Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, για την χάρη του Αγίου Πνεύματος και τα βιβλία!

Έπρεπε βέβαια εμείς να μη έχωμεν ανάγκην από την βοήθειαν των γραμμάτων αλλά να παρουσιάζωμεν τόσον καθαρόν βίον, ώστε η χάρις του Πνεύματος να λαμβάνη την θέσιν βιβλίων διά τα ψυχάς μας, και όπως αυτά έχουν γραφή με μελάνην, έτσι και αι καρδίαι μας να έχουν γραφή με το Πνεύμα.
Αφού όμως απεκρούσαμεν την χάριν αυτήν, ας αποδεχθούμεν τουλάχιστον το «δεύτερον ταξίδι». Ότι το πρώτον ήτο καλύτερον, μας το εφανέρωσεν ο Θεός και με όσα είπε και με όσα έκαμε. Διότι και με τον Νώε και τον Αβραάμ και τους απογόνους εκείνου και με τον Ιώβ, και με τον Μωυσή ακόμη, δεν επικοινωνούσε με γράμματα αλλ’ ο ίδιος αυτοπροσώπως, επειδή εύρισκε τον νουν των καθαρόν.
Όταν όμως όλος ο Ιουδαϊκός λαός έπεσεν εις το πυθμένα κυριολεκτικά της κακίας, τότε πλέον χρησιμοποιούνται τα γράμματα και αι πλάκες και η υπενθύμησις που αυτά παρέχουν.
Τούτο όχι μόνον εις τους αγίους της Παλαιάς αλλά το βλέπει κανείς να γίνεται και εις τους αγίους της Καινής. Ακόμη και εις τους αποστόλους δεν έδωσε τίποτε γραπτόν ο Θεός αλλά υπεσχέθη ότι θα δώση εις αυτούς την χάριν του πνεύματος και όχι γραπτά.
Λέγει· «Εκείνος γαρ αναμνήσει υμάς ταύτα». Και διά να εννοήσης ότι τούτο ήτο πολύ καλύτερον, άκουσε τι λέγει διά του στόματος του προφήτου. «Διαθήσομαι υμίν διαθήκην καινήν, διδούς νόμους μου εις διάνοιαν αυτών, και επί καρδίας γράψω αυτούς, και έσονται πάντες διδακτοί Θεού».
Και ο Παύλος θέλων να δείξη αυτήν την υπεροχήν έλεγεν ότι «ελάβαμεν νόμους όχι εις λιθίνας πλάκας αλλά εις τας σαρκίνας πλάκας της καρδίας». Επειδή όμως με το πέρασμα του καιρού οι νόμοι έσβησαν άλλοι εξ αιτίας αλλαγής πεποιθήσεων, άλλοι λόγω τρόπου ζωής, εχρειάσθη πάλιν η υπόμνησις με γράμματα.
Στοχάσου λοιπόν πόσον μέγα κακόν είναι εμείς που ωφείλαμεν να ζούμεν βίον καθαρόν, ώστε να μην έχωμεν καμμίαν ανάγκην γραμμάτων, αλλά να προσφέρωμεν εις το πνεύμα αντί βιβλίων τας καρδίας, εμείς οι ίδιοι, αφού εχάσαμεν εκείνην την τιμήν και ήλθαμεν εις την ανάγκην των γραμμάτων, να μην χρησιμοποιούμεν ορθώς ούτε αυτό το δεύτερον φάρμακον.
Διότι αν ήτο κατηγορία το να χρειασθούμεν τα γράμματα και να μη σύρωμεν εις ημάς την χάριν του Πνεύματος, σκέψου πόσον μεγάλη κατηγορία είναι να μην θέλωμεν να επωφεληθούμεν μήτε από την βοήθειαν αυτήν, αλλά να περιφρονούμεν τα γράμματα, σαν να έχουν δοθή χωρίς λόγον και σκοπόν και να επισύρωμεν την τιμωρίαν μεγαλυτέραν.
Διά να μη γίνη τούτο ας προσέχωμεν με ακρίβειαν εις τα γραφάς και ας διδαχθούμεν πώς εδόθη ο παλαιός νόμος και πώς η Καινή Διαθήκη.

Από το βιβλίο “Ι. Χρυσοστόμου έργα”, τόμος 9, “Υπόμνημα εις το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον Α’, Ομιλία Α’”, της σειράς “Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας”, των Πατερικών Εκδόσεων “Γρηγόριος ο Παλαμάς”. Η εισαγωγή, το κείμενο, η μετάφραση και τα σχόλια είναι των Ιγνάτιου Σακαλή και Νικόλαου Τσίκη.