Αγία Σκέπη: Τροφή χωρίς χημικά, ζωή χωρίς ουσίες

Η θεραπευτική κοινότητα απεξάρτησης βρήκε τον επαγγελματικό προσανατολισμό της και παράγει βιολογικά, από γαλακτοκομικά μέχρι ψωμί, αβγά, φρούτα και λαχανικά.

Της Μιράντας Λυσάνδρου

Μία βαλίτσα και μερικά άλλα υπάρχοντα στοιβαγμένα όμορφα σε νάιλον τσάντες. Είναι η πρώτη εικόνα από την Αγία Σκέπη, τη θεραπευτική κοινότητα απεξάρτησης.Είναι η πρώτη εικόνα από την Αγία Σκέπη, τη θεραπευτική κοινότητα απεξάρτησης. Μία εικόνα που μπορεί να μη λέει πολλά εάν την αντικρίζαμε σε ένα αεροδρόμιο ή κάπου αλλού, αλλά στον συγκεκριμένο χωροχρόνο δημιουργεί συνειρμούς και δίνει ελπίδα. Είναι περασμένες 9 το πρωί και κάποιος ήδη ετοιμάζεται να αναχωρήσει μετά από ένα χρόνο απομόνωσης και –κακά τα ψέματα– μετά από ένα χρόνο σκληρής δουλειάς με τον εαυτό του. Ένας άνθρωπος που εισήλθε στην κοινότητα διαλυμένος. Ψυχικό ράκος. Ερείπιο. Ένας νεκροζώντανος που αναστήθηκε. Οι βαλίτσες θα μεταφέρουν απλώς κάποια αναλώσιμα. Εκείνα που χρειάζεται για να ζήσει και να προχωρήσει τα κουβαλά πια στην ψυχή του. Ξαλαφρωμένος από τα τραύματα του παρελθόντος και με επουλωμένες τις πληγές, επιστρέφει στην κοινωνία γεμάτος αισιοδοξία ότι μπορεί να αντιμετωπίσει την πραγματική ζωή.
Στα 12 χρόνια ύπαρξης και λειτουργίας της Αγίας Σκέπης, αυτή η εικόνα επαναλήφθηκε τουλάχιστον 200 φορές, αλλά κάθε φορά είναι μοναδική. Διακόσιοι άνθρωποι οι οποίοι ζουν πλέον φυσιολογικά, χωρίς να έχουν ανάγκη καμία ουσία για να είναι καλά. Άλλοι τόσοι δυστυχώς δεν τα κατάφεραν. Το ποσοστό επιτυχίας που καταγράφει η κοινότητα είναι μεγάλο. Ένας στους δύο καταφέρνει να απεξαρτηθεί. Στοιχείο που καταρρίπτει τον μύθο ότι οι ουσιοεξαρτημένοι άνθρωποι είναι καμένα χαρτιά.
Ο διευθυντής της Αγίας Σκέπης, Γιώργος Παστελλάς, μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία του και τονίζει πως «πολλοί άνθρωποι που κατάφεραν να απεξαρτηθούν, σήμερα είναι στην κοινωνία και έφτιαξαν οικογένεια ή είναι επιτυχημένοι επαγγελματίες. Κι εμείς αυτό θέλουμε να το μοιραστούμε με τον κόσμο».

