Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Σήμερον, ότε απεκαλύφθη το Όνομά Σου και Συ απεκλήθης Ιησούς, δέομαί Σου· Συγχώρησόν με, Κύριε, ότι επί ματαίω χρώμαι το Όνομά Σου, αχρείος δούλος ως ειμι, δέρων αέρα μετ’ αυτού. Αλλά Συ μεταποίησον τον αέρα εις λεπτήν αύραν ζωοποιούσαν και ζωογονούσαν την καρδίαν μου. Σήμερα, οπόταν αποκαλύφθηκε το Όνομά Σου και Σε αποκλήθηκες Ιησούς, Σε παρακαλώ· Συγχώρησέ με, Κύριε, διότι χρησιμοποιώ «επί ματαίω» το Όνομά Σου, ως αχρείος δούλος, και δέρνω με αυτό τον αέρα. Συ, όμως, μεταποίησε τον αέρα σε λεπτή αύρα που θα ζωοποιήσει και θα ζωογονήσει την καρδιά μου. (Π. Ζ.)

Ακούστε το «Εξομολογείσθε…», το αργόν, του Πέτρου Εφεσίου (+1840) από τον Χορό των Βατοπαιδινών Πατέρων κατά την πανηγυρική αγρυπνία προς τιμήν των Αγίων Κτητόρων της Μονής Νικολάου, Αθανασίου και Αντωνίου που τελέσθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021.

 Μεγάλη μερίδα του αγιολογίου της Εκκλησίας μας ανήκει στη ρωσική Ορθοδοξία, η οποία αποτέλεσε και αποτελεί μια ακένωτη πηγή ανάδειξης αγίων. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, ο μεγάλος ασκητής και στάρετς.    Γεννήθηκε στα 1759 στην πόλη Κουρκ και το βαπτιστικό του όνομα ήταν Πρόχορος. Οι φτωχοί αλλά ευσεβείς γονείς του του ενέπνευσαν την ευσέβεια. Έμεινε στον τόπο του ως τα δεκαεννιά του χρόνια και κατόπιν πήρε την απόφαση να γίνει μοναχός και αποσύρθηκε στη Μονή του Σάρωφ. Ενώ ακόμη ήταν δόκιμος αρρώστησε βαριά από υδρωπικία και θεραπεύτηκε θαυματουργικά από τη Θεοτόκο. Το 1786 εκάρη μοναχός και έλαβε το όνομα Σεραφείμ. Την ίδια χρονιά χειροτονήθηκε διάκονος και μετά από επτά χρόνια πρεσβύτερος. Η άσκηση, η προσευχή και ...

Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ (1759-1833). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) «Δεν πρέπει, έλεγε , ν’ ανοίγη κανείς στους άλλους την καρδιά του χωρίς να υπάρχη ανάγκη. Ανάμεσα σε χίλιους θα υπάρχη ίσως μόνον ένας που θάναι ικανός να μπη μέσα στο μυστήριο της. Με έναν ψυχικό άνθρωπο πρέπει να μιλά κανείς γι’ ανθρώπινα πράγματα. Μ’ αυτόν όμως πούχει τη διάνοιά του ανοιχτή στο υπερφυσικό, πρέπει να μιλά για ουράνια πράγματα. Δεν πρέπει να συζητή κανείς πνευματικά, θέματα με ανθρώπους που αυτά δεν τους ενδιαφέρουν, αλλά να θυμάται τα λόγια του Κυρίου: ‘Μη δώτε το άγιον τοις κυσί μηδέ βάλητε τους μαργαρίτας υμών έμπροσθεν των χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αυτούς τοις ποσίν αυτών και στραφέντες ρήξωσιν υμάς’» (Ματθ. 7, 6). Θα πη: «Με όλα τα δυνατά μέσα πρέπει να προσπαθούμε να ...

