Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο Ρουμάνος Γέροντας π. Κλεόπας Ηλίε. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Οι πειρασμοί είναι δοκιμασίες που έρχονται εναντίον του ανθρώπου από το διάβολο και τους υπηρέτες του, τους κακούς ανθρώπους. Ο άνθρωπος αφήνεται από το Θεό να πειράζεται για να δοκιμασθεί η πίστης του (Α’ Πέτρ. 1, 6-7), η αγάπη του προς το Θεό (Δευτ. 13, 3), η υπακοή του (Δευτ. 8, 2), εάν είναι προσκολλημένος στα μάταια αγαθά, όπως συνέβη με τον δίκαιο Ιώβ (Ιώβ 1, 9-12). Στην πράξη οι πειρασμοί είναι ανάλογοι προς τις ανθρώπινες δυνάμεις της φύσεως του κάθε ανθρώπου. Στους δυνατότερους στην πίστη παραχωρεί ο Θεός βαρύτερους πειρασμούς, για να προοδεύσουν στην αγιότητα και να αξιωθούν μεγαλυτέρων στεφάνων. Ενώ στους αδυνάτους στην πίστη και υπομονή, παραχωρεί η θεία Του πρόνοια ελαφρότερους πειρασμούς για ...

Στο συμπέρασμα ότι η αλήθεια κάνει καλό όχι μόνο στο πνεύμα, αλλά και στο σώμα κατέληξαν Αμερικανοί ερευνητές. Έπειτα από σχετική έρευνα, διαπίστωσαν ότι όσοι αποφεύγουν τα μικρά και μεγάλα ψέματα βελτιώνουν την ψυχική και σωματική τους υγεία. Στην έρευνα του Πανεπιστημίου Notre Dame των ΗΠΑ συμμετείχαν 110 εθελοντές με μέσο όρο ηλικίας τα 31 χρόνια. Οι επιστήμονες προέτρεψαν τους μισούς συμμετέχοντες να αποφύγουν τα ψέματα για ένα διάστημα 10 εβδομάδων. Τους ενθάρρυναν αντ’ αυτού να απαντούν με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις που τους θέτουν ή να προτιμούν να μην απαντήσουν, ώστε να μην αναγκαστούν να πουν ψέματα. Στο άλλο μισό γκρουπ δόθηκε η ελευθερία να ψεύδεται. Στο τέλος κάθε εβδομάδας οι συμμετέχοντες απαντούσαν σε ερωτηματολόγια των επιστημόνων σχετικά με την κατάσταση της πνευματικής ...

Ο σωστός όρος θα ήταν «αυχενικά σύνδρομα» μιας και πρόκειται για περισσότερα του ενός προβλήματα που έχουν σαν αιτία παθήσεις του αυχενικού τμήματος της σπονδυλικής στήλης. Οποιαδήποτε λοιπόν ενόχληση ή συνδιασμός συμπτωμάτων που οφείλεται σε πάθηση των αυχενικών σπονδύλων, μεσοσπονδυλίων δίσκων, αρθρώσεων, νεύρων ή μυών μπορει να ονομαστεί «αυχενικό σύνδρομο». Τα συχνότερα συμπτώματα στην περιοχή του αυχένα είναι ο πόνος και η δυσκαμψία που μπορεί να επεκτείνεται στην οπίσθια και πλάγια επιφάνεια του αυχένα, στην περιοχή του ώμου ή και στην ανώτερη περιοχή της ράχης. Κάποτε μπορεί να συνδυάζεται και με επέκταση του πόνου στην οπίσθια ή και άνω επιφάνεια του κεφαλιού. Ένας δεύτερος τύπος «αυχενικού συνδρόμου» είναι ο πόνος που ξεκινά από την περιοχή της ωμοπλάτης και επεκτείνεται στο άνω άκρο ...

