Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Αδελφοί και Πατέρες, χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε. Η Γέννηση του Χριστού είναι σημείον της μεγίστης αγάπης Του για τον άνθρωπο. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εμφαντικά το τονίζει αυτό. Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, «ώστε τον Υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ᾽ έχει ζωήν αιώνον» (Ιω. 3,16). Ο Υιός του Θεού ταπεινώθηκε πάρα πολύ και έγινε σάρκα, δηλαδή άνθρωπος, για να διασώσει την εικόνα Του. Πλασθήκαμε κατ᾽ εικόνα Θεού. Όλη η ανθρώπινη φύση και ιδιαιτέρως ο νους του ανθρώπου και μάλιστα η πιο κύρια δύναμη του νου, που είναι η ελευθερία, δείχνουν πως είμαστε η εικόνα Του. Αυτός το πρωτότυπον και εμείς η εικόνα Του. Ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας κάλλιστα το επεξηγεί· «όλα ...

Ο Γέρων Δανιήλ Δανιηλαίος και ο μακαριστός Γέρων Στέφανος Δανιηλίδης ψάλουν την Θ΄ωδή του κανόνα των Χριστουγέννων. Οι δυο μορφές της σύγχρονής ψαλτικής με το τάλαντο τους διακόνησαν με ζήλο και ιεροπρέπεια, χωρίς περιττές εμφάσεις, τα αγιορειτικά αναλόγια και αποτελούν από κάθε άποψη πρόσωπα αναφοράς και σεβασμού.

«Η Παρθένος σήμερον» – Το Κοντάκιο της εορτής των Χριστουγέννων, ήχος γ΄. Ψάλλει ο ιστορικός Πέτρος Ανδρουτσόπουλος, Λαμπαδάριος του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέα Κάτω Πατησίων. Ζωντανή ηχογράφηση, Χριστούγεννα 2020. Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει, καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιον, τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει. Ἄγγελοι μετὰ Ποιμένων δοξολογοῦσι. Μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι. Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη, Παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός. Your browser does not support the audio element.

Παρακολουθήστε το πέμπτο μέρος από την 1η Διαδικτυακή Σύναξη με τον Γέροντα Εφραίμ τους φίλους του βιβλιοπωλείου «Libraria Bizantina» στο Βουκουρέστι, που πραγματοποιήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2020.

Τούτη η παιδαγωγική αξία συνοδεύεται με ευχές αγάπης μου. Εμπνέονται απ’ τις γιορτές των Χριστουγέννων. Αγάπη, σε Θεό και ανθρώπους, με Υγεία. Αγαπητοί αναγνώστες μου. Στο κεφάλαιο της παιδαγωγικής δραστηριότητας και φροντίδας των γονέων, προβάλλεται μία δικαιολογημένη φαινομενικά, ένσταση. Μπορούν όλοι οι γονείς να είναι παιδαγωγοί; Επιτρέπεται να φορτώνουμε τους γονείς με ευθύνες που η πολιτεία, αλλά και η ίδια η ζωή, έχουν αναθέσει το έργο της παιδαγωγίας των παιδιών σε ειδικές σχολικές και παιδευτικές μονάδες; Η απάντηση είναι θετική. Ναι, μπορούν! Οι γονείς διαθέτουν μια ιδιότυπη παιδαγωγία για τη μόρφωση και ανάπτυξη των παιδιών τους. Εκ φύσεως και εξ ενστίκτου. Παιδαγωγία, όχι του νου και του λογικού, των γνώσεων και των πληροφοριών, αλλά της καρδιάς και του συναισθήματος. Είναι η παιδαγωγία ...

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (1815-1894). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)  Εξετάστε μήπως υπάρχουν μέσα σας υπερβολική αυτοπεποίθηση, αυτοϋπερεκτίμηση και αυτοκαταξίωση. Αυτές δημιουργούν στον άνθρωπο την εγωιστική και πλανερή αίσθηση της αυτάρκειας: Νομίζει πως όλα μπορεί να τα οργανώσει και να τα εκτελέσει αλάθητα μόνος του, δίχως τη συμβολή ή τη συμβουλή των συνανθρώπων του και, πάνω απ’ όλα, δίχως τη βοήθεια του Θεού. Αν, λοιπόν, παρουσιαστεί κάποιο εμπόδιο και τα σχέδια του ανατραπούν, αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα ήθελε και τα υπολόγιζε, τότε γογγύζει εναντίον του Θεού και οργίζεται εναντίον των ανθρώπων. Μήπως κι εσείς στηρίζεστε περισσότερο απ’ όσο πρέπει στις δυνάμεις σας; Μήπως έχετε «σπρώξει» το Θεό στο περιθώριο της ζωής σας; Αρχίζετε κάθε έργο σας με προσευχή, το συνεχίζετε με προσευχή και το τελειώνετε ...

