Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ἀπόστολος Παῦλος. (Επιμέλεια αφιερώματος Στέλιος Κούκος) Καὶ πῶς νὰ συγκρίνεις τὰ γεγονότα ποὺ βιώνουμε μὲ τὸ ὅραμα τοῦ μεγάλου τῶν Ἐθνῶν ἀποστόλου; Νὰ ὁ Παῦλος μέχρι τρίτου οὐρανοῦ μὲ τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν Ἐκκλησία, μὲ ἀπόλυτη ὑπακοὴ σὲ αὐτὴ καὶ τὰ κελεύσματά της καὶ ἐγὼ ὑπερήφανος ἀετὸς νομίζω πὼς ἔχω ὅλες τὶς γνώσεις τοῦ κόσμου, γιατὶ γνωρίζω ἰατρικὴ καθὼς ἀποφαίνομαι σὰν εἰδικὸς τῶν ἐμβολίων, γνωρίζω πληροφορικὴ καθὼς ἀποφαίνομαι σὰν εἰδικὸς περὶ τῶν νέων ταυτοτήτων, ἔχω ξεπεράσει καὶ αὐτὸν τὸν θαυμάσιο Παῦλο στὶς θεῖες ἀποκαλύψεις γιατὶ ἔχω τὴν ἄνεση νὰ ἀρνοῦμαι τὸ συνοδικὸ σύστημα τῆς Ἐκκλησίας. Στριφογυρίζω στὸ μαλακό μου στρῶμα καὶ ἀναρωτιέμαι τὶ νὰ θέλουν νὰ ἀκούσουν ἄραγες οἱ δικοί μου ἄνθρωποι; Μὰ βέβαια καταστροφὲς ποὺ θὰ συμβοῦν ἄν δὲν μετανοήσουν οἱ ἄλλοι. ...

Φέροντας την ηθική κληροδοσία του αδαμάντινου κωνσταντινουπολίτικου ελληνισμού και προικισμένος με έξοχο επιχειρηματικό δαιμόνιο, ξεκίνησε την μακρά και επιτυχημένη του πορεία στο διεθνές εφοπλιστικό προσκήνιο, ο μεγάλος Έλληνας και εθνικός μας ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης. Εμποτισμένος όμως στα πατριωτικά νάματα, μαζί με την οικονομική του προκοπή και κοινωνική ανέλιξη, δεν απολησμόνησε και το χρέος του προς την Ελλάδα. Προέβη σε μεγάλες εθνικές δωρεές και φιλανθρωπίες στις οποίες δεσπόζει το «Ευγενίδειο Ίδρυμά» του και σε πολλά άλλα ακόμα έργα ευποιίας, που δικαίως του χάρισαν τον λαμπρό τίτλο του εθνικού ευεργέτη. Ο Ευγένιος Ευγενίδης, είδε το φως της ζωής στην Κωνσταντινούπολη στις 22 Δεκεμβρίου του 1882, σε ένα προηγμένο κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλον. Ο πατέρας του Αγάπιος Ευγενίδης, ήταν ανώτατος δικαστής (καδής) της ...

Ο πλωτός παράδεισος των νήσων Στροφάδων είναι ιστορικής σημασίας για την Ορθοδοξία Ο τελευταίος οικολογικός Μεσογειακός παράδεισος αποτελεί κι έναν ιστορικής σημασίας τοπόσημο της Ορθοδοξίας. Το Καστρομονάστηρο των νήσων Στροφάδων –δυο μικρών νησίδων που σαν να ταξιδεύουν μεσοπέλαγα του Ιονίου – χτίστηκε σύμφωνα με τα ιερά δίπτυχα του ναού τον 13ο αιώνα από τον βυζαντινό αυτοκράτορα της Νίκαιας, Θεόδωρο Λάσκαρι. Εκεί άκμασε μια μοναστική κοινότητα που βρέθηκε να φθίνει δραματικά τον 20ο αιώνα με τους μοναχούς να εκτελούν, και μια οιονεί στρατιωτική θητεία έχοντας να αντιμετωπίσουν, μεταξύ άλλων, άγριες επιδρομές κι επιθέσεις. Σήμερα το, οκτώ αιώνων, κτίσμα, στο οποίο επί 38 ολόκληρα χρόνια αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του ο τελευταίος μοναχός,  π. Γρηγόρης Κλάδης που έφυγε από την ...

