Απαντήσεις σε ερωτήματα για το «σκάνδαλο» του Βατοπαιδίου

Το «σκάνδαλο» του Βατοπαιδίου

Απαντήσεις σε ερωτήματα

του Σπύρου Μπαζίνα

Πρόθεση μου είναι να αμφισβητήσω την άποψη, που ο Τύπος και η Αντιπολίτευση (με την ρητή η σιωπηρή υποστήριξη και κύκλων της Συμπολίτευσης)  δημιούργησαν για το θέμα του Βατοπαιδίου, και να υποστηρίξω την υπόθεση ότι το θέμα το κατασκεύασαν καποιοι περίεργοι κύκλοι. Αντιπολίτευση και Τύπος αποδέχτηκαν την ευκαιρία για να πλήξουν την Κυβέρνηση. Η απαξίωση του Αγίου Όρους και της Εκκλησίας είναι για άλλους αναπόφευκτη παράπλευρη απώλεια και για άλλους ο δεύτερος άμεσος στόχος.

Αξίζει να αναφερθούν πρώτα τα πραγματικά περιστατικά συνοπτικά, γιατί η παραπληροφόρηση έχει λάβει πρωτοφανείς διαστάσεις και η μονομέρεια είναι σαφής ένδειξη τουλάχιστον μεροληψίας, αν όχι δόλου. Ποια είναι η κατηγορία που ο Τύπος και η Αντιπολίτευση απεύθυνε κατά της Κυβέρνησης; Η Κυβέρνηση παραιτήθηκε από την δίκη, χαρίζοντας την λίμνη Βιστωνίδα και παραλίμνιες εκτάσεις στο Βατοπαίδι. Σαν να μη έφτανε αυτό,…

αντάλλαξε την περιουσία αυτή με άλλη περιουσία του Δημοσίου πολλαπλάσιας άξιας. Αποδείξεις που προβάλλονται: η εισαγγελική παραγγελία για πάγωμα λογαριασμών, η αναστολή κάθε σχετικής διοικητικής πράξης από την Κυβέρνηση, οι κατηγορίες από εμπλεκομένους ιδιώτες στην περιοχή της Βιστωνιδα και διαφόρων φορέων που διαμαρτύρονται για τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων η αρχαιολογικών χώρων, και οι συναντήσεις Υπουργών με τον Γέροντα του Βατοπαιδιου και άλλους Βατοπαιδινους. Κίνητρο που προβάλλουν οι δημόσιοι κατήγοροι: η πρόθεση της Κυβέρνησης και κυρίως του Θόδωρου Ρουσόπουλου να ευνοήσει το Βατοπαίδι για προσωπικούς λόγους.

Τι απαντά η Κυβέρνηση, έστω δειλά και αποσπασματικά; Η μετεγγραφή των τίτλων του Βατοπαιδίου στην Βιστωνίδα είχε ήδη γίνει επί Κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Η δίκη μετά από την γνωμοδότηση του αρμοδίου Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους υπέρ του Βατοπαιδίου δεν είχε κανένα νόημα. Οι ανταλλαγές ήταν νόμιμες.

Ποια είναι η κατηγορία κατά του Βατοπαιδίου; Διεκδίκησε ακίνητα στην Βιστωνίδα που δεν ανήκουν στο Μοναστήρι αλλά στο Δημόσιο και ιδιώτες στους οποίους το Δημόσιο τα παρεχώρησε. Επηρέασε δικαστές η κρατικούς λειτουργούς ώστε να παραιτηθεί το Δημόσιο από την δίκη. Υπέδειξε τα προς ανταλλαγή ακίνητα ενώ γνώριζε την πολλαπλάσια άξια τους. Επηρέασε ορκωτούς λογιστές να υποτιμήσουν την αξία των ανταλλαγέντων.