Γέροντας, π. Μωυσής Αγιορείτης (1952-2014). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Η πίστη δεν είναι κάποια αόριστη και αφηρημένη θεωρία, μια ωραία ιδεολογία και μια συμφέρουσα θρησκευτική άποψη. Η ορθόδοξη πίστη είναι βίωμα, ήθος, τρόπος ζωής και υπάρξεως. Πίστη σημαίνει η ζωή του Χριστού να γίνει ζωή μου. Θα καταθέσω τη σκέψη μου ως ένας απλός πιστός, ένας ταπεινός μοναχός, ένας ειλικρινής άνθρωπος. Η σύνδεση με τον Χριστό μας οδηγεί σε όλη την αλήθεια. Ο μεγάλος Θεός γίνεται μικρός, προσφιλής και οικείος, για να χωρέσει στον νου και στην καρδιά μας. Ο άνθρωπος από άτομο γίνεται πρόσωπο αγαπώντας ανιδιοτελώς και θυσιαστικώς. Η ηθική ζωή συνίσταται στην ελεύθερη τήρηση των ευαγγελικών αρετών. Στην αγαθοεργία και την παθοκτονία. Κάθε ανθρώπινο πρόσωπο, έστω και αν παραστράτησε και αιχμαλωτίστηκε, διατηρεί τη μοναδικότητα και ιερότητα του «κατ’ εικόνα». Κάθε ...

Για άλλη μία φορά, επί δύο χιλιετίες και μία εικοσαετία και σε καιρούς πανδημίας˙σε χρόνους δύσκολους όπου ολόκληρη η ανθρωπότητα δοκιμάζεται από την παγκόσμια υγειονομική κρίση που προκαλεί ο νέος κορωναϊός, η Εκκλησία μας εορτάζει και εφέτος τήν Γέννηση του Χριστού.    Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ονόμασε τα Χριστούγεννα «μητρόπολιν πασών των εορτών». Γιατί πράγματι, είναι η αρχή και πηγή όλων των σωτηριωδών χριστιανικών γεγονότων, που συνέβησαν στην ιστορία της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους. Αυτή η φανέρωση του Θεού στον κόσμο μας, η είσοδός Του μέσα στη δική μας ανθρώπινη πραγματικότητα και ιστορία, μέσα στο είναι μας και τη ζωή μας, είναι πράγματι «πάντων των καινών καινότατον, το μόνον καινόν υπό τον ήλιον» όπως διδάσκει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. ...

Είναι πανανθρώπινη ανάγκη και συγχρόνως πληρότητα της ύπαρξής μας η φιλία στη ζωή μας. Όσοι τη ζήσαν ομολογούν για τα θετικά της, όπως η χαρά, η ψυχική ξεκούραση, η ελευθερία από τη φιλαυτία και πολλά άλλα, μικρά και μεγάλα. Κι όσοι περάσαν τη ζωή τους χωρίς αυτήν, ζήσαν τη μοναξιά και την πίεση που προέρχεται από τον αβάσταχτο εαυτό τους. Να γιατί πρέπει από την καρδιά τους, να ευχαριστούν το Θεό όσοι γευτήκαν το θεϊκό αυτό δώρο στην ανθρώπινη διάστασή του. Αν έτσι μπορεί να νιώσει κανείς, έχοντας φίλο άνθρωπο – με τα ελαττώματα, τις δυσκολίες και αναπηρίες του – πώς άραγε, μπορεί να νιώσει έχοντας φίλο το Θεάνθρωπο Χριστό; Βέβαια, με το φίλο μας επικοινωνούμε με τις αισθήσεις μας, γι’ ...

Αυτές τις ημέρες των Χριστουγέννων ένα ακόμη όνομα που ακούσαμε να φέρει  ο Υιός του Θεού, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, από την ημέρα της γεννήσεώς Του στην  Βηθλεέμ, είναι το όνομα Εμμανουήλ. Πρώτη φορά το ανέφερε προφητικά ο Ησαΐας οκτώ αιώνες ενωρίτερα : «Ἰδού ἡ Παρθένος ἐν γαστρί ἕξει, καί τέξεται υἱόν, καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ.» (Ἡσαΐας 7,14). Την Προφητεία αυτή την υπενθυμίζει και ο Ευαγγελιστής   Ματθαίος, μετά τα λόγια που είπε ο Άγγελος στον Ιωσήφ για τη γέννηση του Ιησού (βλ. Ματθ. 1,23). Οι υμνογράφοι της Εκκλησίας, οι οποίοι εμπνέονται από την Αγία Γραφή τις έννοιες των ύμνων τους, συνέθεσαν υπέροχα τροπάρια γύρω από το όνομα Εμμανουήλ. Όλοι θα θυμάστε τον Ειρμό του Πλαγίου πρώτου Ήχου ...