  Χορός Αγιορειτών ψάλει το Άξιον εστίν του Χαρ. Ταλαιδώρου σε ήχο β΄. Πρόκειται για μέλος «επείσακτο» στην μέχρι τώρα αγιορειτική ψαλτική παράδοση που αποδεικνύει ωστόσο ότι παράδοση και στον τομέα της μουσικής για τους αγιορείτες δεν σημαίνει μίμηση και στατικότητα αλλά διαρκής ανανέωση και αναγέννηση στα πλαίσια και στο ήθος που επιβάλει η ησυχαστική βιωματική λειτουργική ζωή και μαρτυρία. Your browser does not support the audio element.

Ο Ιωάννης Βελισσαρίου γεννήθηκε στο Πλοϊέστι της επαρχίας πραχοβα στη Ρουμανία, από γονείς καταγόμενους από την Κάρυστο Ευβοίας, στις 26 Νοεμβρίου 1861. Κατετάγη στο πεζικό το 1881 και αποφοίτησε από την Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών στις 7 Οκτωβρίου του 1887 ως ανθυπολοχαγός . Πήρε μέρος στον ατυχή πόλεμο του 1897 όπου διακρίθηκε δια την ανδρεία του. Ο Βελισσαρίου ήταν φιλομαθέστατος μετέφρασε από τα Γαλλικά το βιβλίο του Στρατάρχη Φος – Περί των Αρχών του Πολέμου. Ήταν υπέρμαχος του δόγματος – Περί Άκρατου Επιθέσεως -. Ήταν πρωτεργάτης στην επανάσταση στο Γουδί το 1909. Ήταν ευγενικός, απλός, και ήρεμος. Γελαστός και καλοσυνάτος απέφευγε τις προστριβές . Σπανίως τιμωρούσε κάποιο στρατιώτη αφού του υποσχόταν ότι θα διόρθωνε το λάθος του. Με τις αρχές του στήριζε την ...

Ο Φώτης Κόντογλου, που πέθανε στις 13 Ιουλίου 1965 στην Αθήνα, υπήρξε λογοτέχνης, ζωγράφος και αγιογράφος, μέλος της γενιάς του 30 που αναζήτησε την ελληνικότητα. Μαθητές του ήταν οι ζωγράφοι Σπύρος Βασιλείου, Γιάννης Τσαρούχης και Νίκος Εγγονόπουλος. Γεννημένος στο Αϊβαλί το 1895, ήταν το τέταρτο παιδί του Νικολάου Αποστολέλη και της Δέσποινας Κόντογλου. Μετά τον θάνατο του πατέρα του την κηδεμονία του ανέλαβε ο ηγούμενος θείος του. Το 1913 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών αλλά το επίδομα σπουδών του σταματά και αναγκάζεται να εργαστεί σε φωτογραφεία με τον συμμαθητή του Σπύρο Παπαλουκά. Με την καταστροφή του Αϊβαλιού μεταβαίνει στην Ευρώπη όπου εργάζεται ως ανθρακωρύχος. Παραμένει στο Παρίσι και συνεργάζεται με την εφημερίδα Illustration. Το 1919 επέστρεψε στο Αϊβαλί και το 1922 ...

Ο όσιος Παΐσιος Αγιορείτης στην αυλή του κελλιού τον Φεβρουάριο του 1992, δύο χρόνια πριν από την κοίμηση του. (Φωτογραφία Πάρη Μανδάνη από το βιβλίο «Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, 1924-1994, Μαρτυρίες προσκυνητών», έκδοση Αγιοτόκος Καππαδοκία. Μια μεγάλη γιορτή ήταν η χθεσινή ημέρα! Ή καλύτερα με πανηγυρικούς εσπερινούς, παννυχίδες, αγρυπνίες, όρθρους και Θείες Λειτουργίες σε όλη την οικουμένη ήλθε και φέτος η γιορτή του οσίου πατρός ημών Παϊσίου του Αγιορείτη και πάσης υφηλίου! Με επίκεντρο πάντα το Ιερό Ησυχαστήριο «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» στην Σουρωτή Θεσσαλονίκης όπου και το μνήμα του. Για όλους όσους ζήσαμε κάπως τον όσιο Παΐσιο στην γιορτή αυτή μοιάζει να υπερισχύει και να δίνει τον τόνο το «του πατρός ημών», αφού αποτελεί ξεκάθαρη πραγματικότητα ότι υπήρξε πατέρας μας! Κάτι που μοιάζει ...

