Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Αντίγραφο θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Αντιφωνήτριας Η Παναγία η Αντιφωνήτρια είναι μια τοιχογραφία στο χώρο του «μεσονυκτικού» του καθολικού (εκ. 30) στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους. Ονομάσθηκε έτσι γιατί από αυτή την εικόνα ακούσθηκε μία φωνή (αντιφώνησε). Η παράδοση αναφέρει ότι επισκέφθηκε κάποτε τη Μονή η βασίλισσα Πλακιδία, κόρη του Μ. Θεοδοσίου. Ενώ προχωρούσε με σκοπό να μπεί στο καθολικό από την πλάγια μικρή πόρτα άκουσε μια φωνή που προερχόταν από την εικόνα: «Στάσου και μην προχωρείς· γιατί τόλμησες ως γυναίκα και ήλθες σ’ αυτό τον τόπο;». Έντρομη τότε η βασίλισσα ζήτησε συγχώρεση από την Παναγία και αναχώρησε αμέσως από το Άγιον Όρος. Σε ανάμνηση εξάλλου του θαύματος εκείνου ανήγειρε με δικά της έξοδα το παρεκκλήσιο του Αγίου ...

Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης (1296-1360). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Εγκωμιαστική ομιλία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νείλου, (1379-1388), στον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά. Αυτός, λοιπόν, ενάρετος και βλάστημα ενάρετων γονέων, όπως δίκαια άλλωστε θα το περίμενε κάνεις, άνθος ευγενικό από όμοια βγαλμένο ρίζα, όχι μονάχα δε συρρίκνωσε την αίγλη τη γονική, αλλά ακατάκριτα θα λέγαμε ότι πλουσιοπάροχα ανταπέδωσε το χρέος στους γεννήτορες που του χάρισαν το φως, της ζωής κι έγινε όχι μόνο γι αυτούς αλλά και για το γένος των ορθοδόξων κόσμημα και καύχημα λαμπρό. Γιατί όλα της φύσης τα χαρίσματα, σαν να το είχαν προσυμφωνήσει, έτρεξαν και συναντήθηκαν στο πρόσωπό του, ανταγωνιζόμενα το ένα το άλλο στη συγκρότηση αυτής της αγαθής σύνθεσης, που ονομάστηκε Γρηγόριος. Κι εκείνος, από τα βήματά του τα πρώτα, σαν αθλητής που ...

Για το μήνυμα της Ορθοδοξίας στον σύγχρονο άνθρωπο και για την εναλλακτική που δίνει στις προκλήσεις της σημερινής εποχής μίλησε ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος στην Διαδικτυακή Θεολογική Σύναξη που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός και η Ορθόδοξη Διαδικτυακή Πύλη «Πεμπτουσία» με αφορμή την εορτή της Κυριακής της Ορθοδοξίας. «Η κεντρική θέση των εικόνων στη ζωή του λαού το Θεού και ο ασπασμός αυτών στόματι και καρδία δεν είναι απλώς μία πτυχή της Ορθοδόξου λαϊκής ευσεβείας άνευ θεολογικής ουσίας. θεολογικό θεμέλιο της εικόνος είναι το μυστήριο της ενσάρκου Θείας Οικονομίας» τόνισε ο Παναγιώτατος και υπογράμμισε». Κάθε εικόνα υπενθυμίζει προς τους πιστούς ότι η πτώσις δεν είναι η φυσική κατάσταση για τον άνθρωπο αλλά η ακροτάτη αλλοτρίωσή του». «Παρελαύνουν αυτή ...

