Πρακτικός οδηγός επιβίωσης… στη Βουλγαρία, Τι πρέπει να προσέξει και τι να αποφύγει ένας επισκέπτης στη Βουλγαρία

Η Βουλγαρία συμπληρώνει όπου να ‘ναι μια εικοσαετία από την επάνοδό της στον καπιταλιστικό «παράδεισο» και μπήκε ήδη στον τρίτο της χρόνο ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για όσους την είχαν επισκεφθεί και επί… κομμουνιστικού «παραδείσου», οι διαφορές σήμερα είναι τόσο κραυγαλέες, όσο και ανεπαίσθητες! Ναι, ακούγεται οξύμωρο, αλλά είναι απόλυτα αληθινό.

Οι γκρίζες απρόσωπες πολυκατοικίες σοβιετικού τύπου ορθώνονται σήμερα δίπλα σε… ελληνοπρεπείς μεζονέτες στα καινούργια προάστια και στις πολυτελείς δυτικές φίρμες ενδυμάτων, κοσμημάτων κλπ που είναι παρούσες στους κεντρικούς δρόμους της Σόφιας.Μεγάλη εντύπωση προκαλεί η πλειονότητα των ΙΧ που κυκλοφορούν: Mercedes, BMW, Toyota, Volkswagen, Jeep –όλα μεγάλου κυβισμού, σούπερ χλιδάτα, ακόμα και μοντέλα που στην Ελλάδα δεν τα έχουμε ακουστά! Αραιά και πού θα δεις κανένα ταπεινό… φιατάκι κι ακόμα σπανιότερα Χιουντάι ή (παντελώς άγνωστο εκεί) Κία/Σεβρολέτ. Καινούργια κι αστραφτερά, συνωστίζονται -ιδιαίτερα τα πρωινά- σε ποσότητες που κάνουν το μποτιλιάρισμα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης να ωχριά… Κι από κοντά κάτι (εντυπωσιακά λίγα, πάντως) παμπάλαια, ταπεινά Lada, Dacia –απομεινάρια της «κόκκινης» εποχής των στερήσεων. Και αρκετά ταξί λιλιπούτεια (μικρά Suzuki, συνήθως) που με το ζόρι χωρούν δυο τρεις μεγαλόσωμους επιβάτες.

Ταξί! Η μαγική λέξη! Από τη μια κοκαλώνουν αν δουν πεζό σε διάβαση, δίνοντάς του ευγενικά προτεραιότητα, κι απ’ την άλλη οι οδηγοί τους είναι διάσημοι «αετονύχηδες» -έτοιμοι οι περισσότεροι να …δαγκώσουν όποιον ατυχή ξένο πέσει στο δρόμο τους. Για την ίδια διαδρομή, περίπου 800 μέτρων στην κεντρικότατη λεωφόρο Βίτοσα της Σόφιας, μας έτυχε να πληρώσουμε τέσσερα λέβα (2,50 είχε γράψει το ταξίμετρο κι αφήσαμε με ευχαρίστηση άλλο 1,5 λέβα –συνολικά δύο ευρώ μόλις) στον ευγενικό οδηγό και την επόμενη μέρα για την ίδια ακριβώς διαδρομή μία συμμορία 6-7 οδηγών ταξί μας παρέπεμπαν χασκογελώντας ο ένας στον άλλον ζητώντας είκοσι λέβα αδιαπραγμάτευτα! Οι αστυνομικοί που σταματήσαμε λίγο παρακάτω καταγγέλλοντάς τους το γεγονός έκαναν πως το άκουγαν για πρώτη φορά στη ζωή τους. Κι αυτό, πενήντα μέτρα ακριβώς από το Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού της Βουλγαρίας, μέρα μεσημέρι, τις μέρες της Διεθνούς Έκθεσης Τουρισμού της Σόφιας.

Αν δεν θέλετε να πληρώνετε σαν κορόιδα τους «αετονύχηδες» Βούλγαρους ταξιτζήδες (καλή ώρα, σαν και μερικούς δικούς μας εξυπνάκηδες που κάνουν τα ίδια στα ελληνικά αεροδρόμια ή κεντρικά ΚΤΕΛ σε ανυποψίαστους τουρίστες), ετοιμαστείτε για πολύ ποδαρόδρομο στη βουλγαρική πρωτεύουσα.

