Ο βασιλιάς των ωδικών πτηνών
3 Ιουνίου 2011
Το αηδόνι Luscinia megarhynchos, είναι ένα μικρόσωμο πτηνό. Η πάνω επιφάνεια του σώματος του έχει ζωηρό καστανό χρώμα, η κάτω επιφάνεια υπόλευκο χρώμα και η ουρά του είναι καστανέρυθρη. Η φήμη του οφείλεται στο μελωδικό του κελάηδημα, το οποίο ακούγεται κυρίως την εποχή του ζευγαρώματός του και πιο πολύ τις νυχτερινές ώρες. Το αηδόνι ζει στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας, απ’ όπου αποδημεί τον Αύγουστο προς τη βόρεια Αφρική και τη νοτιοδυτική Ασία. Ζει κατά κανόνα μέσα σε θάμνους και σε πυκνά και υγρά δάση, ενώ τρέφεται με έντομα και νύμφες εντόμων, σκουλήκια, μικρές αράχνες και ρώγες. Τον Απρίλιο, το αηδόνι χτίζει τη φωλιά του σε σωρούς φύλλων. Μέσα σε αυτή, το θηλυκό γεννά το Μάιο 4-5 αβγά με καστανό λαδί κέλυφος, τα οποία και επωάζει για δύο εβδομάδες.Σε περιοχές με θερμότερο κλίμα μπορεί να κάνει και δεύτερη επώαση σε διάστημα λιγότερο των δύο μηνών μετά την πρώτη. Τα μικρά αναπτύσσονται τόσο γρήγορα, ώστε μπορούν να συμμετάσχουν στη φθινοπωρινή μετανάστευση.
Tο αηδόνι δικαίως κατέχει τον τίτλο του βασιλιά των ωδικών πτηνών μιάς και κανένα ωδικό πτηνό δεν το φτάνει σε γλυκύτητα και διάρκεια. Το μελωδικό του κελάηδημα ακούγεται κυρίως την εποχή του ζευγαρώματος και ειδικά το σούρουπο και τις νυχτερινές ώρες. Έχει κελάηδημα ηχηρό, μελωδικό, ποικιλόμορφο με μικρές ενδιάμεσες παύσεις και αποτελείται από τρίλιες, σφυρίγματα που μοιάζουν με φλάουτο και γαργαρίσματα. ΄Εχει την ικανότητα να αλλάξει απο είκοσι έως εικοσιτέσσερις στροφές. Συνήθως όταν κελαηδεί, κάθεται σε ένα ψηλό κλαδί σε ανοιχτό μέρος για να μπορεί να αντιληφθεί τους εχθρούς του.
Τον Απρίλιο καταφθάνουν πρώτα τα αρσενικά αηδόνια για να βρούν το μέρος που θα μείνουν, και μια βδομάδα αργότερα έρχονται και τα θυληκά. Το αηδόνι χτίζει την φωλιά του στο έδαφος σε σωρούς φύλλων ή λίγο ψηλότερα σε πυκνούς θάμνους για να μην διακρίνεται. Για το χτίσιμο της φωλιάς του χρησιμοποιεί φύλλα και ξερά χόρτα και την στρώνει με πούπουλα. Το θηλυκό γεννά τον Μάιο 4-5 αυγά με καστανό λαδί κέλυφος, τα οποία επωάζει για δύο εβδομάδες. Όταν “απογαλακτιστούν” οι πρώτοι νεοσσοί και το επιτρέψουν οι καιρικές συνθήκες, μπορεί να κάνει και δεύτερη επώαση σε διάστημα λιγότερο των δυο μηνών μετά την πρώτη. Τα μικρά αναπτύσσονται τόσο γρήγορα που μπορούν και συμμετέχουν στη φθινοπωρινή μετανάστευση.
Τα αηδόνια τρέφονται με έντομα κα νύμφες εντόμων, κάμπιες, σκουλήκια, μικρές αράχνες και ρόγες.
Luscinia luscinia
Στην βόρεια και κεντρική Ευρώπη ζεί το τσιχλαηδόνι, Luscinia luscinia, που είναι περαστικό από τη χώρα μας τους Ανοιξιάτικους μήνες. Μοιάζει αρκετά με το κοινό αηδόνι στα χρώματα της πλάτης και έχει γκρίζες σκωληκοειδείς γραμμές στο στήθος. ΄Εχει λιγότερο ευχάριστο κελάηδημα απο αυτό του κοινού αηδονιού της δυτικής και νότιας Ευρώπης, είναι περισσότερο ηχηρό παρά μελωδικό, με σειρά κελαριστών και κροταλιστών ήχων που ακούγονται χιλιόμετρα μακριά ιδιαίτερα τις ήσυχες νύχτες.
Cercotrichas galactotes
Ένα ασυνήθιστο είδος αηδονιού είναι το κουφαηδόνι, Cercotrichas galactotes, που ζει και αναπαράγεται σε περιοχές με ανοιχτούς θάμνους, κοίτες ποταμών με αρμυρίκια, φραγκοσυκιές και φυστικιές. Έχει καστανή πλάτη και υπόλευκη κοιλιά. Η ουρά του είναι μακριά, καστανοκόκκινη, με ασπρόμαυρες κιλήδες που διακρίνονται όταν είναι απλωμένη. Συχνά κρατά τη ουρά του ανασηκωμένη. Διακρίνεται από το λευκό φρύδι, τη στενή σκούρα οφθαλμική γραμμή, τα έντονα σχέδια στο κεφάλι και την σκούρα πλευρική λωρίδα στην κορώνα. Το κουφαηδόνι περνάει πολύ χρόνο στο έδαφος.
Το κελάηδημά του έχει έναν τόνο μελαγχολίας, μοιάζει με αυτό της τσίχλας, αλλά είναι πιο υψηλότονο και με περισσότερα τιτιβίσματα.
Irania gutturalis
Ένα ιδιαίτερο είδος αηδονιού που ζεί και αναπαράγεται μόνο στην Λέσβο όταν επιστρέψει απο την ανατολική Αφρική οπου αποδημεί, είναι το λευκόλαιμο αηδόνι, Ιrania gutturalis. Πρόκειται για ένα ντροπαλό πουλί, που φωλιάζει σε πυκνούς θάμνους και κελαηδά κρυμμένο ή αεροβατώντας. Έχει μήκος από 12–14 εκ. Είναι κομψό με μακρύ λαιμό και πόδια, μακρύ και ισχυρό ράμφος και μακριά μαύρη ή σκούρα γκρίζα ουρά που ειναι συχνά ανασηκωμένη. Έχει πορτοκαλί στήθος, λευκή στενή τραχηλιά, μαύρα πλαινά κεφαλιού, λευκό φρύδι και μολυβί πάνω μέρος. Το κελάηδημά του είναι γρήγορα και ακατάπαυστο, και αποτελείται από οξέα σφυρίγματα και σκληρά καλέσματα.
Το αηδόνι είναι στενά συνιφασμένο με την ελευθερία. Αν το κλείσουν στο κλουβί, πεθάινει από μαρασμό. Ελεύθερο μπορεί να ζήσει μέχρι και 18 χρόνια.
Η Ελληνική μυθολογία, τα δημοτικά τραγούδια, η ποίηση αλλά και πάμπολα βιβλία έχουν το αηδόνι ως κύριο πρωταγωνιστή μιας και είναι το αγαπητότερο στους περισσότερους ανθρώπους πουλί.