Με αφορμή την εορτή της Κυριακής της Ορθοδοξίας, την Α´ Κυριακή των Νηστειών, το Ινστιτούτο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός και η Πεμπτουσία διοργάνωσαν Διαδικτυακή Θεολογική Σύναξη την Κυριακή 21 Μαρτίου, κατά την οποία ο πνευματικός ηγέτης της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, ο Μητροπολίτης Λαρίσης κ. Ιερώνυμος, ο Γέροντας Εφραίμ Ηγούμενος της Ι. Μ. Μ. Βατοπαιδίου Αγίου Όρους, ο Αρχιμανδρίτης Ζαχαρίας της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας, ο Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ κ. Γεώργιος Μαντζαρίδης και ο Καθηγητής ΑΠΘ κ. Συμεών Πασχαλίδης, εμβάθυναν στο θεολογικό περιεχόμενο της εορτής και εστιάζουν στον θεραπευτικό χαρακτήρα της Ορθοδοξίας για τον σύγχρονο άνθρωπο, μέσα από το σωστικό έργο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η Ιερά Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, στα πλαίσια του εορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, διοργανώνει επετειακή χορωδιακή εκδήλωση την Δευτέρα 22 Μαρτίου 2021 και ώρα 19.00, στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Πρεβέζης, χωρίς την παρουσία κοινού, η οποία θα μεταδοθεί αποκλειστικά και μόνον διαδικτυακά. Στην εκδήλωση αυτή, η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για τον εορτασμό της ιστορικής αυτής επετείου, ο Χορός Ψαλτών της Ιεράς Μητροπόλεως «Chorus Nicopolitanus» θα ψάλει ύμνους της μεγάλης εορτής του Εευαγγελισμού της Θεοτόκου, κατά την οποία έλαβε χώρα η επίσημη έναρξη του αγώνα για την εθνική μας παλιγγενεσία. Η μετάδοση της εκδηλώσεως θα πραγματοποιηθεί μέσω του ιστότοπου της Εκκλησίας της Ελλάδος www.ekklisia1821.gr και από ...

Γέροντας, Αρχ. Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης (1934-2019). Φωτογραφία Αγιορειτική Φωτοθήκη) (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Δια τεσσάρων πραγμάτων σκοτίζεται η ψυχή· δια του μισήσαι τον πλησίον, και εξουδενώσαι, και ζηλώσαι, και γογγύσαι. Αββάς Ησαΐας Το ένα έπεται του άλλου, διότι ο αββάς Ησαΐας θέλει να δείξη την συνάφειά τους και τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούν το σκοτάδι στην ψυχή. Από την αρχή των λόγων του λέγει ότι, για να μπορέση ο άνθρωπος να έχη πνευματική ζωή, να έχη το φως στην ζωή του, πρέπει να έχη τελεία επικοινωνία με το περιβάλλον του. Αφ’ ης στιγμής δεν έχει αυτή την απλή, την φυσική, την άνετη εγκατάλειψι και παράδοσι του εαυτού του στον άλλον, και επομένως την βίωσι του άλλου ως οικείου μέλους, δεν μπορεί να έχη Θεόν. Γι’ αυτό ...

Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών τιμά την Επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας την Πέμπτη 25 Μαρτίου 2021, ώρα 18.15 με διαδικτυακή εκδήλωση. Τον πανηγυρικό λόγο θα εκφωνήσει ο κ. Μιχαήλ Κωσταράκος, Στρατηγός ε.α., Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, π. Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ε.Ε. με θέμα: «Στρατιωτικά και Ένοπλα Σώματα κατά την Τουρκοκρατία». Προλογίζει ο Πρόεδρος της Ε.Μ.Σ. Δρ Βασίλειος Ν. Πάππας. Η εκδήλωση θα κλείσει με μουσική από το αρχείο του Τμήματος Στρατιωτικής Μουσικής του Γ ΄ ΣΣ. Για να παρακολουθήσετε την εκδήλωση πατήστε στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://youtu.be/SmBa1Qu2EC4  

Ο Κωνσταντίνος Νιχωρίτης, Καθηγητής Σλαβολογίας στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας μιλάει για την διαχρονικές ιστορικές σχέσεις του Ελληνισμού με τον ορθόδοξο σλαβικό κόσμο.