Γρηγόριος Κωνσταντάς Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς δάσκαλος και λόγιος, επιχείρησε να αναδείξει τη γενέτειρά του, τις Μηλιές Πηλίου, σε ελληνόφωνο εκπαιδευτικό κέντρο. Ανέπτυξε έντονη συγγραφική και εκδοτική δράση και είχε ενεργή συμμετοχή στην προσπάθεια των συγχρόνων του Ελλήνων λογίων για την πνευματική άνθηση του Έθνους. Ταυτόχρονα, συμμετείχε και στα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης καταλαμβάνοντας και αξιώματα στο χώρο της παιδείας. Στα 1778 υπηρετεί ως ιεροδιάκονος στον επίσκοπο Σκοπέλου· είναι η περίοδος που μετονομάζεται από Γεώργιος σε Γρηγόριος.  Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμμετοχή του στα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Μόλις έλαβε χώρα η εξόρμηση του Δράμαλη και η καταστολή του κινήματος, κατευθύνθηκε νότια για να εξασφαλίσει τρόφιμα και βοήθεια στους πληγέντες. Πηγαίνει αρχικά στα Κύθηρα, μετά μαθαίνει πως ο Υψηλάντης και ο Μαυροκορδάτος βρίσκονται ...

Η χριστιανική πίστη δεν αμφισβητεί την ύπαρξη του φόβου στη ζωή του ανθρώπου. Τον αποδέχεται ως πραγματικότητα αλλά και τον ερμηνεύει. Ο φόβος είναι αποτέλεσμα της πτώσης του ανθρώπου στην αμαρτία – αυτή τού άνοιξε τη δίοδο για κάθε είδους φόβο στη ζωή του και άρα για την τραγικότητα της επί γης πορείας του. Με τον ερχομό του Χριστού όμως ο άνθρωπος ξαναβρήκε την κανονική πορεία του και ένιωσε και πάλι ότι η αγάπη και η φιλία τον περιβάλλουν από παντού. Ο Χριστός έχυσε άπλετο φως στη ζωή του για να δει ότι ο Θεός είναι ακριβώς ο φίλος και ο Πατέρας του, ο συνάνθρωπος ο αδελφός του, η φύση η αδελφή του. Στην πραγματικότητα μετά τον ερχομό του Χριστού τίποτε ...

Στις 27 του Γενάρη του 1756, ένα κυριακάτικο βράδυ, γεννήθηκε ίσως η μεγαλύτερη μουσική ιδιοφυΐα όλων των εποχών, ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Η ιδιαιτερότητα του σε σχέση με άλλες μουσικές προσωπικότητες έχει ενδιαφέρον στο ότι η μουσική παιδεία δεν επέδρασε πάνω του με άλλο τρόπο παρά να βγάλει απλά στο φως γνώσεις που ήταν χαραγμένες στο παιδί αυτό από τη γέννησή του. Στην ηλικία των πέντε ετών, σύμφωνα με αδιάψευστες μαρτυρίες των ιστορικών, τον συνέλαβε ένα βράδυ ο πατέρας του να κάθεται στο γραφείο του σπιτιού με μία πένα στο χέρι, τόσο απορροφημένος από τη δουλειά του, που δεν σήκωνε καν κεφάλι. Όταν τον πλησίασε ο πατέρας του, είδε με κατάπληξη πως είχε γεμίσει με νότες ένα ολόκληρο φύλλο χαρτιού μουσικής. ...

Συνέντευξη της Αντωνίας Εζνεπίδη, ανιψιάς του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου στην εκπομπή «Ορθόδοξες διαδρομές» και το δημοσιογράφο Δημήτρη Στρουμπάκο, που μεταδόθηκε από το Pemptousia FM τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2021.

