Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος. Tοιχογραφία, Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Ο Χριστός γεννάται, ας τον δοξάσετε· ο Χριστός έρχεται από τους ουρανούς, προϋπαντήστε τον· ο Χριστός βρίσκεται στη γη,υψωθείτε. «Δοξολογήστε τον Κύριο, όλη η γη· και, για να τα πω και τα δύο με μία λέξη, ας ευφρανθούν οι ουρανοί και ας νιώσει αγαλλίαση η γη για τον ουράνιο ο οποίος έγινε επίγειος. Ο Χριστός σαρκώθηκε, νιώστε αγαλλίαση από χαρά και τρόμο. Από τρόμο εξαιτίας της αμαρτίας· από χαρά εξαιτίας της ελπίδας. Ο Χριστός γεννήθηκε από την Παρθένο. Γυναίκες· παραμένετε παρθένοι για να γίνετε μητέρες του Χριστού. Ποιος δεν αποδίδει λατρεία σ’ εκείνον που υπήρχε απ’ την αρχή; Ποιος δεν δοξολογεί εκείνον που εμφανίστηκε τώρα τελευταία; Πάλι διαλύεται το σκοτάδι, πάλι εμφανίζεται το φως… Ο λαός, ο οποίος ...

Η συζήτηση σχετικά με τις «προγενέστερες οδηγίες για το τέλος της ζωής» συνδέεται συχνά με τη δυνατότητα νομικής ρύθμισης του θανάτου και τη διερώτηση αν η πρόβλεψή τους από το θετό δίκαιο και η απόδοση σε αυτές νομικά δεσμευτικής ισχύος προϋποθέτει και συνεπάγεται την αναγνώριση ενός «δικαιώματος στο θάνατο», ως αρνητικής έκφανσης του δικαιώματος στη ζωή. Ωστόσο σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), το κατοχυρωμένο στη Σύμβαση, (όπως και σε όλα τα εθνικά Συντάγματα) δικαίωμα στη ζωή δεν εμπεριέχει, ως αρνητική του όψη, και ένα δικαίωμα στο θάνατο. Κατά προέκταση του σκεπτικού αυτού, το κράτος δεν υποχρεούται να λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει στα άτομα έναν αξιοπρεπή θάνατο ούτε να άρει τυχόν εμπόδια (π.χ. ...

Ὠδὴ ζ΄. Οἱ παῖδες εὐσεβείᾳ συντραφέντες δυσσεβοῦς προστάγματος καταφρονήσαντες, πυρὸς ἀπειλὴν οὐκ ἐπτοήθησαν, ἀλλ’ ἐν μέσῳ τῆς φλογὸς ἑστῶτες ἔψαλλον· Ὁ τῶν πατέρων Θεὸς εὐλογητὸς εἶ. Μετάφραση Οι τρεις Παίδες που ανατράφηκαν με ευσέβεια καταφρόνησαν τη βλάσφημη προσταγή και δεν φοβήθηκαν την απειλή της φωτιάς, αλλά αντίθετα στέκονταν στη μέση της φωτιάς και έψελναν: «Ο Θεός των πατέρων μας είσαι δοξασμένος». Ερμηνεία Πρόκειται για τη γνωστή περιπέτεια των Τριών Παίδων που ρίχτηκαν στο καμίνι της φωτιάς, οι οποίοι όμως, επειδή ανατράφηκαν με ευσέβεια υπακούοντας  στις εντολές του Θεού, καταφρόνησαν τις βλάσφημες εντολές   του ασεβούς βασιλιά Ναβουχοδονόσορα και δεν φοβήθηκαν από την απειλή του ότι θα τους ρίξουν στην «επταπλάσιο» κάμινο που άναψε γι αυτούς. Οι τρεις λοιπόν  Παίδες όχι μόνο δεν καίγονταν αλλά αντίθετα δροσίζονταν, γιατί Άγγελος Κυρίου μετέβαλε την πύρα της φωτιάς ...