Στο σημερινό ευαγγέλιο μπορούμε να πούμε ότι ο Χριστός ξεκινά την ίδρυση του θεανθρωπίνου Σώματός Του, της Εκκλησίας, ώστε και αυτή διά του Αγίου Πνεύματος, να δημιουργεί θεανθρώπους «κατά χάριν». Απευθύνεται σε απλούς, πτωχούς και ταπεινούς ανθρώπους. Διάλεξε αυτούς που ο κόσμος θεωρούσε «μωρούς» (=ανόητους), ανύπαρκτους, ασθενείς και ανίσχυρους, αγράμματους και ανάξιους λόγου. Ο Χριστός βέβαια καλεί τους πάντες. Αλλά οι «κατά κόσμον» μεγάλοι και σπουδαίοι δεν επιθυμούν να Τον ακολουθήσουν. Δεν θέλουν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, «διά το είναι αυτούς σάρκας». Αυτοί που θα δεχθούν την κλήση, θα αποτελέσουν το ανθρώπινο μέρος της Εκκλησίας, που θα δεχθεί τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος -το θείο μέρος- για να πραγματοποιηθεί το θεανθρώπινο. Και όταν θα δεχθούν το Σώμα και το Αίμα ...

Έχει απασχολήσει πολλούς ιστορικούς και ιστοριοδίφες η Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος, όπως αλλιώς αποκαλείται και οι προκηρύξεις που εκδόθηκαν στο όνομα αυτής. Στο πλαίσιο της έρευνάς μου για την εκπόνηση στην Α.Ε.Α.Θ. της πτυχιακής εργασίας για τον Αρχιεπίσκοπο Αργολίδος Γεράσιμο Παγώνη αναφέρθηκα και στην πιθανότητα ως συντάκτη της πρώτης και της δεύτερης κατά χρονική σειρά προκήρυξης και αναζήτησα την πλησιέστερη στην αλήθεια σχετικά με τον συντάκτη απάντηση. Αξιοποίησα τις τέσσερις πιο πρόσφατες μελέτες για το θέμα αυτό και μέσα από το άρθρο αυτό επιχειρώ να τις σχολιάσω αναλυτικά και να καταλήξω σε κάποιο συμπέρασμα. Η πρώτη μελέτη είναι του Μεσσήνιου Δρ. Ιστορίας και ομότιμου διευθυντή ερευνών του Ε.Ι.Ε. κυρίου Βασίλη Π. Παναγιωτόπουλου με τίτλο «Η Προκήρυξις της Μεσσηνιακής Γερουσίας προς ...

Παρακολουθήστε την 2η Διαδικτυακή Σύναξη με τον Γέροντα Εφραίμ, Καθηγούμενο της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου και το Orthodox Christian Netwrok (OCN) που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 4 Μαρτίου 2021.

Στην εικοστή δεύτερη εκπομπή «Δια..τροφής, ο λόγος! Ο τρόπος του «τρέφεσθαι» συζητάμε μαζί για ένα πολύ γνωστό μεν, διαστρεβλωμένο δε θέμα, την κοιλιοκάκη. Τι είναι η γλουτένη και τι η κοιλιοκάκη; Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου και γιατί δεν πρέπει να αποκλείουμε από τη διατροφή μας τη γλουτένη αν δεν νοσούμε είναι μερικά από τα θέματα που θα συζητήσουμε μαζί σε αυτήν την εκπομπή. Και μην ξεχνάτε τη συμβουλή και τη συνταγή ή το τρόφιμο της ημέρας. Για περισσότερες πληροφορίες, όπως επίσης και για να μοιραστούμε ιδέες σχετικές με το φαγητό, ή ακόμη και για να συζητήσουμε τις δικές σας απορίες ή τις δικές σας ανησυχίες σχετικά με τη διατροφή, βρείτε με, στο Instagram: dia.trofis.ologos και στο Facebook: Μαργιάννα Μανώλη Διαιτολόγος Διατροφολόγος. «Να θυμάστε να απολαμβάνετε τις στιγμές ...

