Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο πιο δόκιμος τρόπος να τιμήσεις κάτι άγιο, είναι να το μιμηθείς. Αυτό μας προτείνουν κι οι ιερείς σε κάθε μεγάλο εσπερινό προς τιμή των πολυάριθμων αγίων μας. Αυτό οφείλουμε να κάνουμε κι εμείς με το είκοσι ένα. Να το μιμηθούμε. Τρεις τέτοιους τρόπους βρήκα εγώ και ευπειθώς σας τους αναφέρω. Ο πρώτος είναι απλός, ειρηνικός όχι όμως και εύκολος και γι’ αυτό επίσης ηρωικός. Το κυρίαρχο πνεύμα της θυσίας και της αυταπάρνησης του 21 να το μεταφέρουμε σήμερα στην καθημερινότητά μας. Η μεγάλη δηλαδή αυτή επέτειος ενδείκνυταιγια ένα μεγάλο προσκλητήριο ατομικής περισυλλογής, που αθροιστικά θα καταλήξει να γίνει και εθνική. Ας σκεφτεί ο καθένας πως θα μπορούσε να αρνηθεί τον εαυτό του και τις βιοτικές του επιθυμίες χάριν των άλλων ...

Παρακολουθήστε το πρώτο μέρος από την 1η Διαδικτυακή Σύναξη από τον Άθωνα με τον Γέροντα Εφραίμ, Καθηγούμενο της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου και Αγγλόφωνους Ιεροψάλτες που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2020.

H εκπομπή «Η Επικαιρότητα στην Πεμπτουσία» με τη Μαρία Γιαχνάκη φιλοξένησε σήμερα, 12 Ιανουαρίου 2021, τον Οθωμανολόγο Δημήτρη Σταθακόπουλο, Δρα Παντείου Πανεπιστημίου με γνωστικό αντικείμενο: Οθωμανική Κοινωνία –Iστορία και Pολιτισμός, Συνεργάτη του Εργαστηρίου Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών (ΕΤΕΜ) του Παν. Πειραιά (ΠΑ.ΠΕΙ), Δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και Διπλωματούχο Βυζαντινής Μουσικής, και σχολίασε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις της περιόδου που διανύουμε.  

Η εκπομπή «Η Επικαιρότητα στην Πεμπτουσία» με τη Μαρία Γιαχνάκη φιλοξένησε σήμερα, 12 Ιανουαρίου 2021, τον Aντιπρόεδρο της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, δρ Μουσικολογίας και μαθητή του αείμνηστου Άρχοντα Πρωτοψάλτη, Χαρίλαου Ταλιαδώρου, Αντώνη Κωνσταντινίδη, ο οποίος αναφέρθηκε στο έργο και την προσφορά του μεγάλου δασκάλου και τόνισε ότι είναι «μια μεγάλη απώλεια για τον πολιτισμό». Διαβάστε επίσης τα άρθρα του ομιλούντος: «Ο δάσκαλος της Ψαλτικής Τέχνης, Άρχοντας Πρωτοψάλτης Χαρίλαος Ταλιαδώρος» «Αναμνήσεις από μια Μεγάλη Εβδομάδα δίπλα στον Χαρίλαο Ταλιαδώρο»  

Περιδιαβαίνοντας την ιστορία της Εκκλησίας. Από την ίδρυσή της, τον θρίαμβό της, μέχρι τις δυσκολίες και τις πληγές στο σώμα της από τις αιρέσεις. Με λόγο απλό αλλά και σαφή περιγράφεται η πορεία του Θεοΐδρυτου θεσμού. Με τον Αρχιμανδρίτη Ιάκωβο Κανάκη, Πρωτοσύγκελο της Ι.Μ. Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως. Πώς ακούω pemptousia.fm; Πώς χρησιμοποιώ το podcast σε κινητές συσκευές; – Οδηγίες χρήσης  