Να μια ευκαιρία για ένα μουσικό ταξίδι. Παρέα μας παιδιά, πολλά παιδιά που έχουν βγει να τραγουδήσουν τα κάλαντα. Το έθιμο αυτό φαίνεται πως αποτελεί ένα από τα πιο κοινά έθιμα όλης της Ευρώπης. Πριν όμως αρχίσουμε την περιήγησή μας στην Ελλάδα μας και στις ευρωπαϊκές χώρες, ας ακούσουμε έναν από τους πιο διαδεδομένους ύμνους με ιστορία 300 χρόνων. Πρόκειται για το τραγούδι ADESTE FIDELES (Ελάτε πιστοί), που την σύνθεσή του διεκδικούν όλοι σχεδόν οι ευρωπαϊκοί λαοί. Στην εκτέλεση που ακολουθεί, τραγουδά ο Λουτσιάνο Παβαρότι σε συναυλία του 1978 στο Μόντρεαλ του Καναδά το 1978 Χωρίς αμφιβολία, ο Λουτσιάνο Παβαρότι θα καταγραφεί ως η μεγαλύτερη φωνή του Λυρικού τραγουδιού, τουλάχιστον από την εποχή που έχουμε δισκογραφία. Αν όμως επιλέγουμε αυτήν ακριβώς την ηχογράφηση, ...

Εισαγωγικά. Σημειώνουμε ιδιαιτέρως στην αγάπη σας, φίλοι αναγνώστες, την παραγγελία του Αποστόλου των Εθνών προς τον κάθε πιστό Χριστιανό δια του Επισκόπου και Αποστόλου Τιμοθέου. «Την καλήν παρακαταθήκην φύλαξον δια Πνεύματος Αγίου του ενοικούντος εν ημίν», Β΄Τιμ.α΄14. Τι λέγει με αυτήν την παραγγελία του ο Παύλος; Πιστέ Χριστιανέ, «Τον καλό και ανεκτίμητο θησαυρό της Ευαγγελικής διδασκαλίας που σου εμπιστεύτηκε ο Θεός, φύλαξέ τον ανόθευτο και ακέραιο με τη δύναμη και τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτού, που κατοικεί μέσα μας». Κατέχουμε επομένως, μέσα μας την μεγαλύτερη δύναμη. Αυτήν, που παρέχει το Άγιο Πνεύμα, το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος και με δική της εντολή. Ευρισκόμενο το Άγιο Πνεύμα μέσα μας, φροντίζει για όλα τα προβλήματά μας. Είναι το δικό μας ...

Μόλις κυκλοφόρησε ψηφιακά ο δίσκος του Χρίστου Τσιαμούλη με τίτλο Δωδεκάορτο. Πρόκειται για  15 τραγούδια γραμμένα για τις μεγάλες γιορτές μας σε μία σύγχρονη μελοποίηση  του Χρίστου Τσιαμούλη πάνω σε λόγια μεγάλων ποιητών, που συνδυάζει τον κλασικό ήχο με ακούσματα από την ελληνική και ευρύτερα μεσογειακή παράδοση. Την ενορχήστρωση έκανε ο  Θόδωρος Κοτεπάνος, ενώ τραγουδούν: Μανώλης  Μητσιάς, Ελένη Βιτάλη, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Γιάννης Χαρούλης, Ασπασία Στρατηγού, Άρτεμις Πανταζή και ο Χρίστος Τσιαμούλης. Οι στίχοι   είναι παρμένοι από τους: Διονύσιο Σολωμό,  Αρθούρο Ρεμπώ, Νίκο Γκάτσο, Μοναχό Μωυσή Αγιορείτη,  Μοναχή Γαβριηλία,  Θωμά Κοροβίνη, Λάμπρο Καμπερίδη, Λιζέτα   Καλημέρη, Βασίλη Νικολαΐδη, Άρη Αποστολόπουλο,  Άγγελο Καλογερόπουλο και Ματίνα Τσιγκούνη. Πρόκειται για μια παραγωγή του Ινστιτούτου «Άγιος Μάξιμος ο Γραικός», που είχε κυκλοφορήσει ως φυσικό προϊόν το 2006. Ακούστε το album στις ...

«Στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αι., η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας έφθασε μέχρι τις πύλες του Άδου. Στο τέλος του 20ού αι., έζησε έντονη την εμπειρία και τη βεβαιότητα ότι «πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Ματθ. 16:18). Στις αρχές του 21ου αι., χαίρεται αναστάσιμα μια άνθηση σε όλες τις εκφράσεις της ζωής της, συμβάλλοντας στην πρόοδο της αλβανικής κοινωνίας και στη γενικότερη μαρτυρία της Ορθοδοξίας στον σύγχρονο κόσμο». «Σε εποχή αβεβαιότητος και αναταραχών, η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας τόνωσε την πίστη, την αγάπη, την ελπίδα του Ορθοδόξου λαού και γενικότερα της αλβανικής κοινωνίας. Όπως αναγνωρίζεται ευρύτατα, με την παρουσία και τη δράση της όλα αυτά τα χρόνια δημοκρατικής ζωής (1991 και εξής), συνέβαλε ουσιαστικά στη γενικότερη ανοικοδόμηση, στην ...

