Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

«Θεός και χάρισμα» είναι ο τίτλος του βιβλίου του Ομότιμου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Γεώργιου Μαντζαρίδη, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. “Ὁ θεσμὸς δομεῖται ἐξωτερικὰ μὲ ἀνθρώπινη ἐνέργεια καὶ θέληση. Τὸ χάρισμα εἶναι ἐσωτερικὴ κατάσταση, ἀπόρροια θείας ἐνέργειας, ποὺ ὑποστασιάζεται στὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο. Ἡ συλλειτουργία θεσμοῦ καὶ χαρίσματος γίνεται μὲ τὴν συνεργασία ἀνθρωπίνης καὶ θείας θελήσεως. Ὁ θεσμὸς εἶναι τὸ ποτήρι καὶ τὸ χάρισμα τὸ νερὸ μέσα στὸ ποτήρι. Ὁ θεσμὸς εἶναι τὸ περίβλημα καὶ τὸ χάρισμα τὸ περιεχόμενό του. Ὁ θεσμὸς εἶναι τὰ φύλλα καὶ τὸ χάρισμα ὁ καρπὸς τοῦ δένδρου. Ὁ θεσμὸς εἶναι ὁ τύπος καὶ τὸ χάρισμα ἡ οὐσία.” (Από τον πρόλογο του βιβλίου) Πατήστε εδώ για περισσότερες πληροφορίες και παραγγελίες  Η ...

Μια σειρά CD με ύμνους της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας, στο οποίο ψάλλει χορός Βατοπαιδινών πατέρων, κυκλοφορούν από τις Μουσικές Εκδόσεις της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου σε συνεργασία με τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. H επιτελούμενη συστηματική μουσική σπουδή που συνδυάζει τη γνώση της γραπτής και την εμπειρία της προφορικής ψαλτικής παράδοσης αποτελεί τη βάση της κοινής προσπάθειας των Πανεπιστημιακών Eκδόσεων Kρήτης και της Mονής έτσι ώστε να καλυφθεί ένα κενό στη δισκογραφία, με τη δημιουργία ενός CD για κάθε ημέρα της Mεγάλης Eβδομάδος. Oι εκδόσεις αυτές περιέχουν όλες τις κλασικές συνθέσεις των μεγάλων μελοποιών για τα Άγια Πάθη, ψαλλόμενες κατά τον παλαιό αγιορείτικο τρόπο (με κανονάρχημα, απηχήματα, αντιφωνικά κ.λπ. ΔΕΙΤΕ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ CD ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ https://www.vatopedi.gr/publicationposts/megali-devtera/ ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ https://www.vatopedi.gr/publicationposts/megali-triti/ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ https://www.vatopedi.gr/publicationposts/megali-tetarti/ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ https://www.vatopedi.gr/publicationposts/megali-pempti/ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ https://www.vatopedi.gr/publicationposts/megali-paraskevi/ ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ https://www.vatopedi.gr/publicationposts/mega-savvaton/ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ https://www.vatopedi.gr/publicationposts/agion-pascha/

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός (1921-2009). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=307415 Με κόπο θα σχολιάσουμε τους γίγαντες των παθών, για να γνωρίζουμε από αυτά που μας παρενοχλούν σε ποια ολέθρια κατάσταση βρισκόμαστε. Οι δυνάμεις του σκότους συστηματικά κινούνται για τη δική μας υποδούλωση και καταστροφή. Αν είμαστε προσεκτικοί καταλαβαίνουμε από τα πάθη, που μας παρενοχλούν, σε ποια τάξη μάχης βρισκόμαστε και είμαστε έτοιμοι για την αντιμετώπισή τους. «Ητοιμάσθην και ουκ εταράχθην» (Ψαλμ. ριη’, 60). Συνήθως οι πρώτοι δαίμονες, που δίνουν το έναυσμα της μάχης είναι οι της γαστριμαργίας, επειδή συνδέονται, δήθεν, με τη βιολογική μας σύσταση. Ακολουθούν αυτοί της φιλαργυρίας και πλεονεξίας, για τους μοναχούς, για να μη τους λείψουν δήθεν τα απαραίτητα. Διώχνουν έτσι την πίστη στο Θεό, που προνοεί πατρικώτατα. Μετά έρχονται οι της φιλοδοξίας, με ...

