Δώρος Παρτασίδης: Ο εραστής της φωτογραφίας, ο παθιασμένος Κύπριος

Είναι ένας πολύ δικός μας άνθρωπος. Για χρόνια συνάδελφος στο ΡΙΚ, προικισμένος με υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό αισθητήριο, που αποτυπώθηκε σε φωτογραφίες, ντοκιμαντέρ και άλλες τηλεοπτικές παραγωγές. Με ζωντανό, ανήσυχο και ερευνητικό πνεύμα ακόμη και τώρα που πλησιάζει τα ογδόντα του χρόνια και συνεχίζει τη δράση του στο Λονδίνο, με την Κύπρο και το πρόβλημά της μόνιμα, στην καρδιά, την ψυχή και τη σκέψη του.

Στην τραγωδία του 1974, δυναμικό ακόμη στέλεχος του ΡΙΚ, κατέγραψε με την κάμερα και τη φωτογραφική του μηχανή μερικές από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της κυπριακής τραγωδίας. Η φωτογραφία του με το διαμελισμένο σώμα του νεκρού Ελληνοκύπριου, κρεμασμένου σαν άλλος Χριστός στα ερείπια του βομβαρδισμένου από τα τουρκικά αεροπλάνα ξενοδοχείου στην Αμμοχώστου, αποτυπώνει όλο το δράμα του τόπου και των ανθρώπων του. Κλειστά πλάνα με πρόσωπα ρυτιδωμένων ηλικιωμένων Κυπρίων σε μαύρο φιλμ, ομιλούσες εικόνες ενός κόσμου που χάνεται, μα που του έλαχε να περάσει κι αυτήν τη σκληρή δοκιμασία.

Στην επιστροφή των αιχμαλώτων στο Φιλοξενία, ο Δώρος σταμάτησε τον χρόνο σε κείνα τα απλωμένα χέρια και στο ερευνητικό αγωνιώδες βλέμμα να ανιχνεύει οικεία πρόσωπα μέσα στο πλήθος. Άνθρωποι νοικοκυραίοι κάτω από δέντρα στους πρόχειρους προσφυγικούς καταυλισμούς, παιδιά σε απόγνωση, η δραματική ανατροπή στη ζωή τους, κι αυτά αποτυπωμένα σε παγωμένα μαυρόασπρα πλάνα από τη μηχανή του Δώρου. Που δεν έμειναν σε συρτάρια, ούτε σε σκουριασμένα άλμπουμ. Εμπλούτισαν το σπουδαίο Λεύκωμα «Κύπρος 1974, Μέρες Συμφοράς, Σε Μαύρο και Άσπρο», αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς των συναδέλφων: Δώρου Παρτασίδη, Άντρου Παυλίδη, Δημήτρη Αντρέου, Μίκη Φοινικαρίδη, Ανδρέα Κωνσταντινίδη, Λάνας Ντερ Μπαρντόκ. Με κείμενα στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα, το Λεύκωμα έδωσε τη δική του μάχη στο μεγάλο κεφάλαιο της ενημέρωσης για την κυπριακή τραγωδία. Σπουδαίος φωτογράφος ο Δώρος Παρτασίδης έδωσε πλούσιο υλικό σε σημαντικές εκδόσεις βιβλίων, δικών του και άλλων.

Τη στενή συνεργασία του με το  ΡΙΚ τη συνέχισε για πολλά χρόνια καλύπτοντας προεδρικά ταξίδια και άλλα σημαντικά γεγονότα κυπριακού ενδιαφέροντος σε όλη την Ευρώπη και αλλού, ενώ στη Βρετανία έγινε το μάτι και η φωνή του ΡΙΚ για όλα όσα αφορούσαν την εκεί πολυπληθή ομογένεια. Με σλόγκαν το: «Getting involved with British politics they do take notice of you», που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «Συμμετέχοντας στην πολιτική ζωή της Βρετανίας σού δίνουν σημασία και σε υπολογίζουν», το οποίο συχνά προεκτείνει, για να πει ότι «Συμμετέχοντας, έχεις την ευκαιρία να προωθήσεις δυναμικά το Κυπριακό εναντίον της Τουρκίας», ο Παρτασίδης έγινε ένα από τα πιο δυναμικά στελέχη τής ομογένειας, με αξιοσημείωτη πολιτική δράση στους κόλπους του Συντηρητικού Κόμματος τών Τόρις, για την οποία μάς κρατάει ενήμερους με Δελτία Τύπου.

