Πεμπτουσία

Το πρωί της Κυριακής, 11 Ιουλίου 1993, και κατά την ώρα που η επίγειος 'Ορθόδοξος Εκκλησία του Χριστού ανέφερε την Λειτουργική της Ευχαριστία προς τον φιλάνθρωπο θεό και Δεσπότη, μία αγία ψυχή μετέστη από τα ενταύθα λυπηρά και επίπονα προς τα ουράνια σκηνώματα. Ο μακαριστός π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ στο Έσσεξ της Αγγλίας άφηνε τον πρόσκαιρο τούτο και μάταιο κόσμο για να μετάσχη στην άληκτο χαρά των κληρονόμων της Βασιλείας του Θεού. Και όλοι αισθανθήκαμε ότι επτώχυνε κατά τι η έπί γης Εκκλησία, αν και γνωρίζουμε πως ο πλούτος Της αυτός προσετέθη εν Ουρανοίς. Γεννηθείς το 1896 από Ορθοδόξους Ρώσσους γονείς, έδειξε από μικράς ήλικίας σπάνια έφεσι για την προσευχή, μολονότι αργότερα ως φοιτητής της Κρατικής Σχολής Καλών Τεχνών της Μόσχαςαστόχησε προσωρινά, ...

III             Αυτή η μονοδιάστατη πλατωνίζουσα πνευματικότητα που αφήνει έξω από την κοινωνία με το Θεό το σώμα και την υλική δημιουργία καθώς και το παθητικό μέρος της ψυχής είναι το ακριβώς αντίθετο του Ησυχασμού. Η διόρθωσή της δεν περίμενε φυσικά τον αγ. Γρηγόριο τον Παλαμά, αλλά άρχισε αμέσως και μάλιστα με τους Καππαδόκες Πατέρες. Ακόμη και ο θεωρούμενος ως δήθεν πλατωνικότερος όλων, ο άγ. Γρηγόριος Νύσσης, καταδικάζει τη θεωρία πως ο νους του ανθρώπου είναι κατά φύσιν συγγενής με το Θεό: ο νους, όπως και η ψυχή είναι κτιστός, δημιουργημένος, ενώ Εκείνος είναι άκτιστος. Το χάσμα μεταξύ τους είναι απέραντο και γεφυρώνεται μόνο από τη χάρη του Θεού. Η μετοχή στο Θεό συμβαίνει όχι μόνον δια του νοός αλλά δια ...

Η Έκσταση ως κάθοδος: Το Παλαμικό υπόβαθρο της Θεολογίας του π. Σωφρονίου Ι    Η θεολογική συζήτηση για τη θεολογία του π. Σωφρονίου, παρότι μόλις άρχισε, προμηνύεται εξόχως σημαντική για την ταυτότητα της Ορθόδοξης θεολογίας στο άμεσο μέλλον. Και τούτο διότι ο π. Σωφρόνιος δεν είναι, όπως ελπίζω να φανεί στη συνέχεια, απλά ένας «ασκητικός συγγραφέας», όπως επικράτησε να ονομάζεται μια μερίδα συγγραφέων οι οποίοι επικεντρώνουν την προσοχή τους πάνω σ’ αυτό που κακώς ονομάζεται «πνευματικότητα» και ορθότερα ίσως «νηπτική παράδοση». Πράγματι, πολλοί απ’ τους «νηπτικούς», όπως συνήθως λέγονται, συγγραφείς, ελάχιστο ή μηδαμινό ενδιαφέρον επιδεικνύουν για την ενσωμάτωση του συνόλου της θεολογίας στο έργο τους. Αυτό φυσικά κάθε άλλο παρά μειώνει το έργο αυτό, αφού πράγματι αυτό που εξίσου ενδιαφέρει την Ορθόδοξη θεολογία ...

