Επίσκεψη του Γέροντα Εφραίμ στην Κύπρο

Της Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη

Φιλολόγου

Πάντα το αντάμωμα με αγαπημένους φίλους προσφέρει ευωχία, πληρότητα και γλυκύτητα στην ψυχή. Πόσο μάλλον, όταν γευόμαστε τη χαρά της αντάμωσης με τον πολυαγαπημένο μας Γέροντα Εφραίμ, τον Γέροντά μας που μοιράζει σε όλους μας αφειδώλευτα τα μύρα της ψυχής του. Τότε, η ψυχή μας αγαλλιάται και μεταρσιώνεται, μεθά από το νέκταρ των φωτισμένων και θεόπνευστων λόγων του.

Ερχόμαστε πιο κοντά στον Θεό και τους Αγίους, ξαναπιάνουμε το νήμα της προσευχής, μέχρι που οι ποικίλες φροντίδες μας να μας απορροφήσουν και να ξεχαστούμε. Ο λόγος και η παρουσία του Γέροντά μας λειτουργούν σαν την αλογόμυγα του Σωκράτη, σαν το Δαιμόνιό του που δεν τον άφηνε να ησυχάσει.

Αυτή τη φορά η άφιξη του Γέροντα Εφραίμ στην Κύπρο συνέπεσε με την εορτή του Αγίου Αναστασίου, του Αγίου της Περιστερώνας, του χωριού του Γέροντα. Έτσι, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση της Ένωσης Περιστερωνοπηγιωτών, παρέστη και τέλεσε τον Εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία τη μέρα της εορτής του Αγίου, στις 17 Σεπτεμβρίου στο Ιερό Ναό Αγίου Μοδέστου στην Κοφίνου.

Ήταν μεγάλη η πανήγυρις. Κοσμοσυρροή. Στον εσπερινό είχε πάρα πολύ κόσμο, συγχωριανούς του Γέροντα μα και πρόσφυγες που μένουν στην Κοφίνου που ήρθαν να τιμήσουν τον Άγιο Αναστάσιο, μα και να ακούσουν τον Γέροντά μας και να πάρουν την ευλογία του. Στην ομιλία του ο Γέροντας Εφραίμ, αφού εξέφρασε τη χαρά του που βρίσκεται για πρώτη φορά μετά την προσφυγιά μας στη γιορτή του Αγίου Αναστασίου, μας μίλησε για τη ζωή του Αγίου. Ήταν ένας Άγιος που ύφαινε σακιά, αλλά έζησε όλη τη ζωή του μέσα στη σπηλιά, προσευχόμενος στον θεό.

Ο χρονογράφος του 15ου αιώνα Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει ότι ο Άγιος Αναστάσιος είναι μεταξύ των 300 κληρικών και λαϊκών, οι οποίοι μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ από τους Αραβες το 638 μ.Χ. κατέφυγαν στην Κύπρο, για να ξεφύγουν από τη μανία των Σαρακηνών.

(…)Όνταν οι Σαρακηνοί επήραν την γήν της επαγγελίας, τότε εβγήκαν οι πτωχοί οι χριστιανοί απού εγλυτώσαν και επήγαν όπου ηύραν καταφύγιν· ήσαν αρχιεπισκόποι, επισκόποι ιερείς και λαϊκοί, και επήγαν όπου φτάσαν. Και ήρταν και εις την περίφημον Κύπρον μία συντροφία, όπου ήσαν τ΄ (=300) ονομάτοι, και γροικώντα, ότι Έλληνες εφεντεύγαν τον τόπον, διά τον φόβον επήγαν εις το έναν μέρος και εις το άλλον, και εσγάψαν την γήν και εμπήκαν μέσα, και επροσεύχουνταν τώ Θεώ(…).

(…)Ευρίσκεται εις την Περιστερόναν της Μεσαρίας ο άγιος Αναστάσιος ο θαυματουργός, εις την Ορμετίαν ο άγιος Κωνσταντίνος στρατιώτης, εις την Σίνταν ο άγιος Θεράπων(…)(2).

Ο Άγιος Αναστάσιος, άνκαι δεν είναι γνωστός στους συναξαριστές, από ένα σύντομο συναξάρι που περιλαμβάνεται στην παλαιά ακολουθία του πληροφορούμαστε ότι ήταν ένας από τους 300 ορθοδόξους της Αλαμανίας (Γερμανίας), οι οποίοι πήραν μέρος σε μια σταυροφορία στα χρόνια του αυτοκράτορα Αλεξίου του Κομνηνού (1081-1118) και του γιου του Ιωάννη (1118-1143). Αργότερα, επειδή οι Λατίνοι της Παλαιστίνης τους κατεδίωξαν, κατέφυγαν στην Κύπρο, όπου έζησαν μοναχικό και ασκητικό βίο.

