Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Γιατί ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και τον άνθρωπο; Η αγάπη του Θεού, μια από τις θεοπρεπείς ιδιότητές του, είναι και η αιτία της δημιουργίας. Εξαιτίας της παναγάπης του ο Θεός θέλησε να δημιουργήσει όντα, για να μεταδώσει σ’ αυτά από την αγαθότητα και την καλοσύνη του. Γι’ αυτό δίκαια γράφεται ότι ήταν «λίαν καλά» τα δημιουργήματα. Συνοψίζοντας τη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει για την αιτία της δημιουργίας: «Επειδή, λοιπόν, ο αγαθός και υπεράγαθος Θε­ός δεν αρκέστηκε στη θεωρία του εαυτού του, αλλά από υπερβολική αγαθότητα ευδόκησε να δημιουργηθούν όντα που θα ευεργετούνται και θα μετέχουν στην αγαθότητά του, από το μη ον παράγει και δη­μιουργεί στο είναι τα σύμπαντα -αόρατα και ορατά-, και τον άνθρωπο, ...

Στις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας ένα από τα αιτήματά μας προς τον Θεό είναι να μας διδάξει «τα δικαιώματά» Του. Τον όρον αυτόν «δικαιώματα» του Θεού  τον συναντούμε αρχικά στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Διαβάζουμε π.χ. στην αρχή του Ιερού Ευαγγελίου του Λουκά (1,6) ότι «ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ ζούσαν σύμφωνα με τις εντολές και τα δικαιώματα του Κυρίου». Και καθώς  η  Ορθόδοξη Εκκλησία  από την Αγία Γραφή έχει αντλήσει τον πλούτον των εννοιών της κοινής λατρείας της, όπως ήταν φυσικό, προσέλαβε και τον όρον «δικαιώματα» του Θεού. Κάθε μέρα στον Όρθρο, στον Εσπερινό και στο Απόδειπνο επαναλαμβάνουμε: «Εὐλογητός εἶ Κύριε, δίδαξόν με τά δικαιώματά Σου». Είναι ο στίχ.12 του Ψαλμού 118 (119). Ο ίδιος στίχος ψάλλεται και ...

Η εμφάνιση και η πρόοδος τις ψυχολογίας του ασυνειδήτου (Βάθους) υπήρξε αναμφίβολα πολυσήμαντη. Όμως είναι γεγονός ότι κάθε αντικειμενικός ερευνητής ημπορεί να παραλεχθεί σαν βασική κατεύθυνση της ψυχολογίας αυτής την αποκάλυψη της ποιότητος και του περιεχομένου της ανθρώπινης προσωπικότητος. Ήδη έγινε λόγος για την σπηλιά των ενστικτικών τεράτων, που η ψυχολογία του Βάθους απεκάλυψε. Αλλά δεν πρόκειται μόνο για «τέρατα» που ενσαρκώνουν απλώς ανθρώπινα πάθη. Κάθε ανθρώπινο, όσο «απάνθρωπο» κι αν είναι, μένει ανθρώπινο. Τα ανθρώπινα πάθη, όπως τα γνώριζε ο άνθρωπος προ της εμφανίσεως της ψυχολογίας του Φρόυδ, ήσαν πάντοτε στα μέτρα της ανθρώπινης αδυναμίας και ποταπότητος. Σαν πάθη ήσαν πάντοτε μιαρά και μισητά, αλλα ήσαν απλώς ανθρώπινα πάθη γιατί είχαν την αιτία τους στην ανθρώπινη αδυναμία. Η ψυχολογία του Βάθους, ...

Μέγας Βασίλειος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=319125 Η νηστεία είναι η πρώτη εντολή του Θεού στον Παράδεισο. Η παράβασή της από τους πρωτοπλάστους είναι η πτώση του ανθρωπίνου γένους στην αμαρτία. 3. Νομίζεις ότι υπολογίζω την αρχαιότητά της από το νόμο; Η νηστεία είναι παλαιότερη και από το νόμο. Εάν αναμείνεις λίγο, θά βρεις την αλήθεια του λόγου. Μη νομίζεις ότι η ημέρα του εξιλασμού, που έχει διαταχθεί για τον Ισραήλ τον έβδομο μήνα (Λευϊτ 16 – 29· 23, 27), την δεκάτη ημέρα του μήνα, αυτή είναι η αρχή της νηστείας. Έλα λοιπόν, βαδίζοντας μέσω της ιστορίας, ερεύνησε την αρχαιότητά της. Διότι δεν είναι νεώτερο το εφεύρημα. Το κειμήλιο είναι των πατέρων. Κάθε τι που είναι αρχαίο, είναι σεβαστό. Να σέβεσαι την παλαιότητα της ...