Μόνο που κι ο ποδαρόδρομος θέλει αρκετή προσοχή, γιατί τα πεζοδρόμια είναι γεμάτα παγίδες. Σχεδόν σε κάθε δεύτερο ή τρίτο βήμα θα πατήσετε σε σπασμένες πλάκες, που αν τύχει και βρέχει θα κρύβουν άλλη μία δυσάρεστη έκπληξη από κάτω τους: λάσπη για τα παπούτσια και τις κάλτσες σας. Σε στεγνή κατάσταση απλώς θα τη γλιτώσετε με κανένα στραμπούληγμα. Είναι απορίας άξιο πώς -ακόμα και μπροστά στα λουσάτα καταστήματα που προαναφέραμε- τα πεζοδρόμια έχουν εγκαταλειφθεί σε τέτοιο βαθμό…

Κι ανάλογη μεταχείριση έχει… εξασφαλιστεί και για τους δρόμους. Είτε κινείσαι σε εθνική οδό (τουλάχιστον σε δρόμους στο κεντρικό και νότιο τμήμα της χώρας) είτε σε επαρχιακούς δρόμους ή μέσα σε πόλεις κάτι λακκούβες … να (με το συμπάθιο) καραδοκούν να καταπιούν μία (τουλάχιστον) από τις ρόδες σου! Σα να ξέφυγαν τίποτα μπόμπες από τους βομβαρδισμούς των Αμερικάνων στη Σερβία προ δεκαετίας και εξερράγησαν σε βουλγάρικους δρόμους, ένα πράμα… Επιστρατεύστε κάθε ικανότητα που διαθέτετε για σλάλομ και θα επιζήσετε!

Μόνο βουλγαρικά!

Η Βουλγαρία, όπως επίσημα αναδεικνύει κάθε χρόνο και στη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού της Σόφιας, είναι μια χώρα που απελπισμένα επιζητεί την καθιέρωσή της ως τουριστικού προορισμού. Και πράγματι έχει κάνει μεγάλα βήματα προόδου, με θαυμάσιες κατά τόπους ξενοδοχειακές υποδομές και προβολή των ιστορικών της τοποθεσιών και κειμηλίων. Άλλο αν για μας τους Έλληνες είναι θλιβερό να επισκεπτόμαστε τα μουσεία της ή αρχαιολογικούς τόπους και ν’ αντικρίζουμε ελληνικά ευρήματα από ανθούσες ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας στην περιοχή της ευρύτερης Θράκης -και ιδίως της Μαύρης Θάλασσας- και να διαβάζουμε στους πίνακες πληροφοριών τις βουλγαρικές ονομασίες τους και την ένδειξη «άγνωστης / απροσδιόριστης προέλευσης», την ώρα που τα ίδια τα ευρήματα, τα μνημεία, τα ονόματα κραυγάζουν ακόμα και για τον πιο αδαή την ελληνικότητά τους.

Τι παράξενο, όμως, για μια χώρα ήδη μέλος της Ε.Ε. να ψάχνεις με το… φανάρι του Διογένη άνθρωπο να μιλάει Αγγλικά (ή έστω Γερμανικά –οποιαδήποτε, τέλος πάντων, γλώσσα πλην της βουλγαρικής), για να συνεννοηθείς έστω στοιχειωδώς είτε σε εστιατόριο είτε σε οποιοδήποτε κατάστημα είτε σε υπερμοντέρνο -κατά τα άλλα- βενζινάδικο σε μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας: στο φημισμένο Χιονοδρομικό Κέντρο του Μπάνσκο, όπου ουδείς από τους δεκαριά συνολικά υπαλλήλους (νέα παιδιά, μάλιστα) μπορούσε να αρθρώσει έστω και το «ναι» σε άλλη γλώσσα πλην της μητρικής τους. Κι ακόμα χειρότερα. Στη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού της Σόφιας στο Γραφείο Πληροφοριών, παρακαλώ, δεν μιλούσαν παρά βουλγαρικά και μόνο. Απλώς σου έδιναν έναν φάκελο με έντυπο υλικό στα Αγγλικά κι αν επιθυμούσες κάποια επιπλέον διευκρίνιση είχες ατυχήσει. Έπρεπε να αναζητήσεις διερμηνέα στη βουλγαρική για περαιτέρω εξυπηρέτηση.

Για να μην αναφερθούμε στην Αστυνομία ή στον περίφημο Πανευρωπαϊκό Τηλεφωνικό Αριθμό Ανάγκης, το 112! Αν δεν μιλάς βουλγαρικά, είσαι χαμένος κυριολεκτικά. Μπορεί να σε σφάζουν, να ουρλιάζεις help στον πανευρωπαϊκό αριθμό, αλλά αυτοί θα επιμένουν να σε συνδέουν από βουλγαρόφωνη (αποκλειστικά!) τηλεφωνήτρια σε βουλγαρόφωνη, μέχρι να εξαντληθούν όλες οι διαθέσιμες (5-6 τη φορά) που επαναλαμβάνουν το μόνο που -προφανώς- ξέρουν στ’ Αγγλικά, «ουάν μόμεντ», μέχρις ότου κλείσει η γραμμή και μείνεις με το τηλέφωνο στο χέρι όσες φορές κι αν επιχειρήσεις να τους καλέσεις. Από δε τους αστυνομικούς, ίσως ο ένας στους 15 – 20, να μπορεί να συνεννοηθεί στοιχειωδώς μαζί σου με λίγα Αγγλικά.