«Ούτος ο Όσιος Πατήρ ημών Αναστάσιος, ήν εν τοίς χρόνοις του Βασιλέως των Χριστιανών, Αλεξίου του Κομνηνού, και του υιού αυτού Ιωάννου μετά και των λοιπών τριακοσίων Ορθοδόξων των εξ Αλαμανίας όντων, και εν Κύπρω τότε υποκειμένη τώ Ορθοδόξω Βασιλεί, τον μονήρη βίον διανυσάντων. Ότε γάρ ο λεγόμενος Ιερός πόλεμος συνεκροτείτο και γινόμενος δήθεν διά τα Άγια προσκυνήματα, ήλθον και αυτοί στρατιώται μετά των λοιπών. Ορώντες δε εν τοίς πολέμοις και τους Ορθοδόξους κακοποιημένους υπό Λατίνων, αφέντες την επίγειον στρατείαν, εστρατεύθησαν τώ επουρανίω Βασιλεί. Αναλαβόντες τα όπλα της μοναδικής πολιτείας εν Κύπρω, ένθα εν ερήμοις και όρεσι διατρίβοντες, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι και υπό δαιμόνων επηρεαζόμενοι, και νικήσαντες χάριτι του ενδυναμούντος Χριστού πάντα πειρασμόν, διά των μεγάλων αυτών αρετών, γενέσθαι και θαυμάτων πολλών αυτουργοί· ου μόνον ζώντες, αλλά και μετά θάνατον· όθεν και μέχρι του νύν τοίς ευλαβώς προσερχομένοις τώ Τάφω αυτού ο Θείος ούτος Αναστάσιος άριστος δείκνυται ιατρός, και ταχέως προφθαίνει εις τους επικαλούμενους αυτόν εκ πίστεως. Ταίς τούτου πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς ως φιλάνθρωπος.»(3)

Το 2003 ένα χρόνο μετά το μερικό άνοιγμα των οδοφραγμάτων, μια ομάδα ευλαβών γυναικών από την επαρχία Αμμοχώστου βρήκαν δύο από τα ξύλινα εργαλεία του Αγίου Αναστασίου. Όπως διηγήθηκαν οι ίδιες, καθώς και αρκετοί κάτοικοι του χωριού πού είχαν κατεβεί στη σπηλιά, βρήκαν μέσα ψόφια ζώα, κάρβουνα, στάχτες και σωρούς από χώμα καί άχυρα. Σήμερα, τα ιερά αυτά κειμήλια, μετά από απόφαση του προσφυγικού σωματείου «Ένωση Περιστερωνοπηγιωτών», φυλάσσονται στον ιερό ναό της Αγίας Θέκλας στον συνοικισμό Αγίων Αναργύρων Λάρνακος, όπου εφημέριος είναι ο πατήρ Ανδρέας Στεφάνου, γαμπρός του γέροντα Εφραίμ..

Ο Άγιος Αναστάσιος είναι ένας Άγιος που και σήμερα εμφανίζεται στους πιστούς, και μας ανέφερε μια περίπτωση ενός ανθρώπου από την Ελλάδα που τον είδε να κάθεται στη σπηλιά και του είπε ότι είναι χωριανός του ηγουμένου της Μονής Βατοπαιδίου. Μόλις ο άνθρωπος αυτός είδε την εικόνα του Αγίου Αναστασίου, τον αναγνώρισε.

Επιπρόσθετα, μας τόνισε την αξία της προσευχής για να ξεπεράσουμε την κρίση που θα βαθαίνει συνεχώς και στην Κύπρο, ενώ για την Ελλάδα μάς ανέφερε ότι πολλές οικογένειες δυστυχώς υποφέρουν. Ταυτόχρονα, επισήμανε ότι πολλοί στο Άγιο Όρος περιμένουν κάποια αναταραχή που τελικά θα είναι προς όφελος της Ελλάδας και της Κύπρου. Ήδη, κατέληξε, οι διεθνείς συγκυρίες αλλάζουν και ο Ελληνισμός μπορεί να ελπίζει σε καλύτερες μέρες.

Μετά το τέλος του εσπερινού και την περιφορά της εικόνας του Αγίου, οι συγχωριανοί του είχαν συνεστίαση στην Κοφίνου, όπου στον Γέροντα άρεσαν οι κυπριακοί χοροί, γιατί πιστεύει ότι πρέπει να καλλιεργούμε τις παραδόσεις μας και να μην παρασυρόμαστε από την ξενομανία.

