Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο Μέγας Αγιασμός προτείνεται από τους πνευματικούς σε κάποιες περιπτώσεις, όπου ο εξομολογούμενος έχει πέσει σε κάποιο αμάρτημα και δεν έχει ευλογία να κοινωνήσει. Ο πνευματικός του, λοιπόν, του προτείνει να νηστέψει και να πιεί Αγιασμό για να παρηγορηθεί. Ο Αγιασμός δεν αντικαθιστά την Θεία Κοινωνία, η οποία είναι το υπέρτατο δώρο του Θεού στον άνθρωπο. Γύρω από τό θέμα του Μεγάλου Αγιασμού οι πιστοί θέτουν διάφορες απορίες. Ερωτούν: «Πίνεται ο αγιασμός της παραμονής των Θεοφανείων; Μπορούμε να έχουμε το Μεγάλο Αγιασμό στο σπίτι μας και να τον χρησιμοποιούμε;». Πολλοί δίνουν αβασάνιστα μια πρόχειρη απάντηση με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει για το Μεγάλο Αγιασμό και τη φύλαξή του: «Κατά την εορτήν ταύτην άπαντες υδρευσάμενοι, οίκαδε τα ...

Την 6η  Ιανουαρίου εορτάζει η Εκκλησία μας την μεγάλη δεσποτική εορτή των «Θεοφανείων» ή «Επιφανείων» ή «τα άγια Φώτα». Τα προεόρτιά της αρχίζουν την επομένη της πρωτοχρονιάς, την 2α  Ιανουαρίου. Μέσα στην προπαρασκευαστική αυτή περίοδο ευρίσκεται και η «Κυριακή προ των φώτων». Και αυτή εντάσσεται μέσα στην προεόρτιο λειτουργική ετοιμασία. Στα αναγνώσματα της θείας λειτουργίας της Κυριακής αυτής ακούμε την «Αρχή του Ευαγγελίου Ιησού Χριστού, Υιού του Θεού» από τον πρόλογο του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου, που αφηγείται την εμφάνιση του Προδρόμου στην έρημο του Ιορδάνη, το κήρυγμά του και την προφητεία του περί του Χριστού. Ο Ιωάννης εβάπτισεν «εν ύδατι», ο «ισχυρότερός» του όμως, που έρχεται «οπίσω» του, θα βαπτίσει τον λαό «εν Πνεύματι αγίω» (Μάρκ. 1, 1-8). Στην τετραήμερο προεόρτιο ...

Με αφορμή την έκδοση της μελέτης του κου Ηρακλή Καραμπάτου υπ. Διδάκτορος Ε.Κ.Π.Α. υπό τον τίτλο: «Στοιχεία Ρωμαϊκής Αισθητικής: Mια εισαγωγή στη φιλοσοφία της ρωμαϊκής τέχνης» ο κ. Καραμπάτης παραχώρησε στο Διαδικτυακό Περιοδικό Πεμπτουσία συνέντευξη σχετικά με το περιεχόμενο που διαπραγματεύεται η μελέτη.  Hρακλής Καραμπάτος, υπ. Διδάκτωρ Ε.Κ.Π.Α. Στοιχεία Ρωμαϊκής Αισθητικής: Mια εισαγωγή στη φιλοσοφία της ρωμαϊκής τέχνης. Πρόλογος: Νίκος Μοσχονάς Επίμετρο: Δρ Μαρία Αθανασέκου Επιμέλεια: Γεράσιμος Γεωργιάδης  – Η μελέτη σας, μεταξύ άλλων, συσχετίζει τη Ρωμαϊκή τέχνη με τη Ρωμαϊκή ηθική. Πιστεύετε πως η Τέχνη αποκαλύπτει την ηθική του καλλιτέχνη; Είναι ένα καλλιτεχνικό έργο φορέας ηθικών αξιών; Η.Κ.: Αν και πρόκειται για ένα πολυπρισματικό ζήτημα θα προσπαθήσω να σας απαντήσω σύντομα: ναι, εν πολλοίς αυτό είναι κάτι που πιστεύω. Θα στήριζα με ...