Λειψό συνάλλαγμα

Κι όταν, όπως κάθε ταξιδιώτης που σέβεται τον εαυτό του, έλθεις στην ανάγκη να αλλάξεις συνάλλαγμα (μη βλέπετε, που κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα δέχονται το ευρώ! Πιο «μέσα» είναι αλλιώς), τότε πρέπει να έχεις τα μάτια σου 14. Ανταλλαγή συναλλάγματος μόνο στις επίσημες Τράπεζες. Γιατί στα μεμονωμένα ανταλλακτήρια -ακόμα κι αν αναγράφουν βαρύγδουπες επιγραφές διάσημων διεθνών πιστωτικών ιδρυμάτων- μπορούν να σας… ληστέψουν νομιμοφανώς έστω κι αν βρίσκονται ακριβώς απέναντι από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Το πάθαμε και μάθαμε, που λένε. Με «κλειδωμένη» εδώ και δύο χρόνια, με εντολή της ΕΕ την ισοτιμία ευρώ – λέβα κι ενώ είχαμε ανταλλάξει τις προηγούμενες μέρες τα ευρώ μας με ισοτιμία 1 ευρώ/1,95 λέβα σε 4-5 διαφορετικά σημεία (Τράπεζες και ανεξάρτητα ανταλλακτήρια), κάποια της συντροφιάς έπεσε θύμα της «ληστείας» που λέγαμε με ανταλλαγή ενός ευρώ προς 1,59 λέβα. Προσέξατε τον αναριθμητισμό, έτσι; Ώστε ο ανύποπτος τουρίστας να μην προλαβαίνει να συνειδητοποιεί την απάτη -1,59 αντί 1,95- έως ότου βγει από το κουβούκλιο του ανταλλακτηρίου και μετρήσει τα χρήματά του….

Το γεγονός ότι χρειάστηκε δίωρη ταλαιπωρία μας επί του πεζοδρομίου της λεωφόρου Βίτοσα, ακριβώς απέναντι από το υπουργείο Δικαιοσύνης, υπό τις απειλές και τις σπρωξιές του μπράβου του ανταλλακτηρίου, ότι αναγκαστήκαμε να προσφύγουμε (μετά τα άκαρπα πολλαπλά τηλεφωνήματά μας στον Πανευρωπαϊκό Αριθμό Ανάγκης 112 και στη βουλγαρική Αστυνομία) στην αστυνομική φρουρά του υπουργείου Δικαιοσύνης -όπου και φιλοτιμήθηκε να μας βοηθήσει ένας ευγενέστατος νεαρός αστυνομικός που ευτυχώς μιλούσε Αγγλικά- ότι μπροστά στην επιμονή μας κουβαλήθηκαν άλλοι τέσσερις αστυνομικοί, έως ότου ένα στέλεχος της Οικονομικής Αστυνομίας ανάγκασε τις υπαλλήλους και τον μπράβο του ανταλλακτηρίου να μας επιστρέψουν τα χρήματά μας και να πάρουν πίσω τα λειψά τους λέβα, μόνο τιμή δεν περιποιεί στους αγαπητούς μας γείτονες.

Την ίδια ώρα, σου προκαλεί σφίξιμο στην καρδιά η παρουσία πολλών φτωχών ανθρώπων -ιδίως ηλικιωμένων- που στήνονται επί ώρες στην παγωνιά για να πουλήσουν ευτελή πραγματάκια για ένα και δύο λέβα, με αξιοπρέπεια κι ευγένεια -τις πιο πολλές φορές με χαμόγελο και αξιοθαύμαστη στωικότητα. Είναι οι άνθρωποι που προσπαθούν να κερδίσουν την κάθε μέρα, να στήσουν στα πόδια της μια χώρα που ταλαιπωρήθηκε πολύ και σίγουρα της αξίζει καλύτερη τύχη. Αρκεί όσοι έχουν τα ηνία της να προσέξουν τις λεπτομέρειες, που κάνουν, όμως, τη διαφορά.

Β.Μ.

Πηγή: Βόρεια