Άγιος Μωυσής ο Αιθίοπας. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Ο αββάς Μωυσής είπε: – Αν δεν συμφωνήσει η πράξη με την προσευχή, μάταια κοπιάζουμε. Τότε κάποιος τον ρώτησε: – Τι είναι συμφωνία της πράξεως με την προσευχή; Και είπε ο γέροντας: – Το να μην κάνουμε πια αυτά, για τα οποία προσευχόμαστε. Γιατί όταν ο άνθρωπος αφήσει τα θελήματά του, τότε συμφιλιώνεται μαζί τον ο Θεός και δέχεται την προσευχή του. * * * Είπε ο αββάς Μωυσής σ’ έναν αδελφό: – Έλα, αδελφέ μου, στην αληθινή υπακοή, όπου υπάρχει ταπείνωση, όπου υπάρχει δύναμη, όπου υπάρχει χαρά, όπου υπάρχει υπομονή ότου υπάρχει μακροθυμία, όπου υπάρχει φιλαδελφία, όπου υπάρχει κατάνυξη, όπου υπάρχει αγάπη. Γιατί όποιος κάνει καθαρή υπακοή, έχει αποκτήσει όλες τις εντολές του Θεού. * * * Ο αββάς Μωυσής είπε: – Νικηθήκαμε σωματικά ...

Μεταξύ των προβλημάτων που συζητούνται στις ημέρες μας, καταγράφεται και η προσπάθεια να «ξαναγραφεί» η ελληνική ιστορία στο πλαίσιο ενός γενικότερου «ιστορικού αναθεωρητισμού». Κι αν οι ερμηνείες παρέμειναν μόνον ερμηνείες, ίσως τότε δεν θα χρειαζόταν να απαντηθούν. Επειδή, όμως, οι ερμηνείες καθίστανται «δόγματα» και «γραμμές» και «κατευθύνσεις» στο σχολείο, στην επιστημονική έρευνα αλλά και στην καθημερινή συζήτηση, οι απαντήσεις είναι μάλλον επιβεβλημένες. Υποστηρίζεται, ατυχώς, στην σύγχρονη ιστοριογραφία μας ότι το ελληνικό έθνος έχει δημιουργηθεί κατά τον 19ο αι. Οπότε δεν χρειάζεται να γίνει λόγος για την ιστορική συνέχεια, μεταξύ του αρχαίου, του βυζαντινού και του νεώτερου ελληνισμού. Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά τις επαναπροσεγγίσεις των «αναθεωρητικών της ιστορίας» δεν έχει ξεφύγει κανείς: ο Ρίτσος χαρακτηρίζεται «νεκρόφιλος», ο Εγγονόπουλος «φασίστας», ο Θεοδωράκης «βυζαντινιστής», ...

Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας (1883-1966). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Έπειτα ο Γέροντας στράφηκε προς τον άλλο επισκέπτη του: – Πώς είσαι; Πώς πηγαίνει η πνευματική Ζωή; – Δόξα τω Θεώ, Γέροντα, προσπαθώ. Τελευταία μου ανέθεσαν να κηρύττω και δεν ξέρω τι να κάνω. Εσείς τι με συμβουλεύετε; – Να σε πω. Εάν η ζωή σου είναι τέτοια, ώστε να συμφωνεί με όσα διδάσκεις και να είσαι παράδειγμα, ν’ αναλάβεις. Οι άγιοι τα βίωναν αυτά που έγραφαν και εδίδασκαν. Κι όσοι γράφουν ή ομιλούν διά τους αγίους πατέρας, πρέπει να έχουν ανάλογη ζωή. Το κήρυγμα είναι καλό. Δεν φοβάται τόσο την βροντή του ουρανού ο λαγός, όσο φοβάται ο διάβολος το κήρυγμα των αποστόλων. Να διδάσκεις όμως μόνο ό,τι πράττεις ο ίδιος. Εάν δεν δοκιμάσεις την ζάχαρη, ...