«Τέξεται δε υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν• αυτός γαρ σώσει τον λαόν αυτού από των αμαρτιών αυτών»1. Με αυτούς τους λόγους, Άγγελος Κυρίου αποκαλύπτει στον δίκαιο Ιωσήφ τον σκοπό της κατά σάρκα Γεννήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού, την οποία ετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε και πάλι εφέτος, μέσα στο πνευματικό κλίμα της Αγίας μας Εκκλησίας.Χριστούγεννα, λοιπόν, εγγίζουν. Πρώτον. Ο Θεός από άπειρη αγάπη γίνεται άνθρωπος, προκειμένου να σώσει τον άνθρωπο από το καταστροφικό έργο του διαβόλου και να ανυψώσει την πεσμένη ανθρώπινη φύση. Έτσι, με την ένσαρκη οικονομία Του, μας καθιστά πάλι παιδιά Του κατά χάρη, αδελφούς και συγκληρονόμους Του στην επουράνια Βασιλεία Του. Γι’ αυτό και ο στύλος της Εκκλησίας, Μέγας Αθανάσιος, θα μας υπενθυμίσει : «αυτός γαρ ...

Ο Υιός του Θεού, όπως είδαμε στην προηγούμενη Ομιλία μας, αποκαλείται, Λόγος του Θεού. Είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Μονογενής Υιός του Θεού, που σαρκώθηκε για μας τους ανθρώπους, ο θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Όμως στην Αγία Γραφή και στην εκκλησιαστική γλώσσα, με την ονομασία λόγος του Θεού εννοούμε και τα λόγια του Θεού, τα οποία ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός ήλθε στη γη και μας δίδαξε και έχουν καταγραφεί στην Αγία Γραφή. Συχνά τα ιερά Ευαγγέλια αναφέρουν ότι ο Ιησούς «ἐλάλει αὐτοῖς τον λόγον«(Μάρκ.2,2) Ο Κύριος τον ίδιο λόγο του Θεού, μετά την Αναληψή Του, συνέχισε να τον διδάσκει διά των Αποστόλων Του και της Εκκλησίας Του. Διαβάζουμε στις Πράξεις των Αποστόλων: «Ο λόγος του Θεού διαδινόταν ευρύτερα· και ...

Μέσα στο πολυάριθμο νέφος των ενδόξων και καλλινίκων μαρτύρων, οι οποίοι θυσιάστηκαν εκούσια για την αγάπη του  Ιησού Χριστού και που όλοι μαζί συνεφραίνονται μέσα στην άρρητη ομορφιά του Παραδείσου στον Ουρανό, εξέχουσα θέση κατέχει και ένας ένδοξος μάρτυς του 3ου μ.Χ. αιώνα από τα Μύρα της Λυκίας της Μικράς Ασίας. Ο λόγος για τον τιμώμενο από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 21 Δεκεμβρίου άγιο ένδοξο μάρτυρα Θεμιστοκλή, ο οποίος υμνείται ως περίδοξος και αήττητος αθλητής της πίστεως στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.Το βιοποριστικό του επάγγελμα ήταν βοσκός προβάτων, αλλά δεχόμενος τα νάματα της αμωμήτου ημών χριστιανικής πίστεως από τους ευσεβείς γονείς του, βίωσε τις αιώνιες αλήθειες του Ευαγγελίου του Χριστού και αναδείχθηκε αργότερα ένθερμος ομολογητής της πίστεως στον ένα ...

«Όλους ν΄ αγαπάς και κανέναν μην αγαπάς» Γέροντας Ιερώνυμος της Αιγίνης Ο κόσμος αυτός δεν είναι για συναντήσεις. Στον αέρα του παλεύουν η αυτάρκεια και η ανάγκη. Προτάσεις για σχέσεις υπάρχουν πολλές, ομολογημένες ή ανομολόγητες και δίψα της ψυχής για άλλες τόσες, και αυτές ομολογημένες ή ανομολόγητες. Όμως, σχέση, όταν συμβεί, δεν τη λες γιατί οι ψυχές δεν έχουν αποφασίσει αν χρειάζονται την επαφή ή εάν η επαφή τους είναι βάρος. Θέλουμε όλοι τον άλλον και όλοι μισούμε αυτή την ανάγκη.  Ο άλλος, όταν μπει στην αυλή μας, παίρνουμε γρήγορα απόφαση εάν καλύπτει μία ανάγκη μας ή εάν δεν μας παραβιάζει την βολική μας μόνωση. Πολλές φορές ένα από τα δύο απαντιέται: Κάποιος μας χρησιμεύει ή έστω δεν ενοχλεί, οπότε δεν είναι και ...

