Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις: Τα 6 «ένοχα» μικρόβια που σκοτώνουν σε απλές κλίνες και ΜΕΘ

Έξι μικροοργανισμοί ευθύνονται για τον μεγάλο αριθμό νοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ελλάδα που φέρνουν τη χώρα στην πρώτη θέση της ευρωπαϊκής λίστας όσον αφορά στον επιπολασμό τους, διατηρώντας υψηλά ποσοστά μικροβιακής αντοχής.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιοποίησε πρόσφατα ο ΕΟΔΥ, τουλάχιστον ένας μικροοργανισμός ταυτοποιήθηκε στο 58,9% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, με τα συχνότερα βακτήρια να είναι: Klebsiella spp. σε ποσοστό 20,5%, Acinetobacter spp. σε 12,8% και P. aeruginosa σε ποσοστό 10,2%. Τα τρία αυτά είδη συνολικά είναι υπεύθυνα για τις μισές περίπου λοιμώξεις στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα. Είδη του μύκητα Candida κατείχαν την τέταρτη θέση με ποσοστό 7,9%. Ο Staphylococcus aureus και η Escherichia coli, δύο συχνά αίτια λοίμωξης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, δηλώθηκαν λιγότερα συχνά στην Ελλάδα με 6,3% και 4,9% αντίστοιχα.

Πώς εκδηλώνονται οι λοιμώξεις

Ενδιαφέρον έχουν οι συχνότεροι τύποι λοίμωξης. Σε ποσοστό σχεδόν 29% οι νοσοκομειακές λοιμώξεις εκδηλώνονται ως πνευμονίες ή λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού. Δεύτερη στη σειρά είναι η μικροβιαιμία (ποσοστό 20%) και ακολουθούν οι λοιμώξεις του ουροποιητικού σε ποσοστό 13,1%. Τέταρτος στη σειρά έρχεται ο κορωνοϊός (8,4% η συχνότητα) και αμέσως μετά οι εξής: Λοίμωξη γαστρεντερικού, λοίμωξη χειρουργικού πεδίου, συστηματική λοίμωξη, λοίμωξη του δέρματος.

Στη μελέτη του ΕΟΔΥ που διεξήχθη σε δύο περιόδους (Απρίλιο έως Αύγουστο 2022 και Οκτώβριο έως Δεκέμβριο 2022), συμμετείχαν 50 νοσοκομεία από όλη τη χώρα και συνολικά συμπεριλήφθηκαν 9.707 νοσηλευόμενοι. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η χώρα μας στο πεδίο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων συνεχίζει να κατέχει τη θλιβερή πρωτιά ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες.

Πιο αναλυτικά, το 12,1% των νοσηλευόμενων εμφάνισε τουλάχιστον μία λοίμωξη την ημέρα της καταγραφής. Σε κάθε ασθενή με λοίμωξη αντιστοιχούσαν κατά μέσο όρο 1,2 λοιμώξεις. Από το σύνολο των 1.408 λοιμώξεων που καταγράφηκαν στο δείγμα και το χρονικό διάστημα της μελέτης, το 69,6% εμφανίστηκε 48 ώρες μετά την εισαγωγή στο νοσοκομείο, ενώ στο 28,6% των λοιμώξεων ο ασθενής παρουσίαζε τη λοίμωξη κατά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο. Οι ήδη εκδηλωμένες λοιμώξεις κατά την εισαγωγή είχαν πιθανή προέλευση το ίδιο νοσοκομείο (επανεισαγωγή ασθενούς) στο 7,5% των περιπτώσεων, άλλο νοσοκομείο στο 8,9%, Μονάδες Χρονίως Πασχόντων στο 2,9% και μη καθορισμένης προέλευσης στο 9,2%. Για το 1,8% των λοιμώξεων η προέλευση δε μπορούσε να καθοριστεί.

Η Candida Auris

Ειδικά σε ό,τι αφορά τον μύκητα Candida Auris, ένα αναδυόμενο παθογόνο που ξεκίνησε ο ΕΟΔΥ να καταγράφει από το 2019, ευθύνεται για 122 θανάτους (Νοέμβριος 2019 – Δεκέμβριος 2022), εκ των οποίων 40 (34,8%) αφορούσαν σε διεισδυτική λοίμωξη. Το ίδιο χρονικό διάστημα έχουν καταγραφεί 429 περιστατικά Candida Auris, από 45 δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία της χώρας, εκ των οποίων 27 (60%) εντός του νομού Αττικής. Από το σύνολο των περιστατικών, 115 (26,8%) αφορούσαν σε διεισδυτικές λοιμώξεις, ενώ τα 314 (73,2%) σε αποικισμό ασθενών.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, τα δεδομένα δείχνουν ότι ο εν λόγω μύκητας απομονώνεται με αυξανόμενη συχνότητα στο νοσοκομειακό περιβάλλον, γεγονός που σε κάποιο βαθμό οφείλεται στην αύξηση της εργαστηριακής διερεύνησης για το παθογόνο.

Υψηλή κατανάλωση αντιβιοτικών

Υπό τα παραπάνω στοιχεία, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών στη χώρα μας – που προκαλεί μικροβιακή αντοχή, δηλαδή μικρόβια ανθεκτικά στις λοιμώξεις – είναι σε υψηλό επίπεδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, το 2016-2017 ο ευρωπαϊκός μέσος επιπολασμός χρήσης αντιβιοτικών ήταν 32,9% έναντι 55,6% ο εθνικός επιπολασμός. Το ίδιο ποσοστό για τη χώρα μας το 2022-2023 ανέρχεται σε 55,4% (δεν υπάρχουν διαθέσιμα ευρωπαϊκά δεδομένα).

Η μελέτη έδειξε ότι οι περισσότεροι από τους μισούς νοσηλευόμενους (55,4%, 5.376 νοσηλευόμενοι σε σύνολο 9.707) λάμβαναν τουλάχιστον ένα αντιμικροβιακό την ημέρα της καταγραφής. Το 51,9% αυτών λάμβανε ένα αντιμικροβιακό, το 35,2% λάμβανε δύο, ενώ το 13,0% λάμβανε τουλάχιστον τρία (έως 9 αντιμικροβιακά την ημέρα της καταγραφής). Κατά μέσο όρο κάθε ασθενής υπό αντιμικροβιακή αγωγή λάμβανε 1,7 αντιμικροβιακά.

Πηγή: ygeiamou.gr