Πεδιόθεν γείτονας με την…εξουσία

Ο Δώρος Παρτασίδης είναι Λευκωσιάτης, πιο συγκεκριμένα από τους Αγίους Ομολογητές. Γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1944 και ήταν το έβδομο από τα οκτώ παιδιά του ζεύγους Κώστα και Ειρήνης Παρτασίδη, συγγενής με τον γνωστό παλιό δήμαρχο της Λεμεσού. Το οικογενειακό τους σπίτι κτίστηκε από τους γονείς του το 1928, στην τότε Churchill Avenue, σημερινή οδό Κυριάκου Μάτση, που καταλήγει στον κυκλικό κόμβο του Προεδρικού, «στον λόφο των εχιδνών». Γείτονες επί Αγγλοκρατίας ήταν οι εκάστοτε Κυβερνήτες και με την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας οι εκάστοτε Πρόεδροι. Ο Δώρος έχει να αφηγείται για την πρόσκληση που πήρε η μητέρα του από τη…γειτόνισσά τους, να πάει στο Κυβερνείο για τσάι. Η κυρία Ειρήνη διεμήνυσε ευγενικά ότι αν η Κυρία Κυβερνήτου το επιθυμεί, μπορούσε να την επισκεφθεί εκείνη στο σπίτι της για τσάι! Ο πατέρας τού Δώρου, με καταγωγή από τον Λάρνακα της Λαπήθου, είχε εμποροραφείο στην οδό Ερμού, όπου σήμερα εκτείνεται η Πράσινη Γραμμή. Ο Δώρος κρατεί έντονα στη μνήμη του την παρέα στα παιδικά παιγνίδια της γειτονιάς, κοντά στο English School, τα χρόνια στο Παγκύπριο Γυμνάσιο με γυμνασιάρχη τον Κωνσταντίνο Σπυριδάκι και αργότερα στην Τεχνική Σχολή με Διευθυντή τον Νικόλαο Χατζηνικόλα. Ως μαθητής έζησε το πνεύμα του απελευθερωτικού αγώνα με ευθύνη τη διανομή φυλλαδίων στην εκκλησία του Αγίου Κασσιανού. Αγαπούσε τον αθλητισμό, με υψηλές επιδόσεις στο άλμα εις ύψος επί κοντώ, ενώ υπήρξε και ποδοσφαιριστής της Ένωσης Νέων Αγίων Ομολογητών και μετά του Κεραυνού Στροβόλου. Υπηρετώντας τη θητεία του στην 31η Μοίρα Καταδρομών, ένοιωσε τη φρίκη του πολέμου και του βίαιου θανάτου στις Μάχες της Μασούρας.

Στο κινηματογραφικό συνεργείο του ΡΙΚ

Το 1966 προσλαμβάνεται στο Κινηματογραφικό Συνεργείο του ΡΙΚ με υπεύθυνο τον πληθωρικό καλλιτέχνη Γιώργο Λανίτη, τον οποίο θεωρεί πνευματικό του πατέρα. Στο Λονδίνο, λίγα χρόνια αργότερα, θα φοιτήσει στο φημισμένο Royal College of Art και θα κερδίσει πολλά από τη σχέση του με τα ειδησεογραφικά τηλεοπτικά τμήματα των BBC και ITN. Πέρα από τις καθημερινές τηλεοπτικές καλύψεις για το Δελτίο Ειδήσεων και τα προγράμματα τής τηλεόρασης, ο Δώρος εκδηλώνει και τη μεγάλη αγάπη του στην παραγωγή ντοκιμαντέρ, τομέα που του δίνει την ευκαιρία να ξεδιπλώσει το πληθωρικό του ταλέντο. Και τότε, έρχεται η μεγάλη ανατροπή, με το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Οι δημοκρατικές του πεποιθήσεις οδήγησαν στη σύλληψή του από τους πραξικοπηματίες, οι οποίοι πήγαν για έρευνα και στο σπίτι του, όπου συνάντησαν τη δυναμική αντίδραση της συζύγου του Βέρας.