Για τον χειμώνα, όπως και για κάθε εποχή και κάθε μήνα, το τραπέζι της παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας καθορίζεται από τα προϊόντα. Το καθετί στην εποχή του είναι πολύ νοστιμότερο και φυσικά φθηνότερο. Επιπλέον, το φαγητό έχει η αρμονία με το κλίμα κάθε εποχής και κατά συνέπεια, με τις ανάγκες του οργανισμού, που δεν είναι ίδιες σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Το χειμώνα, με το κρύο και την περιορισμένη κίνηση, επιθυμούμε φαγητά που δεν ταιριάζουν στους 40 βαθμούς του Ιουλίου. Το ότι δεν τηρούμε σήμερα την εποχική διατροφή, εκτός από ανθυγιεινό, είναι και σε βάρος της απόλαυσης που εξασφαλίζει η ποικιλία. Ο ελληνικός χειμώνας, από γαστρονομική άποψη, παρόλο που ξεκινάει νηστίσιμος, έχει πλούσια τραπέζια και μάλιστα γιορτινά. Τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά ...

Αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός, (1934-2019), Προηγούμενος Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, Αγίου Όρους. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) … Τα πολλά χρόνια είναι δωρεά του Θεού, όμως οι μοναχοί δεν τα βλέπουν σαν κάτι αγαθό – απλώς τα βιώνουν κατά την μοναχική πολιτεία τους. Οι παλαιότεροι μοναχοί ζούσαν ακόμη περισσότερα χρόνια. Η δική μιας γενιά έχει καλύτερους όρους διαβιώσεως, αλλά είναι εξακριβωμένο και βεβαιωμένο ότι, όσο κανείς ενδιαφέρεται για την υγεία του, τόσο ασθενέστερος και ολιγοχρόνιος είναι. Ο νέος ενιαυτός δεν έχει καμιά σχέσι ούτε και με τα αγαθά τα οποία εύχεται ο κόσμος. Για μας ο νέος χρόνος είναι, θα λέγαμε, ένας χρόνος λιγώτερος στην ζωή μιας. Αυτό σημαίνει ότι δεν μεγαλώνομε άλλα ότι μικραίνομε κατά ένα χρόνο, με το να πλησιάζωμε όλο και περισσότερο να δούμε ...

Συγχύζεται ο νούς μου με την εκφώνηση  «μακαριστός Μητροπολίτης Σεραφείμ», γιατί δεν μπορώ ακόμη, παρότι παρήλθε ένας χρόνος, να συνειδητοποιήσω ότι έφυγε από κοντά μας ένα ζωντανό πρότυπο διαυγούς εκκλησιαστικής ζωής. Αναπαύομαι μόνο με την πεποίθηση, ότι με την λέξη«μακαριστός» για τον Μητροπολίτη Σεραφείμ δεν εννοούμε τον κεκοιμημένο, αλλά τον συγκαταριθμούμενο μεταξύ των μακάρων, αυτών που μακαρίζει ο Κύριος, τους ελεήμονες, τους ειρηνοποιούς, τους πραείς, τους καθαρούς τη καρδία, τους πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην, αλλά και τους δεδιωγμένους δι’ αυτήν. Ο  Μητροπολίτης Σεραφείμ υπήρξε φιλοκαλικός Επίσκοπος, βγαλμένος μέσα από Παπαδιαμαντικά κείμενα, του οποίου η καρδιά ήταν φάτνη Χριστού, και ο αγώνας του συνέτεινε στην προσπάθεια να μην λυπεί το «Πνεύμα το Άγιον» (Εφεσ. δ΄ 30), να μην λυπεί Αυτόν που ...

Όσιος Ιάκωβος (1920-1991). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) «Να ζούμε πνευματική ζωή, να υπακούωμε στον Πνευματικό, να εξομολογούμεθα, να κοινωνούμε τακτικά και το κυριώτερο ν̓ αποφεύγωμε την κατάκριση. Να μελετάμε πνευματικά βιβλία, Αγία Γραφή, Ψαλτήρι και ν̓ ακούμε πάντα ωφέλιμες και πνευματικές συζητήσεις». «Χρειάζεται πολλή προσοχή, γιατί οι ημέρες μας είναι δύσκολες. Να μένωμε στην προσευχή και στην υπακοή. Να αγωνιζώμαστε». «Για κάθε τι πειρασμικό που σε αναστατώνει ψυχολογικά, ρίχτα πίσω. (Και έκανε και την ανάλογη κίνηση-χειρονομία). Να κυλούν οι μέρες μας με ηρεμία και πραότητα». «Εσύ μην στενοχωριέσαι, μην τα βάζης μέσα σου και στενοχωριέσαι. Οι στενοχώριες τρώνε τον άνθρωπο. Εμένα οι στενοχώριες με φάγανε, αρρώστησα από την καρδιά και τα άλλα». «Εσύ θα δέσης την ψυχή σου στον βράχο της πίστεως. Όσα κύματα κι αν έρχωνται, ...