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης (1866-1938). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Όποιος ζη εν Αγίω Πνεύματι, αυτός είναι κιόλας επί γης όμοιος με τον Κύριο. Όσοι όμως δεν μετανοούν και δεν πιστεύουν, αυτοί μοιάζουν με τον εχθρό. Ο Κύριος μας αξίωσε να είμαστε όμοιοι με Αυτόν, κι ο Κύριος είναι τόσο πράος και ταπεινός, που αν Τον έβλεπες, θα ήθελες από την πολλή χαρά να πης: «Κύριε, λιώνω από τη χάρη Σου». Εκείνη όμως τη στιγμή δεν μπορείς να πης ούτε μια λέξη για τον Θεό, γιατί η ψυχή σου έχει αλλάξει από την άφθονη έκχυση του Αγίου Πνεύματος. Έτσι ο Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ, όταν είδε τον Κύριο, δεν μπόρεσε να μιλήση. Ο Κύριος μας παραγγέλλει να τον αγαπούμε με όλη την καρδιά και όλη την ψυχή μας. Πώς όμως είναι ...

ii. Η θεία πρόνοια Η Στωική θεία πρόνοια είναι η ικανότητα του θεού (φύσης) να δημιουργεί αγαθά και τέλεια έργα. Με αυτή την θεωρία εξηγούσαν την ομορφιά και την τελειότητα του κόσμου. Οι στωικοί θεωρούσαν τον κόσμο στον οποίο υπάρχουν ως τον καλύτερο από όλους του πιθανούς κόσμους, παρά τις φαινομενικές ατέλειες του. Διότι η φύση οργανώνει και διατηρεί με αγάπη όλα τα μέρη του, τα οποία συναθροίζει σε ένα εύτακτο σύνολο ή αρμονία. Η πρόσληψη της θεωρίας της θείας πρόνοιας είχε θετική επίδραση στον ψυχισμό και στην ηθική των ακολούθων της. Διότι αποδέχθηκαν ότι ανεξάρτητα από το προδιαγραμμένο μέλλον τους, η ζωή τους συμμετάσχει σε ένα μεγαλειώδες και μοναδικό συμπαντικό γεγονός. Η ενεργός συμμετοχή τους σε ένα αρμονικό σύνολο σημαίνει ...

Ο κ. Πέτρος Ανδρουτσόπουλος, Ιστορικός – Ερευνητής παραδοσιακών τραγουδιών, στο πρώτο μέρος της συνέντευξης του μιλάει στην Πεμπτουσία για τα πρώτα του ακούσματα και την ενασχόληση του με το παραδοσιακό δημοτικό τραγούδι από την παιδική του ηλικία. Τέλος ο κ. Ανδρουτσόπουλος αναφέρεται στο δημοτικό τραγούδι και στην διαχρονική πολιτισμική του αξία και το ταξίδι του μέσα στην ιστορία από την εποχή του Ομήρου ως τις μέρες μας.

“Ο τετρωμένος αγάπη τη τελεία, ότε ο πρηστήριος έρως ανέφλεγε σου την ψυχήν ιερώτατε προς τον Δεσπότην σε κατεπείγων Πάτερ πορεύεσθαι, τότε τον αοίδιμον λόγον εβόησας: Σίτος υπάρχω του Κτίσαντος και δι᾽ οδόντων δεί με θηρίων πάντως αλήθεσθαι, ίνα τω Λόγω καθαρώτατος άρτος φανώ τω Θεώ ημών. Ον ικέτευε σώσαι και φωτίσαι τας ψυχάς ημών” (από τα Στιχηρά του Εσπερινού της εορτής του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, την 20η Δεκεμβρίου). “Εσύ που πληγώθηκες στην καρδιά από την τέλεια αγάπη, όταν ο έρωτας που κατακαίει τα πάντα έκανε την ψυχή σου να φλέγεται, ιερώτατε πάτερ, για να πορευτείς προς τον Δεσπότη Χριστό κατεπειγόντως (γρήγορα -γρήγορα), τότε φώναξες τον λόγο που έμεινε στην ιστορία: υπάρχω ως σιτάρι του Δημιουργού μου και πρέπει να αλεσθώ από τα δόντια των ...