Αγαπητοί μας φίλοι, Σας ενημερώνουμε ότι η Πεμπτουσία διοργανώνει το «1ο Ψηφιακό Αρχονταρίκι με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμο» την Τετάρτη 11 Αυγούστου και ώρα 20:30 – 22:00. Θέμα Ομιλίας και Συζήτησης: «Η Παναγία πρότυπο πασών των αρετών» Για να εγγραφείτε παρακαλούμε κάντε κλίκ εδώ: https://us06web.zoom.us/meeting/register/tJUtcuutpjwsG93447M9Z930_5J6v0_en6lU Αφού εγγραφείτε θα λάβετε μήνυμα επιβεβαίωσης με τον προσωπικό σας σύνδεσμο συμμετοχής τον οποίο θα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε προκειμένου να εισαχθείτε στην σύναξη.

Μοναχός Ζωσιμάς (1937-2010). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Κυρία Π. καλημέρα Προ ημερών έλαβα την επιστολή σου, την διάβασα καλά, αλλά στεναχωρέθηκα για την μεγάλη δοκιμασία που περνάς με τον σύζυγο σου. Έχω πολλές δουλειές, πολλές μέριμνες επάνω μου και δεν μου μένει χρόνος να απαντήσω σε αυτούς που μου στέλνουν γράμματα. Επειδή σε είδα πολύ στεναχωρημένη και δεν ξέρεις τι να κάνεις, θα σου γράψω λίγες λέξεις, διότι σε βλέπω είσαι πολύ του Θεού άνθρωπος. Σε αυτούς τους ανθρώπους που δεν πιστεύουν και δεν κάνουν τίποτα για την ψυχή τους είναι να τους λυπάσαι και όχι να θυμώνεις μαζί τους. Διότι κατόπιν εξαγριώνονται πιο πολύ και φτάνουν σε σημείο να βλασφημούν τα Θεία. Γι’ αυτό, όταν έλθει ξανά αυτός ο πειρασμός, να κάνεις αυτό που μας λέει ο ...

«Γνωρίζω την ελληνική μου ταυτότητα». Σειρά διαλέξεων του εικαστικού – συγγραφέα Βαγγέλη Παππά. «Βυζαντινός Ελληνισμός» Μέρος 2ο. Με την ευκαιρία της μεγάλης εορτής για τα 200 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ξεκίνησε την Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου, η σειρά διαλέξεων που πραγματοποιεί ο Εικαστικός και Συγγραφέας κ. Βαγγέλης Παππάς, με γενικό τίτλο «Γνωρίζω την Ελληνική μου ταυτότητα», στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», και θα ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2021, καλύπτοντας όλη την χρονική περίοδο της επετείου των 200 χρόνων.

Κάθε τόσο διαβάζομε ή ακούμε μια πράξη βίας, μια τρομοκρατική εκδήλωση ή κάποια μεγάλη ή μικρή επανάσταση. Η βία σ’ όλες της τις μορφές βρίσκεται σχεδόν καθημερινά στην επικαιρότητα. Ληστείες, φόνοι, απαγωγές καλύπτουν μια μόνιμη στήλη στην ειδησεογραφία, του ελληνικού και του διεθνούς χώρου. Και κοντά σ’ αύτη, την κοινή εγκληματικότητα παρουσιάζονται φαινόμενα τρομοκρατίας, που συγκλονίζουν την κοινή γνώμη και δίνουν αφορμή για ποικίλες αντιδράσεις και σχόλια. Κάπου-κάπου γίνεται γνωστή και κάποια επανάσταση σ’ ένα σημείο του πλανήτη μας από κάποια ομάδα δυσαρεστημένη προφανώς με την κρατούσα τάξη πραγμάτων. Η τρομοκρατία και οι επαναστάσεις είναι βέβαια φαινόμενο που δεν εμφανίζεται μόνο στο δικό μας χώρο. Η βία όμως στις διάφορες μορφές της παρουσιάζεται κι έδώ, αραιά βέβαια, αλλά υπάρχει. Η ...

