Πεντακόσια ονόματα για χάρη Της Θεοτόκου

Ξεπερνούν στην Ορθοδοξία τα 500, τα επίθετα που έχουν αποδοθεί στην Παναγία. Ο κάθε ερευνητής όλο και νομίζει ότι ολοκλήρωσε τον κατάλογο και όλο κάποιο νέο και άγνωστο ως τα τώρα προκύπτει. Τόση είναι η αγάπη, η γόνιμη σκέψη και η εφευρετικότητα, όχι μόνο των καλλιτεχνών και των λογίων, αλλά και του απλού πιστού λαού, που γεννά συνεχώς και νέα επίθετα στην Παναγία, που μπορούν να χωριστούν σε οκτώ κατηγορίες.

1. Από την παράσταση της Παναγίας στην εικόνα: Τέτοια επίθετα είναι η Βρεφοκρατούσα, η Γλυκοφιλούσα, η Γαλακτοτροφούσα, η Πλατυτέρα των Ουρανών, η Οδηγήτρια και άλλα. Είναι ακόμη το επίθετο Δεξιοκρατούσα ή Δεξιά, όταν κρατάει τον Χριστό στο δεξί της χέρι και όχι προς το μέρος της καρδιάς της. Ακόμη, Μεγαλομάτα, όταν έχει μεγάλα μάτια. Υπάρχουν και ονόματα που συνδυάζονται με μιαν ιερή ιστορία. Λ.χ. το όνομα της Εικόνας «Αξιον Εστίν», που είναι θησαυρισμένη στο Ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Ορους, πήρε το όνομα από το θαύμα που επιτελέσθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, μπροστά της, όταν βρισκόταν σε κελί του Αγίου Ορους. Κατά την παράδοση, ο Αρχάγγελος έψαλε το γνωστό ύμνο «Αξιον εστίν…» σε πλάκα και έγινε άφαντος. Επίσης, το επίθετο Τριχερούσα το πήρε η εικόνα της Παναγίας από το ότι υπάρχει σε αυτήν ένα τρίτο χέρι, που συμβολίζει το θαύμα που συνέβη στον υμνητή και δογματίσαντα για την Παναγία, Αγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Το δεξί χέρι τού το έκοψαν Μουσουλμάνοι και θαυματουργικά αποκαταστάθηκε. Η Παναγία η Εσφαγμένη ονομάστηκε έτσι γιατί κατά την παράδοση μοναχός θύμωσε μαζί της και με μαχαίρι χτύπησε την εικόνα της Παναγίας στο πρόσωπο. Τότε από την εικόνα άρχισε να τρέχει αίμα, ενώ ο μοναχός τυφλώθηκε και έκανε ως τρελός. Ο μοναχός ζήτησε συγγνώμη και συγχωρήθηκε, αλλά το χέρι που χτύπησε την Παναγία τιμωρήθηκε, αφού έμεινε άλιωτο μετά το θάνατο του μοναχού. Υπάρχει ακόμη η Παναγία η Πυροβοληθείσα, στη Μονή Βατοπεδίου, αφού την εικόνα της τη χτύπησαν με όπλο Τούρκοι. «Σφαγμένη» είναι και η εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας, της Μονής Ιβήρων, που ονομάστηκε έτσι με το θαύμα που έκανε η Παναγία να φανερώσει τη θέλησή της να παραμείνει στην είσοδο της Μονής ως θυρωρός, για να την προστατεύει…

2. Από τον τόπο Της: Ετσι υπάρχει η Παναγία η Αθηνιώτισσα, η Καστριώτισσα, η Κάμπου, η Πυργιανή, η Εγκλειστριανή (από τη μονή του Οσίου Νεοφύτου του Εγκλείστου), η Σπηλιανή, η Μεγαλοσπηλαιώτισσα (του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων), η Τουρλιανή, η Θαλασσινή, η Καλαμού, η Καμινιώτισσα, η Βλαχερνίτισσα, η Ολυμπιώτισσα, η Σουμελιώτισσα, η Πλατανιώτισσα, η Καταπολιανή, η Χοζοβιώτισσα (από τη μονή Χοζεβά των Αγίων Τόπων), η Παμμακάριστος (από μονή της Κωνσταντινούπολης), η Αγία Σιών, η Εικοσιφοίνισσα, η Ελωνα, η Τροοδίτισσα, η Κυκκώτισσα, η Μαλεβή (από το όρος Πάρνων, που λέγεται και Μαλεβός) η Πουρσιώτισσα, η Βλοχαιτισσα,η Λιγοβιτσιάνα , Αμπελακιώτισσα,η Μεγαλοχωρίτισσα, η Μυρτιώτισσα(Μυρτιά Ακαρνανίας) η Μυρτιδιώτισσα,(Κυθήρων),.