Ο Άγιος Αθανάσιος έγραψε το γνωστό λόγο: έγινε ο Θεός άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός! Αν μελετήσουμε προσεκτικότερα αυτήν την φράση του αγίου θα δούμε, λαϊκά μιλώντας, πόσο είναι πολύ βαριά και μεγάλη κουβέντα είναι! Άραγε είναι πρόκειται για μία φαντασία; Γίνομαι εγώ θεός; Στον αληθινό Θεό που πιστεύουμε και στους βίους των αγίων γνωρίζουμε ότι αυτό είναι μία πραγματικότητα. Η ρήση του αγίου Αθανασίου δεν είναι κενός λόγος. Είναι συγκλονιστική και φέρνει μεγάλη ελπίδα και μόνο η σκέψη: πώς μας εκτιμάει ο Θεός, τι αξία έχουμε! Όταν μάλιστα που δεν εκτιμάμε εμείς τον εαυτό μας ή τον άλλον! Τί αναγνώριση είναι αυτή από τον Θεό για το πλάσμα του;! Την ώρα που εμείς στη γη, σπάνια αναγνωρίζουμε εν αληθεία ...

Πολύτιμες πνευματικές διδαχές Πατέρων της ερήμου καταγεγραμμένες από τον Αββά Κασσιανό. Με τον Πρωτοπρεσβύτερο Ματθαίο Χάλαρη.

«Μοναχός Ματθαίος Βατοπαιδινός (1774 – 1849) 170 χρόνια από την κοίμησή του», ένα μουσικό Livealbum από την συναυλία που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2019 στο θέατρο “Παλλάς” στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα live album με 15 μουσικές συνθέσεις όπου ψάλλουν: ο «Χορός Αγιορειτών Πατέρων» με χοράρχη τον Γέροντα Δαμασκηνό Νεοσκητιώτη, οι «Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης» με Χοράρχη τον Αχιλλέα Χαλδαιάκη και η «Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία» με Χοράρχη τον Γεώργιο Κωνσταντίνου. Επίσης οι μονοφωνάρηδες Γρηγόριος Νταραβάνογλου, Άρχων Μαΐστωρ της Μ.τ.Χ.Ε., Ιωάννης Χασανίδης, Πρωτοψάλτης της Ι. Μονής Αγίας Θεοδώρας Θεσσαλονίκης, Δημήτριος Γαλάνης, Πρωτοψάλτης και Χοράρχης του Χορού Ψαλτικής «Κλείδα» και Γεώργιος Κωνσταντίνου, Χοράρχης της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας. Ο Ματθαίος ο Βατοπαιδινός αποτελεί μία εξέχουσα προσωπικότητα στον χώρο της Βατοπαιδινής ψαλτικής ...

Καλή Χρονιά! Όταν ένας Πανεπιστημιακός καθηγητής, ο οποίος έχει αναλάβει μία συγκεκριμένη αποστολή από την κυβέρνηση της χώρας του, προσβάλλει με χαμηλοτάτου επιπέδου σάτιρα τα ιερά και τα όσια των Χριστιανών της Ελλάδος και όλου του κόσμου, έχει διαπράξει ένα τεράστιο σφάλμα με πολλές συνέπειες. Είναι υποχρέωση του κάθε δημοκρατικού πολίτη να σέβεται τη θρησκεία του άλλου, την οποιαδήποτε θρησκεία, και να μην προσβάλλει τα πρόσωπα που θεωρούνται ιερά. Δικαιούσαι να μην πιστεύεις. Αλλά υποχρεούσαι να σέβεσαι αυτούς που πιστεύουν. Ο συγκεκριμένος κύριος προσβάλλει και την Κυβέρνηση, η οποία του έχει αναθέσει μία σοβαρή αποστολή. Αποδεικνύεται εμμονικός, κάτι που δεν ταιριάζει στην επιστημονική ιδιότητά του. Προ δέκα ετών χρησιμοποίησε το δημόσιο αξίωμα που είχε τότε και κατήργησε, άνευ λόγου και αιτίας, μία δημοφιλή τηλεοπτική ...