Τι απαντά το Βατοπαίδι, με θάρρος και παρρησία, που συχνά λοιδορείται από τον Τύπο; Η κυριότητα του Βατοπαιδίου στην Βιστωνίδα και τις παραλίμνιες εκτάσεις είναι βεβαιωμένη με νομοθετικό διάταγμα από το 1924 όταν η Βιστωνίδα και οι παραλίμνιες εκτάσεις δόθηκαν στο Βατοπαίδι σε αντάλλαγμα άλλων εκτάσεων που παραχώρησε το Μοναστήρι στο Δημόσιο για αποκατάσταση προσφύγων (το Βατοπαίδι έχει ήδη παραχωρήσει το 90% της περιουσίας του στο Δημόσιο). Το θέμα ανακινήθηκε το 1994 και το Μοναστήρι δικαιώνεται επί 14 χρόνια από όλους τους εμπλεκομένους φορείς με διάφορες κυβερνήσεις. Η παραίτηση από την δίκη ήταν απόφαση του Δημοσίου, που το Μοναστήρι και να ήθελε δεν μπορούσε να επηρεάσει. Οι ανταλλαγές ήταν επίσης υπόθεση και απόφαση του Δημοσίου. Το Μοναστήρι δεν τις ζήτησε, αλλά τις αποδέχτηκε. Τα ακίνητα που δόθηκαν σε αντάλλαγμα δεν ήταν της επιλογής του Μοναστηριού, αλλά του Δημοσίου. Οι αξιολογήσεις δεν έγιναν από το Μοναστήρι (αυτό θα ήταν εκ των πραγμάτων αδύνατο). Το Μοναστήρι δέχτηκε ότι το Δημόσιο του έδωσε. Και όταν υπήρξε αμφισβήτηση, το Μοναστήρι προσέφερε να επιστραφούν όλα.

Τι θέση πήρε το Άγιον Όρος με την ανακοίνωση του της 25ης Σεπτεμβρίου; Δέχεται τις διαδικασίες ελέγχου και ενεργεί τα δέοντα. Εκφράζει περαιτέρω την άποψη ότι «δεν υπηρετεί την αλήθεια η γενική ισοπέδωσις που παρατηρήθηκε στον πρόσφατο δημοσιογραφικό θόρυβο» Υπενθυμίζει ότι το Άγιον Όρος είναι η κοιτίδα του πολιτισμού και της πίστης μας. υπογραμμίζει αλήθειες που δεν έτυχαν της δέουσας προσοχής. Δυο από αυτές τις αλήθειες πρέπει να αναφερθούν εδώ. Πρώτα, πάνω από 300.000 προσκυνητές που φιλοξενούνται δωρεάν στο Άγιον Όρος κάθε χρόνο είναι αδιάψευστοι μάρτυρες ότι «οι μοναχοί αγωνίζονται με την προσωπική τους διακονία, την νηστεία, την αγρυπνία, την αυταπάρνηση και την προσευχή.» Έπειτα, το Άγιον Όρος μετά την Μικρασιατική Καταστροφή «με αίσθημα ευθύνης και αλληλεγγύης παρεχώρησε 1.200.000 στρέμματα γης για την αποκατάσταση των ακτημόνων και προσφύγων, γεγονός το οποίο ούτε μνημονεύεται ούτε αποτιμάται όσο θα έπρεπε, αντιθέτως αποσιωπάται και αναθεωρείται.»

Τώρα, και οι κατήγοροι συνομολογούν ότι το ποινικό θέμα θα κριθεί από την δικαιοσύνη και ζητούν να διαβιβαστεί ο φάκελος στην Βουλή προεξοφλώντας ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων. Σε αυτό δεν υπάρχει αντίρρηση. Το ποινικό θέμα θα κριθεί από τα δικαστήρια. Και, αν η εισαγγελική έρευνα οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ευθύνονται και πολιτικά πρόσωπα, ο φάκελος πρέπει να σταλεί στη Βουλή. Όμως, αυτό δεν νομιμοποιεί κανένα να παραβιάζει το τεκμήριο αθωότητας. Η παραβίαση της βασικής αυτής αρχής της ποινικής δικής δείχνει μεροληψία και προκατάληψη και θέτει υπό αμφισβήτηση τόσο την φερεγγυότητα των κατηγόρων όσο και των κινήτρων τους. Πέραν τούτου, όμως, πρέπει να λεχθει ότι ο ισχυρισμός ότι όλα έγιναν γιατί ο Ρουσόπουλος η κάποιος άλλος αποφάσισε να παίξει το κεφάλι του κορώνα-γράμματα για να ωφελήσει το Βατοπαίδι είναι ανόητος. Αλλά και ο ισχυρισμός ότι ο Γέροντας Εφραίμ κατάφερε να ξεγελάσει για πάνω από δεκαπέντε χρόνια όλους του κρατικούς λειτουργούς με τους οποίους συνεργάστηκε για τα περιουσιακά θέματα του Μοναστηρίου είναι τουλάχιστον αστείος.