Σε κλίμα συγκίνησης τελέστηκε η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού δασκάλου της ψαλτικής τέχνης Χαριλάου Ταλιαδώρου στο Ιερό Ναό Αναστάσεως Κυρίου στα Νέα Κοιμητήρια Θεσσαλονίκης χοροστατούντος του Θεοφιλ. Επισκόπου Αμορίου κ. Νικηφόρου, εκπροσώπου της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου και συμπροσευχομένου του Πρωτοσυγκέλου της Ι.Μ.Θ. αρχιμ. Ιακώβου Αθανασίου εκπροσώπου του Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου. Μαθητές του εκλιπόντος απέδωσαν τους ύμνους της εξοδου ακολουθία εκπροσωπώντας τους εκατοντάδες μαθητές του αλησμόνητου δασκάλου που διηκόνισε το ιερό αναλόγιο τόσα χρόνια, αφήνοντας πίσω του μια λαμπρή κληρονομιά και παρακαταθήκη. Ρεπορτάζ: Βασίλης Χάδος Φωτογραφίες- ope.gr: Ραφαήλ Γεωργιάδης

Η Βάπτιση του Χριστού ή αλλιώς τα Θεοφάνεια είναι μια πολύ μεγάλη εορτή. Οι λόγοι για τους οποίους θεωρούνται τα Θεοφάνεια τόσο σημαντική εορτή είναι οι εξής: Με τη Βάπτισή Του ο Κύριος εγκαινιάζει την έναρξη του κοσμοσωτήριας πορείας Του πάνω στη γη.  Με την βάπτισή μας εμείς εγκαινιάζουμε μια νέα πορεία, την εν Χριστώ πορεία. Γίνεται η φανέρωση της Αγίας Τριάδος, με την οποία επικυρώνεται η θεϊκή αποστολή του Χριστού. Ο Θεός Πατέρας μαρτυρεί ότι ο Χριστός δεν είναι ένας απλός άνθρωπος αλλά ο αγαπητός του Υιός, δηλαδή και αυτός Θεός, πράγμα που το επιβεβαιώνει και το Άγιο Πνεύμα  με την παρουσία του ως περιστεράς. Καθιερώνεται το μέγα μυστήριο του Βαπτίσματος, με το οποίο «ενδυόμαστε τον Χριστόν», με το οποίο: α) κατανικούμε τον ...

Ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος γεννήθηκε το 1926 στη Θεσσαλονίκη, με καταγωγή που έλκεται από το Γοργοπόταμο Κονίτσης της Ηπείρου. Υπήρξε μαθητής του διαπρεπούς εκ Χίου πρωτοψάλτου Χριστόφορου Κουτζουράδη, διακρινόμενος από μικρός για την καλλιφωνία του και για την έφεσή του προς την ψαλτική τέχνη. Σε ηλικία 16 ετών το 1942 διορίστηκε από τον μακαριστό Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο στη θέση του Λαμπαδαρίου του Ιερού Ναού του Αγίου Θεράποντος Κάτω Τούμπας και περί το τέλος του ιδίου έτους  τοποθετήθηκε Πρωτοψάλτης του Ναού. Το 1944 διορίστηκε Πρωτοψάλτης στον Ιερό Ναό Αγίου Φανουρίου και Τιμίου Προδρόμου, όπου και υπηρέτησε ως το 1952, έτος κατά το οποίο του ανατέθηκε αριστίνδην το δεξιό αναλόγιο του Ιερού Καθεδρικού Ναού της του Θεού Σοφίας Θεσσαλονίκης, από τον τότε Μητροπολίτη Παντελεήμονα  ...

Αγαπητοί μου Αναγνώστες, αξιωθήκαμε να εισέλθουμε σε ένα ακόμη νέο έτος αυτό του 2021 μ. Χ. και αυτό είναι το πρώτο μας άρθρο σε αυτό (άσχετα που τώρα που γράφεται ακόμη βρισκόμαστε εντός του 2020). Πάντοτε λίγες μέρες πριν και λίγες μετά από την αλλαγή του χρόνου, όλοι μας λίγο πολύ, κάνουμε μια έστω πρόχειρη ανασκόπηση της χρονιάς τα παγκόσμια αλλά και τα τοπικά γεγονότα και πως εμείς τα ζήσαμε και τα είδαμε όλα αυτά. Στη συνέχεια κάνουμε ευχές με βάση τις προσδοκίες που είχαμε και δεν εκπληρώθηκαν ή για νέες που δημιουργήθηκαν. Πάνω σε αυτά όλα θα κινηθούμε και εμείς στο πρώτο μας άρθρο , απλά σας ζητούμε εκ νέου να μας εμπιστευτείτε και να συμπροβληματιστείτε μαζί μας στις ...