Όσιος Παΐσιος (1924-1994). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) «Ο Θεός είναι πολύ κοντά μας, άλλα και πολύ ψηλά. Για να «κάμψη» κανείς τον Θεό, ώστε να κατεβή να μείνη μαζί του, πρέπει να ταπεινωθή και να μετανοήση. Τότε ο πολυεύσπλαχνος θεός, βλέποντας την ταπείνωση του, τον υψώνει ως τους Ουρανούς και τον αγαπάει πολύ. «Χαρά εσται εν τω ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι» λέει το Ευαγγέλιο. Ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο τον νου, για να αναλογίζεται το σφάλμα του, να μετανοή και να ζητάη συγχώρηση. Ο αμετανόητος άνθρωπος είναι σκληρό πράγμα. Είναι πολύ ανόητος, επειδή δεν θέλει να μετανοήση, για να απαλλαγή από την μικρή κόλαση που ζη, η οποία τον οδηγεί στην χειρότερη, την αιώνια. Έτσι στερείται και τις επίγειες παραδεισένιες χαρές, οι όποιες ...

«Μοναχός Ματθαίος Βατοπαιδινός (1774 – 1849) 170 χρόνια από την κοίμησή του», ένα μουσικό Live album από την συναυλία που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2019 στο θέατρο “Παλλάς” στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα live album με 15 μουσικές συνθέσεις όπου ψάλλουν: ο «Χορός Αγιορειτών Πατέρων» με χοράρχη τον Γέροντα Δαμασκηνό Νεοσκητιώτη, οι «Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης» με Χοράρχη τον Αχιλλέα Χαλδαιάκη και η «Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία» με Χοράρχη τον Γεώργιο Κωνσταντίνου. Επίσης οι μονοφωνάρηδες Γρηγόριος Νταραβάνογλου, Άρχων Μαΐστωρ της Μ.τ.Χ.Ε., Ιωάννης Χασανίδης, Πρωτοψάλτης της Ι. Μονής Αγίας Θεοδώρας Θεσσαλονίκης, Δημήτριος Γαλάνης, Πρωτοψάλτης και Χοράρχης του Χορού Ψαλτικής «Κλείδα» και Γεώργιος Κωνσταντίνου, Χοράρχης της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας. Ο Ματθαίος ο Βατοπαιδινός αποτελεί μία εξέχουσα προσωπικότητα στον χώρο της Βατοπαιδινής ...

Το ‘Δωδεκαήμερο’ είναι λαογραφικός όρος, στον νεοελληνικό παραδοσιακό πολιτισμό,  που αναφέρεται στις δώδεκα μέρες από την παραμονή των Χριστουγέννων ως το πρωί των Φώτων. Είναι μια έννοια χρονική και δεισιδαιμονική, που την γνωρίζουν και τη χρησιμοποιούν τόσο οι Έλληνες από τα βυζαντινά χρόνια όσο και άλλοι χριστιανικοί λαοί από το μεσαίωνα. Σημαντικότερο και πιο διαδεδομένο έθιμο του Δωδεκαημέρου είναι τα Κάλαντα. Στην ελληνική παράδοση οι μουσικές εκδηλώσεις και τα δρώμενα των ημερών του Δωδεκαημέρου αποτελούν μια ξεχωριστή ομάδα τραγουδιών που ονομάζονται «Άσματα του Αγερμού» ή αγυρτικά τραγούδια, επειδή έχουν ως σκοπό την είσπραξη χρημάτων (από τη λέξη «αγερμός», που σημαίνει χρηματικός έρανος και πιο συγκεκριμένα συλλογή κερμάτων). Ο Ιωάννης Τζέτζης, βυζαντινός γραμματικός και ποιητής του 12ου αιώνα μ.Χ., στις Χιλιάδες του μας πληροφορεί: «Τα άσματα ...