3. Από την τεχνοτροπία του ναού Της: Τέτοια επίθετα είναι η Θολοσκέπαστη, η Μολυβδοσκέπαστη, η Πελεκητή, η Κρεμαστή, η Μαρμαριώτισσα ,Εκατονταπυλλιανη.

4. Από το όνομα του κτήτορα του ναού ή της μονής Της: Τέτοια επίθετα είναι Παναγία η Παχειά, η Γλυκειά (από το επίθετο γλυκύς), η Περλιγκού, η Λυκοδήμου, η Κοροβιλιά

5. Από το μήνα που εορτάζεται η Παναγία: Σοτομπριανή, Βρεχούσα, Αυγουστιανή και Δεκαπεντούσα, Τριτιανή, Μεσοσπορίτισσα, Βροντού, Ακαθή (από τον Ακάθιστο Υμνο).

6. Από τα θαύματα της Παναγίας: Γοργοϋπήκοος, Ελεούσα, Ελεήστρα, Γιάτρισσα, Θεραπεία, Γαιματούσα (σταματά την αιμορραγία), Υγεία, Υπακοή, Ψυχοσώστρα, Παραμυθία, Παρηγορήτρα, Παυσολύπη, Φανερωμένη, Μυροβλύτισσα.

7. Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών: Συνήθως χρησιμοποιείται επίθετο με πρώτο συνθετικό το χρυσό: Χρυσοκελλαριά, Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοπηγή, Χρυσογαλούσα, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοχεριά… Υπάρχουν όμως και άλλα, όπως Αγγελόκτιστη, Αερινή, Αναφωνήτρα, Επίσκεψις, Παντάνασσα, Τρανή, Χιλιαρμενίτισσα, Αγία Κόρη.

8. Αυτά που Της έδωσαν οι υμνογράφοι της Εκκλησίας: Κυρίως προέρχονται από τον Ακάθιστο Υμνο: Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Καθέδρα, Κλίμαξ, Σκέπη, Πόλη, Παράκλησις, Επίσκεψις, Καταφυγή, Κεχαριτωμένη, Χώρα του Αχώρητου, Ορος Αλατόμητον, Νεφέλη ολόφωτε ,Κυρία των Αγγέλων.