Όσιος Πορφύριος (1906-1991). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Τον πληροφορούμασταν ο ένας απ’ τον άλλον και οδηγούσε τα βήματά μας σ’ αυτόν η ανοστιά και η πλήξη της αστικής ζωής. Μία ακαθόριστη ανησυχία μας έσπρωχνε να αναζητήσουμε «κάτι άλλο» από την πεζή καθημερινότητα. Η ανωριμότητά μας προσδοκούσε και θαύματα, προρρήσεις, διαγνώσεις ασθενειών, οδηγίες θεραπειών και άλλα τέτοια παράδοξα, τροφή στην περιέργειά μας. Ο Άγιος μάς κοίταζε μ’ ενδιαφέρον και μας τόνιζε την ανάγκη της προσευχής και της χαράς. Και δυσκολευόμασταν να δεχτούμε ότι η χαρά μπορεί να προκληθή θεληματικά και ότι η προσευχή είναι ευχάριστη και διαρκής. Ήταν για τον κάθε επισκέπτη ο Άγιος μία παράξενη και ευχάριστη έκπληξη. Όση ώρα περιμέναμε απ’ έξω νοιώθαμε σαν παιδιά του και κοιταζόμασταν με κατανόηση. Πολλοί που είχαν ξανάρθει στον Γέροντα ...

Ο Χριστός έκανε πολλά θαύματα. Έκανε θαύματα στους ανθρώπους όπως π.χ. θεράπευσε τον παραλυτικό της Καπερναούμ, τους δέκα λεπρούς, τον υιό της χήρας της Ναίν κ. α. Έκανε θαύματα με τα οποία μας έδειχνε πτυχές του προσώπου Του, όπως το θαύμα της Μεταμορφώσεως, της Αναστάσεως και της Αναλήψεως. Τέλος έκανε θαύματα στην άψυχη ύλη, όπως πολλαπλασίασε τους πέντε άρτους και καταταράσθηκε την άκαρπη συκιά. Στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα γαληνεύει τη θάλασσα και κάνει να κοπάσει ο άνεμος. Η απουσία του Χριστού Μετά τον πολλαπλασιασμό των πέντε άρτων ανάγκασε τους μαθητές Του «εμβήναι εις το πλοίον και προάγειν αυτόν εις το πέραν» (Ματθ. 14,22). Αυτός αφού απέλυσε τους όχλους, ανέβηκε στο όρος για να προσευχηθεί. Κατά τη διάρκεια της προσευχής Του το πλοίο ...

Το φράγμα της λίμνης του Μαραθώνα Η ολική ποσότητα νερού στην υδρόσφαιρα υπολογίζεται σε 145 δισεκ. κυβικά χιλιόμετρα (km3). Από αυτά το 94% βρίσκεται στη θάλασσα και μόνο το 6% είναι γλυκό νερό. Από αυτό το γλυκό νερό ένα μικρό ποσοστό (9.000 km3) είναι δυνητικοί υδατικοί πόροι. Από το νερό που τελικά δεσμεύει ο άνθρωπος για χρήση του, περισσότερο από το 90% χρησιμοποιείται για τη γεωργία και το υπόλοιπο 10% για τη βιομηχανία και την αστική κατανάλωση. Εάν βέβαια καθίστατο δυνατόν να χρησιμοποιηθούν οι δυνητικοί υδατικοί πόροι δεν θα υπήρχε πρόβλημα νερού στον πλανήτη μας (1500 m3/έτος ανά κάτοικο του πλανήτη). Αυτό δεν συμβαίνει όμως γιατί οι ποσότητες του νερού που θεωρούνται υδατικοί πόροι δεν είναι κατανεμημένοι στην επιφάνεια της γης σύμφωνα με την ...

Πολύτιμες πνευματικές διδαχές Πατέρων της ερήμου καταγεγραμμένες από τον Αββά Κασσιανό. Με τον Πρωτοπρεσβύτερο Ματθαίο Χάλαρη.

Όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης (1912-1998). (Φωτογραφία: Douglas Little, γύρω στα 1980, Αγιορειτική Φωτοθήκη). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Κατουνάκια Αγίου Όρους τη 21 Νοεμβρίου 1980 Πολυσέβαστή μου – πολυαγαπημένη μου χρυσή μου – γλυκιά μου Μαννούλα Μάννα μου γλυκιά Με πολύν σεβασμόν και με μεγάλην αγάπην γονατίζω νοερώς μπροστά σου, και φιλώ τα δύο σου χεράκια, φιλώ τα δύο σου ματάκια που όλο κλαιν, φιλώ και την Μητρικήν σου καρδία, που όλο πάσχει, που όλο πονάει, για να πάρω την ευχούλα σου. Πήρα το γράμμα σου, από τους Αμπελοκήπους και αφού το διάβασα, πολύ πόνεσα. Ήτο γραμμένο με πολλά δάκρυα – με πολλά αίματα, και είπα: Αυτή η ψυχή, ποτέ δεν χάρηκε σ’ αυτόν τον κόσμον. Μόνον λύπες – μόνον στενοχωρίες – μόνον πίκρες αισθάνθηκε και τίποτε άλλο.   Πώς να μπορούσα να την ...

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου «Περί της Άννας» Ομιλία πρώτη (Απόσπασμα) ε. Ήταν κάποια Ιουδαία γυναίκα Άννα. Αυτή η Άννα υπόφερε επί πολύ χρόνο γιατί δεν έκανε παιδιά, και το χειρότερο μάλιστα, ότι η αντίζηλός της ήταν μητέρα πολλών παιδιών. Συμβαίνει δε φυσικά και καθ’ εαυτό το πράγμα να είναι αφόρητο στις γυναίκες· όταν δε έρχεται κοντά και αντίζηλος έχοντας παιδιά, πολύ χειρότερο γίνεται· γιατί στη γονιμότητα κείνης της γυναίκας ακριβέστερα αναγνώριζε τη δική της συμφορά. Όπως και κείνοι που ζουν μαζί με την έσχατη φτώχεια, όταν αντιληφθούν εκείνους που πλουτίζουν. Και δεν ήταν αυτό μονάχα το φοβερό, ότι αυτή μεν δεν είχε παιδιά, ενώ η άλλη είχε, αλλά ότι ήταν και αντίζηλος, κι όχι μονάχα ότι ήταν αντίζηλος, αλλά ...

Ο Γέροντας ήταν σαφής: «Στην πνευματική ζωή οι κύριες εποχές είναι δύο: το καλοκαίρι και ο χειμώνας. Στο καλοκαίρι βέβαια βρίσκεις και την πιο όμορφη άνοιξη, ενώ στον χειμώνα περιέχεται και το φθινόπωρο…». «Τι εννοείται, Γέροντα;» δεν άντεξα και τον διέκοψα. «Πώς είναι δύο οι εποχές; Και πώς συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτές και οι άλλες;» Χαμογέλασε ο Γέροντας. «Έχεις δίκιο που απορείς», μου είπε. «Μα, σκέψου: ο Κύριός μας δεν είπε πως όταν αυξηθούν στον άνθρωπο οι αμαρτίες του τότε γίνεται… ψυγείο και η αγάπη του;» “Διά το πληθυνθήναι την ανομίαν, ψυγήσεται η αγάπη”. Λοιπόν, όταν παλεύεις ν’ αγαπάς, θερμαίνεις την καρδιά σου, κι αυτό είναι καλοκαίρι κι είναι και άνοιξη μαζί. Τότε χαίρεται η καρδιά κι η χαρά αυτή περνάει μέσα σε ...

Όσο η κρίσιμη περίοδος της εφηβείας εμπλέκει δύο συνομιλητές –τον έφηβο και τον ενήλικα γονέα-, η δυσκολία είναι σαφής, δεν παύει όμως να είναι διαχειρίσιμη. Τα πράγματα όμως «αγριεύουν», όταν στον διάλογο αυτόν εμπλέκεται και ένα τρίτο πρόσωπο: Ο κρυμμένος μέσα στον ενήλικα, έφηβος. Η παρουσία αυτού του ..προσώπου συνήθως αγνοείται, κυρίως διότι η εφηβεία εκλαμβάνεται απλώς και μόνον ως μια περίοδος της ζωής, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μια κατάσταση. Μια κατάσταση, η οποία, άλλοτε με φανερό και άλλοτε με υπολανθάνοντα τρόπο παραμένει ισόβια, διατηρώντας αυτόν τον κρυμμένο έφηβο  ως συνομιλητή, ενίοτε μάλιστα οργισμένο, παραπονεμένο ή και βαθύτατα πληγωμένο. Τι είναι όμως εκείνο, που συντελεί σ΄ αυτήν την διαρκή …εγκατάσταση; Όπως είπαμε, η εφηβεία έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την υπέρβαση των προαποφασισμένων ...

