Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Με την προσήκουσα τιμή προς τον καθη­γητή της Γλωσσο­λογίας Γ. Μπαμπινιώτη, για τη μεγά­λη προσφορά του στα Ελληνικά Γράμματα, ας μου επι­τραπεί να υπο­μνήσω,παρεμ­βαί­νοντας ως προς την ορθή γραφή της ονο­μα­σίας της εορ­της των Θεο­φα­νείων, τα εξής: Στην εκκλησιαστική χρονική περίοδο από τις 15 Νο­εμβρίου ως τις 6 Ια­νουαρίου εορτάζονται οι τρεις μεγάλες και επίσημες εορ­τες: «η εν τω Ναώ είσοδος της υπεραγίας Θεο­τόκου», «η κατά σάρκα Γέννησις του Κυ­ρίου και Θε­ου και Σω­τήρος ημών Ιησού Χριστού»και «τα άγια Θεο­φάνεια του Κυ­ρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χρι­στού». Έτσι κατονομάζονται και καταγράφονται οι τρεις αυτές εορ­τες της Εκκλησίας στα ιερά της βιβλία (στο Μέγα Ωρο­λόγιον και στα Μη­ναία).Αλλά στην πρα­κτική του εκκλησια­στι­κού βίου και εορτολογίου, και στη λαλιά του λαού, η ...

Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος (λεπτομέρεια). Γυρίζω στον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και στους «Δαιμονισμένους» του. Κι ακόμα στον Μεγάλο Ιεροεξεταστή και στους «Αδελφούς Καραμαζώφ» και μαζί στους πειρασμούς του Κυρίου στην έρημο. Κι εκείνη την απόκριση: «Πάλιν γέγραπται· ουκ εκπειράσεις Κύριον τον Θεόν σου». Έτσι για να παίρνουμε θάρρος εμείς οι Χριστιανοί και να μη φοβόμαστε. Καθώς ο Κύριος Ανέστη. Στέκομαι, έτσι, με αφορμή τα πιο πάνω, και στις άλλες δύο αποκρίσεις του Κυρίου: «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ᾿ επί παντί ρήματι εκπορευομένω διά στόματος Θεού». Αυτά στον πρώτο πειρασμό. Και στον τρίτο, «τότε λέγει αυτώ ο Ιησούς· ύπαγε οπίσω μου, σατανά· γέγραπται γαρ, Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις και αυτώ μόνω λατρεύσεις». (Ματθ. 4, 5-10) Όλοι γύρω μας επιχειρούν να μας τρομοκρατήσουν. ...

Όσιος Παΐσιος Αγιορείτης (1924-1994). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=297212 Η τσιγγουνιά είναι αρρώστια, Γέροντα. Πολύ μεγάλη αρρώστια! Άμα κυριέψη τον άνθρωπο η τσιγγουνιά, μεγαλύτερη αρρώστια δεν υπάρχει. Η οικονομία καλή είναι, άλλα να προσέξη κανείς να μην τον κυριέψη σιγά-σιγά ο πειρασμός με την τσιγγουνιά. Μερικοί, Γέροντα, από την τσιγγουνιά μένουν νηστικοί. Μόνον νηστικοί; Ήταν ένας έμπορος πλούσιος που είχε ένα μεγάλο εμπορικό και έκοβε με τον σουγιά στα τρία εκείνα τα σπίρτα τα πλακέ! Μια άλλη πολύ πλούσια είχε ένα θειαφοκέρι· κρατούσε κάρβουνα και έπαιρνε με το θειαφοκέρι από τα κάρβουνα να ανάψη την φωτιά, για να μην ξοδέψη κανένα σπίρτο. Και είχε σπίτια, κτήματα, μεγάλη περιουσία. Δεν λέω να είναι κανείς σπάταλος, αλλά τουλάχιστον, όταν κάποιος είναι σπάταλος, αν του ζήτησης κάτι, εύκολα θα ...