Συγκρότηση αξιών
«Έρχονται εδώ από μία σπίθα. Κάποιοι μπορεί να έφτασαν να μη θέλουν τίποτα απολύτως από τη ζωή. Αυτοί έχουν ξεπεράσει ακόμα και το θέλω τους για να απεξαρτηθούν. Είχαν φτάσει στον πάτο. Έκαναν φυλακή. Σέρνονταν λόγω της χρήσης. Γι’ αυτούς μπορεί να είναι και αδιανόητο το ότι μπορούν να συγκροτηθούν ξανά και να δημιουργηθούν από την αρχή. Κι εδώ, μέσα από πολύ μικρά πράγματα, όχι λόγια, όχι ρητορείες, όχι κηρύγματα, μέσα από τη φύση και το γνήσιο ενδιαφέρον των γύρω τους, ξεκινούν να ξυπνούν και να ζωντανεύουν. Εμείς τα ζούμε αυτά. Κάθε μέρα. Χρειάζεται μεγάλη πάλη. Ο φόβος της αποτυχίας είναι κυρίαρχος. Αλλά με τον βομβαρδισμό του ενδιαφέροντος ο ένας προς τον άλλο, βρίσκουν ξανά τον δρόμο της ζωής».
Η Τίνα Παύλου, θεραπεύτρια στην Αγία Σκέπη, μας εξηγεί πως το κλειδί της επιτυχίας των κλειστών θεραπευτικών κοινοτήτων είναι ακριβώς το θέμα των σχέσεων. Αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους. Και στη μη χρήση. «Δεν μπορούμε να υπάρξουμε χωρίς σχέσεις στη ζωή μας. Γι’ αυτό και η απεξάρτηση παγκοσμίως είναι ένα δομημένο πρόγραμμα το οποίο στηρίζεται στις σχέσεις των ανθρώπων και μέσα από αυτές τα μέλη μπορούν να μείνουν μακριά από ουσίες. Εξ ου και η κυρίως θεραπεία σε οποιοδήποτε πρόγραμμα, κλειστό, ανοικτό, μακροχρόνιο, γίνεται σε ομάδες. Το group therapy, που είναι το κύριο πρόγραμμα της απεξάρτησης, αυτό υπονοεί. Τις σχέσεις που θα φέρουν και το θετικό αποτέλεσμα».
Τα μέλη της Αγίας Σκέπης ζουν μαζί 24 ώρες το 24ωρο. Μοιράζονται τη δουλειά, το φαγητό, αυτό το τραύμα που έκανε δυσλειτουργική τη ζωή τους και τους οδήγησε στη χρήση. Ο προσωπικός αγώνας γίνεται συλλογικός. Όλοι μαζί ξεθάβουν όλα αυτά που τους οδήγησαν στη χρήση και μέσα από τις δράσεις τους, όταν έρθει η ευλογημένη ώρα της αποχώρησης, επιστρέφουν στη ζωή ξαλαφρωμένοι.

