Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Η Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών εξ αφορμής της συμπλήρωσης 200 χρόνων της Eλληνικής Παλιγγενεσίας και της συμπλήρωσης 85 χρόνων από την ίδρυσή της διοργανώνει δύο εκθέσεις με αρχειακά έγγραφα και πολύτιμα κειμήλια της εποχής. Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Τρίτη 13 Ιουλίου 2021 και ώρα 19.30 στο Παλαιό Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο (έναντι Παγκυπρίου Γυμνασίου) στη Λευκωσία. Έκθεση «Νάπολη και ελληνική Παλιγγενεσία 1821-2021» Στην πρώτη έκθεση με τίτλο: «Νάπολη και ελληνική Παλιγγενεσία 1821-2021» η Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών σε συνεργασία με το Κρατικό Αρχείο της Νάπολης (Archivio di Stato di Napoli) και με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Αθήνα) συνδιοργανώνει τρεις παράλληλες εκθέσεις στη Νάπολη, στην Αθήνα και στη Λευκωσία. Μία σειρά από αρχειακά τεκμήρια, πολλά εξ αυτών ανέκδοτα, καθώς και ιστορικά κειμήλια αναδεικνύουν την περίοδο ...

Ο Σπυρίδων Μαιδάνογλου ψάλλει το  στιχηρό των αναστάσιμων αίνων του γ΄ ήχου «Εις το μνήμα σε επεζήτησεν». Πρόκειται για μέλος που τα τελευταία χρόνια έλαβε ιδιαίτερη καλλοφωνική ερμηνεία από τους ψάλτες λόγο και των νοημάτων του ποιητικού κειμένου. Για το θέμα βλέπε την εμπεριστατωμένη μουσικολογική τοποθέτηση των Νίκου Ανδρίκου και Σταύρου Σαραντίδη. Your browser does not support the audio element.  

Στάρετς Σέργιος (1903-1987). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Τα πάθη γεννιούνται, εκδηλώνονται και αναπτύσσονται έχοντας ως βάση πάντοτε τους «λογισμούς», δηλαδή διανοητικές παραστάσεις και εικόνες. Ο αγώνας κατά των παθών, επομένως, πρέπει να βασίζεται στον αγώνα κατά των λογισμών. Οι λογισμοί εμφανίζονται ως πειρασμοί που προέρχονται από τους δαίμονες (γι’ αυτόν τον λόγο ορισμένοι Πατέρες ονομάζουν τους λογισμούς «δαίμονες») και πρόκειται για «υποβολές», που σκοπό έχουν να κάνουν τον άνθρωπο να αμαρτήσει ή να αναπτύξει μέσα του πάθη. Ο αγώνας κατά των λογισμών να ξεκινά με την απόρριψη των πειρασμών, με την πλήρη άρνησή μας να συγκατατεθούμε στις υποβολές τους. Και την πλήρη αδιαφορία εκ μέρους μας. Πράγματι, όσο περισσότερη σημασία δίνουμε στους λογισμούς, τόσο περισσότερο ενισχύονται. Επιπλέον, διώχνοντας τον πειρασμό από την πρώτη στιγμή που εμφανίζεται στη συνείδησή μας, ...

ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ Η Χριστιανική υπόθεση δεν αρχίζει από τότε που ήρθε ο Χριστός στον κόσμο, δηλαδή την Χριστιανική εποχή,  αλλά αρχίζει από την Προχριστιανική. Οι  διάφορες κοσμοθεωρίες  επιχειρούν να ερμηνεύσουν την δημιουργία του κόσμου η κάθε μια με τον δικό της τρόπο. Για τα δικά μας δεδομένα έχουμε δύο κοσμοθεωρίες, την Ελληνική και την Χριστιανική. Πηγές αυτών των κοσμοθεωριών για μεν τους αρχαίους Έλληνες είναι η μυθολογία, για δε τους Χριστιανούς είναι η Βίβλος και οι πατέρες της εκκλησίας. Το ερώτημα είναι αν αυτές οι δύο κοσμοθεωρίες συμπίπτουν, αν έχουν κοινά σημεία  ή αν η μία αντιγράφει την άλλη. Το θέμα είναι πολύ μεγάλο και απαιτεί μεγάλη διερεύνηση. Εμείς θα αρκεστούμε σε μια ενδεικτική παρουσίαση αυτού του θέματος. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ           Πρώτα πρώτα πρέπει να ...

