ένας έλεγχος μέσω αυτής δεν είναι τεχνικά δυνατός, καθώς οι εφαρμογές δεν συγκεντρώνουν στοιχεία για τη θέση και τις κινήσεις του ατόμου. Σε ολόκληρη τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού και ανάπτυξης εφαρμογών ιχνηλάτησης, λαμβανόταν σοβαρά υπόψη ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής. Έτσι, η εφαρμογή δεν συλλέγει δεδομένα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αποκάλυψη της ταυτότητας του χρήστη. Δεν ζητά ...

Ανάληψη Ο Κύριος Ιησούς για σαράντα ημέρες μετά την Ανάσταση «ην οπτανόμενος τοις μαθηταίς Αυτού». Χαροποιούσε τις καρδιές των μαθητών Του με την Παρουσία Του και τους μυσταγωγούσε στα μυστήρια της Βασιλείας. Ο Χριστός τους εμφανιζόταν και διάνοιγε τον νου τους να κατανοήσουν τις Γραφές. Ταυτόχρονα όμως και οι Απόστολοι ζούσαν με τέτοια ένταση προσευχής στην Παρουσία Του, που οι λόγοι Του αποτυπώνονταν στην καρδιά και στη μνήμη τους. Μολονότι ο Κύριος τους είχε υποσχεθεί ότι δεν θα τους αφήσει ορφανούς, την τεσσαρακοστή ημέρα αναλήφθηκε στον Ουρανό. Η Ανάληψη αποτελεί το τελευταίο γεγονός της επίγειας ζωής του Χριστού. Η λαμπρότητα της εορτής είναι τόσο μεγάλη, διότι αναλαμβανόμενος ο Κύριος στον Ουρανό ανύψωσε στον θρόνο της μεγαλωσύνης του Θεού την ανθρώπινη φύση άμεμπτη ...

Η ανάγκη του ανθρώπου να τον αγαπούν και να νοιάζονται γι’ αυτόν, φαίνεται και από την παράκληση – προτροπή: “να με σκέφτεσαι”. Είναι οδυνηρό να αισθάνεται ότι είναι, για τους άλλους, ανύπαρκτος, και μάλιστα απ’ αυτούς που περιμένει συμπαράσταση. Όμως, καμία σκέψη από τον άλλο δεν μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά κανένα. Κανένας συλλογισμός, όσο θετικός και να είναι, δεν επηρεάζει αν δεν ενεργοποιηθεί. Η ενεργοποίηση, βέβαια, γίνεται υλική, ψυχολογική ή πνευματική συμπαράσταση, ανάλογα με το τι χρειάζεται και τι δυνατότητες έχουμε. Η ενεργοποίηση αυτή εκφράζει την ουσιαστική μας αγάπη για τον άλλο που είναι εμπερίστατος και μας απλώνει το χέρι με το λόγο ή τη σιωπή του. Υπάρχει και περίπτωση να θέλουμε βοηθήσουμε, αλλά ν’ αδυνατούμε, ένεκα απόστασης ή της φύσης του ...

Σύμφωνα με τα θέσμια του Αγίου Όρους κάθε χρόνο την 1 Ιουνίου με το παλαιό ημερολόγιο πραγματοποιείται η καθιερωμένη τελετή Εγκαθίδρυσης της Ιεράς Επιστασίας. Φέτος την απερχόμενη Λαυριώτικη Επιστασία, θα διαδεχτεί η Βατοπαιδινή Επιστασία με Πρωτεπιστάτη τον Γέροντα Γεώργιο Βατοπαιδινό.  Τον Νέο Πρωτεπιστάτη  θα πλαισιώσουν οι  αντιπρόσωποι των Ιερών Μονών Μονών, Κουτλουμουσίου, Καρακάλλου και Σταυρονικήτα, σύμφωνα με την τάξη των ορισμένων τετράδων από τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους. Η Επιστασία είναι το εκτελεστικό όργανο των αποφάσεων της Κοινότητας και κατά δεύτερον ασκεί τα λεγόμενα δημαρχιακά καθήκοντα. Επίσης, είναι αυτή που έρχεται σε άμεση επαφή με τα όργανα του κράτους , τις υπηρεσίες του κράτους, ενώ καταρτίζει και την Ημερήσια Διάταξη κάθε σύναξης της Ιεράς Κοινότητος.  Το Τυπικό Εγκαθίδρυσης της Ιεράς Επιστασίας Γίνεται σύναξη της  Ιεράς ...

Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Όπως μια κόρη που είναι εμορφότερη και σοφώτερη και πλουσιώτερη απ’ όλες, πάρει για άντρα της κάποιον φουκαρά, τιποτένιον κι άσχημο, και τον ξεντύσει τα λερωμένα ρούχα, και τον ντύσει βασιλική στολή και βάλει στο κεφάλι του την κορόνα και καθήσει μαζί του, και τότε εκείνος ο φτωχός αρχίζει να φοβάται και να λέγει: σ’ εμένα τον καταφρονεμένο και τον φτωχό και τον τιποτένιο δόθηκε τέτοια τιμή; Έτσι κι ο Θεός έκανε στον ταλαίπωρο και ταπεινόν άνθρωπο. Του έδωσε να απογευτεί κάποιον άλλον κόσμο, κάποιαν άλλη θροφή γλυκύτατη· του έδειξα δόξα και κάλλη βασιλικά, που δεν λέγουνται με το στόμα, κάλλη ουράνια. Όσα προέρχουνται από τη θεία χάρη, έχουνε χαρά, έχουνε ειρήνη, έχουνε αγάπη, έχουνε αλήθεια· κι αυτή ...

Οι ελπίδες ότι θα δοθεί ένα τέλος στο ενεργειακό πρόβλημα είναι πια βάσιμες. Τις τελευταίες δεκαετίες μία μεγάλη ανακάλυψη, πού αντιγράφει τον τρόπο παροχής ενέργειας του Ηλίου στο διάστημα και δηλώνει μία διαφορετική μορφή πυρηνικής ενέργειας, βρίσκεται στον δρόμο της πειραματικής εφαρμογής της. Πυρηνική σύντηξη: Οι πυρήνες του δευτέριου και το τρίτιου ενώνονται (συντήκονται) για να δώσουν έναν πυρήνα ηλίου και ένα νετρόνιο. Η σχετικά μεγάλη ενέργεια του νετρονίου θα πρέπει να μετατραπεί σε θερμική ώστε να προκαλέσει την ατμοποίηση κάποιου υγρού (π.χ. νερό). Ο ατμός θα περιστρέψει τους ατμοστροβίλους και αυτοί με την σειρά τους τις ηλεκτρογεννήτριες. Η ιστορία έχει καταγράψει ότι, συχνά, τα αποτελέσματα της έρευνας κάθε άλλο παρά έδειξαν στον άνθρωπο τον προορισμό του και κάθε άλλο παρά ...

«Αλλ’ ημίν μεν, διά το πτωχήν είναι του καλού, η φύσις αεί προς το ενδέον ίεται, και η του λείποντος έφεσις αύτη εστίν η επιθυμητική της φύσεως ημών διάθεσις». (Γρηγ. Νύσσης, περί ψυχής και αναστάσεως, Ελλην. Πατρολογία 46,92 G). Το σύντομο τούτο χωρίο περιέχει βαθυστόχαστη διάγνωση της φύσεως του ανθρώπου. Ας την προσέξουμε. Είναι απαύγασμα στροφής προς τα έσω. Επειδή, λέγει, η φύση μας είναι «πτωχή του καλού», για τούτο ρίχνεται με ορμή πάντα προς αυτό που της λείπει, προς το καλό δηλαδή. Αφού είναι έτσι, η επιθυμητική διάθεση της φύσεώς μας, περιεχόμενο και στόχο της έχει την έφεση εκείνου που λείπει. Το «πτωχήν του καλού» δεν αποτελεί απλώς διαπίστωση του γεγονότος, αλλά προϋποθέτει και ότι η φύση του ανθρώπου έχει συνείδηση ...