Θείος έρως και θείος πόθος Η ρητορική του Χρυσοστόμου εγείρει στον ακροατή τον άκρατο πόθο να σπάσει τα επίγεια δεσμά του και ανέλθει εις τους ουρανούς δίπλα στον Θεό Πατέρα. Έτσι αυτή η ανάγκη για πνευματική ανύψωση αποκτά έναν αυστηρά καταγγελτικό χαρακτήρα έναντι του ηθικού ξεπεσμού των πιστών εκείνης της εποχής. Γι’ αυτό κατά τον Χρυσόστομο η προσκόλληση του ανθρώπου στα επίγεια δεσμά και τα παιχνιδίσματα της σάρκας βαραίνουν την ψυχή και έτσι η τελευταία χάνει την δύναμη της να πετάξει. Παρά την παιδαγωγική εφαρμογή του φόβου στην ζωή μας, εκπλήσσει η ανάδειξη το θείου έρωτα ως την κορυφή της πνευματικής τελείωσης του χριστιανού. Ο πόθος για την βασιλεία του Θεού εμπεριέχει έναν έμμεσο ωφελιμισμό και αδυνατεί να περιγράψει το βάθος και ...

Η επίσημη πολιτική αντίδραση του Πατριαρχείου απέναντι στο ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης Η έκρυθμη ήταν η κατάσταση και στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι οθωμανικές αρχές είχαν αρχίσει τα αντίποινα εις βάρος των Χριστιανών εξαιτίας της επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα του επαναστατικού αναβρασμού και της οθωμανικής κινητοποίησης για κατασταλεί το κίνημα πραγματοποιήθηκε γύρω στις 20 Μαρτίου 1821 πατριαρχική σύνοδος «περί καθαιρέσεως των φιλοσοφικών μαθημάτων». Οι συντηρητικές κύκλοι της Κωνσταντινούπολης βρήκαν αφορμή να επιτεθούν με δριμύτητα εναντίον των προοδευτικών λογίων και να τους καταδικάσουν. Αυτή η επίθεση, βέβαια, δεν ήταν κάτι νέο, αλλά ήταν συνέχεια των ιδεολογικών συγκρούσεων που είχαν εκδηλωθεί ήδη πριν την Επανάσταση, οι οποίες είχαν ιδιαίτερα ενταθεί τα δύο τελευταία χρόνια. Τώρα όμως η συγκυρία ήταν ...

Πέρα όμως από την Τριαδολογία του Ευαγρίου, ορθόδοξη αποδεικνύεται και η μεταφυσική του που αφορά στο σώμα. Για όσους λοιπόν κατηγορούν τον Ευάγριο για πλατωνισμό, στηριζόμενοι στο έργο του AntoineGuillaumont, θα πρέπει να προσέξουν την άποψή του για τη θέση που έχει το σώμα στην ευαγριανή ανθρωπολογία. Στη θεολογία του σώματος ο Ευάγριος είναι γνήσιος εκφραστής της ορθόδοξης θεολογίας. Μάλιστα στο σημείο αυτό παρουσιάζεται μεταξύ του Ευαγρίου και της μαρτυρίας των αντιωριγένειων πηγών, μια ουσιώδης ασυμφωνία.  Για τον Ευάγριο περισσότερο από φυλακή, τόπος τιμωρίας ή μνήμα, το σώμα είναι εργαλείο απελευθέρωσης και σωτηρίας, όπως το θέλησε η προνοητική και πανάγαθη δύναμη του Θεού. Αναμφίβολα, της δημιουργίας των σωμάτων προηγήθηκε μια κρίση, ή ακριβέστερα, σύμφωνα με την έκφραση του Ευαγρίου, μια ...

