Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Αβάσσου

Σε απόσταση μόλις 17χλμ. από τον Λούρο και 4 χλμ μετά το Κάτω Κοτσανόπουλο προς Βρυσούλα, αριστερά του δρόμου ανάμεσα σε φτέρες, ελιές και πλατάνια βρίσκεται ένα από τά παλαιότερα μοναστήρια τής Ηπείρου, η Μονή Αβάσσου. Αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου έλαβε το όνομά της πιθανώς από τον ιδιοκτήτη της Αβασσιώτη, έμπορα στην Ρωσσία τού 19ου αί. Άλλη εκδοχή θέλει την Μονή να ονομάζεται Αρασσός (Arassus – αρχαίο όνομα), κτισμένη σε ελληνιστική θέση με ύπαρξη αρχαίων τάφων στην γύρω περιοχή. Η παρουσία πάντως πολλών μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών, τμημάτων τέμπλου και αμφικιονίσκων παραθύρων, εντοιχισμένων στον σημερινό ναό, ενισχύουν την άποψη πιθανής αναγωγής της Μονής στον 13° αιώνα.

Από το κτιριακό συγκρότημα της Μονής σήμερα σώζεται μόνο το Καθολικό κτισμένο στα 1853 από τον ηγούμενό της ιερομόναχο Κυπριανό πάνω στα θεμέλια παλαιοτέρου ναού, κτίσμα του 1746. Πρόκειται για τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με πρόναο, κυρίως ναό και ιερό Βήμα Στο κεντρικό κλίτος, που χωρίζεται από τα πλάγια με 4 κολόνες (2 σε κάθε πλευρά), υπάρχουν 3 έσωτερικοι τρούλλοι (φουρνικά), ενώ στα πλάγια κλίτη από 3 μικρές καμάρες. Ολόκληρος ο κυρίως ναός και το Ιερό Βήμα είναι κατάγραφα από αγιογραφίες της ίδιας περιόδου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού με αρκετές σκαλιστές παραστάσεις από την Αγία Γραφή.

Σε απόσταση αναπνοής από την Μονή υπάρχει αναστηλωμένος ένας από τους παλαιότερους νερόμυλους της περιοχής. Προσφάτως αναστηλώθηκε καί ο πλίνθινος μαντρότοιχος της Μονής.

Η Μονή θα είχε αρκετή περιουσία, αφού διέθετε 1.000 γρόσια τον χρόνο για τα σχολεία των γειτονικών χωριών. Μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου η Μονή διαλύθηκε και η περιουσία της απαλλοτριώθηκε.

Η Μονή Αβάσσου είναι ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Πηγή: Ημερολόγιον 2014, Αφιέρωμα στις παλαιές ιερές μονές της Μητροπόλεώς μας, Ιερά Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, Πρέβεζα 2014.