Βιοκαλλιέργεια: Το θεραπευτικό εργαλείο της Αγίας Σκέπης

Ο λόγος που μας οδήγησε στο Φιλάνι, ένα χωριό κοντά στο δάσος του Μαχαιρά, δεν ήταν απλώς η παρουσίαση της θεραπευτικής κοινότητας. Ούτως ή άλλως, η δράση της και τα αποτελέσματά της είναι λίγο-πολύ γνωστά. Το καινούργιο στοιχείο που εισήλθε και που στέλνει επίσης το μήνυμα ενός ανθρώπινου τρόπου ζωής σε όλους εμάς έξω από τη χρήση είναι ο επαγγελματισμός προσανατολισμός της κοινότητας. Η στροφή της στην καλλιέργεια και παραγωγή βιολογικών προϊόντων.
«Πάντα η Αγία Σκέπη είχε την ανάγκη να απασχολεί τα άτομα που φιλοξενεί γιατί η θεραπεία διαρκεί για ένα χρόνο και τα μέλη είναι εδώ 24 ώρες το 24ωρο. Η καθαυτή θεραπεία κυμαίνεται γύρω στις τρεις ώρες την ημέρα. Συνεπώς, όλες τις άλλες ώρες πρέπει να γεμίσουμε αληθινά, σωστά και παραγωγικά τον χρόνο των μελών. Το να δημιουργήσουμε πραγματικές συνθήκες εργασίας είναι αυτό που μας απασχολούσε για χρόνια, αλλά τώρα που σταθεροποιήθηκε ο αριθμός των μελών στα 30-40, καταφέραμε να το πετύχουμε. Άλλα 10-11 άτομα είναι συνήθως στην επανένταξη, η οποία διαρκεί γύρω στους έξι μήνες. Το αγρόκτημα, λοιπόν, που φτιάξαμε, είναι ένα θεραπευτικό εργαλείο. Μόνο που τα προϊόντα έπρεπε να διοχετευτούν στην αγορά», εξηγεί ο Γιώργος Παστελλάς.
Αφορμή για αυτό το ρεπορτάζ ήταν ένα φυλλάδιο που βρήκαμε στο γραμματοκιβώτιο με τις προσφορές των υπεραγορών ΑΛΦΑΜΕΓΑ. Μία σελίδα ολόκληρη από το οκτάφυλλο διαφημιστικό ήταν αφιερωμένη στα βιολογικά προϊόντα της Αγίας Σκέπης. Τυρί, γιαούρτι, αβγά, ψωμί και φρούτα είναι μερικά από τα προϊόντα που παράγει η κοινότητα. Ήδη τρία φορτηγάκια-ψυγεία, με πλασιέ άτομα της επανένταξης, πηγαινοέρχονται στους δρόμους καθημερινά για να διοχετεύσουν τόσο στην εν λόγω υπεραγορά όσο και στα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα ό,τι παράγεται στο κτήμα της Αγίας Σκέπης.
«Δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να βρούμε ένα αντικείμενο για να απασχολούνται τα μέλη της κοινότητας. Δεν θέλουμε αργόσχολους ανθρώπους. Σίγουρα για τη φροντίδα της κοινότητας χρειάζονται 10-12 άτομα, και έπρεπε να βρούμε έναν τρόπο να απασχολούνται οι υπόλοιποι. Βεβαίως όλα τα πράγματα συμβαίνουν την κατάλληλη στιγμή. Όταν πλέον ωριμάζουν οι συνθήκες. Η ιδέα προέκυψε πριν από ενάμιση χρόνο. Είχαμε νερό, γη –γύρω στις έξι σκάλες που μας διέθεσε η Μονή Μαχαιρά–, είχαμε και ανθρώπους που έπρεπε να απασχοληθούν», σημειώνει ο Γιώργος.
«Μία απασχόληση με θεραπευτικό νόημα», επισημαίνει η Τίνα. «Η βιοκαλλιέργεια συνάδει με την κουλτούρα της κοινότητάς μας, η οποία προάγει την ηρεμία και τη γαλήνη. Εδώ ασχολούμαστε με ανθρώπους που είναι 10-15 χρόνια στη χρήση, ενώ κάποιοι πήγαν ενδεχομένως και στη φυλακή γιατί έχουν εγκληματήσει. Παρ’ όλα αυτά, πάντα εδώ υπήρχε ηρεμία. Δεν είχαμε κανένα περιστατικό βίας. Η επαφή με τη φύση έπαιξε κυρίαρχο ρόλο σε αυτό. Συνεπώς, το αγρόκτημα, παρά τις δυσκολίες του, παρά τη σκληρή εργασία που προϋποθέτει, συνδέεται απόλυτα με την κουλτούρα μας».
Μία συμβατική βιομηχανία παραγωγής θα ήταν βεβαίως πολύ ευκολότερο εγχείρημα, αναφέρει ο Γιώργος. «Όμως εμείς δεν είχαμε λόγο να ακολουθήσουμε αυτή τη βιομηχανία πλαστικοποίησης τροφίμων. Εμείς επιλέξαμε να μπούμε στον τομέα των βιολογικών, να προσφέρουμε αγνά προϊόντα, χωρίς χημικά, χωρίς ουσίες. Εμείς δεν ψεκάζουμε το πρόβλημα. Δεν βγαίνουν τα έντομα και αρπάζουμε μια ουσία για να τα σκοτώσουμε. Μαθαίνουμε να τα χειριζόμαστε. Υπάρχουν έντομα που κάνουν ζημιά στον καρπό. Υπάρχουν όμως και έντομα που είναι ωφέλιμα και βοηθούν στην αναπαραγωγή, όπως οι μέλισσες και οι παπαρούνες. Μάθαμε πως, εάν έχεις παπαρούνα, δεν θα έχεις ψώρα… Ε, λοιπόν, την ώρα που ψεκάζεις την ψώρα, ψεκάζεις και την παπαρούνα. Μπαίνεις σε έναν φαύλο κύκλο και τα καταστρέφεις όλα, καλά και κακά».
Ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί τον παραλληλισμό αυτής της διαδικασίας με την απεξάρτηση. «Αυτό ισχύει και στη θεραπεία. Αλλάζεις στάση ζωής και επιβιώνεις σε ένα πλαίσιο ποιοτικό. Σέβομαι το περιβάλλον, σέβομαι τον εαυτό μου, σέβομαι τον άλλο άνθρωπο, σέβομαι την ύπαρξή μου, σέβομαι το σύμπαν», σημειώνει η Τίνα. 