1 Αγγελόκτιστος 168 Ελεημονήτρια 335 Λυκοδήμου
2 Αγία Σκέπη 169 Ελαία 336 Λυκούρεσι
3 Αγιάσσου 170 Ελαιοβρύτισσα 337 Μαγαζιώτισσα
4 Αγιοδεκτινή 171 Ελειμονήτρια 338 Μαγδαληνή
5 Αγιοηλιώτισσα 172 Ελεοβρύτης 339 Μαδύτου
6 Αγιολούσαινα 173 Ελέους 340 Μακελάρια
7 Αγίου όρους 174 Ελεούσα 341 Μαλεβή
8 Αγνή 175 Ελευθερώτρια 342 Μανδαλάκη
9 Αγριδιώτισσα 176 Ελπιδοφόρα 343 Μανεδή
10 Αγριλιώτισσα 177 Ελπϊς Πιστών 344 Μαντιλούσα
11 Αειμακάριστος 178 Ελωνα 345 Μαραθούντα
12 Αειμεσιτεύουσα 179 Ενθρονη 346 Μαρία
13 Αθηνιώτισσα 180 Εξακουστή 347 Μαστών
14 Αιγύπτια 181 Εξοχική 348 Μαύρη
15 Αιματούσα 182 Επακούουσα 349 Μαυριώτισσα
16 Αιμίαλου 183 Επανωχωριανή 350 Μαυρομμάτα
17 Αιρκώτισσα 184 Επισκοπιανή 351 Μαχαιρωμένη
18 Ακαθή 185 Επουράνιος 352 Με τους κρίνους
19 Ακατάβλητος 186 Επουράνιος Πύλη 353 Μεγαλομάρτυρος
20 Ακατάφλεκτη 187 Επταβηματούσα 354 Μεγαλόχαρη
21 Ακήραση 188 Ερυπιανή 355 Μεσοσπορίτισσα
22 Ακρωτηριανή 189 Εσφαγμένη 356 Μητέρα
23 Αλανιώτισσα 190 Ευαγγελίστρα 357 Μητέρα Θεού επί τον θρόνο
24 Αλεξανδριανή 191 Ευρετή 358 Μικρά
25 Αλεξίου Κομνηνού 192 Εύσπλαχνος 359 Μογρονήσι
26 Αλεπινή 193 Ζαλακιώτισσα 360 Μολυβδοσκέβαστη
27 Αληθινή 194 Ζεραχιώτισσα 361 Μοναρκά
28 Αλλοιώτισσα 195 Ζεριχιώτισσα 362 Μυροβλύτισσα
29 Αλόχη 196 Ζερμπτίτσης 363 Μυρτενή
30 Αματίτση 197 Ζυλή 364 Μυρτιδιώτισσα
31 Αμεμπτος 198 Ζωάρκεια 365 Μυφελαιώτισσα
32 Αμετάθετος 199 Ζωήρρυτος 366 Νάπα
33 Αμολιανή 200 Ζωηφόρος 367 Νάσσα
34 Αμόλυντος 201 Ζωοδότειρα 368 Νέα
35 Αμπελακίων 202 Ζωοδότρα 369 Νέγρων
36 Αμπελοκήπισσα 203 Ζωοδόχος 370 Νεοφάνεισσα
37 Αμωμη 204 Ζωοπηγή 371 Νεροφορούσα
38 Ανασσα 205 Ζωοπόρος 372 Νικητάτου
39 Αναφωνήτρια 206 Ζωοτόκος 373 Νικοποιός
40 Αντινίτισσα 207 Ηγήτρια 374 Νταλλιανή
41 Αντιφωνήτρια 208 Ηγουμένη 375 Νυμφοτόκος
42 Ανωμερίτισσα 209 Ηδύπνους 376 Ξενοβλήτης
43 Αξιον Εστί 210 Ηλιόκαλη 377 Ξένων
44 Απείρανδρος 211 Ηλιοτόκος 378 Ξεσκλαβώτρα
45 Απειρόγαμος 212 θαλασσινή 379 Ξεσπορίτισσα
46 Απρόσιτος 213 Θαλασσίτρα 380 Ξηροκαμπίτισσα
47 Αρακιώτισσα 214 Θαλασσομάχισσα 381 Ξηρορείτισσα
48 Αράπισσα 215 θαλασσομαχούσα 382 Ξυνήγορος
49 Αρβανίτισσα 216 Θαρεινή 383 Οδηγήτρια
50 Αρειας 217 Θεάλεχτη 384 Οικειώτατη
51 Αρμενοκρατούσα 218 Θεοδίδαχτη 385 Οικονόμισσα
52 Αρσανά 219 Θεοδόξαστη 386 Ολβιόδωρος
53 Αρτάκης 220 Θεόκλητη 387 Ολυμπιώτισσα
54 Αρχαγγελιώτισσα 221 Θεοκνήτωρ 388 Ομόθεος
55 Αρχισπορίτισσα 222 Θεοκόσμητη 389 Ομονοούσα
56 Ασπραγγέλου 223 Θεόληπτος 390 Ορθοκωστά
57 Ασπροβουνιώτισσα 224 Θεομάνα 391 Οσιώτατη
58 Ασπροπαναγιά 225 Θεομητροπρεπεστέρα 392 Ουρανού και Γης