Άγιος Νεκτάριος επίσκοπος Πενταπόλεως ο εν Αιγίνη (1846-1920). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Πόσο ωραία, πόσο ευχάριστη, πόσο χαριτωμένη είναι η εικόνα εκείνου που ελπίζει στον Θεό που σώζει, στον Θεό των οικτιρμών, τον Θεό του ελέους, τον αγαθό και φιλάν­θρωπο Θεό. Αληθινά μακάριος είναι ο άνθρωπος που ελπίζει στον Θεό! Ο Θεός είναι πάντα βοηθός του και δεν φοβάται ό,τι κακό κι αν του προξενήσει άνθρωπος. Ελπίζει στον Κύριο και πράττει τα αγαθά! Κάθε του ελπίδα την έχει εναποθέσει σ’ Αυτόν, και σ’ Αυτόν εξομολογείται με όλη του την καρδιά. Είναι το καύχημά του, είναι ο Θεός του και Τον επικαλείται μέρα και νύχτα. Το στόμα του ωραίο, αναπέμπει αίνους στον Θεό, τα χείλη του, πιο γλυκά από μέλι και κερί σαν ανοίγουν για να ψάλλουν στον Θεό· η ...

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είναι Φως. Αλλά το φως Του δεν το περιορίζει στον εαυτό Του. Όπως αποκαλύπτει ο θεόπνευστος Ευαγγελισής Ιωάννης «ο Λόγος -ο Χριστός- είναι το αληθινό φως, που καθώς έρχεται στον κόσμο φωτίζει κάθε άνθρωπο» (Ιωάν. 1,9). Όπως ο ήλιος όταν ανατέλλει φωτίζει όλους όσους δέχονται τις φωτεινές ακτίνες του, έτσι και ο «Ήλιος της δικαιοσύνης«, όπως αποκαλείται ο Χριστός στο Απολυτίκιο των Χριστουγέννων, φωτίζει πνευματικά κάθε άνθρωπο, που θα θελήσει να δεχθεί τις ζωογόνες ακτίνες Του. Πώς γίνεται αυτό; Στην Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων, που τελείται κατά τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, διασώζεται η αρχαία πράξη της Εκκλησίας μας, ως προς την εισδοχή νέων μελών της. Όσοι εξεδήλωναν την επιθυμία να γίνουν χριστιανοί εντάσσονταν αρχικά στις ...

Είναι από τη φύση των ανθρώπων δια της Δημιουργίας τους, να αναζητούν κάποιον για διαλογική κουβέντα. Η ανταλλαγή απόψεων είναι ένα βασικό αίτημα και ανάγκη. Τι καλύτερο να επιδιώκεται ένας διάλογος με τα παιδιά μας; Έχουμε να πάρουμε πολλά από το σκεπτικό μιας προχωρημένης νέας γενιάς. Ο Παιδαγωγικός λόγος με έμφαση το απαιτεί. Αλλά, πώς;… Ιδού το αίτημα και η απάντηση. Η πλέον σοβαρή και ενδιαφέρουσα παιδαγωγική αρχή, ανάμεσα στις παιδαγωγικές αναζητήσεις, είναι ο διάλογος. Είναι το καλύτερο μέσο, λένε οι παιδαγωγοί, για να επιτευχθεί ο σκοπός της αγωγής. Με το διάλογο επιτυγχάνεται η συνάντηση δύο ψυχών. Επέρχεται οικειότητα, συνεννόηση και συμφιλίωση. Ακόμα και αλληλογνωριμία. Μέχρι και διάλυση τυχόν παρεξηγήσεων. Ο λόγος, όταν εναλλάσσεται ανάμεσα σε δυο ανθρώπους, βοηθάει στην κατανόηση και ...

Ο Yuval Noah Harari είναι ένας διακεκριμένος συγγραφέας και διεθνώς αναγνωρισμένος διανοούμενος. Το  γνωστότερο βιβλίο του  είναι το «Sapiens: Μια Σύντομη Ιστορία του Ανθρώπου», που αποτελεί τεράστια παγκόσμια επιτυχία, καθώς έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 60 γλώσσες.  Ο συγγραφέας μελετά  θέματα παγκόσμιας ιστορίας με ιδιαίτερα εύγλωττο τρόπο, όμως του αρέσει να εμβαθύνει και να τα  εξετάζει από σκοπιά μακροϊστορική θέτοντας φιλοσοφικά και ηθικά ερωτήματα.   Θεολογικό ενδιαφέρον έχει το βιβλίο του «Homo Deus: Μια σύντομη ιστορία του μέλλοντος». Σε αυτό εξετάζονται οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα στο μέλλον. Οι τεράστιες δυνατότητες που παρέχουν στον  άνθρωπο  τα επιτεύγματα της βιοτεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και της επεξεργασίας των Μεγάλων Δεδομένων, ταυτόχρονα εγείρουν σοβαρά ερωτήματα  σχετικά με τις επιπτώσεις τους στον ...