Έρχομαι τώρα στην αμφισβήτηση της θεωρίας του σκανδάλου. Αφήνοντας, τουλάχιστον θεωρητικά, το ποινικό θέμα στα δικαστήρια, οι κατήγοροι εντοπίζουν την κριτική τους στο πολιτικό, στο ηθικό θέμα, λέγοντας ότι το όλο θέμα είναι μεγάλο, το μεγαλύτερο σκάνδαλο και έγκειται σε χαριστικές πράξεις της Κυβέρνησης προς όφελος του Βατοπαιδίου. Πρώτα-πρώτα, καμία παράταξη (ούτε ο Τύπος) δεν είναι τόσο ηθικά άμεμπτη ώστε να νομιμοποιείται να ρίξει τον λίθο του αναθέματος σε κανένα. Το να τολμούν δε όλοι αυτοί οι περίεργοι κύκλοι να προκαλουν τον Λαό κατηγορώντας ένα Αγιορείτικο Μοναστήρι, το Άγιον Όρος και την Εκκλησία δεν είναι απλά τρομερό θράσος, είναι παραλογισμός. Ποια είναι η προσφορά τους στην Χώρα σε σχέση με την προσφορά του Αγίου Όρους, του Βατοπαιδίου και της Εκκλησίας στο Λαό, στο Γένος, στην Ορθοδοξία και στην ανθρωπότητα;. Συγκρίνεται το ήθος και η συμπεριφορά τους με το Αγιορείτικο και το Βατοπαιδινό ηθος; Ξεχάσαμε το αμίμητο του μακαρίτη του Ανδρέα Παπανδρέου «είπαμε να κάνει στον εαυτό του ένα δωράκι αλλά όχι και τριακόσια εκατομμύρια;!» Έπειτα, η ηθική είναι περισσότερο θέμα προθέσεων και λιγότερο αποτελέσματος. Έτσι, αν δεν έχουν διαπιστωθεί οι προθέσεις του άλλου πέραν πάσης αμφιβολίας, η καταγγελία στηρίζεται στις υποψίες και στις επιθυμίες του καταγγέλλοντος. Επίσης, η ηθική ενός μέρους της κοινωνίας μπορεί να διαφέρει από την ηθική του συνόλου. Για παράδειγμα, πράξεις ανήθικες για την κοινωνία της εποχής έχουν ηθική άξια για τους Χριστιανούς αν είναι σύμφωνες με το θέλημα του Θεού. Η απόπειρα παιδοκτονίας στην θυσία του Ισαάκ από τον Αβραάμ είναι παράνομη αλλά όχι ανήθικη πράξη. Αντίθετα, η ελεημοσύνη χάριν διαφημίσεως του ελεήμονος η του οργανισμού που εκπροσωπεί ενέχει ηθική απαξία για τον Χριστιανό, ενώ επαινείται από την κοινωνία.