59 Ασύγκριτη 226 Θεοσκέπαστη 393 Παγγαιότισσα
60 Αυγουστιανή 227 Θεοτίμητη 394 Πάθους
61 Αφέντρικα 228 Θεοτόκος 395 Παιδεύσασα
62 Αφθορος 229 Θεουργία 396 Παλαιοκαστρίτισσα
63 Αφροδίτισσα 230 Θεόφραστος 397 Παλαιολογίνα
64 Αχειροποίητος 231 Θεόφρων 398 Παλατιανή
65 Αχραντος 232 Θερμιανή 399 Παλίνου
66 Αψιδιώτισσα 233 Θευαγέστατη 400 Παμμακάριστος
67 Βαλουκλιώτισσα 234 Θρηνούσα 401 Παναγιόχορτο
68 Βανιώτισσα 235 Θρηνωδούσα 402 Πανάχραντος
69 Βαραγγιώτισσα 236 Θωμιανή 403 Πανάχραντος
70 Βαρδιανιώτισσα 237 Ίαμα 404 Παντάνασσα
71 Βαρκού 238 Ίαση 405 Παντευλόγητη
72 Βασίλισσα 239 Ιερόβλαστος 406 Πάντιμος
73 Βασιληγενέτειρα 240 Ιερομύτης 407 Παντόχαρα
74 Βατοπεδινή 241 Ιεροσολυμιτική 408 Πάντων χαρά
75 Βατούσαινα 242 Ιεροσολυμίτισσα 409 Παραμυθία
76 Βελανιδιά 243 Ιλαρώτατη 410 Παρηγορήτρα
77 Βελεστίνου 244 Ιμερόεσσα 411 Παρθένα
78 Βελλά 245 Ισηγορία 412 Παμμακάριστος
79 Βεργουπουλιανή 246 Καγιά 413 Παυσολύπη
80 Βηματάρισσα 247 Καθαριώτισσα 414 Πειραιώτισσα
81 Βιγλιώτισσα 248 Καθαρών 415 Πελαγονίτισσα
82 Βιδιανή 249 Καθρέπτης 416 Πεπελινίτσης
83 Βιργιωμένη 250 Κακαβιώτισσα 417 Περίβλεπττος
84 Βλασαρού 251 Καλαθή 418 Περλιγού
85 Βλαχέρνα 252 Καλαμιώτισσα 419 Πετραϊδα
86 Βλέπουσα . 253 Καλάμου 420 Πλαγιά
87 Βλυχιόρικα 254 Καλιγού 421 Πλατανιώτισσα
88 Βοήθεια 255 Καλλίτοκος 422 Πλατυτέρα
89 Βορεινή 256 Καλού Νερού 423 Πολίτισσα
90 Βούλιστα 257 Καλυβιανή 424 Πολυσπορίτισσα
91 Βουναρκώτισσα 258 Καμακάρι 425 Πονολύτρια
92 Βουνογιάτρισσα 259 Καματερός 426 Πόνου
93 Βουνού 260 Καμένη 427 Πορταϊτισσα
94 Βουρνιώτισσα 261 Καμπιώτισσα 428 Πορτιανή
95 Βράχου 262 Κάμπου 429 Πουλάτη
96 Βρεσθενίτισσα 263 Κανάλα 430 Πρέσβειρα
97 Βρεφοκομούσα 264 Κανδήξη 431 Προαναγγελλομένη
98 Βρεφοκρατούσα 265 Κανταριώτισσα 432 Προπύλη
99 Βρεφουργήσασα 266 Καπνικαραία 433 Προσηγορία
100 Βρεχούσα 267 Καρδιοβαστάζουσα 434 Προσίστισσα
101 Βροντιανή 268 Καρδιώτισσα 435 Προστάτρια
102 Βρόντου 269 Καρποφορούσα 436 Προσφυγιά
103 Βροχής 270 Καρύπη 437 Προυσιώτισσα
104 Βρυσιανή 271 Καστριανή 438 Πυριότισσα
105 Γαλακτίνης 272 Κάστρου 439 Πυροβολήθεισα
106 Γαλακτοτροφούσα 273 Καστρουλέρου 440 Ραγίου
107 Γαλανή 274 Κατάκαρπος 441 Ραχοπήδη
108 Γαλανούσα 275 Καταλωνική 442 Ρόδο το Αμάραντο
109 Γαλατιανή 276 Κατάπαυση 443 Ρόμβη
110 Γαλατούσα 277 Καταπολιανή 444 Ρουμελιώτισσα
111 Γαλαχτοτροφία 278 Καταφυγή 445 Σαμακιώτισσα
112 Γαλαχτοφορούσα 279 Καψοδερματούσα 446 Σεπτεμβριανή
113 Γαλουχιότισσα 280 Κερά 447 Σημάου
114 Γενεσίου Θεοτόκου Σαβαθιανών 281 Κέρνιτσα 448 Σκάλα του Ουρανού