Ο προκαθορισμός στη φιλοσοφία των στωικών, ο οποίος προκύπτει από την αιτιοκρατία τους, δημιουργεί λογικά αδιέξοδα. Διότι εφόσον το γίγνεσθαι είναι αυστηρά προδιαγραμμένο από το θείο δεν υπάρχει δυνατότητα να συμβεί κάτι άλλο πέρα από αυτό που πρέπει να συμβεί και που συμβαίνει. Από αυτή τη θέση, την οποία ανέπτυξε ο Διόδωρος ο Κρόνος προέκυψε το πρόβλημα του δυνατού και του μη δυνατού. Κατά τον Διόδωρο είναι δυνατό μόνο εκείνο που είναι αληθές ή θα είναι αληθές και το κάθε συμβάν είναι αναγκαίο. Αντίθετα εκείνο που δεν πρόκειται να συμβεί είναι αδύνατο. Ο Φίλων ο μαθητής του Διόδωρου υποστηρίζει ότι εκείνο που συμφωνεί με τη ψιλήν επιτηδειότητα, με τη φύση, δηλαδή, του κάθε πράγματος, είναι δυνατόν, ακόμα και αν υπάρχουν ...

Παρακολουθήστε το πρώτο μέρος από την 1η Διαδικτυακή Σύναξη από τον Άθωνα με τον Γέροντα Εφραίμ, Καθηγούμενο της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου και Ορθόδοξους Γάλλους, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2020.

Η μελέτη της Παλαιάς Διαθήκης για κάποιον που δεν έχει σημαντικές εισαγωγικές γνώσεις των ιερών βιβλίων χρειάζεται διάκριση. Μπορείς να διαβάσεις δηλαδή το βιβλίο «Λευιτικό» και να ξαφνιαστεί με τις εκφράσεις που θα διαβάσει. Είναι πιθανόν να παρεξηγήσει όσα θα διαβάσει γιατί ακριβώς χρειάζεται ουσιαστική εντρύφηση, τεκμηριωμένη και λεπτή ερμηνευτική προσέγγιση. Γιατί λοιπόν χρησιμοποιούνται εκφράσεις που παρουσιάζουν έναν θεό εκδικητικό; Ή γιατί χρησιμοποιούνται εκφράσεις που υποδηλώνουν βία; Η επιστήμη της ιστορίας γενικότερα μας διδάσκει ότι για να κατανοήσουμε ένα γεγονός του παρελθόντος χρειάζεται να μεταφερθούμε στην εποχή που πραγματοποιήθηκε ή καταγράφηκε και να εξετάσουμε τις συνθήκες, τις συγκυρίες, τα θρησκευτικά και πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής. Η θεολογία αποτελεί και αυτή μια σημαντική επιστήμη, η οποία μάλιστα διαφέρει έναντι των άλλων, ...

Εδώ θα ασχοληθούμε με την αυτοδιοίκηση και τη δικαιϊκή κατάσταση, καθώς και την ιστορία των θεσμών μέχρι τις παραμονές της επανάστασης. Θεωρούμε ότι η ηρωϊκή Επανάσταση του 1821, είναι μοναδική παγκοσμίως, δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία άλλη επανάσταση, εξάλλου έχει αυτό δηλωθεί από ανθρώπους των γραμμάτων κατά το παρελθόν. Επεδίωξαν οι ηρωϊκοί πρόγονοί μας με το Ιερό Λάβαρο της Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων και το σύνθημα: «Ελευθερία ή Θάνατος», την ελευθερία μας, και όχι τη δουλεία μας, μάλιστα με τη δημιουργία του το νέο Ελληνικό Κράτος, θα καταδικάσει αμέσως κάθε μορφή δουλείας, για ένα στέρεο θεσμικό πλαίσιο της δικαιϊκής λειτουργίας, εμπνευσμένο από τις δικαιϊκές αρχές του φιλάνθρωπου αρχαίου ελληνικού δικαίου, του σοφού βυζαντινού δικαίου και του λόγιου βυζαντινού διαφωτισμού, χρησιμοποιώντας ...

