Ἡ ἐλεήμων καρδία (Ἀθανάσιος Μητροπολίτης Λεμεσοῦ)

Πόσο συνεργεῖ στὴν προσευχὴ ἡ ἐλεημοσύνη! Ἂν θέλεις νὰ προσευχηθεῖς, πρέπει νὰ γίνεις ἐλεήμων ἄνθρωπος. Ἐλεήμων μὲ ὅλη τὴν ἔκταση τῆς λέξεως. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος πεῖ ἕνα καλὸ λόγο στὸν ἄλλο ἄνθρωπο ἤ προσφέρει κάτι ἤ δώσει μία ἐλεημοσύνη, τότε αὐτὴ ἡ κατάσταση κινεῖ τὴν ψυχή του στὴν προσευχή. Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος εἶναι ἀποδεδειγμένο ὅτι, ὅταν σταθεῖ εἰς προσευχή, ἡ προσευχὴ του κινεῖται πρὸς τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος τὴν δέχεται.

Λέει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ: «ἀσκητὴς ἀνελεήμων, δένδρον ἄκαρπον». Ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει ἐλεήμονα διάθεση, εἶναι σὰν δέντρο ἄκαρπο. Δηλαδὴ, ὅσες ἀσκήσεις κι ἂν κάνει κάποιος, προσευχές, νηστεῖες, ἀγρυπνίες, ἐὰν ἡ καρδιά του δὲν εἶναι ἐλεήμων καρδία, δὲν κινεῖται μὲ ἀγάπη πρὸς τὸν ἄλλο ἄνθρωπο, δὲν ἔχει συμπάθεια ὅπως ὁ Θεὸς ἔχει συμπάθεια πρὸς ὅλους, τότε αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος εἶναι σὰν ἕνα δέντρο, τὸ ὁποῖο δὲν ἔχει καρπούς. Ἡ ἐλεημοσύνη ἀπὸ μόνη της, λένε οἱ πατέρες, σώζει τὸν ἄνθρωπο. Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος μοιάζει μὲ τὸν Θεό. Ὁ Θεὸς εἶναι ἐλεήμων. Τί λέμε στὴ Θεία Λειτουργία; «Ὅτι ἐλεήμων καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις». Εἶναι ἐλεήμων ὁ Θεός. Αὐτὸς ποὺ εἶναι ἐλεήμων, μοιάζει μὲ τὸν Θεὸ καὶ ὁ Θεὸς δὲν μπορεῖ νὰ ἀρνηθεῖ σ’ αὐτὸν τὴ χάρη Του.

Πραγματικὰ ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει αὐτὴ τὴν ἐλεήμονα διάθεση καὶ στέκεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μετὰ παρρησίας καὶ τρόπον τινὰ ὑπερασπίζεται τὸν ἀδικούμενο ἄνθρωπο, κυριολεκτικὰ αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος μοιάζει μὲ τὸν Θεό. Καὶ τοῦ ἐλεήμονος ἀνθρώπου ἡ καρδιὰ εἶναι σὰν ἕνα θυσιαστήριο, μία θυσία ἡ ὁποία προσφέρεται στὸν ἐλεήμονα Θεό.

Γι’ αὐτὸ οἱ Πατέρες μιλῶντας γιὰ τὴν κρίση, τονίζουν ὅτι δὲν εἶπε ὁ Θεὸς οὔτε ἂν νηστεύσατε, οὔτε ἂν μείνατε καθαροί, οὔτε τὸ ἕνα οὔτε τὸ ἄλλο. Τί εἶπε ὁ Θεός;

Ὅτι ἤμουν πτωχὸς καὶ ξένος καὶ μὲ συνηγάγετε, γυμνὸς καὶ μὲ ντύσατε, ἀσθενὴς καὶ ἐπεσκέψασθέ με καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα, γιὰ νὰ δείξει ὅτι ὁ καρπὸς τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνα εἶναι νὰ ἀποκτήσουμε ἐλεήμονα καρδία. Ἡ καρδία μας νὰ γίνει ὅμοια μὲ τὴν καρδία τοῦ Θεοῦ. Ἄν αὐτὸ δὲν γίνει, τότε σημαίνει ὅτι κάτι δὲν πάει καλά. Ἐὰν νηστεύεις, ἀγρυπνάς, προσεύχεσαι, μελετᾷς, ἀγωνίζεσαι, κάνεις ὅλες τίς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ καρδία σου δὲν εἶναι ἐλεήμων, δὲν ἔχει ἐλεημοσύνη πρὸς τὸν ἄλλο ἄνθρωπο, εἶσαι σκληρὸς καὶ δὲν συγκινεῖσαι, σημαίνει ὅτι θέλεις δουλειά. Σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ τὸ συνειδητοποιήσεις ὅτι ὑπάρχει κάτι, τὸ ὁποῖο σκληραίνει τὴν καρδιά σου. Καὶ πρέπει νὰ μάθουμε νὰ κτυπήσουμε αὐτὴ τὴν καρδιά, νὰ σπάσει ἡ καρδιά μας. «Σύντριψόν μου τὴν καρδία τὴν πεπορωμένη», νὰ σπάσει ἡ καρδιά μας, νὰ γίνει συντετριμμένη καρδιά, ὥστε νὰ ἀποκτήσει ἐλεημοσύνη πρὸς ὅλη τὴν κτίση.