V             Μια έσχατη παρατήρηση: έχει διατυπωθεί η άποψη πως ο π. Σωφρόνιος ως προς τη θεολογία της κένωσης ακολουθεί την Ρωσική θρησκευτικοφιλοσοφική γραμμή όπως αυτή εκφράζεται κυρίως στη θεολογία του Σεργίου Μπουλγκάκωφ. Πράγματι ο π. Σωφρόνιος μπορεί να έλαβε μιαν εξωτερική έμπνευση από το Μπουλγκάκωφ, διόρθωσε όμως βαθιά το πρόσλημμα το οποίο, ούτως ή άλλως, αρδεύεται από τις φιλοσοφίες του Χέγκελ και του Σέλλινγκ. Στις φιλοσοφίες αυτές τόσο η ενότητα όσο και η κένωση είναι λογικά προεπινοημένες διαλεκτικές αναγκαιότητες, αναγκαστικά αφηρημένες και απράγματες. Στον π. Σωφρόνιο, αντίθετα, η ενότητα, ως κενωτική περιχώρηση των όντων και ανύψωσή τους στο Θεό δεν είναι προεπινοημένη αναγκαιότητα ούτε αφηρημένη διανοητική έκσταση, αλλά βήμα προς βήμα θυσιαστικά ενεργούμενη αγάπη. Όπως στον αγ. Γρηγόριο τον Παλαμά, το ...

  Καλύβη σκήτης Αγίου Βασιλείου (φωτ. 1941) Ο κατά κόσμον Ιωάννης Βαλασέγκο του Δημητρίου και της Φλώρας γεννήθηκε στην κοινότητα Μπαϊλέστ του νομού Γκορζ της Ρουμανίας το 1885. Μόλις τελείωσε μία επαγγελματική τεχνική σχολή, ήλθε στο Άγιον Όρος, το 1904, να μονάσει. Δοκιμάσθηκε και εκάρη μοναχός, το 1908, από Ρουμάνους Γέροντες σ’ ένα Κελλί της Κολιτσού. Κατόπιν ασκήθηκε σ’ ένα Κελλί της Καψάλας επί τριετία. Το 1911 εγκαταστάθηκε στην ερημική και ησυχαστική σκήτη του Αγίου Βασιλείου. Εκεί ασκήτευαν αρκετοί φίλοι της ησυχίας και της αρετής, μεταξύ των οποίων ήταν και λίγοι Ρουμάνοι πατέρες. Ζούσαν με τα ταπεινά τους εργόχειρα και τις ελεημοσύνες των μονών. Ο π. Ιωνάς ασκήθηκε εκεί 44 χρόνια, σε μία μικρή και πενιχρή Καλύβη του Αγίου Μακαρίου του Μεγάλου. ...

Ο Γέροντας Ησαΐας (καθήμενος) με τη συνοδεία του   Γεννήθηκε, ο κατά κόσμον Αναστάσιος Ψυχόπουλος, στο Ικόνιο της Μ. Ασίας το 1890. Τότε, εκεί, στο Δημοτικό Σχολείο μαθαίνανε βυζαντινή μουσική. Προσήλθε στο Άγιον Όρος μικρό παιδί. Φόρεσε το τίμιο του μονάχου ένδυμα μόλις δώδεκα ετών, το 1902, υπακούοντας στους αυστηρούς Γέροντες του παρά τις Καρυές Λαυριώτικου Κελλιοΰ των «Καραμανλήδων» της Αγίας Τριάδος, όπως στον συμπατριώτη του Γέροντα Χριστόφορο († 1956). Αργότερα απόκτησε υποτακτικούς: τον συμπατριώτη του Γεράσιμο, κατά κόσμον Κωνσταντίνο Ελευθερόπουλο, που γεννήθηκε στο Ικόνιο το 1905 και εκάρη μοναχός στο Κελλί το 1925, τον Βασίλειο († 1976) και τον Κλήμη († 1955). Λόγω καταγωγής οι Καρυώτες τους έλεγαν «Καραμανλήδες». Γέροντας Ησαΐας ο ασκητικός Οι πατέρες αυτοί ήταν απλοί, εργατικοί, ταπεινοί, σιωπηλοί, ...