Πολύτιμες πνευματικές διδαχές Πατέρων της ερήμου καταγεγραμμένες από τον Αββά Κασσιανό. Με τον Πρωτοπρεσβύτερο Ματθαίο Χάλαρη.

Ο π. Σπυρίδων Μικραγιαννανίτης ψάλει ένα από τα αναγκαία και λαοφιλή μέλη των αγιορειτικών αγρυπνιών, το «Πλούσιοι επτώχευσαν» σε ήχο Βαρύ εναρμόνιο. Ο π. Σπυρίδων με το τάλαντό του διακόνησε την αγιορείτικη ψαλτική παράδοση και άφησε πίσω του σπουδαίες ηχογραφήσεις, κληροδοτώντας στους νεότερους το ύφος της επιτόπιας αγιορείτικης προφορικής παράδοσης και τον τρόπο εκφοράς πολλών ενεργών και προτιμητέων μελών της αγιορείτικης λειτουργικής ζωής. Your browser does not support the audio element.

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός (1921-2009). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=316225 Όσοι διά του βαπτίσματος ενεδύθησαν χάριτι τον Χριστόν, ενσυνείδητα πλέον εισδύουν στο νόημα του θανάτου και της μετά ταύτα αναστάσεώς του, όπου επέρχεται πλέον κατά συνέπειαν η διακοπή της σχέσεώς των προς την αμαρτίαν και ούτω πραγματοποιείται η ποθητή μίμησις μετά του προτύπου των Χριστού. Η προς τον Χριστόν – Θεόν ομοίωσις δεν πραγματοποιείται διά φυσικών μέσων απομιμήσεως, αλλά διά της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, που διά των θείων της Εκκλησίας μυστηρίων προσφύεται στους πιστούς. Η μίμησις απλώς της Χριστοηθείας των πιστών αποδεικνύει την σωστή των πρόθεσιν να εκλέξουν τον ενάρετον βίον έναντι της φαυλότητος του πονηρού βίου. Την όλην όμως μεταβολήν και προαγωγήν των «εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» και την μετάθεσί ...

Τον πιο καταλυτικό ρόλο στην επικοινωνία  γονιού και παιδιού τον παίζει ο σεβασμός της ελευθερίας του παιδιού. Ο,τι κι αν κάνει ένας γονιός, τα πάντα να προσφέρει στο παιδί του, ιδίως τον έφηβο, αν νιώσει το παιδί ότι δεν σέβεται την ελευθερία του, τότε ματαίως κοπιά και παλεύει. Κι ο λόγος είναι απλός: ο Θεός προίκισε τον άνθρωπο με το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο δώρο, την ελευθερία. «Πρέπει να καταλάβουμε οι άνθρωποι», έλεγε ο μέγας όσιος Πορφύριος, «ότι ο Θεός δεν μας έδωσε απλώς ελευθερία. Χάραξε την ελευθερία μέσα μας». Γι᾽ αυτό και οτιδήποτε καταστρατηγεί αυτήν την ελευθερία διαστρέφει τον αληθινό χαρακτήρα του ανθρώπου. Μεγαλύτερη απόδειξη για την αλήθεια αυτή από τον ίδιο τον Κύριο που μας κάλεσε ελεύθερα να Τον ακολουθούμε για ...

Το αποστολικό ανάγνωσμα σήμερα (της Β΄ Κυριακής του Ματθαίου) μιλάει για το θέμα της κρίσεως και της συνειδήσεως. Ο Θεός είναι ο «ετάζων καρδίας και νεφρούς». Η ημέρα της Κρίσεως θα είναι έκπληξη, διότι ο Κύριος θα κρίνει τις κρυφές διαθέσεις της καρδιάς. Η Κρίση δεν θα είναι ίδια για όλους. Σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου, σε όσους δόθηκε πολύ, από αυτούς θα απαιτηθεί πολύ. Και ο Απόστολος επιβεβαιώνει: «Όσοι ανόμως ήμαρτον, ανόμως απολούνται· και όσοι εν νόμω ήμαρτον, δια νόμου κριθήσονται». Με άλλα λόγια, η θεία χάρη είναι μεν προνόμιο, συνάμα όμως είναι και σταυρός, διότι συνεπάγεται κρίση. Όποιος τη δεχθεί, οφείλει να επιδείξει πιστότητα και να φυλάξει την Ιερά Παρακαταθήκη που ο Κύριος του εμπιστεύθηκε. Ο απόστολος Παύλος αναφέρει ...