Όταν έχουμε ένα πρόβλημα, συμβουλεύουν σοφοί και άγιοι γέροντες, να κάνουμε τον σταυρό μας, να ανοίγουμε την Αγία Γραφή και ο Κύριος θα μας φανερώνει την απάντηση. Το έκανα! (το κάνω συχνά και ταπεινά σας συμβουλεύω να το κάμετε) και άνοιξα κατ’ αυτόν τρόπο στην θεραπεία του εκ γενετής τυφλού. Αυτή η περικοπή βρίσκεται στο κατά Ιωάννην Ιερόν Ευαγγέλιον, στο ένατο κεφάλαιο και λίγο-πολύ θαρρώ, είναι σε όλους γνωστή. Ένας άνθρωπος, τυφλός εκ γενετής, θεραπεύεται από τον Ιησού, ημέρα Σάββατο και αυτό, λοιπόν, στέκεται η αφορμή να κατηγορηθεί ο Ιησούς από τους Φαρισαίους, τους τηρούντες τον Νόμο, ως παραβάτης του Νόμου και ως άνθρωπος πλάνος. Αυτή περιληπτικά είναι η διήγηση. Ας εμβαθύνουμε, ωστόσο, και ας δούμε τί κοινά στοιχεία βρίσκουμε ...

Παρακολουθήστε την εορταστική κωμωδία “Τα κάλαντα“, με τις μουσικές και τα τραγούδια του Σίμωνα Καρά. Την εκδήλωση υποστηρίζουν  το ΚΕΠΕΜ και η Πεμπτουσία σε συνεργασία με τον καραγκιοζοπαίχτη Χρήστο Στανίση. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί μέσω YouTube και είναι ΔΩΡΕΑΝ.  Για να δείτε τη συνέντευξη του Χρήστου Στανίση στην εκπομπή  «Επικαιρότητα», στο ραδιόφωνο της Πεμπτουσίας και την Μαρία Γιαχνάκη πατήστε εδώ.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2020 συμπληρώνεται ένας χρόνος από την εκδημία του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Μεταλληνού, Ομοτίμου Καθηγητού της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχα την ευλογία και τη χαρά να συνεργασθώ μαζί του σε πολλούς τομείς, ιδίως δε στον χώρο της Εκκλησιαστικής Ραδιοφωνίας. Από το 1989 έως το 2001 παρουσιάζαμε μαζί την ιστορική εκπομπή «Από την Ορθόδοξη Ρωμέϊκη παράδοσή μας», στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος. Έμαθα πολλά κοντά του και τον ευγνωμονώ που με τίμησε με τη φιλία του. Ήταν ένας πολυτάλαντος άνθρωπος με  γνώσεις σε όλους τους τομείς των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, με χιούμορ, με ευγένεια και με ικανότητα να μεταδίδει το μήνυμά του απλά και κατανοητά. Ο μακαριστός π. Γεώργιος Μεταλληνός, ως θεολόγος και ...

Aπό την Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2021 και κάθε βράδυ στις 21:00 μπορείτε να παρακολουθήσετε στην Πεμπτουσία προς ενίσχυση και παρηγοριά την διαφορετική, λόγω των συνθηκών της πανδημίας, μα πάντα πνευματική και εορταστική αυτή περίοδο του Αγίου Δωδεκαημέρου προβολές από το αρχείο του Ινστιτούτου Άγιος Μαξιμος ο Γραικός. Προβολές από την έξοδο της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου σε διαφορά μέρη της Ελλάδας. Λιτανείες και αφιερώματα στο σπήλαιο της Γεννήσεως στην Βηθλεέμ Συντονίστειτε με την Πεμπτουσία κάθε βράδυ στις 21:00.

Μέγας Βασίλειος (4ος αιώνας. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Όσοι είναι γονείς προφασίζονται ότι φυλάνε τα πλούτη για τα παιδιά τους. Όμως οι άτεκνοι; Ποια αιτία προβάλλουν για την τσιγκουνιά τους; Λένε συνήθως: Θα απολαύσω τα αγαθά μου σε όλη μου τη ζωή και μετά τον θάνατό μου θα τα αφήσω στους φτωχούς με έγγραφη διαθήκη. Όταν, λοιπόν, πάψεις να είσαι άνθρωπος, τότε θα γίνεις φιλάνθρωπος· όταν θα σε δω στο νεκρικό κρεββάτι, τότε θα σε ονομάσω φιλάδελφο! Πραγματικά, σε ευγνωμονούμε για τη φιλοτιμία σου, που όταν θα βρίσκεσαι στο μνήμα και θα λειώνεις μέσα στη γη θα έχεις γίνει ανοιχτοχέρης και μεγαλόψυχος! Γιατί εξαπατάς τον εαυτό σου διαθέτοντας σήμερα τον πλούτο σου σε απολαύσεις και δίνοντας υποσχέσεις για αργότερα, ότι θα προσφέρεις όσα δεν θα σου ανήκουν ...