Βιώματα και νουθεσίες από την επίσκεψή μας στον πατέρα Παΐσιο τον Αγιορείτη στις  14-10-1989 (με το αγιορείτικο ημερολόγιο) (Ευλαβική αφορά στη μνήμη του, την οποία εορτάζει η Εκκλησία μας στις 12 Ιουλίου) Μετά από μια ζεστή βραδινή φιλοξενία στη Μονή Φιλοθέου, όπου κυριαρχούσε η προσευχή και η κατάνυξη, ξεκινήσαμε οι πέντε συμφοιτητές και φίλοι για τη Μονή Ιβήρων. Εκεί, βρίσκεται η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας. Με την εικόνα αυτή οι Αγιορείτες πατέρες έχουν συνδέσει την ύπαρξή τους στο Άγιον Όρος. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν η εικόνα έφτασε θαυματουργικά στον Άθωνα, η Παναγία αποκαλύφθηκε σε κάποιους μοναχούς και τους είπε: «όσο η εικόνα μου αυτή θα είναι στο Άγιον Όρος θα είμαι προστάτις και σύμμαχος σας, όταν φύγει θα είναι ...

Το Σύμβολο της Πίστεως Μόνο με τρία ρήματα Πιστεύω – Ομολογώ – Προσδοκώ Εισαγωγικά. Η σοφία των Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων, ιδιαιτέρως της 1ης  και 2ας εκ τούτων, εδράζεται πλην των άλλων και στην σαφή και ολοκληρωμένη σύνταξη του Συμβόλου της Πίστεως. Γνωστού  στο πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, ως το «Πιστεύω». Απαγγέλλεται από όλους τους πιστούς Χριστιανούς σε κάθε λατρευτική σύναξη. Συντάχτηκε μέσα σε μεγάλους συγκλονισμούς της Εκκλησίας, εξ αιτίας πολλών ανόητων Αιρεσιάρχων που απέβλεπαν σε αλλοίωση του σωτηριώδους έργου του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Έκριναν οι Πατέρες και προέβησαν στη σύνταξη ενός απλού, κατανοητού και ολιγόλογου κειμένου, που να περιλαμβάνει ολόκληρη την απολυτρωτική και σωτήρια διδασκαλία του Ιησού Χριστού. Ταυτόχρονα, διατυπώθηκε σ’ αυτό και το έργο αναγνώρισης της Πίστεως, που οφείλει ο ...

Ιατρικές μελέτες που χρησιμοποιούν υπερήχους έχουν δείξει ότι ήδη μετά την 16η εβδομάδα της κύησης, το έμβρυο μπορεί να αντιδρά σε εξωγενείς ήχους. Η ακοή είναι η πρώτη αίσθηση που αναπτύσσεται και η τελευταία που εξαφανίζεται στη διάρκεια της ζωής μας. Τα έμβρυα αντιλαμβάνονται με επάρκεια την αναπνοή της μητέρας, τις κίνησης της και τη φωνή της όταν μιλάει ή όταν τραγουδάει. Ήχοι της ροής του αίματος μέσα από τον πλακούντα μπορούν να ακούγονται από το έμβρυο σε αρκετή ένταση κατά την διάρκεια της ενδομήτριας ζωής. Για τις ηχητικές συχνότητες κάτω από 500 Hz, τα επίπεδα της έντασης του ήχου κυμαίνονται μεταξύ 70 και 80 ντεσιμπέλ. Το έμβρυο ακούει το ρυθμικό ήχο της καρδιάς της μητέρας περίπου 26 εκατομμύρια φορές. ...

Σε δημόσια διαβούλευση βρίσκεται ήδη, από τις αρχές Ιουλίου το Πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για την Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Εκκλησιαστική Εκπαίδευση. Η δημόσια διαβούλευση ολοκληρώνεται την προσεχή Τετάρτη, 14 Ιουλίου. Στη συνέχεια αναμένεται να πάρει το δρόμο για τη Βουλή για να κατατεθεί προς ψήφιση. Αναφορικά με την Εκκλησιαστική Εκπαίδευση το νομοσχέδιο περιλαμβάνει 3 βασικούς άξονες: α) την Δευτεροβάθμια Εκκλησιαστική Εκπαίδευση (Γυμνάσια – Λύκεια), β)την δημιουργία Σχολών Μαθητείας Υποψηφίων Κληρικών (Σ.Μ.Υ.Κ.) και γ) την συγχώνευση των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών από τέσσερις που είναι σήμερα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Ηράκλειο) σε δυο (Αθήνα και Ηράκλειο). Το τελευταίο αυτό γεγονός έχει θορυβήσει, μάλιστα, τις τοπικές κοινωνίες. Αναπάντητο παραμένει, επίσης, το ερώτημα πως οι Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες, που από το 2006 είναι σχολές ...