Στην εισβολή ολόκληρο το δυναμικό του ΡΙΚ κινητοποιήθηκε συναισθανόμενο την ιστορική του αποστολή να καταγράψει λεπτομερώς τα εν εξελίξει τραγικά γεγονότα. Στην πρώτη γραμμή όλα τα στελέχη του Κινηματογραφικού Συνεργείου και οι δημοσιογράφοι. Στην πρωτοπορία και ο Δώρος Παρτασίδης με μια κάμερα και μια φωτογραφική μηχανή. Θα καταγράψει συγκλονιστικές σκηνές.

Η φωτογραφία με το νεκρό σώμα στο βομβαρδισμένο ξενοδοχείο

Αντιγράφουμε τα λόγια του Δώρου από την πολύτομη έκδοση τού ακούραστου συνάδελφου και φίλου Παναγιώτη Παπαδημήτρη, για την «Ιστορία της Δημοσιογραφίας»: «Όσο βαριά, όσο τραγικά ήταν αυτά που συνέβαιναν γύρω σου, άλλο τόσο βαρύ ήταν το χρέος να τα καταγράψεις για την αλήθεια και την ιστορία. Τη φρίκη του θανάτου και της γενικής καταστροφής, τον πόνο της συζύγου και της μάνας του αγνοουμένου, τον κλονισμό του πρόσφυγα καθώς αφήνει όλο του το βιός για το άγνωστο». Με προτροπή τού τότε Διευθυντή της Τηλεόρασης τού ΡΙΚ Χαρίλαου Παπαδόπουλου, τον Αύγουστο του 1974, ο Δώρος Παρτασίδης οργανώνει την πρώτη του φωτογραφική έκθεση στην πλατεία Μεταξά, σημερινή Πλατεία Ελευθερίας. Θα ακολουθήσουν πολλές άλλες, στην Κύπρο, τη Βρετανία, σε χώρες της Ευρώπης.

Στο Λονδίνο για μια δεύτερη γεμάτη ζωή

Τέλος του 1974, ο Δώρος και η Βέρα παίρνουν τη μεγάλη απόφαση να αφήσουν την Κύπρο και να μεταβούν με τα παιδιά τους στο Λονδίνο. Το γεγονός αυτό, όχι μόνο δεν διέκοψε την επαγγελματική και καλλιτεχνική πορεία του Παρτασίδη, αλλά έδωσε ώθηση για μια πιο αναβαθμισμένη δραστηριοποίηση. Ως μόνιμος συνεργάτης πλέον του ΡΙΚ, είχε τη δυνατότητα να ταξιδεύσει ανά τον κόσμο, σε 300 τόσες αποστολές, στην Ευρώπη, Αμερική, Ρωσία και άλλες χώρες. Από τον φακό του παρέλασαν αρχηγοί κρατών, μέλη βασιλικών οίκων, πολιτικοί, διπλωμάτες, επιστήμονες. Είχε το προνόμιο να φωτογραφήσει τους τρείς τελευταίους αρχηγούς της Καθολικής Εκκλησίας και άλλους εκκλησιαστικούς ηγέτες. Το ΡΙΚ εκτιμώντας τη συνολική προσφορά του τον έχει τιμήσει με ειδική πλακέτα.

