Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

ΩΔΗ  Ε΄ «Ὀρθρίσωμεν ὄρθρου βαθέος καί ἀντί μύρου τόν ὕμνον προσοίσωμεν τῷ Δεσπότῃ, καί Χριστόν ὀψόμεθα,δικαιοσύνης ἥλιον, πᾶσι ζωήν ἀνατέλλοντα». Μετάφραση  Ας τρέξουμε πρωί πρωί με την αυγή και αντί για μύρο ας προσφέρουμε στον Δεσπότη Χριστό τον ύμνο και τότε θα δούμε με τα μάτια της ψυχής μας το Χριστό, τον ήλιο της δικαιοσύνης, να στέλνει τη ζωή σε όλους με την ανατολή του. Ερμηνεία Και πάλι η πρόσκληση του υμνογράφου να μιμηθούμε τις Μυροφόρες, και όπως εκείνες  σηκώθηκαν πολύ πρωί για να επισκεφτούν το μνημείο και να αλείψουν με μύρο τον Κύριο, έτσι κι εμείς να σηκωθούμε πολύ πρωί, να πάμε στις εκκλησιές μας και αντί μύρου να προσφέρομε τον ύμνο, τον αναστάσιμο, και όπως περιμένουμε τον ήλιο κατά την ανατολή έτσι κι εμείς να δούμε τον ...

Μια καλοφωνική ερμηνεία της  Θ΄ ωδής του Πάσχα «Ο άγγελος εβόα» από τον Λαμπαδάριο της Αγίας Μαρίνας Εκάλης,  Βασίλειο Παπαγεωργίου. Τον συνοδεύουν ο Δημήτρης Μυλωνάς, Πρωτοψάλτης Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Αχαρνών και ο Κωνσταντίνος Ζησιμόπουλος, Πρωτοψάλτης Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη.

Μαζεύτηκε η παρέα στη Μονή Καισαριανής. Πρώτη Ιουλίου 2020. Μετά από μήνες καραντίνας. Μετά από μήνες που βλεπόμασταν μόνο από τα παράθυρα του zoom. Περπατήσαμε δέκα λεπτά μέχρι τον Λόφο των Ταξιαρχών. Απόγευμα. Στήσαμε τα μικρόφωνα κάτω απ’ το θόλο του μισοερειπωμένου Φραγκομονάστηρου, για να κόβει ο αέρας.   Ξεκινήσαμε. Με τον μονότονο χτύπο από το ντέφι και την παρέα ηλεκτρισμένη να τραγουδά τραγούδια από την Ερυθραία της Μικράς Ασίας. Τόσο που δεν ξεχωρίζεις στα ηχογραφημένα κομμάτια: Γλέντι ήταν ή ηχογράφηση; Τραγουδώντας η ώρα πέρασε και ο ήλιος πήρε να δύει. Τα κεράσματα είχαν στρωθεί σαν τον πιο πλούσιο εξοχικό μπουφέ πάνω στα πέτρινα πεζούλια της αυλής του Φραγκομονάστηρου. Εκεί έξω είχαν ήδη έρθει οι δύο ολυμπίτες μουσικοί. Λύρα και λαούτο. Βγάλαμε ...

Το εκούσιο και το ακούσιο, επειδή, έχουν σχέση με το λογικό μέρος του ανθρώπου εμφανίζονται  στη πράξη, διότι, αυτή είναι λογική ενέργεια. Επακόλουθο μιας πράξης μπορεί να είναι ο έπαινος ή κατάκριση. Από το είδος του πάθους  το οποίο προκαλούν οι πράξεις, διακρίνονται σε ευχάριστες και σε δυσάρεστες. Σε εκείνες, δηλαδή,  οι οποίες  προκαλούν  συμπάθεια ή συγνώμη και σε εκείνες οι οποίες   προκαλούν μίσος και τιμωρία. Όσον αφορά τις συνθήκες τέλεσης τους  είναι δυνατόν μερικές να γίνονται  ελεύθερα, ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο της αποφυγής τους. Η χρονική  διάρκεια  τέλεσης μιας ελεύθερης πράξης μπορεί να είναι διαρκούς ή ορισμένου χρόνου. Την ίδια χρονική διαβάθμιση έχουν και οι αποφευκτές πράξεις  άλλες, δηλαδή,  μπορούν να αποφεύγονται για πάντα και άλλες για λίγο. ...

Ο κ. Θανάσης Παπαθανασίου, Δρ. Θεολογίας, Αρχισυντάκτης του περιοδικού «Σύναξη» και Διδάσκων (ΕΔΙΠ) στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών στο τέταρτο μέρος της αποκλειστικής του συνέντευξης στην Πεμπτουσία μιλάει για την Ιεραποστολή ως χρέος της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο.

Η Ρωμηοσύνη γεννά Μάρτυρες! – Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος

Παρακολουθήστε το 1ο Ψηφιακό Αρχονταρίκι με τον Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 11 Μαρτίου 2021.

Πρόσφατα εκδόθηκε από την Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου η ελληνική μετάφραση του βιβλίου του αρχιεπισκόπου Αχρίδος και Μητροπολίτη Σκοπίων Ιωάννη «Ελευθερία μέσα στην φυλακή». Πρόκειται για συλλογή επιστολών που έγραψε ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης μέσα από τις φυλακές των Σκοπίων. Η παρούσα εργασία αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελεί επισκόπηση της εκκλησιαστικής κατάστασης στη Βόρεια Μακεδονία και το δεύτερο μέρος παρουσίαση της προσωπικότητας και του έργου του αρχιεπισκόπου Ιωάννη.  Η αυτοαποκαλούμενη Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η σχισματική Εκκλησία της Βόρειας Μακεδονίας,  που βρισκόταν σε κανονική ενότητα με το Σερβικό Πατριαρχείο και ο πρώτος επίσκοπος της χειροτονήθηκε από τον Σέρβο Πατριάρχη. To 1962 αναγνωρίστηκε η αυτονομία της Εκκλησίας της Μακεδονίας και το γεγονός εορτάστηκε με λαμπρότητα και τελέστηκε πανηγυρική Θεία Λειτουργία με την παρουσία των Πατριαρχών Ρωσίας ...

Ανάγκη λυτρωτικής πυγμής Προσπάθεια ερμηνείας και αξιοποίησης της κορωνοϊκής οδύνης Η τελευταία οδυνηρή περίοδος των περίπου 14 μηνών, και όσων ακόμη θα χρειαστούν για να την ολοκληρώσουν, αποτελεί κρίση με την έννοια της δοκιμασίας των αντοχών μας, της συνέπειας πράξεων και πνευματικότητας, της αποκάλυψης της προσωπικής αλήθειας σε αντιδιαστολή με φαντασιώσεις και βερμπαλισμούς. Αλήθεια: Είναι κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά; Είναι κάτι που θα επαναλαμβάνεται διαρκώς; Και θα είμαστε πάντα οι ίδιοι στις αντιδράσεις; Γιατί αυτός ο υπαρξιακός και –δυστυχώς- εκκλησιαστικός διχασμός; Υφιστάμεθα τις συνέπειες ενός προπατορικού αμαρτήματος η βιώνουμε διαρκώς ένα πρωτογενές αμάρτημα, μία πρωτογενή πρόκληση με πρωτογενείς και διαρκώς ενεργές ανθρώπινες αντιδράσεις; Τα ερωτήματα αυτά τίθενται από τον πόνο ενώπιον της εικόνας που παρουσίασε –και συνεχίζει να παρουσιάζει η Εκκλησία μας- ...

Χωρίς χαρά δεν υπάρχει παιχνίδι και δεν υπάρχει πραγματική χαρά χωρίς παιχνίδι. Και αυτή η χαρά δεν είναι επιφανειακή αλλά βαθιά και ειλικρινής. Προκαλείται από τα βαθύτερα αισθήματα της αισθητικής ικανοποιήσεως, διότι ο άνθρωπος αναγνωρίζει τον πραγματικό εαυτό του, ένα ψυχοσωματικό οργανισμό που παίζει και παίζοντας δίνει τον εαυτό του στους άλλους και τους δέχεται σαν ένα μέρος του εαυτού του. Δεν είναι μία χαρά απλώς συστηματικής τάξεως άλλα είναι μία χαρά που κερδήθηκε με τη δέσμευση προς τους άλλους και με μία σκληρή προσπάθεια να υπερνικήσει τον εαυτό του. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από εκείνη των ειλικρινών ανταγωνιστών στο σπορ, των συναδέλφων στο παιχνίδι, των σκληρών ανταγωνιστών, αλλά που αλληλοβοηθούνται από την αντίθεσή τους στο παιχνίδι για να δημιουργήσουν ...

«Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν,  θανάτῳ θάνατον πατήσας, καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος». Αυτός ο αναστάσιμος παιάνας ψάλλεται και ξαναψάλλεται την νύχτα της Αναστάσεως, εξήντα  περίπου φορές, όσο κανένας άλλος ύμνος της Εκκλησίας, για να διακηρύξουμε οι πιστοί ότι, ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος, νικήθηκε από τον Θεάνθρωπο Κύριό μας Ιησού Χριστό, με την ένδοξη Ανάστασή Του. Είναι εντυπωσιακό το ότι στη μεγαλύτερη γιορτή της Εκκλησίας μας, γιορτή ανεκλάλητης χαράς, επαναλαμβάνονται λέξεις, που κάποιοι άνθρωποι, μόνον που τις ακούνε, παθαίνουν μελαγχολία: «νεκροί», «θάνατος», «μνήματα»! Είναι αλήθεια ότι, πριν από την Ανάσταση του Κυρίου, οι έννοιες αυτές ήταν φοβερές! Προκαλούσαν τρόμο, ψυχοπλάκωμα, μελαγχολία, απελπισία! Όμως με την Ανάστασή Του ο Κύριος μετέβαλε τελείως την έννοιά τους! Με τον θάνατό Του ο Κύριος  ...

«Πολίτικα μελίσματα και μουσικοί θησαυροί από την Άλωση μέχρι και σήμερα» Η Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως υπήρξε γεγονός που άλλαξε το ρου της παγκόσμιας ιστορίας. Ακόμη και σήμερα τα γεωστρατηγικά σχέδια παγκοσμίως επικεντρώνουν στην Πόλη των πόλεων. Στις καρδιές των Ελλήνων αιώνες τώρα οι θρύλοι και οι παραδόσεις για τον μαρμαρωμένο βασιλιά, την ανάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως, αποτελούν πόθο άσβεστο, και διαιώνια ελπίδα κλεισμένη βαθιά στις καρδιές των Ρωμιών. Ύμνοι αφιερωμένοι στους εθνομάρτυρες της Αλώσεως, τραγούδια θρηνητικά μελίσματα ιστορικά δοσμένα από τον κορυφαίο Άρχοντα Μαΐστορα της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Γρηγόριο Νταραβάνογλου και τον σπουδαίο Έλληνα Μουσικό και Συνθέτη Μανώλη Καρπάθιο, θα παρουσιαστούν στο 3ο Διεθνές Διαδικτυακό Σεμινάριο που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 29 Μαϊου 2021 και ώρα 17.00 – 21.00 με το πρόγραμμα ...

Ὁ Σύλλογός μας προβαίνει στὴν ὑλοποίηση τοῦ προαναγγελθέντος σεμιναρίου, μὲ κεντρικὸ θέμα: «Εἰσαγωγή στὴν ἔκφραση τῆς πατρῷας ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς» καὶ διδάσκοντα τὸν Ἄρχοντα Πρωτοψάλτη τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, κ. Παναγιώτη Νεοχωρίτη. Διὰ τοῦ σεμιναρίου αὐτοῦ, ἐπιδιώκεται ἡ προσέγγιση ὅλων ἐκείνων τῶν στοιχείων ποὺ ὁδηγοῦν στὴ βελτίωση τῆς ἔκφρασης καὶ τοῦ προσανατολισμοῦ τῶν συμμετεχόντων στὴ λατρεία τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, μὲ παράλληλη ἀναφορὰ στὴ μεθοδική τους διδασκαλία. Α’ ΚΥΚΛΟΣ | 18 Μαΐου – 2 Ιουνίου 2021 Τρόπος διεξαγωγῆς Τὸ σεμινάριο θὰ πραγματοποιηθεῖ ἐξ ἀποστάσεως, μέσω τῆς ἠλεκτρονικῆς πλατφόρμας Zoom. Θὰ διεξαχθεῖ στὴν ἑλληνικὴ μὲ παράλληλη διερμηνεία στὴν ἀγγλικὴ καὶ τὴ ρουμανικὴ γλῶσσα. Ἡμερομηνίες καὶ ὧρες διεξαγωγῆς Ὁ Α’ κύκλος τοῦ παρόντος σεμιναρίου διαρθρώνεται σὲ 5 μαθήματα. Πιὸ συγκεκριμένα, οἱ ἡμερομηνίες καὶ ὧρες διεξαγωγῆς τους διαμορφώνονται ...

Η Ψηλάφησις του Θωμά. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος: Εις την Καινήν Κυριακήν και εις τον Απόστολον Θωμάν Έρχομαι να καταβάλω χωρίς άλλο την οφειλή μου. Γιατί κι αν είμαι φτωχός όμως θέλω να αποσπάσω βίαια την ευγνωμοσύνη σας. Έδωσα την υπόσχεση να σας φανερώσω την απιστία του Θωμά και τώρα έρχομαι να την εκπληρώσω. Τις πρώτες οφειλές πρώτα βιάζομαι να εξοφλώ, για να μη με πνίξουν οι τόκοι που μαζεύονται. Συνεργαστήτε και σεις στην καταβολή του χρέους μου και ικετέψετε το Θωμά, να βάλη στα χείλη μου το άγιο χέρι του, που άγγιξε την πλευρά του Κυρίου, να νευρώση τη γλώσσα μου, για να σας εξηγήση όσα ποθήτε. Κι εγώ παίρνοντας θάρρος από τις πρεσβείες του αποστόλου και μάρτυρα Θωμά διαλαλώ την ...

Σεβασμιώτατοι άγιοι Αρχιερείς* Πανοσιολογιώτατοι άγιοι Καθηγούμενοι και οσιολογιώτατες Γερόντισσες Σεβαστοί Πατέρες και Αδελφές Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί Ευλογείτε Σας ευχαριστώ πολύ, Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Χρυσόστομε, και εσάς, σεβαστή Γερόντισσα Ελένη, διότι μας δίνετε την ευκαιρία να βρισκόμαστε ανάμεσά σας, σ’ αυτήν την ευλογημένη σύναξη, και να έχουμε πνευματική ωφέλεια. Η μοναχική ζωή έχει τις ρίζες της στην αποστολική εποχή. Ειδικότερα ο κοινοβιακός μοναχισμός απηχεί την τάξη και το ήθος της πρώτης Εκκλησίας, με την αρχή της κοινοκτημοσύνης, κατά το αποστολικό «άπαντα κοινά», με την ποικιλία των χαρισμάτων, με την ενότητα του κοινού ασκητικού αγώνα, αλλά και με την εσχατολογική αναζήτηση, όπως αυτή κατ᾽ εξοχήν βιωνόταν από τους πρώτους Χριστιανούς μέσα από την προσδοκία της συνάντησης με τον Αναστημένο Χριστό. Στην πορεία της μοναστικής ζωής των πρώτων χριστιανικών χρόνων ...

Μέσα στη χαρά της Αναστάσεως προβάλλει η Εκκλησία μας το παράδειγμα του δύσπιστου Θωμά. Δύσπιστος είναι αυτός που για να πιστέψει κάτι θέλει να δει αποδείξεις. Η Εκκλησία μας όμως δεν τονίζει την απιστία του Θωμά, αλλά  το μεγαλείον της ομολογίας του για τη Θεότητα του Ιησού Χριστού. Ταυτόχρονα η ιστορία του Αποστόλου Θωμά αποτελεί δίδαγμα για όλους εκείνους που  κάποια στιγμή, έστω και καλοπροαίρετα, περνούν μέσα από το στάδιο της δυσπιστίας. Ο Απόστολος Θωμάς για τρία ολόκληρα χρόνια ήταν κοντά στο Χριστό όπου είδε θαύματα και πράγματα, εντούτοις βρέθηκε να αμφισβητεί για την Ανάσταση του Χριστού, επιμένοντας ν’ αγγίξει και να ψηλαφίσει  τα σημάδια των καρφιών του σταυρωμένου σώματος του Ιησού. Η έννοια της δυσπιστίας έχει καλοπροαίρετο χαρακτήρα ή κακοπροαίρετο. Εχει καλοπροαίρετο ...