Πολύτιμες πνευματικές διδαχές Πατέρων της ερήμου καταγεγραμμένες από τον Αββά Κασσιανό. Με τον Πρωτοπρεσβύτερο Ματθαίο Χάλαρη.

Όσιος Σωφρόνιος Αγιορείτης και του Έσσεξ (1896-1989) Είπε ο Γέρων Σωφρόνιος , ο μαθητής του οσίου Σιλουανού: «Δεν είμαι ούτε Έλλην ούτε Ρώσσος, είμαι Αγιορείτης».   «Έχω 60 χρόνια που φορώ τα ράσα. Πάντοτε, όταν συναντώ Ορθόδοξο Χριστιανό ή οποιονδήποτε άνθρωπο, βάζω το κεφάλι μου κάτω από τα πόδια του». (Δηλαδή ταπείνωνε τον εαυτό του θεωρώντας ότι είναι κατώτερος από τον οποιονδήποτε).   «Θεολογία είναι το περιεχόμενο των προσευχών μας».   «Κάθε εμπαθής λογισμός συνδέεται με την ύλην και πάντοτε έχει μία μορφή, ένα είδος· αν αυτό το είδος δεν το δέχεται η καρδία μας, το πάθος σταματά. Αλλά κάποτε στας αρχάς η μάχη πρέπει να είναι σώμα με σώμα».   «Ο γερω-Σιλουανός έλεγε, αλλά ήταν απαθής: Εάν μας ενοχλή λογισμός, εμείς είμαστε ελεύθεροι να αποβάλλουμε τον λογισμόν αυτόν ...

Εχθές το βραδάκι δόθηκε αρμοδίως η εντολή να εκκενωθεί και το Νέο Προκόπιο Ευβοίας, αφού η φωτιά αχόρταγη και ορμητική κατέβαινε από τα βορειότερα προς Μαντούδι και Προκόπι… Ασθενοφόρα και λεωφορεία μετέφεραν τον κόσμο και όσους πολλούς ξεσπιτωμένους φιλοξενούσε ο Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος στον Ξενώνα Του, στο Ιερό Προσκύνημα…. Τότε, με θεία προφανώς φώτιση, δόθηκε σύσταση στον Πρωθιερέα του Ι. Προσκυνήματος, Πρωτοπρεσβύτερο π. Νικόλαο Βερνέζο και τον Προϊστάμενο του Ενοριακού Ι. Ναού, Οικονόμο π. Δημήτριο Πατεράκη, να φορέσουν πετραχήλι και να λιτανεύσουν στο χωριό τις ιερές Εικόνες του Οσίου Ιωάννου και των αγίων της Ενορίας Κωνσταντίνου και Ελένης,  παρακαλούντες για την Άνωθεν βοήθεια! Τους ακολούθησαν και οι ελάχιστοι άνδρες που είχαν απομείνει για να παλαίψουν με το πύρινο θηρίο… Έγινε η λιτάνευση και τα ...

Κατά τη διάρκεια της περιόδου της Εικονομαχίας, όπου είχε ξεσπάσει έντονη θεολογική διαμάχη αναφορικά με την τιμητική προσκύνηση των ιερών εικόνων, διέλαμψαν αξιομνημόνευτες πνευματικές μορφές ιεραρχών που διακρίθηκαν για την αρετή, τη σοφία, το αγωνιστικό φρόνημα, τη σθεναρή ομολογία, τον ένθερμο ιεραποστολικό ζήλο και την ακλόνητη προσήλωση στην αμώμητο χριστιανική πίστη. Μ’ αυτόν τον τρόπο και χάρη στη διαρκή αγωνιστική τους δράση διατήρησαν αλώβητο και αναλλοίωτο τον θησαυρό της ορθής χριστιανικής πίστεως, υπερασπιζόμενοι με τόλμη και παρρησία την προσκύνηση των αγίων εικόνων. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους φωτισμένους ιεράρχες συγκαταλέγεται και ο «παρέχων παρά Χριστοῦ τήν χάριν κατά πνευμάτων ἀκαθάρτων, τοῖς πιστῶς αἰτουμένοις» πανσεβάσμιος και θεόληπτος Επίσκοπος της Κυζίκου της Μ. Ασίας, άγιος Αιμιλιανός ο Ομολογητής, ο οποίος αναδείχθηκε «κραταιός πρόμαχος ...

