Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Χριστός Ανέστη! Ποιο μήνυμα θα μπορούσε να είναι πιο δυνατό και ουσιαστικό από αυτό; Τι υπάρχει χειρότερο, για την ανθρώπινη ύπαρξη, από το θάνατο; Κι αν δεν μας λυτρώνει ο «Ιησούς ο Ναζωραίος» από το θάνατο, τι να κάνουμε τη διδασκαλία Του, όσο ωραία κι αν είναι; Η Ανάσταση του Ιησού Χριστού, πριν δυό χιλιάδες χρόνια στα Ιεροσόλυμα, ανέτρεψε την ανθρώπινη ιστορία, άλλαξε τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, δίνει ελπίδα ζωής «της νυν και της μελλούσης». Κι όμως δεν αποδεικνύεται! Υπερβαίνει τη λογική, ανατρέπει τους υπολογισμούς, καταργεί τις αισθήσεις. Είναι γεγονός πιστευόμενο κι όχι αποδεικνυόμενο. Χωρίς, βέβαια, να σημαίνει πως όσοι πιστεύουν σ’ αυτό το κάνουν από αφέλεια ή στηριχτήκαν μόνο στο τι τους είπαν άλλοι, αν κι αυτό μπορεί να συμβεί στην αρχή. Η πίστη ότι ...

Μέρες του αγίου πάθους και ο νούς στρέφεται αίφνης στον «άγιο» των ελληνικών γραμμάτων Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, που με τον ευλαβικό χρωστήρα του, αποτύπωσε στα «Πασχαλινά Διηγήματά» του, την μοναδική ατμόσφαιρα του Πάσχα. Γράφει στο πασχαλιάτικο διήγημά του «Χωρίς στεφάνι» ο Παπαδιαμάντης «Εκ του μικρού τούτου περιστατικού, η Χριστίνα έλαβεν αφορμήν να ενθυμηθή ότι προ χρόνων, μίαν νύκτα, κατά την ύψωσιν του Σταυρού, όταν επήγε να εκκλησιασθή εις τον ναΐσκον του Αγίου Ελισσαίου, παρά την Πύλην της Αγοράς, ενώ ο αναγνώστης έλεγε τον Απόστολον, όταν απήγγειλε τας λέξεις «τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός», αίφνης, κατά θαυμασίαν σύμπτωσιν, από τον γυναικωνίτην έν βρέφος ήρχισε να ψελλίζη μεγαλοφώνως, αμιλλώμενον προς την φωνήν του αναγνώστου. Και οποίαν γλυκύτητα είχε το παιδικόν εκείνο ...

Βρισκόμαστε στα μέσα του 19ου αιώνα στην πόλη Τοβόλσκι της Σιβηρίας, κοντά στα Ουράλια όρη. Εδώ βρίσκονται τα φοβερά κάτεργα, όπου εκτίουν την ποινή τους βαρυποινίτες φυλακισμένοι. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει για την αγριότητά του ο Θωμάς Ριζκόφ. Είναι ένας γιγαντόσωμος ολόξανθος νέος. Τα ατσαλένια μπράτσα του μαρτυρούν μια φοβερή δύναμη. Εκείνο που τον κάνει ωστόσο ακόμη πιο φοβερό είναι το γεμάτο μίσος βλέμμα του. Τα μάτια του φανερώνουν την οργή και την απέραντη κακία της καρδιάς του. Είναι καταδικασμένος σε ισόβια δεσμά, για έναν φόνο που με κανέναν τρόπο δεν παραδέχεται ότι διέπραξε. Μάλιστα όλοι οι συγχωριανοί αλλά και οι συγκρατούμενοί  του πιστεύουν πως έχει γίνει κάποια δικαστική πλάνη ή, το χειρότερο, μια εσκεμμένη αδικία σε βάρος του. Ο Θωμάς, τρία χρόνια ...

«Τη αγία μια Μεγάλη Κυριακή του Πάσχα αυτήν την ζωηφόρον Ανάστασιν εορτάζομεν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού».  Η διέλευση από της Ταφής στη ζωηφόρο Ανάσταση αναγγέλεται πανηγυρικά την Κυριακή του Πάσχα, με τις αναρίθμητες επαναλήψεις του κεντρικού και διαχρονικού μηνύματος «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ». Κοντάκιο Ει και εν τάφω κατήλθες, αθάνατε, αλλά του άδου καθείλες την δύναμιν και ανέστης ως νικητής, Χριστέ ο Θεός, γυναιξί Μυροφόροις φθεγξάμενος Χαίρετε, και τοις σοις αποστόλοις ειρήνην δωρούμενος, ο τοις πεσούσι παρέχων ανάστασιν. Οίκος Τον προ ηλίου ήλιον, δυναντάποτε εν τάφω, προέφθσαν προς όρθρον, εκζητούσαι ως ημέραν μυροφόροι κόραι και προς αλλήλας εβόων, Ω φίλαι, δεύτε τοις αρώμασιν υπαλείψωμεν σώμα ζωηφόρον και τεθαμμένον, σάρκα ανιστώσαν τον παραπεσόντα Αδάμ, κείμενον εν τω μνήματι, άγωμεν, σπεύσωμεν, ώσπερ οι ...

Ζωντανή μετάδοση από το ψηφιακό κανάλι Pemptousia TV της Ιεράς Παννυχίδος της Αναστάσεως και της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας από τον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Νέας Πεντέλης.

Συ ει, Κύριε, ο κατελθών εις άδην σήμερον ελευθερώσαι τους εκεί δεσμίους. Αυτός, Δέσποτα, λύσον και εμού του αθλίου τα δεσμά των αμαρτιών και εξάγαγε εκ φυλακής των κακών την ψυχήν μου του εξομολογήσασθαι τω αγίω Ονόματί Σου. π. Ζαχαρίας Ζάχαρου

Ακούστε Ύμνους της Ακολουθίας τους Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου όπως τους αποδίδει ο Χορός των Βατοπαιδινών Πατέρων. Μπορείτε ταυτόχρονα να παρακολουθείτε κάθε μέλος μέσω της οπτικοποίησής του. Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου (youtube) Δείτε και ακούστε εδώ τους Ύμνους του Μεγάλου Σαββάτου 

† Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ EΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ * * * Τήν ψυχωφελῆ πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν καί προσκυνήσαντες τά Πάθη καί τόν Σταυρόν τοῦ Κυρίου, ἰδού καθιστάμεθα σήμερον κοινωνοί τῆς ἐνδόξου Αὐτοῦ Ἀναστάσεως, λαμπρυνόμενοι τῇ πανηγύρει καί ἀναβοῶντες ἐν χαρᾷ ἀνεκλαλήτῳ τό κοσμοσωτήριον ἄγγελμα «Χριστός Ἀνέστη»! Ὅ,τι πιστεύομεν, ὅ,τι ἀγαπῶμεν, ὅ,τι ἐλπίζομεν ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι συνδέεται μέ τό Πάσχα, ἀπό αὐτό ἀντλεῖ τήν ζωτικότητά του, ἀπό αὐτό ἑρμηνεύεται καί νοηματοδοτεῖται. Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἀπάντησις τῆς Θείας ἀγάπης εἰς τήν ἀγωνίαν καί τήν προσδοκίαν τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί εἰς τήν «ἀποκαραδοκίαν» τῆς συστεναζούσης κτίσεως. Ἐν αὐτῇ ἀπεκαλύφθη τό ...

Πνευματικές ομιλίες του Γέροντα Εφραίμ, Καθηγουμένου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Πώς ακούω pemptousia.fm; Πώς χρησιμοποιώ το podcast σε κινητές συσκευές; – Οδηγίες χρήσης