Ανήμερα της γιορτής του Αγίου Αναστασίου, πάλι ο Γέροντας λειτούργησε στην Κοφίνου, αλλά αυτή τη φορά δεν ήταν η χαρμόσυνη ατμόσφαιρα του πανηγυριού και της πολυκοσμίας, αλλά η σεμνή, μυστηριακή ατμόσφαιρα, όπου με τη βοήθεια του Γέροντά μας βιώσαμε την ανάταση σε σφαίρες υπερκόσμιες, όπου μπορέσαμε να προσευχηθούμε και να παρακαλέσουμε τον θαυματουργό Άγιο Αναστάσιο να μας βοηθήσει και στα οικογενειακά μας προβλήματα, μα και για την κατάσταση που βρίσκεται το νησί μας.

Όταν τελείωσε η Θεία Λειτουργία, το Σωματείο της Περιστερωνοπηγής παρέθεσε πρόγευμα στο Σωματείο της ΣΕΚ στην Κοφίνου, όπου είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τον Γέροντά μας και να θυμηθούμε στιγμιότυπα από τα όμορφα χρόνια, τα γελαστά, τα χρόνια της εφηβείας μας, τότε που ήμασταν αφέντες στη γη των προγόνων μας. Τότε, που τα σύννεφα της επερχόμενης τραγωδίας περνούσαν απειλητικά από πάνω μας, κι όμως λίγοι, πολύ λίγοι τα αποκρυπτογραφούσαν.

Μιλήσαμε, όμως, και για τα προβλήματα του σήμερα και ζητήσαμε τη συμβουλή του Γέροντά μας, ο οποίος μας παρακίνησε και πάλι να καταφύγουμε στην προσευχή, στη μυστηριακή ζωή. Μας τόνισε, δε, και πάλι ότι πρέπει να ελπίζουμε πως τα πράγματα θα αλλάξουν προς όφελός μας, και της Ελλάδας και της Κύπρου.

Δεν θα μπορούσα να παραλείψω να αναφέρω τα υπέροχα τερψιλαρύγγια που οι χρυσοχέρες νοικοκυρές της Περιστερωνοπηγής μάς ετοίμασαν για το πρόγευμα. Ο πιο εγκρατής, βεβαίως, από όλους μας ήταν ο Γέροντας που δοκίμασε μόνο λίγο από τα υπέροχα χωριάτικα κουλούρια, ενώ εμείς απολαύσαμε και τη μυρωδάτη, σπιτική πίτα της γιορτής του Αγίου, τα εξαίσια χαλλούμια, μα κυρίως, τη θεσπέσια τυλικτή «τσιππόπιτα».

Η τσιππόπιτα είναι ένα ζυμαρικό, που το έκαναν στη Μεσαορία μας, όπου άλειφαν πάνω στο φύλλο την τσίππα, το ανθόγαλα, δηλαδή το καϊμάκι του γάλακτος, την κρέμα που σχηματιζόταν στην επιφάνεια του γάλακτος, μετά το άρμεγμα. Τύλιγαν το φύλλο και το έστριβαν, γέμιζαν τα ταψιά τους, και αφού τα έψηναν στον φούρνο της αυλής, τα περιέχυναν με σιρόπι και μοσχοβολούσε η γειτονιά! Τι ωραίες εποχές! Δυστυχώς για μας και τα παιδιά μας πέρασαν ανεπιστρεπτί.

Παραθέτω και μια συνταγή για τσιππόπιτα, όπως τη βρήκα από ένα βιβλίο του Τμήματος Γεωργίας.

Τσιππόπιτα

8 φλυντζάνια αλεύρι

λίγο αλάτι

νερό για ζύμωμα

αμυγδαλόψυχα αλεσμένη

«τσίππα» από το γάλα (ανθόγαλα)

κανέλα χοντροκοπανισμένη

-Υλικά για το σιρόπι:

4 φλιτζάνια ζάχαρη

3 φλιτζάνια νερό

λίγο χυμό λεμονιού

Το ψήνουμε σε δυνατό φούρνο, μέχρις ότου ροδοκοκκινίσει.

Προσθέτουμε το σιρόπι και βάζουμε ακόμα 5 λεπτά στο φούρνο.

Εάν θέλουμε, τη σερβίρουμε μόνο πασπαλισμένη με ζάχαρη.

(Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος: Τμήμα Γεωργίας (επιμ.) (2006), σ.56)

Συνεχίζεται…