 
Πιστοποιημένα προϊόντα
Όπως μας εξήγησε ο Γιώργος, τα προϊόντα που παράγει η Αγία Σκέπη είναι βιολογικά και είναι πιστοποιημένα. «Όσο μικρό κι αν είναι το συσκευαστήριο αβγών ή το αρτοποιείο μας, επιλέξαμε να ακολουθήσουμε όλες τις διαδικασίες αδειοδότησης. Όταν ξεκινάς κάτι, πρέπει να βάζεις γερές βάσεις. Αυτό λέμε και στα παιδιά… Δεν θέλουμε τη λύπηση του κόσμου. Θέλουμε να βγάλουμε σωστά προϊόντα στην αγορά και αυτό το πετύχαμε. Είναι ένας σκληρός, καθημερινός αγώνας για τη βιοπάλη».
Η Αγία Σκέπη παράγει αβγά από τη φάρμα που χτίστηκε στο αγρόκτημα. Το βιολογικό γάλα, το οποίο μεταφέρεται σε τυροκομείο στην Αθηένου, παράγεται στη γειτονική φάρμα Riverland, της οποίας ιδιοκτήτης είναι ένας νέος γεωργοκτηνοτρόφος, ο Βασίλης Κυπριανού, ο οποίος εργοδοτεί μέλη της Αγίας Σκέπης και πληρώνει τον κόπο των παιδιών σε είδος. Μέλη απασχολούνται και στο θερμοκήπιο του Βασίλη, συμμετέχοντας στη βιολογική παραγωγή αγγουριών, ντοματών και άλλων ζαρζαβατικών. Μέρος αυτών των προϊόντων πωλούνται από τα οχήματα διανομής της Αγίας Σκέπης, ενώ άλλα βιολογικά προϊόντα είτε αγοράζονται από άλλους βιοκαλλιεργητές είτε εξάγονται στο εξωτερικό.
«Μέχρι να αποκτήσουμε εμπειρία, έπρεπε να δημιουργήσουμε μία συνεργασία. Αυτό κάναμε. Και έτσι εισήλθαμε και στην εμπορική δράση. Τα μέλη πλέον είναι σε θέση να εργάζονται στο αγρόκτημα και φυσικά να διανέμουν τα προϊόντα, να βγάζουν τιμολόγια, να εισπράττουν. Η συνεργασία μας με την ΑΛΦΑΜΕΓΑ είναι καθοριστική. Θεωρώ πως οι καλοί αυτοί άνθρωποι είδαν την αγωνία μας να στήσουμε κάποια σημεία πώλησης. Αυτά τα προϊόντα συμβάλλουν στην επικοινωνία της κοινότητας με την κοινωνία και στέλνουν το μήνυμα ότι υπάρχει ελπίδα και ότι υπάρχουμε εδώ και πως κάποιοι αγωνίζονται για να μην πεθάνουν. Αυτό είμαι πεπεισμένος ότι θα βοηθήσει αυτούς που κάνουν χρήση και είναι μόνοι τους και που δεν πιστεύουν ότι έχουν σωτηρία, να δουν ότι υπάρχει ζωή», καταλήγει ο Γιώργος.

 
www.kathimerini.com.cy