Την πρώτη Κυριακή των Νηστειών της Μ. Τεσσαρακοστής γιορτάζει η Εκκλησία μας την νίκη της Ορθοδοξίας εναντίον των αιρέσων. Το ιδιαίτερο ιστορικό γεγονός, που αποτέλεσε την βάση και την απαρχή του εορτασμού αυτού, ήταν η νίκη της Εκκλησίας εναντίον της εικονομαχίας. Οι εικονομάχοι πρέσβευαν ότι η χρήση των εικόνων είναι αντιχριστιανική. Δεν δέχονταν την προσκύνηση της εικόνας του Χριστού, όπως και την τιμή των εικόνων και των ιερών λειψάνων των αγίων. Η τοποθέτησή τους αυτή δεν ήταν επιφανειακή, αλλά προχωρούσε βαθύτερα ως την άρνηση της απεικονίσεως του Χριστού, πράγμα που οδηγεί τελικά στην άρνηση της σαρκώσεώς του και της παρουσίας του ως αληθινού ανθρώπου μέσα στον κόσμο. Η απόληξη αυτή της εικονομαχίας φανερώνει και τον αιρετικό χαρακτήρα της• μαρτυρεί ότι ...

Οι ανθρώπινες σχέσεις και ιδιαίτερα οι πολύ στενές, οι συζυγικές –συντροφικές σχέσεις δοκιμάζονται στη σύγχρονη εποχή των πολλαπλών αναταραχών, της τελείας σύγχυσης και αταξίας σε κάθε επίπεδο. Ιδιαίτερα τώρα στη δύσκολη εποχή πoυ διανύουμε εν εξελίξη του κορωνοϊού και τις απρόβλεπτες ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις που θα επιφέρει στην ζωή μας μετά την παρέλευσή της «απειλής» του. Θα λέγαμε, ότι κύρια αιτία που οι συζυγικές και οικογενειακές σχέσεις «πάσχουν» είναι, διότι δεν δίνουμε την δέουσα αξία και περιεχόμενο στην αγάπη, την αγάπη που δεν κρύβει μέσα της ιδιοτέλειες και συμφέροντα, σ’αυτό δηλαδή το είδος της αγάπης «που δεν ζητεί τα εαυτής» κατά τα αποστολικά λόγια του θείου Παύλου. Με άλλα λόγια, δεν μας έχουνε μάθει από την τρυφερή μας ήδη ηλικία πώς να ...

«Τάς ἐν τοίχοις καί πίναξι καί ἱεροῖς σκεύεσιν ἐγχαραχθείσας ἱεράς Χριστοῦ εἰκόνας, τῆς Πανάγνου καί πάντων τῶν Ἁγίων τιμητικῶς προσκυνήσωμεν ἀποβαλλόμενοι τήν δυσσεβῆ τῶν κακοδόξων θρησκείαν» (Δοξαστικό των Αποστίχων του Εσπερινού της Κυριακής της Ορθοδοξίας) «Τις ιερές εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και όλων των Αγίων που είναι χαραγμένες στους τοίχους, σε πίνακες και σε ιερά αντικείμενα, ας προσκυνήσουμε τιμητικά, αποβάλλοντας κάθε ασεβή θρησκευτική δοξασία των κακοδόξων» Ορθοδοξία σημαίνει Αγιότητα. Ορθοδοξία δεν είναι θρησκευτικές ιδέες, παραδόσεις, φολκλόρ, κατάλοιπα του χτες. Οι άγιοι υπάρχουν ανάμεσά μας. Ζούνε σε κάθε εποχή. Ζούνε στους καιρούς μας χωρίς θόρυβο. Μπορεί ο κόσμος να φαίνεται ότι προχωρά χωρίς αυτούς, χωρίς την πίστη, χωρίς την Ορθοδοξία την οποία θεωρεί ως μία θρησκεία ανάμεσα στις πολλές, ωστόσο εκείνοι αποτελούν ...

Ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος, στο σύγγραμμά του «Λόγος περί πίστεως και διδασκαλίας», σε μια κατάθεση πόνου για το τι μας καλεί ο Θεός να ζήσουμε κι εμείς αδιαφορούμε καταλήγει στο εξής: «Τι άλλο να πω; Σε όλα αυτά πιστεύουμε μονάχα με τα λόγια, και με τα έργα τα αρνούμαστε. Δεν ακούγεται παντού το όνομα του Χριστού, στις πόλεις και τα χωριά και τα κοινόβια και τα όρη; Αν θέλεις, κοίταξε και εξέτασε προσεκτικά, αν τηρούν τις εντολές Του· και μόλις θα βρεις – είναι αλήθεια – ένα σε χιλιάδες ή ένα σε μυριάδες που να είναι Χριστιανός και με τα λόγια και με τα έργα». Η διαπίστωση του αγίου που έγινε στην εποχή του, πριν χίλια χρόνια, δεν είναι ...