Λέει ο Δώρος: «Στο επίκεντρο της αποστολής μου ήταν, βέβαια, η κινηματογραφική και φωτογραφική κάλυψη όσων αξιόλογων γεγονότων συνέβαιναν στη Βρετανία και αφορούσαν την Κύπρο. Με πρώτα εκείνα που σχετίζονταν με τη Βρετανική Κυβέρνηση, τη Βουλή των Κοινοτήτων και τη Βουλή των Λόρδων, τα κόμματα και οργανισμούς πρώτης γραμμής σε ό,τι αφορούσε την πολιτική τους έναντι της Κύπρου. Όλα είχαν τη σημασία τους ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια μετά την τραγωδία. Όσο μεγάλη και αν ήταν η σημασία αυτού του σκέλους των υποχρεώσεών μου, ακόμη μεγαλύτερη ένοιωθα την ανάγκη να μάθει ο κόσμος την έκταση και το βάθος της τραγωδίας που έπληξε την Κύπρο. Όσα περισσότερα μάθαινε ο μέσος Βρετανός για τη φοβερή πραγματικότητα, τόσο περισσότερο πρόθυμος θα ήταν να ενισχύσει την αλληλεγγύη προς την Κύπρο». Προς τον σκοπό αυτό, ανέπτυξε επαφές με βρετανικά μέσα ενημέρωσης, εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς, κυρίως με την έγκυρη Sunday Times, η οποία σε κείμενά της για την Κύπρο χρησιμοποίησε φωτογραφίες του από την κυπριακή τραγωδία.

Πολύ σημαντική ήταν η συμμετοχή του Δώρου Παρτασίδη σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας, πάντα με θέμα την Κύπρο, την τραγωδία του 1974, αλλά και τον πολιτισμό της, σε χώρους όπως το Ινστιτούτο Κοινοπολιτείας, τη Γκαλερί των Βρετανών Φωτογράφων, την έδρα της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες. Μεγάλη απήχηση είχαν πέντε εκθέσεις φωτογραφιών του στη Βουλή των Κοινοτήτων, σε χώρο απ’ όπου περνούσαν όλοι οι βουλευτές και ταυτόχρονα ήταν προσιτός για τα μέλη της Βουλής των Λόρδων. Ανάμεσα σ’ αυτούς που την επισκέφθηκαν, ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ και ο Τζον Μέιτζορ, ως εν ενεργεία πρωθυπουργοί. Το βιβλίο του “Faces of Cyprus” το χάρισε ο Δώρος σε μεγάλο αριθμό γνωστών προσωπικοτήτων.

Οι συχνές του επισκέψεις σε πολλές χώρες τον κατέστησαν οικείο πρόσωπο για πολλές πολιτικές προσωπικότητες που τον γνώριζαν με το όνομά του. Να πώς αφηγείται παραστατικά μια τέτοια περίπτωση, στη διάρκεια του συνομιλιών του προέδρου Αναστασιάδη στην έδρα της Ε.Ε. «Κάλυπτα για το ΡΙΚ την πρώτη επίσκεψη του Προέδρου στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2013. Συμφωνήσαμε, μετά την τελευταία του επίσημη συνάντηση στο Ευρωκοινοβούλιο και τις δηλώσεις στα αγγλικά, να μείνει πίσω και να κάνει μια δήλωση στα ελληνικά, για τη συνολική αποτίμηση της επίσκεψης. Έκανε τη δήλωσή του στα αγγλικά, όμως τον είδα να ξεκινά να φεύγει μαζί τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου. Με κατέλαβε πανικός, οπότε φώναξα δυνατά “κύριε πρόεδρε, κύριε πρόεδρε, την ελληνική δήλωση“. Στράφηκαν και οι δύο προς το μέρος μου και τότε ο Μάρτιν Σούλτς, πρόεδρος τότε του Ευρωκοινοβουλίου, γυρίζει στον κ. Αναστασιάδη και του λέει “Nicos, you cannot say no to Doros“. Τότε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης με έκπληξη τον ρώτησε, πώς ξέρεις τον Δώρο; Ο Μάρτιν Σούλτς τού απάντησε, “έχω το βιβλίο του Faces of Cyprus στο τραπεζάκι του σαλονιού του γραφείου μου και επισκέφθηκα και την έκθεσή του εδώ στο Κοινοβούλιο”. Ο κ. Αναστασιάδης χαμογέλασε με ικανοποίηση».