«Μακαρία η οδός, ή πορεύει σήμερον, ότι ητοιμάσθη σοι τόπος αναπαύσεως» Πριν μερικές μέρες, 11 Ιανουαρίου 2021, ακούσαμε το θλιβερό άγγελμα του θανάτου του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Ιεράς  Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως και Πρωτοψάλτου του Ιερού Ναού της του Θεού Σοφίας Θεσσαλονίκης κυρού Χαριλάου Ταλιαδώρου. Το αναλόγιο της Αγια Σοφιάς Θεσσαλονίκης μετά από 68 χρόνια εσίγησε. Ο γίγαντας αυτού του αναλογίου Χαρίλαος Ταλιαδώρος, ο εκ της Ηπείρου ορμώμενος δεν υπάρχει πλέον ανάμεσά μας. Αναχώρησε για τις αιώνιες μονές ,για το Ουράνιο αναλόγιο, να συναντήσει εκεί τόσους άλλους Πρωτοψάλτες, Λαμπαδαρίους, Δομεστίκους, ισοκράτες και βοηθούς και να ψάλλουν μαζί στο ουράνιο θυσιαστήριο έως της συντελείας των αιώνων. Ήδη έχει συναντήσει εκεί τον Αθανάσιο Καραμάνη, τον Χρύσανθο Θεοδοσόπουλο, τον Αβραάμ Ευθυμιάδη, τον Αθανάσιο Παναγιωτίδη και τους άλλους ...

Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ «Στα μονοπάτια της αγιότητος – Άγιος Γεράσιμος Παλλαδάς», μια παραγωγή της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΧΩΡΙΣ ΕΓΓΡΑΦΗ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ «ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΓΡΑΙΚΟΣ»

Το Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2021 τελείται στην Ιερά Μονή Ρουσάνου Μετεώρων, Ιερό αρχιερατικό Μνημόσυνο για την ανάπαυση της κοιμηθείσης δούλης του Θεού Φιλοθέης Μοναχής, Καθηγουμένης της Ιεράς Μονής ταύτης. Η κατά κόσμον Σοφία, μια από τα επτά τέκνα του Ιερέως Μιχαήλ και της πρεσβυτέρας Ανδρομάχης Κοσβύρα, είδε το φως της ημέρας στις 31 Μαρτίου του 1949 στην κωμόπολη της Καλαμπάκας. Η καταγωγή της οικογενείας της ήταν από την Αγναντιά Τρικάλων αλλά μετέβησαν στην Καλαμπάκα για περισσότερη ασφάλεια επειδή κατ’εκείνο τον καιρό η ευρύτερη περιφέρεια καθώς και όλη η Ελλάδα στέναζαν από τα δεινά του συμμοριτοπόλεμου ο οποίος ήλθε να συμπληρώσει το κακό που επέφερε στην πατρίδα μας ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Στον στόχο των γεγονότων τέθηκαν και οι ιερείς με τις ...

Η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος αναγγέλλει την κατόπιν εγρκίσεως της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου συγκρότηση των Μουσικών Συνόλων της Εκκλησίας της Ελλάδος, τα οποία θα στελεχωθούν αναλόγως των αναγκών των Συνοδικών και Περιφερειακών εκδηλώσεων του επετειακού έτους 2021, αλλά και πέραν αυτού, θα αναδείξουν την διαχρονική συνοδοιπορία της Εκκλησίας με τον Πολιτισμό.   Με την ίδρυση των Μουσικών Συνόλων, ανακεφαλαιώνεται η εικοσαετής πολιτισμική προσφορά της Εκκλησίας της Ελλάδος, διά της Επιτροπής Νεότητος και πλέον διά της συνεργασίας αυτής με την Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος. Τον συντονισμό των δράσεων καθ’ όλα αυτά τα έτη ανέλαβε η Υποεπιτροπή Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων, η οποία τελεί υπό την προεδρία του δρος Ηλία Λιαμή. Η Υποεπιτροπή αυτή, έως τώρα, συμμετείχε σε ποικίλες εκδηλώσεις στα Μέγαρα Μουσικής Αθηνών και ...