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Βλέπεις αγάπη που είναι πιο θερμή, από τη φωτιά; . Έτσι ας αγαπήσουμε και μεις το Χριστό. Κι είναι εύκολο αν το θελήσουμε. Γιατί ούτε κι ο Παύλος δεν ήταν έτσι από τη φύση του. Γι’ αυτό λοιπόν γράφτηκαν και τα προηγούμενα έργα του, που είναι αντίθετα με τούτα για να μάθουμε ότι το αποτέλεσμα της αλλαγής ήταν έργο της καλής του διαθέσεως κι ότι σε κείνους που θέλουν όλα είναι εύκολα. Ας μην απογοητευόμαστε λοιπόν, αλλά κι αν είσαι κακόλογος κι αν πλεονέκτης, κι αν οτιδήποτε άλλο, σκέψου ότι ο Παύλος και βλάσφημος και διώκτης και υβριστής και πρώτος από τους αμαρτωλούς ήταν, και ξαφνικά ανέβηκε στην κορφή της αρετής, χωρίς η προηγούμενη ζωή του να του σταθεί εμπόδιο. Για κείνον λοιπόν ...

Το ημερολόγιό της για το έτος 2021 σε έναν πολυτελή και καλαίσθητο τόμο για επιτραπέζια χρήση, εξέδωσε η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου. Το ημερολόγιο του 2021, επί τη συμπληρώσει 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, είναι αφιερωμένο στο καθοριστικό αυτό γεγονός, για την ιστορία της πατρίδα μας και την πορεία του Ελληνισμού. Την έκδοση προλογίζει ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Γέρων Εφραίμ, ευχόμενος «να φωτίζει ο Θεός τους αναγνώστες και όλους τους συγχρόνους να συνειδητοποιήσουμε την συνέχεια μας ως ελληνικό Γένος και την μεγάλη πνευματική, ηθική και υλική κληρονομιά που με αίματα και ιδρώτες κράτησαν και κληρονόμησαν οι πρόγονοι μας, και πάση θυσία να την διαφυλάξουμε και να την μεταλαμπαδεύσουμε και στους επόμενες γενιές». Το πλούσιο εικονογραφικό υλικό συνοδεύεται από επεξηγηματικά ...

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός (1921-2009). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Ποιος δεν θα σκιρτήσει και δεν θα γεμίσει από χαρά και αγαλλίαση όταν αναλογισθεί όλην αυτήν τη Χάρη και τη δωρεά όπου μας εκληρονόμησε η αγάπη του Λυτρωτή μας! Δεν μας άφησε, ακόμη, στερημένους από την αίσθηση της παρουσίας Του και σ’ αυτή τη ζωή, αλλά διά των θείων Μυστηρίων, εν τη Εκκλησία, μας κάνει κοινωνούς της πολύμορφης ενέργεια της χάριτος Του. Ολόκληρο το πλήρωμα της θείας αποκαλύψεως βρίσκεται διά παντός μέσα στην Εκκλησία, που είναι το Σώμα του Κυρίου μας· έτσι το θείο θέλημα είναι πάντοτε, σ’ όσους το ζητούν, γνωστό. Και αυτός ο Κύριος βρίσκεται κρυμμένος μέσα στις θείες εντολές, που κι αυτές είναι σαφείς και γνωστές διά της Εκκλησίας: «Αμήν αμήν λέγω υμίν, ο λαμβάνων ...

Ο πρωτοπρεσβύτερος Αντώνιος Πινακούλας, Εφημέριος του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονος Χαλανδρίου με αφορμή την εορτή των Χριστουγέννων και το συγγραφικό έργο το αγίου Ισαάκ του Σύρου αναλογίζεται μιλώντας στην Πεμπτουσία αν ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος τί θα κήρυττε φέτος τα Χριστούγεννα;

Παρακολουθήστε το τέταρτο μέρος από την 1η Διαδικτυακή Σύναξη με τον Γέροντα Εφραίμ τους φίλους του βιβλιοπωλείου «Libraria Bizantina» στο Βουκουρέστι, που πραγματοποιήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2020.

Ο αρχιμανδρίτης π. Θεολόγος Αλεξανδράκης συνομιλεί με τον Καθηγητή της Λειτουργικής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών συζητούν για το βαθύτερο νόημα της Εορτής των Χριστουγέννων.