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=309317 δ’. Γι’ αυτό το λόγο γίνονταν αυτά μες στη νύχτα, για να γίνουν όλα χωρίς θόρυβο κι αντάρα. Οι απόστολοι, βέβαια, δεν έκαναν τίποτε για επίδειξη ή από φιλοδοξία. Του πρόσπεσε ο δεσμοφύλακας. Ο Παύλος όμως τι έκαμε; Είδες το θαύμα του; Είδες τ’ απίστευτα έργα του; Κοίταξε και τη φροντίδα του, κοίταξε και τη φιλανθρωπία του· φώναξε δυνατά, λέει, κι είπε: “Μην κάμης κανένα κακό στον εαυτό σου, γιατί όλοι είμαστε εδώ”. Αυτόν που σκληρά τον έδεσε, δεν τον άφησε και να πεθάνη σκληρά . “Όλοι είμαστε εδώ”, λέει. Πρόσεξε την ταπεινοφροσύνη του. Δεν είπε αυτά τ’ απίστευτα εγώ τα έκαμα. Τι είπε όμως; “Όλοι είμαστε εδώ”. Μαζί με τους δεσμώτες έβαλε τον εαυτό του ...

Ο Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων κατά την «πρώτη Ανάσταση» στον Παλαιό Μητροπολιτικό Ναό Βεροίας (2019). © Kosmas Karagiannis – ΙΜΒΝΚ Ένα από τα συγκλονιστικότερα υμνογραφικά κείμενα του Μεγάλου Σαββάτου, που το ακούμε μετά το εκρηκτικό εκείνο ξέσπασμα του Εσπερινού της αναστάσεως, στην «πρώτη», λεγόμενη, «Ανάσταση», με τον Κύριο ακόμη εν τω Άδη, είναι ο Χερουβικός Ύμνος, που ξεκινά με τη φράση: «Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία». Ένας Χερουβικός Ύμνος, που ψάλλεται στη Λειτουργία του Μεγάλου Σαββάτου και στη Λειτουργία του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου. Αυτό διαβάζουμε σχετικώς. Στην πραγματικότητα, μια φορά το χρόνο, για όλους εμάς, τους πολλούς. Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου: Χερουβικόν. Τροπάριον Ήχος πλ. α’ «Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία, και στήτω μετά φόβου και τρόμου, και μηδέν γήινον εν εαυτή λογιζέσθω· ο ...

«Τω αγίω και Μεγάλο Σαββάτο, την θεόσωμονταφήν και την εις άδουκάθοδον του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού εορτάζομεν, δι’ ων της φθοράς το ημέτερον γένος ανακληθέν προς αιωνίαν ζωήν μεταβέβηκε». Το Μεγάλο Σάββατο τα προβαλλόμενα γεγονότα είναι η ταφή, η εις Άδου Κάθοδος του Χριστού και η ανάσταση του ανθρωπίνου γένους. Αυτή η θεολογική πεποίθηση εκφράζεται στην αυθεντικώς ορθόδοξη εικονογραφική παράσταση της Αναστάσεως ως συναναστάσεως των πρωτοπλάστων μετά του Ιησού. Κοντάκιο Την άβυσσον ο κλείσας νεκρός οράται, και σμύρνη και σινδόνι ενειλημμένος, εν μνημείω κατατίθεται, ως θνητός, ο αθάνατος. Γυναίκες δε αυτόν ήλθον μυρίσαι, κλαίουσαι πικρώς και εκβοώσαι· τούτο Σάββατόν εστι το υπερευλογημένον, εν ώ Χριστός, αφυπνώσας, αναστήσεται τριήμερος. Οίκος Ο συνέχων τα πάντα επί σταυρού ανυψώθη και θρηνεί πάσα η κτίσις, ...