Σε μια εποχή αποϊεροποίησης της ζωής, δεν θα μπορούσε να λείψει από το στόχαστρο και το πρόσωπο της μητέρας. Ανεξαρτήτως των λαθών που μπορεί να κάνει, άλλοτε από αγάπη, άλλοτε από φόβο, άλλοτε από άγνοια, η μάνα δεν θα πάψει να αποτελεί την πρόξενο της ζωής. Σήμερα γίνεται λόγος για κατάργηση του φυσικού φύλου και υιοθέτηση ενός είδους κοινωνικού. Ο άνδρας μπορεί να παίξει τον ρόλο της γυναίκας και η γυναίκα τον ρόλο του άντρα, καταργώντας οποιαδήποτε φυσική διαφοροποίηση. Γι’ αυτό και η άνεση με την οποία ο κόσμος λέει “ναι” στην τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, στα οποία δεν υπάρχει η φυσική διαφοροποίηση των φύλων. Γι’ αυτό και η άνεση με την οποία αποδίδεται στην μητέρα κοινωνική ανεπάρκεια για την ανατροφή ...

Πρέπει καταρχάς να συνειδητοποιήσουμε πλήρως και να παραδεχτούμε έντιμα ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ της Ορθοδοξίας ως πολιτιστικής ταυτότητας και του συνειδητού Χρήστο κεντρικού τρόπου ζωής. Η πλειοψηφία του λαού μας αποδεικνύει καθημερινά ότι δεν έχει αντίρρηση για την πολιτιστική ταυτότητα αλλά και ότι αποφεύγει συστηματικά τον πνευματικό αγώνα και την αυταπάρνηση που αυτός απαιτεί. Αυτό σημαίνει πως οι εκκλησιαστικοί άνθρωποι, κληρικοί και λαϊκοί, θα πρέπει να πάψουμε να αποτελούμε μειοψηφία που έχει νοοτροπία πλειοψηφίας. Το ποιμαντικό έργο της Εκκλησίας είναι ιδιαίτερα λεπτό και απαιτητικό και περιλαμβάνει πολλές απογοητεύσεις. Αρκετές από αυτές σχετίζονται με τους νέους. Επιχειρώντας να τους προσεγγίσουμε θα μας βοηθήσει ιδιαίτερα το να αποφύγουμε τον ενθουσιώδη ιδεαλισμό που φιλοδοξεί να… αλλάξει την οικουμένη. Ο ταπεινόφρων ρεαλισμός και η ...

Είναι άτυχος κάποιος που έχει ένα τροχαίο ατύχημα; Ή είμαστε τυχεροί όσοι ζούμε αφού βγαίνουμε στους ελληνικούς δρόμους; Βρείτε την απάντηση στον παρακάτω πίνακα στατιστικών στοιχείων: Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας, Κλάδος Ασφάλειας και Τάξης, Διεύθυνση Τροχαίας (http://www.astynomia.gr/opendata/) ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ 2009 Θανατηφόρα                  1.314 Σοβαρά                           1.389 Ελαφρά                          12.072 ΠΑΘΟΝΤΕΣ Νεκροί                            1.463 Βαριά τραυματίες          1.669 Ελαφρά τραυματίες       16.683 Σε πιο κατανοητά Ελληνικά: τέσσερις συνάνθρωποί μας πεθαίνουν κάθε μέρα στο δρόμο. Αλλά δεν πειράζει, τώρα ασχολούμαστε όλοι με την οικονομική κρίση, γιατί ίσως έχει στο μέλλον περισσότερους νεκρούς να επιδείξει. Ας ασχοληθούμε με τους επιζώντες, ή αλλιώς με τους 50 συνανθρώπους μας που εμπλέκονται σε ένα σοβαρό ή ελαφρύ τροχαίο κάθε μέρα. Εξάλλου και κατά τη διάρκεια πολέμου, μέγιστη προσοχή αποδίδεται στα θύματα της μάχης. Και στην περίπτωση των τροχαίων αναφερόμαστε σε ένα πόλεμο ύπουλο και σιωπηρό, όπου την ευθύνη ...

