π. Ανδρεάς Γκατζέλης: Ομάδες Ασυμβίβαστες με την Ορθόδοξη Πίστη

• Γράφει ο π. Ανδρέας Γκατζέλης, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Γονέων 

Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει την ιερή ευθύνη να καθοδηγεί και να προειδοποιεί τους πιστούς απέναντι σε διδασκαλίες που αντιτίθενται στην πίστη της. Η αντίθεσή της προς τέτοιες ομάδες δεν πηγάζει από ιδιοτελή κίνητρα, αλλά από τη βαθιά γνώση ότι κάθε αλλοίωση του δόγματος απομακρύνει τον άνθρωπο από την πνευματική του θεραπεία. Όποιος παρασύρεται από διδασκαλίες ξένες προς την Ορθοδοξία κινδυνεύει να αποκοπεί από τη χάρη του Θεού και να βρεθεί πνευματικά αβοήθητος και δυστυχισμένος.

Τι είναι η Αίρεση

Αίρεση χαρακτηρίζεται κάθε διδασκαλία ή ομάδα που αντιτίθεται πλήρως στην Ορθόδοξη Πίστη. Οι χριστιανικές αιρέσεις συνήθως δεν αποκρύπτουν την ταυτότητά τους και δημιουργούν ξεχωριστές ομάδες από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ζητούν από τα μέλη τους να ενταχθούν σε αυτές και να διακόψουν τη σχέση τους με την Ορθοδοξία. Μάλιστα, ακόμη και αν αρχικά δεν απαιτούν άμεση αποκοπήαπό την Ορθόδοξη Εκκλησία, επιδιώκουν να αποκτούν την πρωτοκαθεδρία στην πνευματική καθοδήγηση, οδηγώντας τελικά τους ανθρώπους σε απομάκρυνση από την Εκκλησία.

Παραχριστιανικές Ομάδες

Ανάμεσα στις χριστιανικές αιρέσεις υπάρχουν ομάδες που χρησιμοποιούν χριστιανική ορολογία, αλλά έχουν χάσει τον αυθεντικό χριστιανικό τους χαρακτήρα. Διδάσκουν την αυτοσωτηρία και συχνά τρομοκρατούν τους οπαδούς τους με αποκαλυπτικές προφητείες και την έντονη αναφορά στο τέλος του κόσμου. Ένα χαρακτηριστικό τους είναι το έντονο μίσος προς τα πρώην μέλη τους, τα οποία συχνά θεωρούν “προδότες” ή “καταδικασμένους αμαρτωλούς” για την αποχώρησή τους.

Παραθρησκευτικές Ομάδες

Οι παραθρησκευτικές ομάδες συνδυάζουν στοιχεία από διάφορες θρησκείες και φιλοσοφίες, δημιουργώντας συγκρητιστικά συστήματα με έντονο μυστικιστικό χαρακτήρα. Αυτές οι ομάδες δεν ανήκουν στις αναγνωρισμένες θρησκείες, όπως ορίζονται στο Ελληνικό Σύνταγμα, οι οποίες διαθέτουν σαφή διδασκαλία και λατρεία, χωρίς να παραβιάζουν τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη.Αντίθετα, οι παραθρησκευτικές ομάδες συχνά δραστηριοποιούνται κάτω από θρησκευτικά προσωπεία, κρύβοντας τους πραγματικούς τους σκοπούς.

Σέκτες

Ο όρος «σέκτα» αναφέρεται σε κλειστές και αυστηρά ελεγχόμενες ομάδες, θρησκευτικές ή μη, που διακρίνονται από μια αυστηρή ιεραρχική δομή. Αυτές οι ομάδες χαρακτηρίζονται από έντονη προσηλυτιστική επιθετικότητα, προσπαθώντας να προσελκύσουν νέα μέλη και να ενισχύσουν την επιρροή τους.. Η ηγεσία των σεχτών επιδιώκει τον απόλυτο έλεγχο στη ζωή των μελών, περιορίζοντας δραστικά την ατομική ελευθερία και την κριτική σκέψη. Χρησιμοποιούν μεθόδους ψυχολογικής καταπίεσης και χειραγώγησης για να αποκτούν πλήρη έλεγχο στη σκέψη, τα συναισθήματα και τις πράξεις των μελών τους, οδηγώντας τους συχνά σε καταστάσεις έντονου ψυχολογικού ή σωματικού άγχους.