Σειρά ντοκιμαντέρ για την Κύπρο

Το ντοκιμαντέρ είναι ένα τηλεοπτικό και κινηματογραφικό είδος που γοητεύει σπουδαίους σκηνοθέτες σε όλο τον κόσμο. Το αγάπησε πολύ και ο Δώρος, και νοιώθει ιδιαίτερα τυχερός γιατί ευτύχησε να συνεργαστεί με σπουδαίους δημιουργούς τού είδους και να δει δική του παραγωγή, μια τριλογία για την Κύπρο, να προβάλλεται από το Channel 4 της Βρετανίας και να το βλέπουν εκατομμύρια θεατές. Στη μίνι αυτή σειρά παρουσιάζεται παραστατικά η φυσιογνωμία της Κύπρου από το 1878 μέχρι την τουρκική εισβολή, το μεγάλο έγκλημα με τους θανάτους, τους αγνοουμένους, το δράμα της προσφυγιάς, τους βιασμούς, τις λεηλασίες, τις βαρβαρότητες, την εγκληματική αλλοίωση όλων των δεδομένων στην κατεχόμενη Κύπρο. Μία ακόμη αξιόλογη παραγωγή του Παρτασίδη έχει κεντρικό ήρωα έναν κλασσικό Κύπριο της Αγγλίας, που ενσαρκώνει με υπέροχο τρόπο ο γνωστός λαϊκός ποιητής, ο Λιοπετρίτης Παντελής Κακολής, που ζούσε στο Manchester προτού επαναπατριστεί.

Ο Δώρος Παρτασίδης είναι ένας παθιασμένος εραστής της εικόνας, με 40 τόσες χιλιάδες φωτογραφίες στο αρχείο του, αποτέλεσμα μιας συνεχούς δημιουργικής πορείας 45 χρόνων. Σ’ αυτές βρίσκεται καλά φυλαγμένη, με ξέχωρη φροντίδα και άδολη αγάπη, «η Κύπρος της νεότητάς του, η Κύπρος με τα τραύματα της εισβολής, η Κύπρος με τους πρόσφυγές της, τους αγνοουμένους της, η Κύπρος με λεηλατημένη τη θρησκευτική και πολιτιστική της κληρονομιά». Σ’ αυτόν τον οπτικό πλούτο συντηρείται και η Κύπρος της προσμονής, της πίστης και της ελπίδας.

(Θερμές ευχαριστίες στον φίλο Παναγιώτη Παπαδημήτρη για τη συνδρομή). Π.Π.

Στον αριθμό 10 της Downing Street

Η πιο πρόσφατη πολιτική δράση τού Δώρου Παρτασίδη τον οδήγησε στην πρωθυπουργική κατοικία με τον χριστουγεννιάτικο διάκοσμο, με πρόσκληση συνεργατών τού Πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ ως μέλος τού Συνδέσμου Ξένου Τύπου στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κύρια θέματα συζήτησης, φυσιολογικά, ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς και Ρωσίας-Ουκρανίας, η κατάσταση σε Ινδία, Ιράν, Τουρκία, η μετανάστευση, η οικονομία. Ο Δώρος είναι από τα πιο παλιά μέλη του Συνδέσμου και όλοι γνωρίζουν (και το αναμένουν) ότι, όταν έλθει η σειρά του, θα εγείρει θέματα κυπριακού και ελληνικού ενδιαφέροντος.

Αυτήν τη φορά ρώτησε αν, σε περίπτωση πώλησης στην Τουρκία των πολεμικών αεροσκαφών Eurofighters, στη συμφωνία υπάρχουν διαβεβαιώσεις ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον φιλικών χωρών όπως η Κύπρος. Η απάντηση ήταν σαφής, ότι η Τουρκία ανήκει στο ΝΑΤΟ και ότι όλα τα μέλη έχουν ειδικές οδηγίες για το πώς να λειτουργούν, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν νατοϊκά όπλα εναντίον της Κύπρου.

philenews.com