Παρακολουθήστε την Ακολουθία του Β΄ Κατανυκτικού Εσπερινού από τον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου ομωνύμου δήμου Αττικής.

Όσιος Παΐσιος Αγιορείτης (1924-1994). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Γέροντα, το σταυρουδάκι που μου δώσατε το φορώ συνέχεια και με βοηθάει στις δυσκολίες μου. – Να, τέτοια σταυρουδάκια είναι οι δικοί μας σταυροί, σαν αυτά που κρεμούμε στον λαιμό μας και μας προστατεύουν στην ζωή μας. Τι νομίζεις, έχουμε μεγάλο σταυρό εμείς; Μόνον ο Σταυρός του Χριστού μας ήταν πολύ βαρύς, γιατί ο Χριστός από αγάπη προς εμάς τους ανθρώπους δεν θέλησε να χρησιμοποιήση για τον εαυτό Του την θεϊκή Του δύναμη. Και στην συνέχεια σηκώνει το βάρος των σταυρών όλου του κόσμου και μας ελαφρώνει από τους πόνους των δοκιμασιών με την θεία Του βοήθεια και με την γλυκειά Του παρηγοριά. Ο Καλός Θεός οικονομάει για τον κάθε άνθρωπο έναν σταυρό ανάλογο με την αντοχή του, όχι ...

Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=304267 6. Βλέπεις, πως ένας είναι ο σκοπός, να μη λατρέψουν την κτίση στη θέση του κτίστη μήτε να προσφέρουν την προσκύνηση της λατρείας σε κανένα άλλον παρά μόνο στο δημιουργό. Γι’ αυτό σε κάθε περίπτωση συνδυάζει τη λατρεία με την προσκύνηση· πάλι μας λέγει λοιπόν· «Δεν υπάρχουν για σένα άλλοι θεοί εκτός από μένα. Δεν θα φτιάξεις για τον εαυτό σου κανένα γλυπτό ούτε κανένα ομοίωμα, δεν θα τα προσκυνάς αυτά μήτε θα τα λατρεύεις, γιατί εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σας», και πάλι, «να καταστρέψετε τους βωμούς τους και να κάνετε σκόνη τις στήλες τους και να ερημώσετε τα δάση τους και τα αγάλματα των Θεών τους να τα κάψετε· δεν θα προσκυνήσετε κανένα ...

ii. Από το τέλος της εικονομαχίας μέχρι τους νεότερους Χρόνους Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της ιστορικής περιόδου είναι η σταδιακή διάσπαση της ενιαίας επί οκτώ αιώνες εκκλησιαστικής παράδοσης λόγω της μερικής διαφοροποίησης της δογματικής πίστης των Εκκλησιών της Ανατολής και της Δύσης. Αποτέλεσμα αυτής της έντασης ήταν η επικέντρωση της ιεραποστολής μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων θρόνων της παλιάς (πρεσβυτέρας) και νέας Ρώμης (Κωνσταντινούπολης). Από τη σύγκρουση των θρόνων τον Θ΄ αιώνα, προέκυψε η διαίρεση των Χριστιανών σε Ανατολικούς (ορθόδοξους) και σε δυτικούς (καθολικούς) τον ΙΑ΄ αιώνα. Η Ανατολική Εκκλησία λόγω της κατάληψης εδαφών της από τους Άραβες έχασε μεγάλα πληθυσμιακά ερείσματα πιστών. Διότι στις περιοχές της Συρίας, της Παλαιστίνης και της βορείου Αφρικής αλλοιώθηκε το βιολογικό τους πρόσωπο και οι προοπτικές του ...