Προσκεκλημένη σήμερα 15/1/2021 στην εκπομπή «Επικαιρότητα» ήταν η κ. Κυριακή Κανελλακοπούλου, Καθηγήτρια ΕΚΠΑ – Λοιμωξιολόγος. Η κ. Κανελλακοπούλου αναφέρθηκε στο ζήτημα της πανδημίας του κορωνοϊού και στα θέματα που απασχολούν την κοινωνία γύρω από αυτήν, όπως είναι το θέμα της του εμβολίου. Ακούστε το απόσπασμα εδώ:

Ο Ηγούμενος της Ι.Μ. Οσίου Δαυίδ Ευβοίας μίλησε στο pemptousia.fm και τη Μαρία Γιαχνάκη για το περιστατικό με τον σοβαρό τραυματισμό νέου ανθρώπου στην Αμάρυνθο που πέφτοντας στη θάλασσα για να πιάσει τον Σταυρό τα Θεοφάνεια και για την πράξη αγάπης των φίλων του να επισκεφθούν την Ιερά Μονή για να προσευχηθούν στον Όσιο Δαυίδ και στον Όσιο Ιάκωβο Τσαλίκη να μεσιτεύσουν για την ανάρρωση του φίλου τους.

Nέος χρόνος άρχισε ήδη να μετράει για την ανθρωπότητα, και οι προσδοκίες όλων μας για το καλύτερο είναι μεγάλες. Η Εκκλησία μέσα στη διαχρονική πορεία της διαμορφώνει την εικόνα της μνήμης και την συνολική αντίληψη της ιστορίας του κόσμου. Τα μοναστήρια κυρίως διασώζουν τα μνημεία της μνήμης και τα αναπαράγουν. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα φέρνουμε τους χειρόγραφους κώδικες, που στην συνέχεια αντιγράφονται και πάλι αντιγράφονται… Στο Άγιον Όρος ο χρόνος και τα αποτυπώματά του, η ιστορική μνήμη, έχει καταγραφεί μέσα από τις πολυάριθμες επιγραφές, χαράγματα, χρονογραφίες, ενθυμήσεις σε χειρόγραφα και παλαιά έντυπα, σε κειμήλια, σε φορητές εικόνες και τοιχογραφίες. Η γνώση του εορτολογίου, η μέτρηση του χρόνου στη διάρκεια του ημερονυκτίου, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη θεία λατρεία, μέσα στον αγιορείτικο ναό. Η ακρίβεια ...

Όσιος Παΐσιος (1924-1994). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Γέροντα, είναι δυο αδελφάκια· το μικρό δίνει, ενώ το μεγάλο δεν δίνει. – Να μάθουν οι γονείς και στο μεγάλο να γλυκαίνεται από το να δίνη. Αν το μεγάλο δούλεψη πάνω σ’ αυτό, θα έχη μεγαλύτερο μισθό από το μικρό που από την φύση του δίνει, και θα γίνη καλύτερο. Γέροντα, πώς θα απαλλαγή κανείς από την στενότητα της καρδιάς, από την δυσκολία που έχει να δίνη; -Τι, είσαι τσιγγούνα; Θα σε πετάξω έξω! Και στην διακονία, λ.χ. όταν είσαι στο αρχονταρίκι, να πάρης μια γενική ευλογία, για να μπορής να δίνης. Βλέπεις και Θεός πόσο άφθονα δίνει σε όλους τις ευλογίες Του; Αν δεν συνηθίση να δίνη κανείς, μαθαίνει στην τσιγγουνιά και δυσκολεύεται μετά να δώση. Ο φιλάργυρος είναι ...