Όσιος Θαλάσσιος ο Λίβυος. (Εικόνα π. Παύλος Πολίτης) (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) 1. Ο πόθος που τείνει ολοκληρωτικά στο Θεό, δένει με το Θεό και μεταξύ τους εκείνους που ποθούν. 2. Ο νους που απόκτησε πνευματική αγάπη, δε διανοείται για τον πλησίον του εκείνα που δεν αρμόζουν στην αγάπη. 3. Κρύβει την υποκρισία κάτω από πλαστή αγάπη εκείνος που επαινεί με το στόμα του, αλλά εξουθενώνει με την καρδιά του. 4. Εκείνος που απόκτησε την αγάπη, υπομένει ατάραχα τα λυπηρά και οδυνηρά που του προξενούν οι εχθροί του. 5. Μόνον η αγάπη ενώνει τα κτιστά όντα με το Θεό και μεταξύ τους σε ομόνοια. 6. Αγάπη αληθινή έχει εκείνος που δεν ανέχεται να ακούει υπονοούμενα, ούτε φανερές κατηγορίες κατά του πλησίον. 7. Είναι άξιος τιμής εμπρός στο Θεό και ...

Αικατερίνα Δέρβα (1890-1978). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Έλεγε η γερόντισσα Κατερίνα Δέρβα: «Καταρράκτης Χάριτος και ευλογίας πέφτει κάθε πρωί από τον ουρανό. Ρίχνει ο Θεός, αλλά οι άνθρωποι κοιμώμαστε. Δεν ενδιαφέρεται κανείς να γυρίση να κοιτάξη τι αγάπη έχει ο Θεός για μας, και έτσι οι Άγγελοι παίρνουν πίσω την Χάρι». Έλεγε σε γνωστό της νέο κληρικό: «Έχεις ένα καλό. Σε παίρνουν τηλέφωνο το πρωί, και είσαι όλος διάθεση. Σε παίρνουν το μεσημέρι, δεν λες ποτέ ‘τρώω’. Σε παίρνουν το βράδυ, δεν λες ποτέ ‘κοιμάμαι’. Αυτό να το κρατήσης σε όλη σου την ζωή για όλους τους ανθρώπους. Ποτέ να μην είσαι απασχολημένος για τον εαυτό σου. Να είσαι πάντα στην διάθεση των άλλων. Είναι μεγάλο καλό αυτό, εύχομαι να σε βοηθήση ο Θεός ...

Πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας μας συμφωνούν πως και κανένα από τα κείμενα της Καινής Διαθήκης να μην είχε διασωθεί, θα αρκούσε η παραβολή του Ασώτου Υιού για να συνοψίσει όλο το σχέδιο της αγάπης του Θεού για την σωτηρία των ανθρώπων. Το ίδιο ισχύει και για τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου της Γένεσης, όσον αφορά τη δομή της ανθρώπινης ύπαρξης και την διαδρομή της από το κατ΄ εικόνα το καθ΄ ομοίωσιν δηλ. από την θεία δωρεά των ξεχωριστών δυνατοτήτων προς τον άνθρωπο μέχρι την εκπλήρωσή τους μέσω της ελευθερίας και της πνευματικής ωρίμανσης. Αντίστοιχα, αν κανείς θελήσει, έστω και ελάχιστα, να εμβαθύνει στην αρχή της Βίβλου, δηλ. στα πρώτα κεφάλαια της Γένεσης, θα διαπιστώσει πως εκεί θεμελιώνονται οι πρώτες κατευθύνσεις για ...