Οἱ Ἅγιοι πολλὲς φορὲς εἶχαν τέτοια ἐλεήμονα διάθεση, ὥστε καιγόταν ἡ καρδιά τους ὑπὲρ ὅλης τῆς κτίσεως, ὑπὲρ ὅλου τοῦ κόσμου, ὑπὲρ τῶν ἑρπετῶν, τῶν φυτῶν, τῶν δέντρων, τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν δαιμόνων ἀκόμα. Αὐτὴ εἶναι λοιπὸν ἡ ἐλεήμων καρδία, ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ μοιάσουμε μὲ τὸν Θεὸ πατέρα μας. Αὐτὴ ἡ ἐλεήμων καρδία εἶναι τὸ στοιχεῖο ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐργάζεται πνευματικά. Ἔτσι ὅπως εἶπε ὁ Χριστός: «γίνεσθε οἰκτίρμονες καθὼς ὁ πατὴρ ἡμῶν ὁ οὐράνιος οἰκτίρμων ἐστί», νὰ γίνετε οἰκτίρμονες, ἐλεήμονες, ὅπως ὁ πατέρας σας ὁ οὐράνιος εἶναι οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων.

Γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε ἐλεήμονα καρδία πρέπει νὰ ἀγωνιστοῦμε σὲ ὅλες τίς ἀρετές. Ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ πρακτική τοῦ νὰ δώσουμε ἐκ τοῦ ὑστερήματός μας ἢ ἐκ τοῦ περισσεύματός μας στὸν ἄλλο ἄνθρωπο ποὺ ἔχει ἀνάγκη, αὐτὸ εἶναι ἕνα σκαλοπάτι ἀπαραίτητο. Δὲν μπορεῖς, λέει ὁ Ἀπόστολος Ἰάκωβος, ὅταν ἔρθει ὁ ἀδερφός σου καὶ σοῦ πεῖ πεινῶ, νὰ τοῦ πεῖς πήγαινε καὶ εὔχομαι ὁ Θεὸς νά σε θρέψει, δὲν γίνεται αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, πρέπει νὰ τοῦ δώσεις κάτι νὰ φάει.

Δὲν μπορεῖ νὰ μιλᾶς τοῦ ἄλλου περὶ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μὴν τὸν ἐλεεῖς. Ἐντάξει, ἀκούει τὰ πνευματικὰ ποὺ λέεις ἀλλὰ αὐτὸς πεινᾶ, διψᾶ, καίγεται, ἔχει πρόβλημα. Ὁ Ἅγιος Σεραπίων πούλησε καὶ τὸ εὐαγγέλιο ἀκόμα καὶ ἔλεγε, ὅτι πουλῶ αὐτὸ ποὺ μὲ ἔμαθε νὰ πουλῶ τὰ πάντα. Τοῦ ἔμεινε ἕνα πράγμα, τὸ εὐαγγέλιο, καὶ πῆγε καὶ τὸ πούλησε, διότι αὐτὸ τὸ βιβλίο τοῦ ἔμαθε νὰ δίνει τὰ πάντα. Ἐμεῖς δὲν ἔχουμε τέτοια αὐταπάρνηση ἀλλὰ ἂς ἔχουμε μικρότερη, ἂς ἔχουμε λιγότερη, κατὰ τὰ μέτρα μας. Ἂς κινηθοῦμε ὅμως ὑπερβαίνοντας τὸν ἑαυτό μας.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος συνεχῶς μιλοῦσε περὶ τῆς ἐλεημοσύνης καὶ ἔλεγε, ὅτι αὐτὴ ἡ ἀρετὴ καὶ μόνη της σώζει τὸν ἄνθρωπο. Ἰδιαίτερα ἐμεῖς ποὺ εἴμαστε στὸν κόσμο δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε πολλὲς ἀσκήσεις, οὔτε μεγάλους κόπους, οὔτε μεγάλες ἀγρυπνίες ἤ νηστεῖες. Ἔχουμε μία ἄνεση, δὲν ἔχουμε αὐτὴ τὴν αὐστηρότητα ποὺ ἔπρεπε ἴσως νὰ εἴχαμε. Τί μᾶς μένει; Ἡ ἐλεημοσύνη, μόνο αὐτὸ εἶναι μία θυσία καὶ πάλι, τί δίνεις; Αὐτὰ πού σοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς δίνεις. Ἂν θέλει ὁ Θεὸς νὰ σοῦ τὰ πάρει, σὲ δυὸ λεπτά σοῦ τὰ παίρνει. Αὐτὰ πού σοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς μέσα ἀπὸ τὴν πρόνοιά Του, δίνεις κι ἐσὺ στὸν ἀδελφό σου. Δὲν εἶναι δικά σου, σοῦ τὰ ἔδωσε ὁ Θεός, οὔτε μαζί σου θὰ τὰ πάρεις, εἶσαι ἕνας διαχειριστής, δὲν μπορεῖ νὰ τὰ ἔχεις μαζί σου αἰώνια. Ὅποτε φρόντισε νὰ τὰ κάνεις ἐπενδύσεις σωστὰ. Νὰ ξέρεις, ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα θὰ τὰ βρεῖς στὴν αἰώνια Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Πράγματι, νὰ ξέρετε, ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι αὐτὴ ἡ ἀρετὴ ποὺ βοηθᾶ τὴν ψυχή μας, ὅπως λένε οἱ πατέρες, κατευθείαν νὰ περάσει καὶ νὰ εἰσέλθει στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γιατί; Γιατί κάνουμε τὴν καρδιά μας, τὴν ψυχή μας, ὅμοια μὲ τὸν ἐλεήμονα Θεό.

 

Πηγή: agiazoni.gr