Οι Έλληνες καπετάνιοι επιχείρησαν χωρίς επιτυχία, στις 4 Δεκεμβρίου 1821 να καταλάβουν το Ναύπλιο. Στη συνέχεια, έστρεψαν τις προσπάθειες τους στην κατάληψη τού κάστρου πού βρισκόταν στην Ακροκόρινθο. Οι οκτακόσιοι περίπου κλεισμένοι τούρκοι δεν παραδίδονταν στον Νικόλαο Σολιώτη που ήταν ο αρχηγός τής πολιορκίας. Το γενικό πρόσταγμα το είχε η δυναμική μητέρα τού Κιαμίλ,Νουρή Χανούμ, η οποία προσπαθούσε να επικοινωνήσει και με τον γιό της κρυφά για να τή συμβουλέψει τι να κάνει. Εν τώ μεταξύ, η έλλειψη τροφίμων, οι επιδημίες και η αιχμαλωσία τού Κιαμίλ μπέη μετά από την πτώση της Τριπολιτσάς, είχαν δυσμενή επίδραση στο ηθικό των μουσουλμάνων πού ήταν κλεισμένοι στο κάστρο. Στόν Κιαμίλ μπέη, πού ήταν από τούς πλουσιώτερους αγάδες τού Μοριά, με τσιφλίκια στην Κόρινθο, τη ...

Όσιος Ισίδωρος Πηλουσιώτης. (Μικρογραφία από το χειρόγραφο Μηνολόγιο του Βασιλείου). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Πες σ’ αυτόν που φιλονίκησε μαζί σου και πρεσβεύει τα δόγματα των εθνικών, και σου είπε, ότι το Ευαγγέλιο υπέδειξε μια καινούργια και διαφορετική από την αρχαία συνήθεια ζωή: Σοφώτατε, φαίνεται πως αγνοείς, ότι την κακή συνήθεια μόνο μία καινοτομία μπορεί από τη φύση της να την παύσει. Γι’ αυτό και ήρθε εδώ ο Δεσπότης του Ευαγγελίου και υπέδειξε μια ζωή που ταιριάζει στον ουρανό. Εάν βέβαια συμβούλευε να επιμείνουμε στα καθιερωμένα, δεν θα υπήρχε ανάγκη να καινοτομήσει. Εφόσον όμως ήρθε για να επικρίνει αυτά που δεν βρίσκονταν σε σωστή κατάσταση, χρειάζονταν νεώτερα πράγματα, για να διαλυθεί η κακία που επικρατούσε. Γιατί δεν ήταν δυνατόν, όσο επικρατούσε αυτή η ακαταστασία, να γίνει η ...

“Το ψεύδος είναι εξαφάνισις της αγάπης ” (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος). Μικρότεροι και μεγαλύτεροι έχουμε συνηθίσει το ψέμα να είναι μία από τις συνιστώσες της ζωής μας. Όταν θέλουμε να δικαιολογηθούμε για κάτι, για να αποφύγουμε να μας μαλώσουν, να περάσουμε την δυσκολία της στιγμής, αρνούμαστε την πραγματικότητα, αρνούμαστε τις ευθύνες μας, κάνουμε ότι δεν γνωρίζουμε, κατηγορούμε, κάποτε και συκοφαντούμε τους άλλου, για να βγούμε αλώβητοι. Και δεν αισθανόμαστε ενοχές. Στόχος μας να επιπλεύσει το εγώ μας στην επιφάνεια της θάλασσας που είναι η ζωή. Και ταυτιζόμαστε τόσο πολύ με το ψέμα μας, που καθιστούμε και τον εαυτό μας διπρόσωπο. Υπερασπιζόμαστε ένα φαντασιακό «εγώ», το οποίο το καθιστούμε ταυτότητά μας, μόνο και μόνο για να μην κοπιάσουμε να αλλάξουμε την ζωή ...