Οι καλοκαιρινές διακοπές κάνουν τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τους νέους να νιώθουν την ανάγκη για συντροφικότητα, για σχέση. Οι καλοκαιρινοί έρωτες έρχονται σε στιγμές όπου το μυαλό δεν έχει άλλες προτεραιότητες. Η θέα των σωμάτων γεννά έλξεις και πειρασμούς. Η ψυχή νιώθει αδύναμη να αντισταθεί. Η παρέα σπρώχνει. Ο ενθουσιασμός εύκολος. Οι πειραματισμοί το ίδιο. Η μέθη ότι η μοναξιά νικήθηκε άμετρη. Και η βεβαιότητα ότι έτσι αξίζει η ζωή φαινομενικά ακατανίκητη. Είναι πανίσχυροι οι καλοκαιρινοί έρωτες. Συνήθως όμως πρόσκαιροι. Αφήνουν πληγές. Ένα αίσθημα ματαίωσης. Την πίκρα ότι κρατάνε όσο ένα καλοκαίρι ή όσο οι διακοπές. Και χτίζουν γενικεύσεις. Ότι δύσκολα κρατά η αγάπη. Κι επειδή η ήττα είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα, δε χρειάζεται να προσέχουμε. Είναι προτιμότερο να αφηνόμαστε ...

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της Γενικής Συνέλευσης της ΟΜΣΙΕ και οι Αρχαιρεσίες που διενεργήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα 25 Ιουνίου έως 3 Ιουλίου 2021. Συμμετείχαν περισσότεροι από 30 Σύλλογοι Ιεροψαλτών – Μέλη, που εκπροσωπήθηκαν με 51 εκλέκτορες και δεκάδες παρατηρητές από ολόκληρη τη χώρα. Την Παρασκευή 25 Ιουνίου, κατά την πρώτη συνεδρίασή της, η Γενική Συνέλευση αποφάσισε τη δυνατότητα χρήσης ηλεκτρονικών διαδικασιών, σε όλες τις διοικητικές της λειτουργίες, εφόσον αυτές υποστηρίζονται από πιστοποιημένες εταιρείες της αγοράς που διασφαλίζουν την εγκυρότητα και τη μυστικότητα της ψήφου. Τέλος, εξελέγη Εφορευτική Επιτροπή αποτελούμενη από τους συναδέλφους κ. Νικόλαο Λεμονά (εκλέκτορα Σωματείου Ιεροψαλτών Τρικάλων) και κ. Γεώργιο Παλιούρα (Πρόεδρο Συλλόγου Ιεροψαλτών Φθιώτιδος). Την Πέμπτη 1η Ιουλίου, το απερχόμενο Διοικητικό Συμβούλιο, στην τελευταία συνεδρίασή του, έπειτα από συλλογή ...

Η Καππαδοκία προσέφερε μεγάλους Πατέρες στην Εκκλησία του Χριστού, ιδίως κατά τον τέταρτο μ.Χ. αιώνα (M. Βασίλειο, Γρηγόριο Ναζιανζηνό, Γρηγόριο Νύσσης κ.ά.). Οι Καππαδόκες Πατέρες συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ορθοδόξου δόγματος και στην καταπολέμηση των αιρέσεων. Στους εσχάτους καιρούς, η Καππαδοκία μάς χάρισε ένα βρέφος που γεννήθηκε στα χώματά της και μας το έστειλε με την οικογένειά του το 1924, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, για να αγιάσει στη Μητέρα Πατρίδα, τον Άγιο Παΐσιο. Ο Άγιος δεν απέκτησε θεολογική ή ευρύτερη παιδεία. Έμελλε όμως να  λάβει την κλήση της αγιότητας και να αναγνωριστεί το 2015 ως Άγιος της Εκκλησίας μας. Η Θεία Πρόνοια από καιρού εις καιρόν φαίνεται να μεριμνά και να απευθύνει την κλήση  σε απλοϊκούς ανθρώπους με καθαρή ψυχή και ...