  Νέος Ιερομάρτυς Πορφύριος Ιβηρίτης (1870 – 4 Ιουλίου 1913) Ο κατά κόσμον Δημήτριος Ιωάννου γεννήθηκε στο Δέδε-Κιοΐ της Ανατολικής Θράκης το 1870. Στη μονή Ιβήρων προσήλθε το 1885. Μοναχός εκάρη το 1887. ’Ήταν άριστος ιεροψάλτης της μονής. ’Ήταν ένας των Αγιορειτών πατέρων που συνόδευσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη ’Ιωακείμ τον Γ', κατά την επιστροφή του από το Άγιον Όρος στην Κωνσταντινούπολη, και ο οποίος τον παρασημοφόρησε. Οι Ιβηρίτες πατέρες τον διόρισαν οικονόμο στο μετόχι της Κορνοφωλεάς. Οι Βούλγαροι μετά τη θανάτωση κατοίκων των χωριών Κορνοφωλεάς, Δαδιάς και Καβατζίκ (Λευκίμης), πολλούς από αυτούς τους έθαψαν ζωντανούς, εισήλθαν στην ιερά μονή Παναγίας Πορταΐτισσας Κορνοφωλεάς, μετοχιού της ιεράς μονής Ιβήρων, την οποία και πυρπόλησαν. Τον οικονόμο του μετοχιού Ιερομόναχο Πορφύριο τον έκαψαν ζωντανό μέσα στη ...

Ο Γέροντας Αβράμιος στη δύση του βίου του (φωτ. μοναχού Χαρίτωνος Καρουλιώτου).Πηγή φώτο: Μοναχού Χαρίτωνος – Monk Chariton, Ματιές στον Άθω – Images of Athos, Έκδοσις Γ΄, 2007   Ο κατά κόσμον Ευθύμιος Νικόπουλος ή Νίκου γεννήθηκε στο χωριό Αποστολία Φωκίδος το 1897 από γονείς διακρινόμενους για την ευσέβειά τους. Από μικρός αναγκάσθηκε να εργάζεται για να συντηρεί τη χήρα μητέρα του και την αδελφή του. Δωδεκάχρονος πήγε στην Αθήνα, για να εργασθεί σε γαλακτοπωλείο. Τα λίγα έσοδά του έστελνε στο χωριό για τους αναγκεμένους δικούς του. Τον λίγο του ελεύθερο χρόνο ξόδευε στην ανάγνωση του Ευαγγελίου και σε προσκυνηματικές επισκέψεις των μονών της Αττικής. Δεν θέλησε να εμπλακεί σε κοσμικές περιπέτειες και γήινα δεσμά, γιατί ο νους του ήταν στραμμένος ...

  Άνθιμος ιερομόναχος Αγιαννανίτης (1913-1996)(Φωτογραφία: Douglas Lyttle)Φωτο: athosprosopography.blogspot.gr   Ο μητροπολίτης Φθιώτιδος Νικόλαος γράφει περί του αειμνήστου Γέροντος: «Ο Γέροντας Άνθιμος Αγιαννανίτης ήταν από τους τελευταίους παλαιούς Αγιορείτες, που στο πρόσωπό του συγκέντρωσε την αυστηρότητα της ασκήσεως, την εμμονή στη μοναχική παράδοση και την απαρέγκλιτη τήρηση της εκκλησιαστικής τάξεως. Ήταν ο εκφραστής του γνησίου Αγιορείτικού μοναχικού πνεύματος...». Κατά κόσμον ονομαζόταν Κωνσταντίνος Ζαφειρόπουλος του Χαραλάμπους και της Βασιλικής. Γεννήθηκε στο χωριό Καλλιάνοι της Κορινθίας το 1913. Μόλις πέντε ετών έμεινε ορφανός και από τους δύο γονείς. Φλεγόμενος από τον πόθο της μοναχικής αφιερώσεως αναχώρησε για το Άγιον ’Όρος το 1929 και υποτάχθηκε στον Γέροντα Γαβριήλ († 1959), που μόναζε με τον αυτάδελφό του Μιχαήλ († 1952), τους οποίους διακόνησε αφοσιωμένα και δεν έπαυε να ...