Συνέπειες

Η συμμετοχή σε τέτοιες ομάδες έχει σοβαρές και καταστρεπτικές συνέπειες για το άτομο. Η πιο σημαντική είναι ότι η ψυχή του παγώνει, με αποτέλεσμα να χάνει την ικανότητα να βιώσει την αυθεντική αγάπη του Χριστού. Επιπλέον, χάνει την ικανότητα να αγαπά με τον τρόπο που διδάσκει ο Χριστός και μυείται σε έναν εγωκεντρικό, εμπαθή και ιδιοτελή τρόπο αγάπης. Αυτός ο τρόπος που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο της πτώσης θεωρείται από τον οπαδό ως η μοναδική αληθινή έκφραση της αγάπης.

Η ψυχολογική και συναισθηματική του κατάσταση επιδεινώνεται: αναπτύσσει άγχη, φόβους και ανασφάλειες. Συχνά, αναπτύσσονται σοβαρά ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα, και το άτομο απομονώνεται από το κοινωνικό του περιβάλλον. Η εγκατάλειψη σπουδών, επαγγελματικών δραστηριοτήτων και κοινωνικών σχέσεων οδηγεί σε οικονομική και επαγγελματική καταστροφή. Όλα αυτά δείχνουν τη βαθιά κυριαρχία της ομάδας στη ζωή του ατόμου, το οποίο χάνει κάθε έλεγχο πάνω στην πορεία του.

Αίτια Προσχώρησης στις Ομάδες

Οι άνθρωποι προσχωρούν σε τέτοιες ομάδες συνήθως λόγω απομάκρυνσης από την Εκκλησία και την ουσιαστική καθοδήγηση που μόνο αυτή μπορεί να προσφέρει. Συναισθηματικές, ψυχολογικές ή κοινωνικές δυσκολίες, σε συνδυασμό με την αποδοχή εκκοσμικευμένων αντιλήψεων, δημιουργούν ένα έδαφος ευάλωτο στην προσέλκυση από τέτοιες ομάδες, οι οποίες φαίνονται να προσφέρουν σκοπό, κοινότητα και ανακούφιση.

Αντιμετώπιση

Η Εκκλησία μας έχει αναπτύξει μια συντονισμένη στρατηγική για την αντιμετώπιση των αιρέσεων, την ενημέρωση των πιστών και την πνευματική θωράκισή τους μέσω των Μυστηρίων και της κατήχησης. Ειδική σημασία δίδεται στην εξατομικευμένη καθοδήγηση των θυμάτων, καθώς η αποκατάσταση απαιτεί προσεκτική και στοχευμένη προσέγγιση.

Η Εκκλησία μας έχει ιδρύσει εδώ και χρόνια τη Συνοδική Επιτροπή για τη μελέτη του φαινομένου των αιρέσεων.Η Επιτροπή αυτή συνεργάζεται με τις αντίστοιχες επιτροπές των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, έτσι ώστε να χαράσσεται μια κοινή Πανορθόδοξη ποιμαντική στρατηγική. Παράλληλα, υπάρχει η Πανελλήνια Ένωση Γονέων (Π.Ε.Γ.), η οποία εργάζεται αδιάκοπα για την ενημέρωση και την υποστήριξη των πιστών. Αποτελείται από πρώην θύματα παραθρησκευτικών ομάδων και αιρέσεων, καθώς και από τις οικογένειές τους. Η Π.Ε.Γ. συνεργάζεται στενά με αντίστοιχες ενώσεις γονέων στην Ευρώπη και την Αμερική και είναι πάντοτε συνδεδεμένη με τη Συνοδική Επιτροπή επί των αιρέσεων, αποτελώντας ένα σημαντικό εργαλείο για το έργο της.
Όσο ο άνθρωπος παραμένει στενά συνδεδεμένος με την ενορία του και υπακούει με αγάπη στον πνευματικό του, δεν κινδυνεύει από τις αιρέσεις. Και αν, για κάποιο λόγο, παρασυρθεί, η Εκκλησία έχει πάντα τον τρόπο και τα μέσα να θεραπεύσει τη πληγή που έχει προκληθεί στην καρδιά του και να τον επαναφέρει στην κοινωνία της αγάπης.

*Ομιλία στην ενημερωτική εκδήλωση της Επιτροπής Αιρέσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας,  την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2025, με θέμα: «Οι πρακτικές του αποκρυφισμού υπό το Φως της Ορθοδοξίας»