Και άλλη φορά έχω αναφερθεί στις οικονομικές κρίσεις που γνώρισε η Ελλάδα από το 1821 μέχρι τις μέρες μας. Η πρώτη ουσιαστικά μεγάλη κρίση που έδειξε ολοφάνερα πώς οι μεγάλες Δυνάμεις αντιλαμβάνονταν το νόημα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας της Ελλάδας, μετά την επανάσταση ήταν η οικονομική κρίση του 1843. Ελάχιστοι γνωρίζουν για την κρίση αυτή. Ουσιαστικά είναι ο λόγος της σημερινής δημοσίευσης. Για να μπορέσετε να δείτε πόσο ομοιάζουν οι οικονομικές κρίσεις διαχρονικά και πόσο ανάλγητοι είναι εκείνοι που τις προκαλούν. Η εκδήλωση της οικονομικής κρίσης Με όλη αυτή την κατάσταση ήταν φυσικό επόμενο η οικονομία στις αρχές του 1843 να βρίσκεται σε εξαιρετικά δυσμενές σημείο. Το δάνειον των εξήντα εκατομμυρίων, που είχε παραχωρηθεί στην Ελλάδα δυνάμει της συνθήκης του Λονδίνου της ...

Ο διακοσιοστός ιωβηλαίος της επανάστασης που οδήγησε στην εθνική παλλιγγενεσία έγινε, όπως άλλωστε είναι απόλυτα φυσικό, αφορμή να επανέλθει στην επιστημονική επικαιρότητα η συζήτηση σχετικά με το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούσαν οι Έλληνες και γενικότερα οι Ορθόδοξοι χριστιανοί, στην Οθωμανική αυτοκρατορία, και σχετικά με τις σχέσεις ανάμεσα στην ηγεσία τους και τις αρχές του κράτους. Το μικρό άρθρο που ακολουθεί έχει σκοπό να συμβάλλει στη συζήτηση αυτή, ρίχνοντας φως σε ένα ελάχιστα γνωστό ιστορικό γεγονός που συνέβη στην σημερινή Υπάτη του Νομού Φθιώτιδος, τότε καλούμενη «Πατρατζίκ» από τους Οθωμανούς κατακτητές. Το εν λόγω γεγονός μαρτυρείται στον ανέκδοτο κώδικα της Μητροπόλεως Νέων Πατρών ( όνομασία της Υπάτης επί Ρωμαϊκης αυτοκρατορίας εν Ανατολή, που παρέμεινε ως ονομασία της Μητροπόλεως και ...

Θεόφιλος Καΐρης Ο Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853) υπήρξε λόγιος, ιερωμένος, θεολόγος και φιλόσοφος. Γεννήθηκε στη νήσο Άνδρο τη 19η Οκτωβρίου 1784, την εποχή κατά την οποία η Ελλάδα βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή και συμπλήρωσε τις σπουδές του στη Σχολή της Πάτμου και της Χίου. Κατόπιν, ολοκλήρωσε τις σπουδές του φοιτώντας στην Ανώτερη Φιλοσοφική Ακαδημία των Κυδωνιών υπό τον διάσημο λόγιο Βενιαμίν τον Λέσβιο. Σε ηλικία 18 ετών, το 1801, χειροτονήθηκε ιερομόναχος, και ονομάστηκε Θεόφιλος και μετέπειτα μετέβη στην Ιταλία, στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, όπου σπούδασε Θεολογία, Φιλοσοφία, Μαθηματικά και Φυσική. Στη συνέχεια, πήγε στο Παρίσι. Εκεί γνωρίστηκαν με τον Αδαμάντιο Κοραή και για τέσσερα περίπου χρόνια έζησαν συντροφικά τις περίπλοκες πολιτικές και πολιτισμικές αλλαγές της γαλλικής επανάστασης, πράγμα που θα τον στιγματίσει. Ο Καΐρης, ...