Μοναχός Θεοδόσιος Σταυρονικητιανός, ήταν πάντα ένα παιδί του Θεού   Ο κατά κόσμον Κυριάκος Μαλτέζος του Γεωργίου και της Μυρσίνης γεννήθηκε στη Σαμοθράκη το 1915. Το 1931 προσήλθε στη μονή Ιβήρων. Το 1934 μετέβη στη μονή Μεγίστης Λαύρας. Κατόπιν κατοίκησε στη σκήτη Ιβήρων. Από εκεί προσήλθε στο Σταυρονικητιανό Κελλί του Προφήτου Ήλιου το 1966. Ήσυχος, αβαρής, άσημος, άδοξος, άγνωστος ζούσε στο Σταυρονικητιανό Κελλί του Προφήτου Ηλιού. Στο μοναστήρι δεν πήγαινε συχνά, μόνο σε μεγάλη ανάγκη. Τον Αύγουστο του 1986 αρρώστησε σοβαρά. Η χειρουργική επέμβαση, στην οποία υπεβλήθη, έδειξε καρκίνο του προστάτη. Το μοναστήρι τον περιέθαλψε με αγάπη και τον επιμελήθηκε κατάλληλα επί ένα πεντάμηνο έως την ημέρα της εκδημίας του. Ένας μοναχός αγράμματος και αδαής, που δεν είχε καμιά ιδέα για τον ...

  OLYMPUS DIGITAL CAMERA-Φωτο:agiooros.org Κατά κόσμον ονομαζόταν Νικόλαος Αθανασίου Νικολαΐδης. Ο λίαν καλογερικός αυτός μοναχός γεννήθηκε στο Ακαλάνιο του Έβρου. Μητέρα δεν γνώρισε, γιατί πριν αυτή σαραντίσει αρρώστησε και ανεπαύθη. Ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε. Τη μητριά του την αγαπούσε και κατόπιν πάντοτε τη μνημόνευε. Σε μικρή ηλικία προσεβλήθη από πολιομυελίτιδα, που του άφησε αρκετά μεγάλη σωματική αναπηρία. Έτσι αναγκάσθηκε να μη μπορεί να παίζει με τ’ άλλα παιδιά, ούτε να προσφέρει κάποια εργασία στο σπίτι του. Μετά τον θάνατο της μητριάς του πήγε στη Θεσσαλονίκη. Από το 1925 είχε αναπτύξει αλληλογραφία με τον όσιο Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο († 1980). Τις επιστολές του, περίπου διακόσιες, τις φύλαγε και τις μελετούσε. Πριν αναχωρήσει για το Άγιον Όρος πήγε στην Τήνο, όπου ήταν για εξομολόγηση των πιστών ...

Στις 22 Ιουνίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του αγ. Γρηγορίου του Βατοπαιδινού, του επονομαζόμενου και Διδασκάλου. Ο άγιος ιεράρχης Γρηγόριος ο Διδάσκαλος γεννήθηκε σε μία ευλογημένη οικογένεια στο Βουκουρέστι, το έτος 1765, παίρνοντας κατά τη βάπτισή του το όνομα Γεώργιος. Ο νεαρός Γεώργιος (Μινκουλέσκου) σπούδασε στις πιο φημισμένες σχολές της εποχής, όπως η ηγεμονική Ακαδημία του Αγίου Σάββα, αποκτώντας μία εξαιρετική μόρφωση, θύραθεν και θεολογική.Μετά το πέρας των σπουδών του, ανεχώρησε μαζί με άλλους δύο συμφοιτητές και φίλους για το μοναστήρι Νεάμτς, το οποίο τότε καθοδηγούνταν από το μέγα Παΐσιο Βελιτσκόφσκυ. Το έτος 1790 εκάρη μοναχός με το όνομα Γρηγόριος και όντας γνώστης της λατινικής και ελληνικής γλώσσας, έκανε υπακοή και μετέφρασε μερικά συγγράμματα των αγίων πατέρων. Μετά ...

  Ο κατά κόσμον Κωνσταντίνος Ηλία Καρασάββας γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αίγυπτου το 1939. Σπούδασε στην Ανώτερα Σχολή Ηλεκτρολογίας και Μηχανολογίας του Πανεπιστημίου Ρώμης της Ιταλίας. Προσήλθε στην ιερά μονή Αγίου Παύλου το 1963. Εκάρη μοναχός το 1964. Τη μονή της μετάνοιάς του αγάπησε ένθερμα και διακόνησε άοκνα, ταπεινά και αθόρυβα. Τον γνωρίσαμε και ωφεληθήκαμε από τη μετριοφρο­σύνη του και την καταδεκτικότητά του. Χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος το 1965. Γράφαμε τότε: «Υπήρξε προϊστάμενος της μονής, τακτικός εφημέριος, αγαπητός αδελφός, κατηρτισμένος ιερομόναχος και πιστός στο ορθόδοξο φρόνημα και το αγιορείτικο ήθος. Η ξαφνική εκδημία του λύπησε τους πολλούς που τον εκτιμούσαν και τον αγαπούσαν για την αρετή του». Ανεπαύθη εν Κυρίω στις 20.6.1995. Στη νεκρολογία του ο σεβαστός ηγούμενος Παρθένιος, μεταξύ άλλων ανέφερε: «Παρέδωκεν ...