Διαδικτυακή διάλεξη του Δρ. Κωνσταντίνο Γιακουμή, Αναπλ. Καθηγητή Ιστορίας, Τέχνης και Διδακτικής τους και Κοσμήτορα στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Γλωσσικής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο ΛΟΓΟΣ/LOGOS της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας στα Τίρανα,  στο πλαίσιο των μαθημάτων Ιστορία των Σλαβικών λαών και οι Σλάβοι και ο Ελληνικός Πολιτισμός της Αγγελικής Δεληκάρη (Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ). Θέμα της ομιλίας του είναι: «Γεωγραφική επέκταση, πληθυσμιακή συνοχή & θρησκευτική λατρεία στο κράτος του Σαμουήλ και επέκεινα: Άγιος Ιωάννης Βλαδίμηρος».

Σε αυτήν την εκπομπή «Δια..τροφής, ο λόγος! Ο τρόπος του «τρέφεσθαι» αναλύουμε μαζί τα διατροφικά έθιμα του Πάσχα. Το ψάρι της Κυριακής των Βαΐων, τα κόκκινα αυγά της Μεγάλης Πέμπτης, η αλάδωτη Μεγάλη Παρασκευή και η μαγειρίτσα του Μεγάλου Σαββάτου κάτω από το μικροσκόπιο με σκοπό να αναλύσουμε τη διατροφική τους αξία. Για περισσότερες πληροφορίες, όπως επίσης και για να μοιραστούμε ιδέες σχετικές με το φαγητό, ή ακόμη και για να συζητήσουμε τις δικές σας απορίες ή τις δικές σας ανησυχίες σχετικά με τη διατροφή, βρείτε με, στο Instagram: dia.trofis.ologos και στο Facebook: Μαργιάννα Μανώλη Διαιτολόγος Διατροφολόγος. «Να θυμάστε να απολαμβάνετε τις στιγμές σας. Και να μην ξεχνάτε πως εμείς ορίζουμε το φαγητό μας και όχι το φαγητό μας εμάς». Πώς ακούω pemptousia.fm; Πώς χρησιμοποιώ το podcast σε κινητές συσκευές; ...

«Την ψυχωφελή πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, και την αγίαν Εβδομάδα του Πάθους σου αιτούμεν κατιδείν, Φιλάνθρωπε, του δοξάσαι εν αυτή τα μεγαλείά σου και την άφατον δι’ ημάς οικονομίαν σου, ομοφρόνως μελωδούντες· Κύριε, δόξα Σοι» (Δοξαστικόν ιδιόμελον εις ήχον πλ. α΄, αποστίχων όρθρου). (Τώρα που φτάσαμε στο τέλος της ψυχωφελούς Τεσσαρακοστής, Σε παρακαλούμε, Φιλάνθρωπε, να δούμε καθαρά και την αγία εβδομάδα του Πάθους Σου, προκειμένου να δοξάσουμε μέσα σ’ αυτήν τα μεγαλεία σου και την άφατη για χάρη μας οικονομία Σου, ψάλλοντας: Κύριε, δόξα Σοι). Το Σάββατο του Λαζάρου, ως γνωστόν, σηματοδοτεί το τέλος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η ευλογημένη περίοδος που ξεκίνησε την Καθαρά Δευτέρα φτάνει πιά στο τέλος της – το ίδιο τροπάριο ψέλνεται και στον εσπερινό της εορτής του Λαζάρου. Και τι ...

Φαινομενικά η Χριστιανική ηθική είναι ετερόνομη, διότι οι όροι της επιβάλλονται υπό μορφή ιερών εντολών από εξωγενή πηγή, τον Θεό. Ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να τηρεί τα θεϊκά προστάγματα επιμελώς και αδιαμαρτύρητα. Τη εικόνα της ετερονομίας ενισχύει ο τρόπος σύστασης της Εκκλησίας, η λειτουργία της, δηλαδή, σαν ένα κοσμικό οικονομικό ίδρυμα με κεντρική εξουσία (ιερατείο). Η τήρηση των ιερών κανόνων δεν επαφίεται πλέον στην οικειοθελή αποδοχή τους, επειδή, έχουν θεϊκό κύρος, αλλά επιβάλλονται από ιεράρχες οι οποίο ποιμαίνουν του πιστούς. Οι πιστοί τρομοκρατημένοι από τις «ιερές» απειλές περί τιμωρία της ανυπακοής, υποχρεώνονται να υποκύπτουν στη βουλή των εξουσιαστών τους για να μην βρεθούν εκτός σωτηρίας. Όντας μέσα σε αυτή τη κατάσταση ο άδολος πιστός χάνει την ελευθερία της βούλησης του ...