115 Γέννας 282 Κεχαριτωμένη 449 Σκαλωτή
116 Γερόντισσα 283 Κεχρινιώτισσα 450 Σκιαδενή
117 Γεσθημανίτισσα 284 Κηπουραίων 451 Σκοπιότισσα
118 Γηνατού 285 Κισσιώτισσα 452 Σοίριζα
119 Γηρομεριού 286 Κιτιού 453 Σοτομβριανή
120 Γιαλούσα 287 Κλειδί του Παραδείσου 454 Σουμελά
121 Γιάτρισσα 288 Κλεισούρας 455 Σπηλιώτισσα
122 Γκαβή 289 Κλεφτοπαναγιά 456 Στεφάνα
123 Γκιζιλκιζιώτισσα 290 Κοιμητηρίων 457 Σώματα
124 Γκουβερνιώτισσα 291 Κόκκινη 458 Σωτήρα
125 Γλυκιώτισσα 292 Κολοκυθιώτισσα 459 Ταξιδιάρα
126 Γλυκοκυματούσα 293 Κολυβιανή 460 Ταταρνώτισσα
127 Γλυκοφιλούσα 294 Κορκοδειλιά 461 Τήνου
128 Γλωσσά . 295 Κορυφή 462 Tης Βάτου
129 Γοιρδελάκη 296 Κορφιάτισσα 463 Τίμια Σκέπη
130 Γοργόνα 297 Κοσμοπόθητος 464 Τιμιωτέρα
131 Γοργοεπήκοος 298 Κοσμοσωτείρα 465 Τοπλoύ
132 Γουμένισσα 299 Κοσυφοίνισσα 466 Του Χάρου
133 Γουμερά 300 Κότσικα 467 Τουρλιανή
134 Γουνιώτισσα 301 Κουκουζέλισσα 468 Τριχερούσα
135 Γούντα 302 Κουμπελίδικη 469 Τροβάτου
136 Γουρλομάτα 303 Κουνοπιώτισσα 470 Τρουλή
137 Γραφιώτισσα 304 Κουρίου 471 Τρυπητή
138 Γρηγορίτσα 305 Κουροτρόφος 472 Τρυφερούσα
139 Γρηγορούσα 306 Κουτσουρώ 473 Τσαμπίκα
140 Γύψενη 307 Κουφή 474 Τσυκκώτισσα
141 Γωνιά 308 Κουφή Πέτρας 475 Υπέρμαχος
142 Δαδιού 309 Κοφινή 476 Υψηλή
143 Δαδιώτισσα 310 Κρεμαστή 477 Φανερουλιώτισσα
144 Δακρυρροούσα 311 Κρομμυδιώτισσα 478 Φανερωμένη
145 Δαμάστα 312 Κτιστή 479 Φαρμακολύτρα
146 Δέηση 313 Κτιτόρισσα 480 Φιδιότισσα
147 Δεκαπεντούσα 314 Κυκκώτισσα 481 Φιδοττοταμιανή
148 Δένδρου 315 Κυπαιότισσα 482 Φιδούσα
149 Δεξιοκρατούσα 316 Κυρά Ξένη και κυρία των Αγγέλων 483 Φίδωσα
150 Δεόμενη 317 Κώμη 484 Φλεβαριανή
151 Δερμάτα 318 Λαγουδιανή 485 Φοβερά Προστασία
152 Δέσποινα 319 Λαμπρότατη 486 Χαιρετισμών
153 Δημοκράνια 320 Λαμπροφορία 487 Χαλκοπρατειών
154 Διακονούσα 321 Λαοδηγήτρια 488 Χελιδονού
155 Διασώζουσα 322 Λαού 489 Χιλιονοματούσα
156 Δικαιόκριτος 323 Λαρνιώτισσα 490 Χοζοβιώτισσα
157 Δικαιότατη 324 Λαυριώτισσα 491 Χρυσαφίτισσα
158 Διότισσα 325 Λάχνη 492 Χρυσοβαλάντη
159 Δόβρα 326 Λεσινιώτισσα 493 Χρυσογαλούσα
160 Δομνιανίτισσας 327 Λεφένα 494 Χρυσοδαφνιώτισσα
161 Δοξάρισσα 328 Λεχούσα 495 Χρυσοκαστριώτισσα
162 Δουβέργαινα 329 Λιβαδιώτισσα 496 Χρυσοκελλαριά
163 Δακρύβρεχτος 330 Λιόσα 497 Χρυσοπηγή
164 Εγγυήτρια 331 Λιόσα 498 Χρυσοσκαλίτισσα
165 Εκατονταπυλιανή 332 Λογκοβάρδα 499 Χρυσοσπιλιώτισσα
166 Εκκλησιάρχουσα 333 Λοιμιώτισσα 500 Ψυχοσώστα
167 Εικονίστρια 334 Λουβαρά 501 Ψυχοσώτρια

Πηγή: ΑΓΓΕΛΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ (ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΑΓΓΕΛΩΝ)