Ορθοδοξία και Ορθοπραξία

Ο Άγιος Οσιομάρτυρας Σιλβανός, ο υπάκουος, γνήσιος μαθητής και βιογράφος του αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, του επονομαζόμενου Γραικού, του Βατοπαιδινού, υπήρξε οσιώτατος μοναχός της Λαύρας του Αγίου Σεργίου. Διαπνεόμενος από το ίδιο πνεύμα του Γέροντα και διδασκάλου του, αναδείχθηκε εφάμιλλος της πνευματικής γνώσεως με εκείνον. Ο ίδιος θεωρούσε πολύ μεγάλη εύνοια του Θεού προς αυτόν την πνευματική επικοινωνίαμε τον Άγιο Μάξιμο. Θαυμάζοντας τις ικανότητες του Γέροντά του ο Άγιος Σιλβανός δικαιολογημένα τον χαρακτήριζε ταμείο σοφίας για τη γνώση τριών γλωσσών (ελληνικών, λατινικών και ρωσικών) και ως ποιητή ηρωοελεγειακών ποιημάτων, και επειδή ξεχώριζε μεταξύ των συγχρόνων του για την ευφυΐα και την οξυδέρκεια του. Το εγκώμιο αυτό αναφέρει στην εισαγωγή του βιβλίου της μεταφράσεως της ερμηνείας του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου από τον Άγιον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, έργο που πραγματοποίησε με τη βοήθεια του Αγίου Μαξίμου το 1524. Σ’αυτό αναφέρεται με πολλή αυτομεμψία, αν και ο ίδιος κατέβαλε πολλούς κόπους για την ολοκλήρωσή του, αποδίδοντας την μετάφραση στο Γέροντά του. Δεν ευσταθεί, όμως, ο ισχυρισμός του, διότι ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, δεν είχε τότε επαρκή γνώση της εκκλησιαστικής σλαβονικής διαλέκτου. Ο Άγιος Σιλβανός κοιμήθηκε με μαρτυρικό θάνατο πριν από τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή. Τον έκλεισαν μέσα σε θάλαμο με δηλητηριώδη αέρια, που προήρχοντο από ατελή καύση ξύλων, που του προκάλεσαν ασφυξία. Ο πρίγκιπας Κούρμπσκυ, σύγχρονος του Αγίου Μαξίμου, αναφέρει ότι ο ίδιος ο Μητροπολίτης Δανιήλ, λίγο πριν την καθαίρεσή του, παρέδωσε σε θάνατο τον Άγιο Σιλβανό μέσα στη μητρόπολη το 1539. Με το θάνατο αυτό ο Άγιος έλαβε το διπλό στεφάνι, του Οσίου και του Μάρτυρα. Με τις άγιες πρεσβείες του, Χριστέ, ο Θεός, ελέησέ μας και σώσε μας. Αμήν.

Υπήρξε μόνιμος νοσταλγός του Θεού. Γεννήθηκε στην ένδοξη Αδριανούπολη το 1889. Τα λίγα γράμματα που έμαθε του ήταν αρκετά για τον αγιασμό και τη σωτηρία του. Με την ευχή των γονέων του ήλθε στο Περιβόλι της Παναγίας. Μετέβη στη Λαυριώτικη Βίγλα, στο ερημικό ησυχαστήριο του Αγίου Βασιλείου, στην υπακοή του αυστηρού Γέροντος Χαρίτωνος. Μετά τριετή δοκιμασία ο Γέροντάς του τον κείρει μοναχό και από Εμμανουήλ τον ονομάζει Βασίλειο, στ’ όνομα του μεγάλου άγιου του ησυχαστηρίου τους. Ο νεαρός μοναχός δείχνει προθυμία και αντοχή στους ασκητικούς αγώνες. Μιμητής αρχαίων ασκητών στην ξενιτεία, την ακτημοσύνη, την αγρυπνία, τη νηστεία, το χαροποιό πένθος, την κατάνυξη, τη συνεχή της σαρκός βία. Σε μία Λειτουργία του ναϋδρίου τους -είχαν καλέσει ιερέα εκεί- μόλις ο Γέροντας ...

Για να διαβάσετε το νέο τεύχος των Αναλέκτων, κάντε κλικ στην εικόνα. Ο Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ στο έργο του Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης γράφει ότι οι άγιοι κατέχουν αρκετή δύναμη για να κυριαρχούν πάνω στους ανθρώπους και στις μάζες, αλλά επιλέγουν την αντίθετη οδό: υποδουλώνονται στον αδελφό κι έτσι αποκτούν τέτοια αγάπη, η οποία είναι άφθαρτη στην ουσία της. Σε ημέρες κρίσης όχι μόνον της πατρίδας μας, αλλά και της οικουμένης ολόκληρης, όπου οι ανθρώπινες μάζες παραπαίουν αναζητώντας πρότυπα και καθοδήγηση με κριτήρια αυτοκαταστροφικά, ο Θεός ανέδειξε έναν Άγιο που αγαπήθηκε και προβλήθηκε όσο λίγοι στην εκκλησιαστική ιστορία. Τον όσιο Παΐσιο τον Αγιορείτη. Τα πλήθη που συρρέουν στον τάφο του συνέρρεαν και στο κελλί του πολύ πριν την κοίμησή του. Πολλοί, ...

V             Μια έσχατη παρατήρηση: έχει διατυπωθεί η άποψη πως ο π. Σωφρόνιος ως προς τη θεολογία της κένωσης ακολουθεί την Ρωσική θρησκευτικοφιλοσοφική γραμμή όπως αυτή εκφράζεται κυρίως στη θεολογία του Σεργίου Μπουλγκάκωφ. Πράγματι ο π. Σωφρόνιος μπορεί να έλαβε μιαν εξωτερική έμπνευση από το Μπουλγκάκωφ, διόρθωσε όμως βαθιά το πρόσλημμα το οποίο, ούτως ή άλλως, αρδεύεται από τις φιλοσοφίες του Χέγκελ και του Σέλλινγκ. Στις φιλοσοφίες αυτές τόσο η ενότητα όσο και η κένωση είναι λογικά προεπινοημένες διαλεκτικές αναγκαιότητες, αναγκαστικά αφηρημένες και απράγματες. Στον π. Σωφρόνιο, αντίθετα, η ενότητα, ως κενωτική περιχώρηση των όντων και ανύψωσή τους στο Θεό δεν είναι προεπινοημένη αναγκαιότητα ούτε αφηρημένη διανοητική έκσταση, αλλά βήμα προς βήμα θυσιαστικά ενεργούμενη αγάπη. Όπως στον αγ. Γρηγόριο τον Παλαμά, το ...

ΙV Ας έλθουμε λοιπόν τώρα κατόπιν τούτων στην περίπτωση του έργου του π. Σωφρονίου και μάλιστα σ’ ένα ζήτημα το οποίο πολύ απασχολεί τους μελετητές του, το ζήτημα δηλαδή της κένωσης. Είναι νομίζω εφικτό να δείξουμε ότι ο π. Σωφρόνιος είναι ένας ησυχαστής και μάλιστα υπό την έννοια του παλαμικού Ησυχασμού όπως τον είδαμε παραπάνω. Θεωρώ πως δυο είναι οι μορφές της κένωσης, αλληλοσυμπληρούμενες μάλιστα, στο έργο του π. Σωφρονίου. Πρώτη είναι η μορφή της θεοεγκατάλειψης. Αν η θεοεγκατάλειψη θεωρηθεί ως μια σοφή παιδαγωγία της αγάπης του Θεού προς τον ασκητή, τότε αυτή η παιδαγωγία τι άλλο είναι παρά μια προσπάθεια να μας θεραπεύσει ο Θεός από κάθε ίχνος μιας «ηδυπαθούς» ατομιστικής απόλαυσης της χάρης, μια τάση η οποία ενδημεί ασυνειδήτως μέσα ...