Η Βάπτισις του Χριστού. Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Και όταν συμπληρώθηκε «το μέτρον της ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» και η περίοδος της τριακονταετούς παρατάσεως έλαβε τέλος, τότε «και ο λύχνος επί την λυχνίαν καιόμενος, και φαίνων πάσι τοις εν τη οικία αγαλλιάσιμα» -εάν εννοήσουμε ως οικία την Ισραηλιτική Συναγωγή. Επεφάνη δε τότε και το αληθινό φως που φωτίζει τον κόσμο. Ω του θαύματος! Ο ήλιος προς τον αστέρα, ο λόγος προς τη φωνή, ο νυμφίος προς τον φίλο, επειδή αυτό ήταν το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, ώστε με αυτόν τον τρόπο της προσεγγίσεως να εκπληρωθεί στο πρόσωπο του Ιησού «πάσα δικαιοσύνη», και για να μιλήσουμε ευαγγελικά, «ο μεν ένας να αυξάνη, ο δε άλλος να ελαττούται» . Πράγματι, πώς θα ήταν ...

Ο Χαράλαμπος Τζινευράκης, Διευθυντής Σχολής Βυζαντινής Μουσικής Ι.Μ. Θεσσαλονίκης και Λαμπαδάριος του Ιερού Ναού Αγ. Δημητρίου Θεσσαλονίκης ερμηνεύει το περίφημο «Όσοι εις Χριστόν» του Κωνσταντίνου Πρίγγου.

Ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης (1829-1908) αποτελεί  μια σπάνια μορφή.  Διακρίθηκε για την εσωτερική πνευματική ζωή, το κοινωνικό έργο αλλά και το συγγραφική του δραστηριότητα. Ενώ ήταν ακόμη στη ζωή, αγαπήθηκε όσο λίγοι από τον απλό ρωσικό λαό και κυριολεκτικά πλήθη συνέρρεαν, για να πάρουν την ευλογία του. Θεωρείται  ένας μεγάλος -σχεδόν σύγχρονός μας- δάσκαλος της ορθόδοξης πίστης και αγάπης, αλλά και ένας από τους μεγαλύτερους θαυματουργούς αγίους της Ορθοδοξίας. Έχει επηρεάσει  πολλούς νεότερους αγίους, ανάμεσα  τους τον άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη  και κατ’ επέκταση τον άγιο Σωφρόνιο του Έσσεξ. Το βιβλίο του «Η εν Χριστώ ζωή» αποτελεί πνευματική αυτοβιογραφία και αποτελεί θησαυρό για την ορθόδοξη πνευματικότητα. Αναφέρεται σε ποικίλα ζητήματα της χριστιανικής θεολογίας,  δογματικά, λατρευτικά και  ηθικά. Το σημαντικότερο είναι ...

Τί είναι ο Αγιασμός, και ποιά η διαφορά του Μεγάλου από το Μικρό; «Μέγας Αγιασμός», σε αντιδιαστολή με το «Μικρό Αγιασμό». Ο Αγιασμός ανήκει στην κατηγορία των «μυστηριοειδών τελετών». Μυστηριοειδείς καλούνται οι ακολουθίες μέσω των οποίων παρέχεται αοράτως η Θεία Χάρη με αισθητούς χειρισμούς και σημεία, δεν έχουν συσταθεί όμως από τον Κύριο, ούτε είναι αναγκαίες προς σωτηρία, όπως τα μυστήρια. Στους Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο αριθμός επτά, που αναφέρεται στα Μυστήρια, είναι άγνωστος. Θεωρούν κάθε μορφή ιεροπραξίας που γίνεται από τους κανονικούς λειτουργούς της Εκκλησίας για αγιασμό και σωτηρία των πιστών, σαν Μυστήριο. «Κάθε ιερά πράξις και τελετουργία εν τη Εκκλησία είναι ένα μυστήριόν της, και κάθε μυστήριόν της είναι μεγάλο, όπως το ίδιον το μυστήριον της Εκκλησίας, διότι κάθε ...

Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ της Πεμπτουσίας για την Θεολογική Σχολή της Χάλκης.

Η Κατερίνα Παπαδοπούλου με κανονάρχη τον Στέφανο Δορμπαράκη και τη Χορωδία του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου ψάλλουν τα Κάλαντα των Φώτων της Καππαδοκίας. Πρόκειται για την Φαρασιώτικη εκδοχή αυτών των καλάντων που είναι γνωστά και σε άλλα μέρη της Ανατολίας, την κατέγραψε η Δόμνα από τον Φαρασιώτη ερευνητή παπα-Θόδωρο Θεοδωρίδη αρχικά το 1977, στα γυρίσματα της εκπομπής «Μουσικό Οδοιπορικό – Φάρασα Καππαδοκίας».