«Ψηφιακός Κόσμος». Μια εκπομπή με σκοπό τη γνωριμία, την ανάλυση και την κριτική των κοινωνικών και πολιτισμικών διαστάσεων της σχέσης και της αλληλεπίδρασής μας με τον ψηφιακό κόσμο. Επιμέλεια-Παρουσίαση: Νίκος Γκουράρος

Είναι συνηθισμένη η ερώτηση, όταν συναντούμε κάποιο γνωστό μας: Πώς είσαι; Τι κάνεις; Όπως συνηθισμένη και η απάντηση: Καλά! Σπάνια θα πει κάποιος: «δεν είμαι καλά», κυρίως όταν θέλει να δώσει το στίγμα της εσωτερικής, ψυχικής ή πνευματικής του κατάστασης. Γιατί, φυσιολογικά, θα δεχτεί το ερώτημα «τι έχεις, τι σου συμβαίνει;». Κι όταν δεν θέλεις ν’ αποκαλύψεις την πραγματικότητα του εαυτού σου, κλείνεις το θέμα με το «καλά!». Στο Γεροντικό αναφέρεται το εξής: «Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα: Τι να κάνω, που, όταν μου έρχεται κάποια δοκιμασία, ταράζομαι; Ο γέροντας απάντησε: Κάθε δοκιμασία κάνει και τους μικρούς και τους μεγάλους να ταράζονται». Στα συγγράμματα των αγίων είναι ξεκάθαρο πως δεν προσπαθούν να κρύψουν την πραγματικότητα του εαυτού τους, παρουσιάζοντάς τον τέλειο και αψεγάδιαστο. Απεναντίας, λένε την αλήθεια που υπάρχει ...

Ο Ρήγας συνελήφθη στην Τεργέστη, σε ξενοδοχείο που είχε καταλύσει μαζί με τον Περραιβό από έναν Αυστριακό αξιωματικό στις 19 Δεκεμβρίου του 1797. Σκόπευε την ίδια εκείνη ημέρα να επισκεφθεί τον Γάλλο πρόξενο της πόλης Brechet, από τον οποίο θα ζητούσε προστασία, αλλά δεν πρόλαβε. Ακολούθως, ο Ρήγας υποβλήθηκε σε ανάκριση που διήρκεσε περίπου ένα 10ήμερο, με την ολοκλήρωση δε της οποίας θα οδηγούνταν σιδηροδέσμιος στη Βιέννη, κατόπιν εντολής του αστυνομικού διοικητή της. Τη νύκτα όμως της 30-31 Δεκεμβρίου 1797, ο Βελεστινλής, συνειδητοποιώντας τη δυσχερή κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει ο ίδιος, αλλά και το αδιέξοδο των επαναστατικών του σχεδιασμών, ίσως γιατί φοβήθηκε μήπως δεν αντέξει στα βασανιστήρια -που γνώριζε ότι θα υποβληθεί- και για να μην προδώσει τους συνεργάτες του, ...

Ο Χρήστος Στανίσης μιλάει για την εορταστική κωμωδία “Τα κάλαντα“, με τις μουσικές και τα τραγούδια του Σίμωνα Καρά, που θα παρουσιαστεί αύριο Σάββατο , 19 Δεκεμβρίου και ώρα 19.00-20.00. Την εκδήλωση υποστηρίζουν  το ΚΕΠΕΜ και η Πεμπτουσία σε συνεργασία με τον καραγκιοζοπαίχτη Χρήστο Στανίση. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί μέσω YouTube και είναι ΔΩΡΕΑΝ. Δείτε την πρεμιέρα εδώ.. Για να δείτε τη συνέντευξη του Χρήστου Στανίση στην εκπομπή  «Επικαιρότητα», στο ραδιόφωνο της Πεμπτουσίας και την Μαρία Γιαχνάκη πατήστε εδώ.