Ένα πολύ σημαντικό νομικό ζήτημα που τίθεται προς συζήτηση στην περίοδο του κορονοϊού και κατά την προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσής του, είναι ποια μέθοδος πρέπει να εφαρμοστεί για να ιχνηλατηθούν οι επαφές όσων βρέθηκαν θετικοί στον ιό, ώστε στη συνέχεια αυτοί να εντοπιστούν, να ενημερωθούν και να τους επιβληθεί να μπουν σε καραντίνα για κάποιες μέρες. Άλλη λύση θα ήταν μετά τον εντοπισμό τους να υποβληθούν κι εκείνοι σε τεστ, ώστε να διαπιστωθεἰ άμεσα αν έχουν μολυνθεί ή όχι. Χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Κίνα, η Ταϊβάν, η Ιαπωνία και το Ισραήλ, έχουν ήδη υιοθετήσει «επιθετικές» τακτικές παρακολουθήσεως των κινήσεων των ασθενών, μέσω συστημάτων εντοπισμού, καμερών, παρακολουθήσεως συναλλαγών μέσω τραπεζικών καρτών κλπ. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα άρχισε να παρακολουθεί τα ...

Στην ψηφιακή τηλεόραση της ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑΣ (PEMPTOUSIA TV) που ξεκινά σε λίγες μέρες, ήταν αφιερωμένη η εκπομπή «Η Επικαιρότητα στην Πεμπτουσία» του pemptousia.fm, την Πέμπτη 22 Απριλίου 2021. Πρόσωπα που θα παρουσιάσουν εκπομπές μίλησαν στον αέρα για το περιεχόμενο του προγράμματος της τηλεόρασης και για το παρασκήνιο της προετοιμασίας. Καλεσμένοι της Μαρίας Γιαχνάκη ήταν κατά σειρά: η Νεκταρία Καραντζή για την εκπομπή «Μελίσματα και Μύθοι» ο Δημήτριος Καραβασίλης για την εκπομπή «Να πηγαίνω στο σχολειό» ο Χρήστος Τσιαμούλης για την εκπομπή «Ζυγιές» ο Ηλίας Λιαμής για την εκπομπή «Ότι καλόν» ο Άρχων Πρωτοψάλτης Φώτιος Γιαννακάκης για τις διαδικτυακές παραστάσεις βυζαντινής μουσικής που θα πραγματοποιήσει με τίτλο «Πορεία προς το Πάθος» ο Νικόλαος Γκουράρος, Διευθυντής Ανάπτυξης του Ινστιτούτου «Άγιος Μάξιμος ο Γραικός», για την εκπομπή «Καρδιακός Λόγος» και τις ψηφιακές συνάξεις Ακούστε την εκπομπή εδώ

Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (1829 – 1908). Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι Τι θα πει πνευματική φτώχεια; Όλοι σας έχετε δει ανθρώπους που είναι φτωχοί κι άποροι. Για να περιγράψουμε την πνευματική φτώχεια λοιπόν ας εξετάσουμε πρώτα την υλική φτώχεια, ώστε από τα όμοια να φτάσουμε σε μια σωστή εξήγηση. Άπορος, όπως το λέει κι η λέξη, είναι εκείνος που δεν έχει τίποτα. Ό,τι μπορεί να ελπίζει πως θα λάβει θα έρθει μόνο από την ευσπλαχνία των άλλων. Ούτε ένα κομμάτι ψωμί για να χορτάσει την πείνα του δεν έχει ή κάτι για να ξεδιψάσει τη δίψα του, που το έχουν άφθονο όλοι οι άνθρωποι. Δεν θα είχε κατάλυμα για να βάλει μέσα το κεφάλι του, αν κάποιος δεν του έδινε χρήματα για να περάσει ...

«Πορεία προς το Πάθος» Η Ο.Μ.Σ.Ι.Ε. σας προσκαλεί σε δύο διαδικτυακές παραστάσεις Βυζαντινής μουσικής με τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη Φώτιο Γιαννακάκη και μαθητές του. Οι παραστάσεις θα είναι διαθέσιμες στο viva.gr από το Σάββατο του Λαζάρου 24 Απριλίου μέχρι και τις 4 Μαΐου. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Ιερά Αρχιεπισκοπής Αθηνών και του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου και τα έσοδα θα προσφερθούν στο φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας.

Ο Γεώργιος Φερεντίνος, Άρχων Υμνωδός της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας ψάλει και ερμηνεύει φιλολογικά και θεολογικά το Κατανυκτικό Ιδιόμελο της Ε΄Κυριακής των Νηστειών «Θαυμαστή του Σωτήρος». Τον συνοδεύουν στο ισοκράτημα ο Κωνσταντίνος Ζύμαρης και ο Δημήτριος Τσομπάνης.