Ενόψει της προσφοράς του Αγίου Όρους στην Χώρα, και στο παρελθόν και στο παρόν, αλλά και της σημασίας του για το μέλλον, και του τρόπου που το Άγιον Όρος διαχειρίζεται την περιουσία του υπέρ του Λαού, καμία πράξη που ωφελεί το Άγιον Όρος δεν μπορεί να είναι ανήθικη, δεν μπορεί να είναι σκάνδαλο. Το ίδιο ισχύει και για το Βατοπαίδι, που διαθέτει κάθε χρόνο περίπου 2 εκ. Ευρώ για υποτροφίες, βοήθεια σε φτωχές οικογένειες, αρρώστους, φυλακισμένους, κατασκηνώσεις και ιδρύματα, καθώς και εκκλησιαστικούς οργανισμούς στην Ελλάδα, Κύπρο, Ρωσία, Ρουμανία, Σερβία, Αφρική και σε Μοναστήρια και εκκλησιαστικούς οργανισμούς στην Αμερική, κτίζει γηροκομείο άξιας 5 εκ. Ευρώ, αναστηλώνει τα κτίρια του Μοναστηριού, συντηρεί ιστορικά και πολιτιστικά κειμήλια, φιλοξενεί δωρεάν πάνω από 25 χιλ. προσκυνητές κάθε χρόνο και γενικά διακονεί το Λαό, τον απανταχού Ελληνισμό, την Ορθοδοξία και την ανθρωπότητα. Η περιουσία του Αγίου Όρους και του Βατοπαιδίου ανήκει ουσιαστικά στο Λαό, αφού οι Μοναχοί, σε αντίθεση με τους κατηγόρους τους, ζουν λιτή ζωή και διαχειρίζονται την περιουσία για να διακονήσουν τον Λαό. Έτσι, τα δάση των Μοναστηριών σώζονται. Δεν καίγονται, ούτε οικοπεδοποιούνται, όπως τα δάση του Δημοσίου. Η φύση προστατεύεται. Δεν καταληστεύεται χάριν του οικονομικού οφέλους. Η διοίκηση είναι δίκαια και αποτελεσματική. Πολλοί προσκυνητές του Αγίου Όρους κάθε χρόνο λένε «μακάρι και η Χώρα μας, ο δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, να διοικείτο όπως διοικείται το κάθε Αγιορείτικο Μοναστήρι». Έτσι, μια δωρεά από το Δημόσιο προς το Άγιον Όρος δεν είναι απαραίτητα ανήθικη πράξη. Σκάνδαλο δηλαδή δεν υπάρχει. Το μόνο σκάνδαλο είναι ότι οι αποδέκτες της δωρεάς του 90% της περιουσίας του Βατοπαιδίου και συνολικά 1.200.000 στρεμμάτων από το Άγιον Όρος, κατηγορούν το Βατοπαίδι και το Άγιον Όρος για παράνομες και καταχρηστικές διεκδικήσεις. Στο Αστικό δίκαιο, η αχαριστία είναι λόγος ανάκλησης της δωρεάς …

Έρχομαι τώρα στην υπόθεση ότι το θέμα το κατασκεύασαν καποιοι κύκλοι και ο Τύπος και η Αντιπολίτευση το προώθησαν για τους δικούς τους λόγους, ενώ η Συμπολίτευση δεν μπόρεσε να αντιδράσει αποτελεσματικά. Πρώτα, είναι δεδομένο ότι υπάρχει μια πολιτική να χτυπηθεί ο Λαός μας στα θεμέλια της αυτοσυνειδησίας του. Ο περίφημος Κίσινγκερ είχε και το θράσος σε μια κρίση ειλικρινείας το 1974 να το ομολογήσει. «Ο λαός των Γκρεκών είναι αναρχικός και δύσκολος να τιθασευτή. Γι’ αυτό πρέπει να τον χτυπήσουμε βαθιά στις πολιτιστικές του ρίζες. Τότε ίσως αναγκασθεί να συμμορφωθεί. Εννοώ να πλήξουμε την γλώσσα του, την θρησκεία του, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε την δυνατότητα του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, ώστε να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή την νευραλγική περιοχή στρατηγικής σημασίας για μας». Αλλά και χωρίς την ομολογία του Κίσινγκερ,  μια απλή παρατήρηση της νεότερης ιστορίας μας οδηγεί αβίαστα στο ίδιο συμπέρασμα. Τα βάλαμε με δυο αυτοκρατορίες για την Κύπρο, όντας κατεστραμμένοι από την κατοχή και τον εμφύλιο! Δημιουργούμε συνεχώς προβλήματα στην Τουρκία και στο Ισραήλ. Αντιστεκόμαστε στα σχέδια για την δημιουργία προτεκτοράτων στα Βαλκάνια. Είμαστε σαν Λαός ατίθασοι και αυτό δεν βολεύει την νέα τάξη πραγμάτων. Πρέπει να προσκυνήσουμε και για αυτό μας χτυπάνε στη ουσία της ύπαρξης μας, την γλώσσα, την θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα, τους θεσμούς μας. Μας περιορίζουν στο να επωφεληθούμε από τις πλουτοπαραγωγικές πηγές που θα έλυναν το οικονομικό πρόβλημα της Χώρας (βλ. πετρελαϊκά αποθέματα στο Αιγαίο) και μας δημιουργούν εξωτερικά προβλήματα για να μας εξαντλήσουν (βλ. Μακεδονικό, Θράκη, Αιγαίο, Κύπρο). Ενώ πολιτικά ανήκουμε στη Δύση, πολιτιστικά, μας κατατάσσουν στους εχθρούς της Δύσης και σίγουρα στους αντιπάλους της νέας τάξης πραγμάτων. Είναι φυσιολογικό και δεν πρέπει να εκπλήσσει κανένα ότι το παγκόσμιο έργο του Αγίου Όρους και του Βατοπαιδίου να έχει μπει στο στόχαστρο τους. Ποιο ήταν το πρώτο βήμα που πήραν κατά των Αράβων τρομοκρατών; Η δέσμευση των περιουσιακών τους στοιχείων. Τι μας λέει ότι δεν γινόμαστε μάρτυρες της ίδιας προσπάθειας με το Βατοπαίδι, το Άγιον Όρος, την Ελλαδική Εκκλησία κι έπειτα τα Ρωμαίικα Πατριαρχεία;