Ο κ. Γεώργιος Φίλιας, Λειτουργιολόγος, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο έκτο μέρος της συνέντευξης του στην Πεμπτουσία αναφέρεται στο τυπικό του Μεγάλου Σαββάτου και προσεγγίζει το περιεχόμενο του Κατηχητικού Λόγου του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Ο Επιτάφιος Θρήνος, γνωστός και ως τα εγκώμια ή μεγαλυνάρια του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου, αποτελείται από μία μακρά σειρά προσόμοιων τροπαρίων σε τρεις στάσεις, τα οποία συμψάλλονταν αρχικά με τους στίχους του ριη΄(118) ψαλμού. Ο εν λόγω ψαλμός ονομάζεται και Άμωμος από τον πρώτο στίχο του.  Πρόκειται για μια ποιητική σύνθεση από 185 εγκώμια, τα οποία έχουν κατανεμηθεί σε τρεις στάσεις (Α’ 75, Β’ 62, Γ’ 48). Από αυτά, τα 176, αφού αφαιρεθούν τα δοξαστικά και θεοτοκία, αντιστοιχούν στους 176 στίχους του 118ου ψαλμού, δηλ. του Αμώμου. Είναι αντίφωνα ποιητικά, τα οποία συμψάλλονταν με τον Άμωμο, όπως φαίνεται σήμερα στο ιεροσολυμιτικό τυπικό. Η  ονομασία  αυτού  του  ύμνου  είναι  από  τα  ζητήματα  που  έχουν απασχολήσει τους μελετητές της βυζαντινής υμνογραφίας. Ο όρος «μεγαλυνάρια» υπήρξε, πιθανότατα, η αρχική ονομασία ...

Η Βυζαντινή Χορωδία Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης «Εύφωνον» ψάλει το Θρήνο της Μεγάλης Παρασκευής «Σήμερα μαύρος ουρανός», έτσι όπως ακούγεται στη περιοχή της Μακεδονίας κατά την ώρα του στολισμού του Επιταφίου τη Μ. Πέμπτη βράδυ.

Ο Βασίλειος Μπαντής, Πρωτοψάλτης του Ι.Ν. Εισοδίων της Θεοτόκου Νικήσιανης, ένας εκ των κορυφαίων ψαλτών της ψαλτομάνας περιοχής του Παγγαίου, ερμηνεύει το Ιδιόμελο του Όρθρου της Μ. Παρασκευής «Επι ξύλου βλέπουσα».

Κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες ο νέος δίσκος του Ανδρέα Κατσιγιάννη «Της Σιωπής ο Τόπος», στον οποίο τραγουδούν ο Γιώργος Νταλάρας και ο Jonathan Jackson. Οι στίχοι είναι της Λίνας Νικολακοπούλου, Ελένης Φωτάκη και Αλέξανδρου Φωτεινού. Μία παραγωγή του Ινστιτούτου «Άγιος Μάξιμος ο Γραικός». Πριν λίγο καιρό είχε κυκλοφορήσει μία άλλη παραγωγή του Ινστιτούτου «Άγιος Μάξιμος ο Γραικός», το ντοκιμαντέρ/ταινία «Άθως – Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής», του οποίου τη μουσική έγραψε ο συνθέτης Ανδρέας Κατσιγιάννης. Ο δε συνθέτης εμπνεύστηκε στη συνέχεια για να γράψει τη μουσική για έναν δίσκο που θα τον αφιέρωνε στον Άγιο Ιωσήφ. Το μουσικό αυτό έργο προβάλλει τη θεανθρώπινη φύση του Χριστού και το ρόλο της στην ανθρωπότητα. Αφιερώθηκε στον Άγιο Ιωσήφ τον Ησυχαστή (1897-1959) που πρόσφατα κατετάγη ...

Ο Βυζαντινος Χορός «Συνηχούντες» υπό την διεύθυνση του  Δρ Ιωαννίδη Χρυσοβαλάντη, Πρωτοψάλτου του Ι. Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου Ελευθερουπόλεως ερμηνεύει τα περίφημα Εγκώμια Επιταφίου Θρήνου, σε μέλος αργό Γ. Ραιδεστηνού.

Η Βυζαντινή Χορωδία Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης «Εύφωνον» ψάλει εκλογή από τις τρεις στάσεις των εγκωμίων. Α΄Στάση: «Η ζωή εν τάφω» ήχος πλ.α΄, Β΄Στάση: «Άξιον εστίν»ήχος πλ.α΄, και Γ΄ Στάση «Αι γενεαί πάσαι»   ήχος γ΄.

Πνευματικές ομιλίες του Γέροντα Εφραίμ, Καθηγουμένου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Πώς ακούω pemptousia.fm; Πώς χρησιμοποιώ το podcast σε κινητές συσκευές; – Οδηγίες χρήσης