Η εβδομάδα των Παθών, δεν αποτελεί μόνο την «Μεγάλη» και κορυφαία εορτολογική περίοδο της Χριστιανοσύνης, που νοηματοδοτείται από τα Πάθη και το ελπιδοφόρο αναστάσιμο μήνυμα. Η μουσική επένδυση της Μεγάλης Εβδομάδας, όπως αυτή ανιχνεύεται μέσα στα παλαιά, παραδοσιακά ψαλτικά κείμενα, συντελεί καθοριστικά στη μοναδικότητα των συγκεκριμένων ακολουθιών σ’ ολόκληρο τον εκκλησιαστικό ενιαυτό και ορίζει ταυτόχρονα με τον πιο προσιτό τρόπο, ένα ιδιαίτερο, μοναδικής αξίας και έντονα μυστηριακής υφής, κομμάτι του δικού μας πολιτισμού. Είναι η θαυμαστή, αειθαλής και απέριττη ψαλτική τέχνη, που καλείται να επενδύσει τη θεολογία των ύμνων, να μελίσει τα δόγματα της ορθόδοξης πίστης, να φέρει από τα ώτα, στα χείλη και στις ψυχές των πιστών τα νοήματα του ελληνιστικού λόγου, να διαδώσει  θριαμβευτικά, τη νίκη της ζωής επί ...

Σίγησε ο μεγάλος δάσκαλος της ψαλτικής Χαρίλαος Ταλιαδώρος, σήμερα τα ξημερώματα (2:20) 11 Ιανουαρίου 2021 σε ηλικία 95 ετών. Ο μακαριστός μετά από πολυήμερη νοσηλεία στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο εξαιτίας της προσβολής και θεραπείας του από κορονοιό, υπέστη ιλεώ που του επέφερε πολυοργανική ανεπάρκεια και κατέληξε. Η Εξόδιος ακολουθία λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών θα ψαλεί αύριο 12 Ιανουαρίου στα νέα κοιμητήρια Θεσσαλονίκης. Τον Οικουμενικό Πατριάρχη θα εκπροσωπήσει ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Αμορίου κ. Νικηφόρος ενώ τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης ο Πρωτοσύγκελος της Ι. Μ. Θεσσαλονίκης Αρχιμ. Ιάκωβος Αθανασίου. Ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος γεννήθηκε το 1926 στη Θεσσαλονίκη όπου έλαβε τις εγκύκλιες σπουδές του και έλαβε το Πτυχίο των Νομικών και Oικονομικών Επιστημών. Διακρίθηκε από μικρή ηλικία για την καλλιφωνία του και την έφεσή του για ...

Πνευματικές ομιλίες του Γέροντα Εφραίμ, Καθηγουμένου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Πώς ακούω pemptousia.fm; Πώς χρησιμοποιώ το podcast σε κινητές συσκευές; – Οδηγίες χρήσης

Έφυγε για την άλυπη ζωή, την ανέσπερη μέρα της βασιλείας του Θεού ο ακριβός και μοναδικός μας Χαρίλαος Ταλιαδώρος. Ο τεχνίτης που ήξερε, όσο κανείς άλλος να κεντά με χίλια χρώματα την ψαλτική μας τέχνη και να ανεβάζει στα κάλλη του ουρανού τον κάθε λογής άνθρωπο. Να τον ευφραίνει, να τον αναπαύει. Στερείτε σήμερα όχι μόνο η Θεσσαλονίκη μας αλλά η Ελλάδα ολόκληρη, η Ορθοδοξία μας τον ψαλμωδό της, τον σοβαρό και συνεπή Άρχοντά της. Χάνουμε το σεπτό του επίγειο σώμα. Η πνευματική του όμως υπόσταση και η φωνή του θα ομορφαίνει τη ζωή του Θεού και των αγγέλων, το ακατάλυτο θυσιαστήριο του ουρανού. Οι χιλιάδες χοροί των μαθητών του, ο κόσμος όλος που τον απολάμβανε, η Αγιά Σοφιά που μαρτυρεί για την πληθωρική ...