Στην τελευταία στροφή του παλιού και στην πρώτη του νέου χρόνου είθισται να γίνονται οι απολογισμοί. Ανατρέχουμε σε ό,τι πέρασε, στα ευχάριστα και τα δύσκολα, στα όμορφα και στα άσχημα, επιθυμώντας να βάλουμε στην λήθη ό,τι μας έκανε να πονέσουμε, αλλά και να τονίσουμε στην καρδιά μας ό,τι μας ανέπαυσε και μας έδωσε χαρά. Οι απολογισμοί έχουν να κάνουν και με το καλαντάρι του χρόνου που έφυγε στην πολιτική, στον αθλητισμό, στα ξεχωριστά της ζωής. Το ερώτημα είναι πώς αποτιμούμε τελικά τι είναι σημαντικό και τι όχι; Υπάρχουν γεγονότα που μπορούμε να ξαναζήσουμε ή καθετί είναι μοναδικό; Ο αρχαίος φιλόσοφος Ηράκλειτος έλεγε ότι δεν μπορείς να μπεις δύο φορές την ίδια στιγμή στον ίδιο ποταμό, γιατί η στιγμή δεν επαναλαμβάνεται. Η ...

Ανοίξετε την πόρτα σας τα Κάλαντα να πούμε | Χριστουγεννιάτικη Συναυλία στο θέατρο Ριάλτο 20/12/2021. Παραδοσιακά Κάλαντα και Εκκλησιαστικοί Ύμνοι των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων. Με τα μουσικά σύνολα της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού: -Εκκλησιαστική χορωδία «Ρωμανός ο Μελωδός», -Παραδοσιακή νεανική χορωδία «Ανατολή», -Μουσικό σχήμα Σχολής Παραδοσιακής Μουσικής και του ηθοποιούς Νάταλυ Αμμάν και Ανδρέα Ιωάννου. Φιλική συμμετοχή: Γυναικεία χορωδία Μητροπολιτικού Ναού «Παναγία Παντάνασσα»

Ομιλία του Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου από τη Θ. Λειτουργία της Κυριακής μετά τα Χριστούγεννα στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωσήφ του Μνήστορος Λεμεσού 26/12/2021.

Το έτος 2021 που διανύσαμε,  συμπληρώθηκαν διακόσια χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Πρόκειται για τον εορτασμό ενός από τα πιο σημαντικά γεγονότα της νεοελληνικής ιστορίας, καθώς συνδέεται με την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν η ένοπλη εξέγερση την οποία διεξήγαγαν οι σκλαβωμένοι  Έλληνες κατά του οθωμανικού ζυγού, με σκοπό την απελευθέρωση από την τυραννία των Οθωμανών και τη δημιουργία ελεύθερου, ανεξάρτητου κράτους. Πρόκειται για ένα γεγονός ύψιστης σημασίας για την πορεία της νεώτερης Ελλάδας, καθώς, μετά από μακροχρόνιους αγώνες δέκα ετών, οι Έλληνες κατόρθωσαν να αποκτήσουν ένα ανεξάρτητο κράτος με διεθνή αναγνώριση. Ο στόχος των Ελλήνων για την ίδρυση ελεύθερου κράτους έλαβε τη σχετική στήριξη από τις ξένες δυνάμεις, αλλά και ο Τύπος της εποχής δεν έμεινε αδιάφορος, ...

Το ενδιαφέρον των Βυζαντινών για το προσκύνημα των Αγίων Τόπων δεν μειώθηκε ποτέ, μετά όμως την κατάληψη της Παλαιστίνης από τους Άραβες και την άφιξη των Σταυροφόρων, τα σημαντικότερα λείψανα μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Σημάδια αυτής της ιστορικής πορείας είναι η αφιέρωση μιας Μονής της Πόλης στην «Αγιά Βηθλεέμ», όπως μαθαίνουμε από τη συλλογή των κειμένων που είναι γνωστά ως τα «Πάτρια Κωνσταντινουπόλεως» (10ος αιώνας). Επίσης, από τον 9ο μέχρι τον 12ο αιώνα, οι αυτοκράτορες και οι στρατηγοί τους, επιστρέφοντας από τις εκστρατείες τους στις ανατολικές επαρχίες, μετέφεραν από τους τόπους εκείνους ιερά λείψανα του Χριστού και της Παναγίας. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν κυρίως τα αντικείμενα που σχετίζονταν με τα θαύματα και τα πάθη του Χριστού, ενώ πιο περιορισμένος ήταν ο ...