Στάρετς Λεωνίδας της Όπτινας (1768-1841). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Όταν εμφανίζονται λογισμοί που σε πιέζουν να κρίνεις τον αδελφό σου που σε πρόσβαλε και να ζητήσεις εκδίκηση, τότε να συγκρίνεις τις δικές σου θλίψεις με κείνες του Σωτήρα του κόσμου. Εκείνος, ο μεγάλος βουλής άγγελος, ο Υιός του Θεού ο αναμάρτητος υπόμεινε τις μέγιστες των θλίψεων με μεγαλοψυχία. Εμείς που είμαστε αμαρτωλοί και γι’ αυτό μας αξίζει η τιμωρία, πόσο πιο καρτερικά πρέπει να υπομείνουμε τις θλιβερές περιστάσεις της ζωής μας; Θα πρέπει να καταδικάζουμε τον εαυτό μας. Έτσι, με το όπλο της αυτοκαταδίκης θα μπορέσουμε να πολεμήσουμε το διαβολέα των ψυχών μας. Και θα πρέπει επίσης να λογαριάζουμε ευεργέτη τον άνθρωπο που συσσωρεύει προσβολές εναντίον μας. Αυτός δεν είναι παρά ένα όργανο στα χέρια του Θεού που ...

Είναι γνωστή η ευλάβεια όλων των Ελλήνων στο πρόσωπο της Θεομήτορος, εκεί που εναποθέτουν όλους τους πόνους, αλλά και τις ελπίδες. Δεν αποτελεί εξαίρεση το ακριτικό χωριό Γαρέφι του νομού Πέλλας, άγρυπνος φρουρός στα βόρεια σύνορα της πατρίδας μας. Η σχέση των Γαρεφειωτών με την Παναγία είναι αρχέγονη, τιμώντας την ως προστάτιδα της κοινότητάς των σε ναό κτισμένο προς τιμή Της από τον 18ο αιώνα. Ωστόσο η σχέση των αυθεντικών αυτών ανθρώπων που φόβο δεν γνώρισαν, αλλά με περισσή ευαισθησία και ανδρεία σιωπή στέκονται ευλαβικά μπροστά στην εικόνα της, δεν σταματά μόνον στα παλαιά χρόνια. Μέσα από την θαυματουργική Της εμφάνιση σε απλούς ανθρώπους της καθημερινότητας, στα μέσα του 20ου αιώνα, η παναγία ανανεώνει την ζωντανή της παρουσία και γι’ αυτό ...

Ποιητικὴ ἀπόδοσις ἁγιότητος Ἡγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Μαχαιρᾶ, Ἐπισκόπου Λήδρας Ἐπιφανίου Τὰ ἱστορικὰ γεγονότα τοῦ 1821 ἐν Κύπρῳ,μὲ ἀποκορύφωμα τὰ φοβερὰ διαδραματισθέντα κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου στὴν πλατεία τοῦ Σεραγιοῦ, ὅπου κατατέθηκε τὸ μαρτύριο καὶ ἡ μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ μὲ προεξάρχοντα τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Κυπριανό, ἀπετέλεσαν τὸ ἔναυσμα, τὴν παρότρυνση καὶ τὴν ἔμπνευση στοὺς καλλιτέχνεςγιὰ νὰ ἀποδώσουν τὰ τραγικὰ γεγονότα, ὁ καθένας μὲ τὸ τάλαντο καὶ τὴν δύναμη ποὺ τοῦ χαρίσθηκε ἄνωθεν, μέσω τοῦ δημιουργικοῦ τουςχαρίσματος. Στὴν παροῦσα μελέτη θὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὴν ὁμάδα τῶν δημιουργῶν τῶν ποιημάτων, Αὐτοί, ἐκφράζοντας τὸ λαϊκό αἴσθημα καὶ τὴν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα τῆς ἐποχῆς τους καὶ τῶν προγόνων τους, ποὺ φθάνει μέχρι τὶς μέρες μας, κατέθεσανμὲ παρρησία τὰ γεγονότα ποὺ ἐκτυλίχθηκαν κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου, ἀποδίδοντας ποιητικὰ τὴν ἁγιότητα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ...

Πολύτιμες πνευματικές διδαχές Πατέρων της ερήμου καταγεγραμμένες από τον Αββά Κασσιανό. Με τον Πρωτοπρεσβύτερο Ματθαίο Χάλαρη.