Αγ. Νικάνορας
27 Σεπτεμβρίου 2011
Ο άγιος Νικάνορας είναι ο δικός μας Άγιος εδώ στη Δυτική Μακεδονία. Το μοναστήρι του, επάνω από την αριστερή όχθη καθώς κατεβαίνει ο ποταμός Αλιάκμονας στην επαρχία Γρεβενών, για πεντακόσια και παραπάνω χρόνια είναι το ιερό προσκύνημα του τόπου μας. Και τα άγια λείψανά του κάθε χρόνο από χωριό σε χωριό μεταδίδουν τη θεία χάρη στα σπίτια, στα ζώα και στα χωράφια των χριστιανών. Από γενεά σε γενεά οι άνθρωποι κρατάνε την παράδοση της ιερής μνήμης του και θυμούνται τα πολλά θαύματά του.
Ο άγιος Νικάνορας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1363. Οι γονείς του Ιωάννης και Μαρία ήσαν ευγενείς άνθρωποι και ευσεβείς χριστιανοί. Δεν είχαν όμως παιδιά, στα οποία θα άφηναν τα καλά τους και τα οποία θα τους γηροκομούσαν. Προσεύχονταν λοιπόν και παρακαλούσαν ο Θεός να τους δώσει ένα παιδί. Η μητέρα του σε μια ολονυκτία στον ναό του αγίου Μηνά, σε μια στιγμή που λίγο αποκοιμήθηκε, είδε σε όραμα τον άγιο Μηνά, που της είπε πως θα κάμει παιδί. Πραγματικά η αγία γυναίκα, σαν παλιά η αγία Άννα, ύστερα από λίγο καιρό συνέλαβε και γέννησε παιδί, που το ονόμασαν Νικόλαο. Ήταν ο ύστερα όσιος και θαυματουργός Νικάνορας.
Ο Νικόλαος, σαν παιδί που γεννήθηκε με προσευχή κι ανατράφηκε με πολλή φροντίδα από τους ευσεβείς γονείς του, έδειξε από μικρός τί θα γινότανε. Όταν ήταν είκοσι ετών πέθανε ο πατέρας του, κι η μητέρα του ήθελε να τον βάλει σε κόσμο. Εκείνος προφασιζότανε κι έπαιρνε αναβολή από τη μητέρα του. Ύστερα από λίγο καιρό ο Θεός πήρε και τη μητέρα του, κι ο Νικόλαος έμεινε ελεύθερος να πάρει το δρόμο του. Έμεινε λίγο καιρό ακόμα στη Θεσσαλονίκη, ξέκαμε και μοίρασε την περιουσία του, έγινε μοναχός με το όνομα Νικάνωρ, χειροτονήθηκε ιερέας και, οδηγημένος από το Άγιο Πνεύμα, το 1400 σε ηλικία 47 ετών ήταν στη Σαρακίνα. Εκεί έμεινε για καιρό κι οι άνθρωποι είδαν την αγιότητα και τα θαύματα του.
Όταν έγινε πολύ γνωστός, θέλοντας να αποφύγει τις τιμές του κόσμου, ο όσιος Νικάνορας έφυγε από τη Σαρακίνα κι ήλθε στο Καλλίστρατο όρος κι εκεί, πάλι οδηγημένος από το Θεό, ανέβηκε με κόπο σε μια σπηλιά πάνω από το ποτάμι του Αλιάκμονα κι έμεινε εκεί μέσα σε μεγάλη νηστεία και προσευχή. Αυτό το ασκηταριό του οσίου Νικάνορα υπάρχει ακόμα και πολλοί ευσεβείς χριστιανοί κατορθώνουν να ανεβούν ως εκεί για να προσκυνήσουν. Ήταν πια γνωστή η μεγάλη ταπεινοσύνη και η οσιότητα του αγίου Νικάνορα, ώστε παντού μιλούσαν γι’ αυτόν. Μια μέρα λοιπόν στον Όλυμπο ο άγιος Διονύσιος είπε στους μοναχούς και τους μαθητές του· «Βλέπετε, αδελφοί, τί μεγάλο θησαυρό κρύβει από κάτω εκείνο το φτωχό και τριμμένο ράσο!».
Αυτό ήταν αρκετό, όταν το έμαθαν δυο ευσεβείς χριστιανοί, που ποθούσαν το δρόμο της άσκησης, ήλθαν να βρουν τον όσιο Νικάνορα στο ασκηταριό του.
Εκείνος στην αρχή δεν τοις δέχτηκε, μα όταν κατάλαβε πως αυτοί αληθινά θέλανε να ασκητέψουν, τους πήρε μαζί του και τους έκαμε μονάχους. Μια νύχτα τότε, εκεί που προσευχότανε, ο Άγιος άκουσε μια φωνή·«Νικάνορ, ανέβα γρήγορα στο βουνό. Σκάψε και θα βρεις κρυμμένη την εικόνα μου. Εκεί να χτίσεις εκκλησία και κελιά στο όνομά μου». Ο όσιος Νικάνορας δεν μπορούσε να μην υπακούσει στην εντολή. Ανέβηκε στο βουνό, έσκαψε και βρήκε την εικόνα, πήρε τεχνίτες κι άρχισε να κτίζει το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα Χριστού. Αυτό είναι το μοναστήρι της Ζάβορδας, που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Στις 7 Αυγούστου το 1419 ο όσιος Νικάνορας κοιμήθηκε ειρηνικά, σε ηλικία 56 ετών. Λειτούργησε το πρωί, ευλόγησε τους μοναχούς και τους λαϊκούς, πλάγιασε στο ξυλοκρέββατό του και παράδωσε το πνεύμα του στο Θεό. Σπουδαία και γνωστή είναι η διαθήκη του, που άφησε στους μοναχούς για την πνευματική διοίκηση του μοναστηρίου. «Να φυλάσσετε ακριβώς την παράδοσιν των αγίων Πατέρων…», γράφει προς τους μοναχούς, σαν τελευταία του επιθυμία και εντολή. Παρεκτός όμως από τη διαθήκη του οσίου Νικάνορα, ιερή κληρονομιά και θησαυρός στον τόπο μας είναι τα άγια λείψανά του, τα οποία αναβλύζουν ευωδία πνευματική και τα οποία προσκυνούν με πίστη «οι εν ανάγκαις όντες και θεραπεύονται». Αμήν.
(Επισκόπου Διονυσίου(+), Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης, «Εικόνες έμψυχοι»)