Aπόσπασμα από τη διαδικτυακή σύναξη νέων της Ι. Μητροπόλεως Μεσογαίας και Λαυρεωτικής με θέμα: «Θεία Λειτουργία. Δ : Τυπικά – Αντίφωνα – Μικρά Είσοδος» – Κυριακή 7/3/2021.

Ο Θεός τιμωρεί για λόγους δικαιοσύνης; Your browser does not support the audio element.

«Ο καλός “ραγολόγος” τρώγει τις ώριμες ρώγες των σταφυλιών και δεν πειράζει καθόλου τις άγουρες. Παρόμοια ο καλόγνωμος και συνετός άνθρωπος, όσες αρετές βλέπει στους άλλους τις σημειώνει με επιμέλεια· ενώ ο ανόητος αναζητεί τα ελαττώματα και τις κατηγορίες» (Αγίου Ιωάννου της Κλίμακος, λόγ. ι΄ 17). Ακούμε την επιτυχία του συνανθρώπου μας, ένα κατόρθωμά του, τις πολλές ή λίγες αρετές του. Και σπεύδουμε αμέσως να βάλουμε ερωτηματικό. Κι ακόμη: ψάχνουμε να βρούμε το ελάττωμά του. Αναζητούμε δηλαδή το σκοτάδι εκεί που υπάρχει το φως. Κι αρχίζουμε και χαιρόμαστε, γιατί ψάχνοντας νομίζουμε ότι βρήκαμε το μείον και το ελάττωμα. Νιώθουμε καλά πια, γιατί το ύψος του κατορθώματος του άλλου έχασε τη λάμψη του. Η επιτυχία του λίγο αμαυρώθηκε. «Είπα κι εγώ. Σιγά ...

Μακάριοι οἱ πτωχοί, ὅτι ὑμετέρα ἐστὶν ἡ βασιλεία  τοῦ Θεοῦ Η εποχή μας είναι κατ’ εξοχήν υλιστική και στην έρημο του σύγχρονου πολιτισμού προβάλλεται ως ιδανικό  ο εύκολος, γρήγορος και έξυπνος πλουτισμός, ενώ  τα πρότυπα είναι οι δισεκατομμυριούχοι. Όμως στους χλοερούς λειμώνες του Ευαγγελίου ανυψώνεται η αρετή της  εκούσιας πενίας και ο ίδιος ο Κύριος παρουσιάζει τον εαυτό του ως παράδειγμα, που μας καλεί να τον ακολουθήσουμε. Οι θέσεις των Πατέρων της Εκκλησίας βέβαια ποικίλλουν αναφορικά με το ζήτημα του πλούτου, δηλαδή κατά πόσο είναι εφικτή η σωτηρία για τους πλουσίους. Ασφαλώς, ο άνθρωπος κατά την χριστιανική διδασκαλία δεν αποτελεί κύριο αλλά διαχειριστή των αγαθών που βρίσκονται στη διάθεσή του. Σύμφωνα με αυτή την μετριοπαθή θεώρηση ο πλούτος δεν καταδικάζεται συλλήβδην, ...

Μέγας Αντώνιος.  (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Εκεί στην έρημο του αγίου Αντωνίου βρέθηκε κ’ ένας που κυνηγούσε άγρια ζώα, και όταν είδε τον Γέροντα να χαριεντίζεται με τους μοναχούς σκανδαλίστηκε. Τότε, θέλοντας ο Γέροντας να του δείξει την αρετή της διακρίσεως και ότι πρέπει πότε-πότε να δείχνει μια συγκατάβαση προς τους ασκούμενους αδελφούς, του λέει: – Βάλε ένα βέλος στο τόξο σου και τέντωσέ το. Ο κυνηγός έκανε αυτό που του είπε. – Τέντωσέ το ακόμη, του λέει ο Γέροντας. Ο κυνηγός υπάκουσε πάλι. Και ο Γέροντας του λέει για τρίτη φορά: – Τέντωσέ το ακόμη πιο πολύ. Και τότε ο κυνηγός του λέει: – Αν το τεντώσω περισσότερο από τα μέτρα του, το τόξο θα σπάσει! Και ο Γέροντας ήρεμα του λέει: – Έτσι ακριβώς συμβαίνει και με το έργο του Θεού· ...