Δυστυχώς υπάρχουν Έλληνες που βλέπουν αναπόφευκτη αυτή την πολιτική και την αποδέχονται μοιρολατρικά η και συνοδοιπορούν για να προσποριστούν οφέλη. Πρώτα είναι πολιτικοί κύκλοι, ο πρωταρχικός σκοπός των οποίων φαίνεται να είναι να θιγεί η Κυβέρνηση και ένα από τα πλέον επιτυχημένα στελέχη της, ο Θόδωρος Ρουσσόπουλος. Η ζημιά που γίνεται στο κύρος του Αγίου Όρους και κατά συνέπεια της Εκκλησίας φαίνεται να είναι για κάποιους αναπόφευκτη παράπλευρη ζημιά ενώ για άλλους άμεσος στόχος. Οι πρώτοι αγνοούν ότι οποιαδήποτε νίκη θα είναι Πύρρεια και έχοντας για άλλη μια φορά διασπάσει την ενότητα του Ελληνικού Λαού δεν θα μπορέσουν να κυβερνήσουν. Οι άλλοι θεωρούν το Άγιον Όρος και την Εκκλησία ιδεολογικούς τους αντιπάλους και παλεύουν να τους εξοντώσουν, αγνοώντας ότι πριονίζουν το κλαδί στο οποίο στέκονται, αφού, αν είναι αντίθετοι με την νέα τάξη πραγμάτων, όπως λένε, που συνδέεται με τον περιορισμό των ατομικών ελευθεριών και την συγκέντρωση του χρήματος σε λίγα χέρια, οι μόνοι πραγματικοί τους σύμμαχοι είναι το Άγιον Όρος και η Εκκλησία που βλέπουν σε αυτές τις εξελίξεις τα πρώτα βήματα για την εγκαθίδρυση της παγκόσμιας δικτατορίας του Αντιχρίστου. Πράγματι, τι θα γίνει αν, αφού ο κόσμος έχει εξαθλιωθεί με την φτώχεια, τις αρρώστιες, τις θεομηνίες και τους πόλεμους, εμφανισθεί ένας «καλός» άνθρωπος και δώσει σε όλους ψωμί και ειρήνη; Δεν θα τον ανακηρύξει ο κόσμος θεό, χαρίζοντας του τις ελευθερίες του; Μήπως αυτός δεν είναι ο τελευταίος πειρασμός που ο διάβολος έβαλε στον Κύριο; Μήπως για αυτό δεν κατηγορεί τον Κύριο ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής στους Αδελφούς Καραμαζωφ του Ντοστογιέφσκι;