Η αποκαθήλωσις του Χριστού. Φορητή εικόνα Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης γύρω στα 1400. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Ομιλία που εκφωνήθηκε για τη Μεγάλη Εβδομάδα και διδάσκει για ποιο λόγο ονομάζεται έτσι και αναφέρεται επίσης στο «Να υμνής, ψυχή μου, τον Κύριο» και στο δεσμοφύλακα που αναφέρεται στις Πράξεις. α’. Τελειώσαμε το ταξίδι της νηστείας και με τη χάρη τον Θεού φτάσαμε πια στο λιμάνι. Όμως ας μην επαναπαυώμαστε, επειδή φτάσαμε στο λιμάνι, αλλά, τώρα που πλησιάσαμε στο τέλος, ας αγρυπνούμε πιο πολύ. Το ίδιο κάνουν κι οι καπετάνιοι: όταν είναι να οδηγήσουν στην είσοδο λιμανιού κανένα τεράστιο φορτηγό πλοίο, γεμάτο ως επάνω από σιτάρι κι άλλα εμπορεύματα, είναι όλο αγωνία και φόβο, μήπως, ύστερα από ταξίδι σε μακρινές θάλασσες, χτυπήση το καράβι σε βράχο και ...

Κατά την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής ιδιαίτερα έντονος είναι ο αγώνας του Ορθοδόξου χριστιανού κατά του πονηρού, με την νηστεία και την προσευχή. Στο Μεγάλο Απόδειπνο προσευχόμαστε: «Κύριε…λύτρωσαι ἡμᾶς ἀπό πάσης ταραχῆς καί δειλίας τῆς ἐκ του διαβόλου ἡμῖν προσγινομένης» (Εὐχή Μεγάλου Βασιλείου, Μεγάλου Ἀποδείπνου). Και στο τέλος της θείας Λειτουργίας των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων «παράσχου καί ἡμῖν Ἀγαθέ, τάς κεφαλάς τῶν ἀοράτων δρακόντων συνθλάσαι» (Εὐχή Ὀπισθάμβωνος). Και μόνον από τις ευχές αυτές γίνεται φανερόν ότι ο αρχαιότερος εχθρός του ανθρώπου, ο σατανάς, είναι υπαρκτός και δυνατός. Συγχρόνως είναι και πονηρός. Χρησιμοποιεί κάθε είδους ψέμμα, απάτη, διαβολή, επιθετικότητα, αλλά και υποκρισία. Κρύβεται χρησιμοποιώντας την παραλλαγή (καμουφλάζ, όπως ο στρατός σε καιρό πολέμου, για να μη γίνεται αντιληπτός από τον ...

«Διάκριση στους αρχάριους είναι η ορθή επίγνωση του εαυτού τους. Στους προχωρημένους το να διακρίνουν το πραγματικό αγαθό από αυτό εκ φύσεως και το πραγματικό κακό από αυτό που φαίνεται εκ φύσεως. Και στους τέλειους η γνώση από τον φωτισμό του Θεού που κάνει να λάμπουν και όσα σκοτεινά υπάρχουν στους άλλους» (άγιος Ιωάννης της Κλίμακος) Στην πνευματική ζωή η πιο σπουδαία αρετή θεωρείται η διάκριση. Κάθε αρετή είναι δώρο Θεού, αλλά έχει να κάνει και με την δική μας προσπάθεια. Η διάκριση ξεκινά από την αυτογνωσία. Ο άνθρωπος, αν στραφεί με ειλικρίνεια στον εαυτό του, αν δει τους λογισμούς που γεννούν καλό ή κακό, αν δει ποιες είναι οι αδυναμίες του και διακριβώσει μέσα από ποιες καταστάσεις και με ποιες ...

Πρόκειται για: Το Τραγούδι του Λαζάρου, Το τραγούδι της Ανάστασης και Το εκτενές Εξαποστειλάριον Θεοτοκίον «Δέσποινα πάντων, Δέσποινα» καθώς τα έψαλε και τα διέσωσε ο Ιωάννης Χατζησολωμού από την Έμπα της Πάφου Κύπρου. Γενικά. Κατά το τέλος της δεκαετίας του 1960, και αρχάς του 1970, με δική μου πρωτοβουλία, είχα επιχειρήσει, σ’ ολόκληρη την Κύπρο, και προ της τουρκικής εισβολής, μουσικολαογραφική αποστολή, καταγράφοντας σε μαγνητόφωνα, πλούσιο μουσικολαογραφικό υλικό, από πρόσωπα, κυρίως μεγάλης ηλικίας, που κάλυπτε όλο το φάσμα της κοινωνικής, θρησκευτικής και ιστορικής ζωής του τόπου. Αυτό το υλικό, μετέφερα αργότερα σε ψηφιακούς δίσκους, για ασφάλεια, επιφυλασσόμενος να το εκδώσω εν καιρώ, σε βυζαντινή και ευρωπαϊκή μουσική γραφή. Ατυχώς, λόγω των πολλαπλών απασχολήσεών μου, και μέχρι στιγμής, το υλικό αυτό παραμένει ανέκδοτο. Τα τρία θρησκευτικά άσματα. Έτσι αποφάσισα να ...