Η δημιουργία οικογενείας εκφράζει την έναρξιν ενός νέου τρόπου ζωής, η οποία δύναται να αποτελέση πλήρη αρμονικήν συνύφανσιν ή απλώς συνύπαρξιν των μελών της. Αι αρμονικαί διαπροσωπικαί τάσεις εις την οικογένειαν, αι οποίαι συνιστούν κεφαλαιώδη παράγοντα διά το ομοιοστατικόν ισοζύγιον των μελών της και την αρραγή επιβίωσιν της οικογενείας, καθορίζονται κυρίως από το πνευματικόν, φιλοσοφικόν και συναισθηματικόν υπόβαθρον των συζύγων. Εις τα πλαίσια της οικογενείας, εκ παραλλήλου, καθίσταται εφικτή η διαμόρφωσις και η εν συνεχεία γνησία έκφρασις της προσωπικότητος εκάστου μέλους, η παράλληλος καλλιέργεια αξιών, η κοινή αποδοχή αξιολογικών συστημάτων, το κοινόν αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, εντός ιδανικού κλίματος εις το οποίον επιτυγχάνεται η μεγίστη δυνατή διαπροσωπική προσέγγισις και η βαθυτέρα δυνατή συναισθηματική μέθεξις των μελών. Βασικαί αρχαί ψυχικής αρμονίας και αληθούς ...

Ο Βατοπαιδινός Χορός ψάλει την περίφημη Δοξολογία του Πέτρου Πελοποννησίου σε ήχο γ΄. Πρόκειται για μέλος κλασικό και έρρυθμο, αντιπροσωπευτικό δείγμα της ανακαινιστικής πνοής της μελοποιητικής γραφίδας του Πέτρου Πελοποννησίου με την οποία ανανέωσε και εξωράισε το παλαιό ρεπερτόριο. Your browser does not support the audio element.  

Η Μαρία Ευθυμίου, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών αναπτύσσει το θέμα «Μια ευσύνοπτη παρουσίαση του αγώνα της Παλιγγενεσίας» στο πλαίσιο  διαλέξεων από διακεκριμένους ιστορικούς, που οργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού για να συμβάλλει στον εορτασμό των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται οι εργασίες του 14ου Διεθνούς Διαδικτυακού Masterclass Βυζαντινής μουσικής  από τις 11 έως τις 16 Ιουλίου 2021, στο Ιάσιο με κεντρικό προσκεκλημένο για μια ακόμα χρονιά τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε. Παναγιώτη Νεοχωρίτη. Θα συμμετέχουν επίσης η Καθηγήτρια Μαρία Αλεξάνδρου (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) με την Ομάδα Παλαιογραφίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, ο Αθανάσιος Βουρλής, Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ, η Ευαγγελία Σπυράκου, Δρ Μουσικολογίας-Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ο Aντριαν Σιρμπου (Πανεπιστήμιο Τεχνών George Enescu, Iasi) και άλλοι ειδικοί επιστήμονες. Την εκδήλωση διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Byzantion» και το Πανεπιστήμιο Τεχνών «George Enescu», σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη της Μολδαβίας και της Μπουκοβίνας. Για το πρόγραμμα βλέπε εδώ

Απόστολος Παύλος. Εικόνα του Γιώργου Κόρδη. Επιμέλεια αφιερώματος Στέλιος Κούκος Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ μου ἐπὶ πάσῃ τῇ μνείᾳ ὑμῶν. (Φιλιπ. 1,3) Ο απόστολος Παύλος γράφει στους Φιλιππισίους μέσα από το δεσμωτήριο της Ρώμης και αναπέμπει ευχαριστίες στο Θεό για τις καλές αναμνήσεις που του χαρίζουν κάθε φορά που τους θυμάται. Ο μέγας Παύλος μέσα στη θλίψη των δεσμών θυμάται με ευγνωμοσύνη την ανταπόκριση των Φιλιππισίων στο κήρυγμά του, τη βάπτισή τους, την πιστή τήρηση των παρακαταθηκών του, τη συνδρομή τους προς τον ίδιο και προς τις άλλες εκκλησίες. Όλα αυτά τα θυμάται την ώρα που γράφει την επιστολή και οι αναμνήσεις αυτές τον γεμίζουν χαρά, ανακούφιση και αγαλλίαση. Πάνω από όλα τον στηρίζουν και του δίνουν τη δύναμη στις δύσκολες ώρες να ξεχνά τα δεσμά ...