Ο άγιος Λάζαρος γεννήθηκε στο χωριό Πρίλεπετς της Σερβίας το 1329 και από μικρός έδειχνε τόσο πολλά προσόντα, ώστε κίνησε την προσοχή του κράλη Στεφάνου Δουσάν, ο όποιος τον εισήγαγε στο παλάτι του στα Σκόπια, όπου και κέρδισε την εκτίμηση όλων με την χρηστότητα, τον ηρωϊσμό και την ευσέβεια του. Ενυμφεύθη μία συγγενή του τσάρου, την άγια Μίλιτσα (19 Ιουλίου), με την οποία απέκτησε πέντε θυγατέρες και τρεις γιους. Μετά τον Δουσάν, ο μακάριος κράλης Στέφανος Ούρεσης Ε΄ (2 Δεκεμβρίου) βασίλευσε στο βασίλειο της Σερβίας και μετά τον θάνατό του τον διαδέχθηκε ο Λάζαρος που είχε λάβει τον τίτλο του ηγεμόνα. Παρά την αντιπαλότητα και τις δολοφονικές απόπειρες εναντίον του, από τις οποίες διεσώθη εκ θαύματος, άρχισε να υλοποιεί το σχέδιο ...

δ) Το περιεχόμενο του Βίου. Στον Πρόλογο αναφέρονται οι λόγοι που κίνησαν τον Φιλόθεο να συγγράψει τον Βίο του Σάββα (1). Εξυμνείται η Θεσσαλονίκη, πατρίδα του αγίου, και αναφέρονται οι πρόσφατες περιπέτειές της (2). Εγκωμιάζονται οι γονείς του αγίου, ο οποίος διδάχτηκε τα εγκύκλια μαθήματα στη Θεσσαλονίκη και από την παιδική του ηλικία διακρίθηκε για την αρετή του (4-5). Μόλις έγινε έφηβος έφυγε κρυφά από τους δικούς του και πήγε στο Άγιο Όρος. Εκεί υποτάχθηκε σε αυστηρό Γέροντα, εκάρη μοναχός και από Στέφανος μετονομάστηκε Σάββας (6-7). Ο Γέροντάς του ήταν ιδιαίτερα τραχύς και σκληρός.. Ο Σάββας διακρίθηκε για την ασκητικότητα, τις πολλές αρετές, την αντοχή στη σκληραγωγία και την αγάπη για τον πνευματικό του πατέρα (8-9). Η αναγνώριση των αρετών του ήταν γενική. ...

  Ο κατά κόσμον Γεώργιος Παπαγεωργίου γεννήθηκε στο Κρανίδι της Αργολίδος το 1902 από ευσεβείς γονείς. Νέος εκάρη μοναχός στην Καλύβη του Αγίου Γεωργίου-Καρτσωναίων στην ιερά σκήτη της Αγίας Άννης. Από εκεί μετεγράφη στη μονή Γρηγορίου κι εκεί χειροτονήθηκε διάκονος. Τελείωσε τη Θεολογική Σχολή Αθηνών αριστεύοντας. Το 1927 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στον Πειραιά. Το 1928 μετέβη για ανώτερες σπουδές στην Αμερική. 'Υπηρέτησε την Εκκλησία σέ διάφορες υψηλές θέσεις με ζήλο και θέρμη. Το 1936 χειροτονήθηκε στην Αθήνα επίσκοπος με τον τίτλο Ταλαντίου. Το 1941 εξελέγη μητροπολίτης Εδέσσης. Επί μία δεκαετία εργάσθηκε με ανιδιοτέλεια και αυτοθυσία για το ποίμνιό του, ιδιαίτερα τίς δύσκολες ημέρες της κατοχής, όπου έσωσε πολλούς ανθρώπους από τον θάνατο με διάφορους τρόπους. Το 1951 μετετέθη στη μητρόπολη Θεσσαλονίκης, όπου συνέχισε ...