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός (1921-2009). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=313407 Αλλά εκτός από το παροδικό που χαρακτηρίζει τα υπερφυσικά αυτά χαρίσματα, πρέπει να προσθέσουμε και το ότι δεν αποτελούν ούτε σκοπό. Είναι, τρόπον τινά, συντελεστικά μέσα που μας οδηγούν στο σκοπό, στο αποτέλεσμα. Ακόμα και η ελεημοσύνη, η συμπάθεια, που συνοδεύεται συχνά από τα χαρίσματα των ιαμάτων, όπως βλέπουμε στους βίους των Πατέρων μας που θεράπευαν με τη θεία Χάρη χρόνιες και ανίατες ασθένειες, ή που, σε μικρότερο βαθμό, αφορά τις δικές μας ευεργεσίες προς τους δεινοπαθούντες, και αυτή λέω η συμπάθεια δεν είναι παρά μόριο της αγάπης, γιατί η τέτοια ωφέλεια είναι μερική, περιορισμένη σε χώρο και χρόνο. Σύμφωνα με τη σύγκριση λοιπόν που κάνει ο Παύλος, η αγάπη υπερέχει όλων των δωρεών και ...

Η πρώτη εκδήλωση στο νεογέννητο άνθρωπο η «πρωταρχική παρόρμηση» του εκκινεί την ηθική του επειδή ο μηχανισμός της βρίσκεται μέσα στο τέλειο όν τον θεό (φύση ή πνεύμα ή αιτία ή λόγος ή ειμαρμένη) στο οποίο συμμετέχει. Η ηθική μορφή του στωικού ανθρώπου είναι ανάλογη με την σχέση του με τον θεό και από αυτή εξαρτάται ο τρόπος ύπαρξης του . Αν το όν ζει κατά θεό (κατά φύση) τότε η θέση του στο κόσμο είναι θετική, αν όχι τότε υφίσταται αρνητικά . Το ολιστικό Στωικό σύμπαν είναι τέλειο διότι έχει σαν τέλος του την τελειοποίηση των μερών του. Στη λειτουργία του σύμπαντος παρατηρούνται και γεγονότα τα οποία είναι θεωρητικά αντίθετα ως προς την φυσική δράση του. Αυτές οι εντυπώσεις ...

του Άρη Αλεξόπουλου Οδοντιάτρου, DDS Τα δόντια μας συνεχώς καλύπτονται από ένα συγκολλητικό λεπτό στρώμα-υμένα με βακτηρίδια που ονομάζεται οδοντική πλάκα. Όταν τρώμε ή πίνουμε οτιδήποτε περιέχει ζάχαρη ή άμυλο όπως π.χ. το γάλα, το ψωμί, τα μπισκότα, τα ζαχαρωτά, τα ανθρακούχα ποτά, οι χυμοί, τα φρούτα και πολλές άλλες τροφές και ποτά-αναψυκτικά, τα βακτηρίδια αυτά μετατρέπουν τη ζάχαρη και το άμυλο σε οξέα που μπορούν να επιδράσουν αρνητικά και να καταστρέψουν την αδαμαντίνη των δοντιών. Σε μερικά άτομα, αυτές οι επανειλημμένες προσβολές από τα οξέα μπορεί τελικά να οδηγήσουν στην ανάπτυξη τερηδόνας στα δόντια τους. Ένα από τα συνηθέστερα σημεία που αναπτύσσεται η τερηδόνα των δοντιών είναι οι μασητικές επιφάνειες των οπίσθιων δοντιών τα οποία ονομάζονται προγόμφιοι και γομφίοι. Περνώντας τη γλώσσα ...

Ο Όρθρος και το Πανηγυρικό Πολυαρχιερατικό Συλλείτουργο της εορτής της οσιακής κοιμήσεως του Αγίου Λουκά του Ιατρού από τον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά Βεροίας.