Η εβδομάδα πριν την Μεγάλη Εβδομάδα μοιάζει σαν μια προπαρασκευαστική περίοδος. Εντούτοις, ενώ θα έπρεπε να είναι μια κάπως «χαλαρή» εβδομάδα, φαίνεται πως το λειτουργικό κενό της περιόδου αυτής, επιτείνει ψυχολογικά αυτά που έχουν να ακολουθήσουν με την καθυστέρηση της τέλεσή τους… Σ’ αυτό το τέλος της Μεγάλης Σαρακοστής, έχουν, ήδη, ολοκληρωθεί οι ακολουθίες των Χαιρετισμών και ο Ακάθιστος Ύμνος και αυτή η κενή ‘βδομάδα, «κουφή» όπως την λένε στην Κύπρο, είναι πλήρης από την μεγάλη αναμονή της Εβδομάδας των Παθών. Όλοι ξέρουμε ότι έρχονται δραματικές αν όχι τραγικές μέρες. Ας μείνουμε στις δραματικές γιατί η Ανάσταση είναι πέραν της κάθαρσης που υπόσχεται η αρχαία τραγωδία και η τραγικότητα των πρωταγωνιστών-προσώπων της. Πλησιάζουμε, λοιπόν, την Μεγάλη Εβδομάδα το μεγάλο επίκεντρο του χρόνου, του ...

«Μπορεί να είμαστε λίγοι κι αδύναμοι, μα έχουμε μαζί μας τον Παντοδύναμο Θεό και θα νικήσουμε». Γιώργος Βαρνακιώτης, Οπλαρχηγός Ξηρομέρου Η Πατρίδα μας στις 29 Μαΐου 1453 βρέθηκε κάτω από τον τουρκικό ζυγό και πολλοί έλεγαν ότι χάθηκε σαν Έθνος, όμως πολλές γενιές έζησαν και πέθαναν με το όνειρο πως κάποια ημέρα θα άναβε η σπίθα της Λευτεριάς. «…Ένα πέτρινο ακρωτήρι στην Μεσόγειο που δεν έχει άλλο αγαθό, παρά τον αγώνα του λαού του, την θάλασσα και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που την χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή…» θα πει στην ομιλία του ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης τον Δεκέμβριο του 1963 κατά την απονομή του Νόμπελ ...

Παρακολουθήστε την 1η e-Σύναξη από τον Άθωνα με τον Γέροντα Εφραίμ Καθηγούμενο της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου και τους φίλους του Bizanticons Art Store, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 1 Απριλίου 2021.

«Θεωρίαν και πράξιν, ώσπερ συζεύξαντες, προς Χριστόν ικεσίαν, εκπέμψαι σπεύσωμεν· τον τεθαμμένον ημών νούν, ως άλλον Λάζαρον νεκρόν, όπως ζωώση τη αυτού επιστασία τη φρικτή, βαία δικαιοσύνης αυτώ προσφέρειν και κράζειν· Ευλογημένος ει ο ερχόμενος» (κάθισμα όρθρου, ήχος πλ.α΄). (Έχοντας ενώσει, κατά κάποιον τρόπο, θεωρία και πράξη, ας σπεύσουμε να ικετέψουμε τον Χριστό, να δώσει ζωή με τη φοβερή παρουσία Του στον θαμμένο μας νού, σαν να είναι ένας άλλος Λάζαρος νεκρός, ώστε (από δω και πέρα) να Του προσφέρουμε τα βάγια της δικαιοσύνης μας (με τη σύμφωνη προς το θέλημά Του ζωή μας) και να Του φωνάζουμε δυνατά, Ευλογημένος είσαι Συ που έρχεσαι (στ’ όνομα του Κυρίου)). Δεν ξέρουμε κατά πόσο χρησιμοποιεί τους όρους θεωρία και πράξη ο άγιος υμνογράφος με ...