  Ακούστε το Η΄Εωθινόν «Τα της Μαρίας δάκρυα» σε γραφή Δημ. Κουτσαρδάκη από τον Πρωτοψάλτη του ι.ν. αγ. Θεοδώρων Συκεών Νικόλαο Στάθη. Your browser does not support the audio element.

Παρακολουθήστε το 61ο Παιδαγωγικό Συνέδριο του τομέα Επιστημόνων τού Συλλόγου Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Δράσεως «Ο Μέγας Βασίλειος» με τίτλο: «Γένους στήριγμα στα γράμματα και στ΄ άρματα-Η συμβολή τής Εκκλησίας στην προεπαναστατική παιδεία και στον αγώνα τού ’21», το οποίο μεταδόθηκε διαδικτυακά μέσα από το διαδικτυακό κανάλι «Λόγος Παρακλήσεως» – logosparakliseos.gr. Το θέμα τού Συνεδρίου αναφέρεται στο ρόλο πού έπαιξε η Εκκλησία στην παιδεία των Ελλήνων κατά τα 400 χρόνια δουλείας, καθώς και στη συμμετοχή της στον ένοπλο αγώνα τού ’21. Α΄ Συνεδρία  Τα ορθόδοξα γράμματα και ο Αγώνας κ. Χαράλαμπος Μηνάογλου, Δρ Νεότερης Ιστορίας, Διευθυντής Πρότυπου Γενικού Λυκείου Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά Κρυφό σχολειό: Μύθος ή πραγματικότητα; κ. Αθηνά Αλεξίου, Φιλόλογος Καθηγήτρια, Εκπαιδευτήρια «Η Ελληνική Παιδεία» Β΄ Συνεδρία Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η επιβίωση του Ελληνισμού επί ...

Όσιος Παΐσιος Αγιορείτης (1924-1994). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Να προσέχουμε να μη δημιουργούμε θέματα στην Εκκλησία ούτε να μεγαλοποιούμε τις μικρές ανθρώπινες αταξίες που γίνονται, για να μη δημιουργούμε μεγαλύτερο κακό και χαίρεται ο πονηρός. Όποιος για μικρή αταξία ταράσσεται πολύ και ορμάει απότομα με οργή, δήθεν να την διορθώση, μοιάζει με ελαφρόμυαλο νεωκόρο που βλέπει να στάζη ένα κερί και ορμάει απότομα, με φόρα, για να το διορθώση δήθεν, αλλά παίρνει σβάρνα ανθρώπους και μανουάλια, και δημιουργεί μεγαλύτερη αταξία την ώρα της λατρείας. Δυστυχώς στην εποχή μας έχουμε πολλούς που ταράσσουν την Μητέρα Εκκλησία. Όσοι από αυτούς είναι μορφωμένοι έπιασαν το δόγμα με το μυαλό και όχι με το πνεύμα των Αγίων Πατέρων. Όσοι πάλι είναι αγράμματοι έπιασαν και αυτοί το δόγμα με τα δόντια, ...

Σαν σταματήσαμε στους ποταμούς της Βαβυλώνας τα χέρια µας δεν είχαν πια τη δύναμή να αγγίξουν τις χορδές της Λύρας µας. Στ’ αυτιά ακόμα ηχούσανε οι θόρυβοι της πόλης, τα µάτια ήταν θαμπά απ’ τα πολύχρωμα φώτα των δρόμων. Κόπος, πόσος κόπος να κατεβείς στη Βαβυλώνα! Η πόλη είναι χαμηλά στο βάθος της πεδιάδας στα δύο ποτάμια ανάμεσα, μακριά απ’ τον ήλιο κι’ ώσπου να ‘ρθεις από υψηλά κουράζεσαι και το νερό των ποταμῶν πικρό, Στο δρόμο ξέχασες το ωραίο τραγούδι και δεν υπάρχει άνεμος να φέρει από µακριά της Τιβεριάδας τον γλυκό απόηχο. Κρεμάσαμε τη Λύρα µας στους κλάδους του άκαρπου δένδρου και περιμέναμε τη δρόσο της αυγής να ξεδιψάσουμε. Αυτή ήταν η Βαβυλώνα. Πικρό νερό, φώτα πολύχρωμα, θαμπά, δρόμοι στενοί, αδιέξοδα, λιθόστρωτο, Εβραϊστί δε Γαββαθά πλήθος φωνές, πολύς καπνός, χόρτα ξερά και πόνος. Δάκρυα κυλήσανε στη ...