Άγιος Νείλος ο Ασκητής. (Εικόνα του Γιώργου Κόρδη). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Προσευχή είναι το ανέβασμα του νου στο Θεό. Πρόκειται για μια εργασία πνευματική, που αρμόζει στην αξία του ανθρώπινου νου περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη ασχολία. Η προσευχή γεννιέται από την πραότητα και την αοργησία. Φέρνει στην ψυχή τη χαρά και την ευχαριστία. Προφυλάσσει τον άνθρωπο από τη λύπη και την αθυμία. Όπως το ψωμί είναι τροφή του σώματος και η αρετή τροφή της ψυχής, έτσι και του νου τροφή είναι η πνευματική προσευχή. Όπως η όραση είναι ανώτερη απ’ όλες τις αισθήσεις, έτσι και η προσευχή είναι η πιο θεία και ιερή απ’ όλες τις αρετές. Εκείνος που αγαπά το Θεό, συνομιλεί πάντοτε μαζί Του σαν γιος προς πατέρα και αποστρέφεται κάθε εμπαθή σκέψη. Αφού η προσευχή είναι συναναστροφή ...

Δρ. Χρυσόστομος Καλαϊτζής Μητροπολίτης Μύρων «Και ο λόγος περί Κανονισμών· Βυζαντινά-Κατάλοιπα, Βυζαντινές επιβιώσεις» © Ιερά Μητρόπολις Μύρων & Ι.Μ. Μονή Βατοπεδίου Τόμοι Α΄, Β΄ και Γ΄ Κωνσταντινούπολη 2019, σχ. 0,21 X 0,15, σελ. 502+637+577=1716 του Δρ. Θανάση Ν. Καραγιάννη(*) Εκεί, στα φιλόξενα γραφεία της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης στο Φανάρι της Πόλης, τα οποία επισκέπτομαι τα τελευταία χρόνια, όπου προσωρινά λειτουργούν ως αναγνωστήριό, ο Δρ. Χρυσόστομος Καλαϊτζής, Μητροπολίτης Μύρων, ερευνά και μελετά, καθημερινά, διάφορα ιστορικά εκκλησιαστικά και θεολογία θέματα, εδώ και πολλά χρόνια. Πρόκειται για έναν εξαίρετο, απλό και ευγενικό άνθρωπο, βαθύ γνώστη της Ιστορίας σε πολλά επίπεδα (εκκλησιαστικό/θεολογικό, εκπαιδευτικό/γλωσσολογικό, κοινωνικό κ.λπ.). Πρόκειται για «παθιασμένο» ερευνητή και μελετητή, άοκνο, χαλκέντερο, πολυγράφο. Έχουν εκδοθεί πολλά βιβλία του και αρκετά βρίσκονται αυτή την εποχή στο τυπογραφείο και στο βιβλιοδετείο. Τα περισσότερα βιβλία ...

Σίγησε ο μεγάλος δάσκαλος της ψαλτικής Χαρίλαος Ταλιαδώρος σήμερα τα ξημερώματα (2:20) 11 Ιανουαρίου 2021. Ο μακαριστός  μετά από πολυήμερη νοσηλεία στο 424 Νοσοκομείο εξαιτίας της προσβολής και θεραπείας του από κορονοιό υπέστη ιλεώ που του επέφερε πολυοργανική ανεπάρκεια και κατέληξε. Η Εξόδιος ακολουθία λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών θα ψαλεί στα νέα κοιμητήρια Θεσσαλονίκης. Ο αλησμόνητος δάσκαλος γεννήθηκε (1926) στη Θεσσαλονίκη. Ήταν πτυχιούχος Νομικών και Oικονομικών Επιστημών. Μαθητής του πρωτοψάλτη Χριστόφορου Κουτσουράδη και απόφοιτος της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής του Εθνικού Ωδείου Αθηνών. Καθοριστική, για την ψαλτική του εξέλιξη, υπήρξε η συνάντησή του στη Θεσσαλονίκη (1945) με τον Άρχοντα πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Κωνσταντίνο Πρίγγο. Ψάλτης, από νεαρή ηλικία, σε γνωστούς ναούς της Θεσσαλονίκης: Αγ. Θεράποντα Κάτω Τούμπας (1942-1944), Αγ. ...