Η ζωή ως πράξη έχει τη δική της τέχνη για να χαρακτηρίζεται από χαρά και πληρότητα, ώστε να είναι όντως ζωή. Αλλά χρειάζεται δάσκαλο για να τη μάθει κανείς σωστά, όπως όλες οι τέχνες. Η Ορθόδοξη Παράδοσή μας έχει τους πατέρες και τις μητέρες, που με το λόγο και τη ζωή τους εισάγουν τα παιδιά και μαθητές τους στον ορθό τρόπο ζωής, αυτό που ονομάζουμε “ορθοπραξία”. Όσοι  έζησαν πριν από μας μάς άφησαν κείμενα που έγραψαν οι ίδιοι ή που έγραψαν άλλοι γι’ αυτούς. Όσοι ζουν στις μέρες μας δημιουργούν  τη ζωντανή παράδοση που συνεχίζει το ίδιο βίωμα, αφού το Πνεύμα το άγιο συνεχίζει τη ζωντανή παρουσία Του. Ένα σημείο σημαντικό για την καθημερινότητά μας, που οι άγιοι Πατέρες το επεσήμαναν, είναι η ...

Οι ηλιακές κηλίδες αποτελούσαν το σκοτεινό μυστικό του ήλιου από την εποχή του Γαλιλαίου. Σύμφωνα με την κυριαρχούσα άποψη, ένας αστέρας, όπως ο ήλιος, έπρεπε να είναι «αψεγάδιαστος» και επομένως οποιαδήποτε ανομοιομορφία παρουσιαζόταν δεν θα μπορούσε να είναι παρά στιγμιαία. Αντίθετα οι σκοτεινές κηλίδες κάθε φορά που παρουσιάζονταν στην επιφάνεια του ήλιου διαρκούσαν για πολλές εβδομάδες. Οι ηλιακές εκλάμψεις είναι οι ισχυρότερες εκρήξεις στο ηλιακό μας σύστημα. Συνοδεύονται από εκτόξευση πλάσματος από την περιοχή των κηλίδων σε τεράστια ύψη πάνω από την ηλιακή επιφάνεια. Η ενέργεια που απελευθερώνεται είναι 10 εκατ. φορές μεγαλύτερη από εκείνη μιας ηφαιστειακής έκρηξης. Ο μικρός μπλε κύκλος στο σχήμα, αντιπροσωπεύει το μέγεθος της Γης. Ο Γαλιλαίος ήταν ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους επιστήμονες που μελέτησε και κατέγραψε ...

Ήταν ένα ζεστό καλοκαιριάτικο μεσημέρι του Ιούνη του 2019 . Είπα να πάω να δω λίγο τη μάνα μου. Την είδα να κρατά ένα δισκάκι με δυο φέτες βρεγμένο ψωμί. Προχωρούσε αργά με μικρά βήματα στην αυλή του σπιτιού μας . Απίθωσε με τρεμάμενα χέρια το ψωμί στον φούρνο. Μα τι έκανε ; Απρόσμενα ένα σμήνος σπουργίτια κατέβηκαν από το πουθενά κι άρχισαν χαρούμενα να τσιμπολογούν τα βρεγμένα ψιχουλάκια . Τραγουδούσαν , πετάριζαν με τα μικρά τους φτεράκια, χοροπηδούσαν εδώ κι εκεί . Ήταν ένα πανέμορφο θέαμα . Φιλονικούσαν , σπρώχνονταν να χωρέσουν στη στέγη του φούρνου , κελαηδούσαν μες την τρελή χαρά. Ήταν τρισευτυχισμένα . -Τα καημένα σχολίασε η γριά μάνα μου . Εδώ και χρόνια , τα ταΐζω κάθε μεσημέρι ...

«Ιερός Δεκαπενταύγουστος» – Μια Θεολογική σειρά με τον Αρχιμανδρίτη Ιάκωβο Κανάκη, αφιερωμένη στην Παναγία μας.