Ο Δημήτρης Μανούσης, Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Παναγίας Λαοδηγήτριας και Χοράρχης του Χορού Ψαλτών «Φιλαθωνίται» ψάλει αργό μέλος το Μεγαλυνάριο της Θ. Λειτουργίας του Μ. Βασιλείου «Την γαρ σην μήτραν», Ἦχος πλ. δ’ μέλος Κοσμά Δοχειαρίτου, σύντμηση Γρηγορίου Στάθη

Η Βάπτιση του Ιησού. (Υστεροβυζαντινή τοιχογραφία στην Περίβλεπτο του Μυστρά). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) «Βαπτισθείς ο Ιησούς ανέβη ευθύς από του ύδατος και ιδού ανεώχθησαν αυτώ οι ουρανοί». Βλέπετε ότι το άγιο Βάπτισμα είναι η πύλη των ουρανών που εισάγει εκεί τους βαπτιζόμενους; Διότι δεν είπε απλώς ανοίχθηκαν, αλλά ανοίχθηκαν γι’ αυτόν οι ουρανοί. Αλλά όλα όσα έγιναν σ’ αυτόν, για μας έγιναν. Λοιπόν, για μας ανοίχθηκαν οι ουρανοί και με ανοιγμένες τελείως τις πύλες τους περιμένουν την είσοδό μας. Για μας ανοίχθηκαν οι ουρανοί και εμάς καθάρισε. Διότι δεν χρειαζόταν ο ίδιος κάθαρση ή άνοιγμα ουρανών. Και αυτά τα είδε ο Ιωάννης, για να μπορεί να λέει σ’ όσους θα ρωτούσαν ύστερα: «Καγώ εώρακα και μεμαρτύρηκα ότι ούτος εστίν ο Χριστός ο του Θεού υιός». Είδε λοιπόν ο Ιωάννης ...

Ύμνοι από την Παιδική Χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως Κανάγκας προς τιμή της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου για την προσφορά της στην Μητρόπολη Κανάγκας. Τα παιδιά από την Κανάγκα ευχαριστούν «την Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου και τον Ηγούμενό της, γέροντα Εφραίμ για την μεγάλη τους προσφορά στην Ιεραποστολή» με έναν πολύ γλυκό τρόπο και εύχονται «χρόνια πολλά και ευλογημένα», ενώ αφιερώνουν ύμνους και κάλαντα στη Μονή και τον Γέροντα.  

Παρακολουθήστε το τέταρτο μέρος από την 1η Διαδικτυακή Σύναξη με τον Γέροντα Εφραίμ Καθηγούμενο της Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου και Αποφοίτους και Φοιτητές της Ορθόδοξης Θεολογικής Σχολής του Αγίου Τύχωνος ΗΠΑ, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2020.

Όπου οι αιώνες πάλευαν με τους σταυρούς της παλληκαριάς Το αρχικό, ενωτικό διάγγελμα του πρωθυπουργού για τον εορτασμό της μεγάλης εθνικής μας επετείου άρχισε γρήγορα να συρρικνώνεται και να πελεκιέται για να χωρέσει στα προκρούστεια μέτρα των βολεμένων, εμμονικών «αναθεωρητών» της ιστορίας. Αυτών που πλαισιώνουν ανελλιπώς με «ακαδημαϊκό κύρος» κρατικές και μη επιτροπές, κατά κανόνα με το αζημίωτο, βραχυκυκλώνοντας κάθε σωστή προσπάθεια διάσωσης της μνήμης του Γένους των Ελλήνων. Δεν στέκομαι στο πρόσφατο ερώτημα, αν θα πρέπει να αποφεύγουμε τον όρο παλιγγενεσία – προσωπικά, δεν μπορώ να αρνηθώ αυτό που πίστευαν ακράδαντα οι πρωτεργάτες της· άλλωστε χρησιμοποιήθηκε και ο ποιητικότερος όρος αναπτερυγίασις για να εκφραστεί η κυριολεκτική νεκρανάσταση του Ελληνισμού. Ερωτήματα θεμελιακά: Πότε αρχίζει η αντίσταση των υποδούλων κατά των διαφόρων κατακτητών ...