Έπειτα, είναι κύκλοι του Τύπου. Σε ένα βαθμό, ο Τύπος απλά παρουσιάζει τις «ειδήσεις». Τι είναι «είδηση» πρέπει να κρίνουν ελεύθερα και αδέσμευτα οι λειτουργοί του Τύπου. Στο θέμα αυτό όμως παρατηρείται μια μονομέρεια, υπερβολή και εμμονή κατά του Βατοπαιδίου και του Αγίου Όρους. Σαφής ένδειξη αυτής της μονομέρειας είναι το γεγονός ότι είτε αγνοήθηκε εντελώς είτε δεν τονίσθηκε επαρκώς ότι το Άγιον Όρος όχι μόνο δεν διεκδικεί αδίκως εκτάσεις του Δημοσίου αλλά, όπως τονίσθηκε στην ανακοίνωση του Αγίου Όρους της 25ης Σεπτεμβρίου, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή «με αίσθημα ευθύνης και αλληλεγγύης παρεχώρησε 1.200.000 στρέμματα γης για την αποκαταστασι των ακτημόνων και προσφύγων». Από την ίδια ανακοίνωση αγνοήθηκε η δήλωση ότι οι Αγιορείτες όχι μόνο δεν ζουν πολυτελή ζωή, όπως ελέχθη από τον Τύπο για τον Γέροντα του Βατοπαιδίου και άλλους Βατοπαιδινούς και μη Μοναχούς, αλλά ότι πάνω από 300.000 προσκυνητές που φιλοξενούνται δωρεάν στο Άγιον Όρος κάθε χρόνο είναι αδιάψευστοι μάρτυρες ότι «οι μοναχοί αγωνίζονται με την προσωπική τους διακονία, την νηστεία, την αγρυπνία, την αυταπάρνηση και την προσευχή.» Ας μη κρυβόμαστε. Και ο Τύπος εκπροσωπεί πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Άλλοι θέλουν να πουλήσουν ο,τι ο κόσμος αγοράζει, δηλαδή σκάνδαλα. Άλλοι προσπαθούν μέσα από την ιδιοκτησία του Τύπου να επηρεάσουν την πολιτική ζωή της Χώρας για να αποκομίσουν παράνομα οφέλη, όπως προνομιακές συμβάσεις από το Κράτος. Παρά τις προεκλογικές δεσμεύσεις της το 2004, η Κυβέρνηση δεν αντιμετώπισε αυτήν την μάστιγα των κρατικοδίαιτων ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων και τώρα την βρίσκουν πάλι μπροστά τους και η Κυβέρνηση και η Χώρα.

Καταλήγοντας, θα έλεγα το «σκάνδαλο» του Βατοπαιδιου κατασκευάστηκε για να πληγεί η Κυβέρνηση. Η ζημιά στο κύρος του Αγίου Όρους και της Εκκλησίας είναι παράπλευρη απώλεια η άμεσος στόχος. Η συνεχιζόμενη μεροληπτική προβολή του θέματος εξυπηρετεί ουσιαστικά νεοταξικες πολιτικές και όχι τα συμφέροντα του Λαού. Ο Λαός μας αγωνίστηκε επί αιώνες για να επιβιώσει ως Εκκλησία. Κέντρα αυτών των αγώνων ήταν τα Μοναστήρια, και τα Μοναστήρια του Αγίου Όρους. Οι αγωνιστές είχαν σαν σύμβολο τον Σταυρό και αγωνίσθηκαν «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Αγωνίσθηκαν πρώτα σαν Χριστιανοί και μετά σαν Έλληνες η σωστότερα Ρωμιοί, μέλη του Ρούμ Μιλλετ, κεφαλή του οποίου ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Ήσαν, κατά την ρήση του Κολοκοτρώνη, «η φρουρά του τελευταίου αυτοκράτορα που ποτέ δεν παραδόθηκε». Και η πρώτη Εθνοσυνέλευση επιβεβαίωσε την εφαρμογή των νόμων «των Βυζαντινών ημών αυτοκρατόρων». Το πνεύμα των αγωνιστών σφυρηλατήθηκε στα πλαίσια της κοινοτικής και κοινοβιακής οργάνωσης των Ρωμιών κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, όπου ο καθείς συνεισέφερε ο,τι μπορούσε και εσόδευε όσα χρειαζόταν για μιαν ομοιόμορφη λιτή ζωή, όχι με βάση κάποια οικονομική θεωρία, αλλά με βάση την συνείδηση ότι αυτό είναι σύμφωνο με το θέλημα του Θεού. Το Άγιον Όρος, σωστότερα η Μεγάλη Λαύρα που ίδρυσε ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, έγινε το πρότυπο όχι μόνο των άλλων Μοναστηριών, αλλά και της κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης των κοινοτήτων στον ευρύτερο χώρο των Βαλκάνιων, όπως απέδειξε ο Καθηγητής Νίκος Σβορωνος. Το Άγιον Όρος έγινε έτσι η κοιτίδα όπου γεννήθηκε αυτός ο κοινοτικός και κοινοβιακός τρόπος ζωής των Νεοελλήνων. Σύμφωνα με αυτό τον τρόπο ζωής, η Εκκλησία είναι στο κέντρο του χωριού, όπως και του Μοναστηριού, και αποτελεί σημείο αναφοράς και καθαγιασμού κάθε δραστηριότητας, κοινωνικής και οικονομικής. Δεν αρνείται κανείς ότι η Βαβυλώνια αιχμαλωσία στην οποία ζούμε από την απελευθέρωση έχει αλλοιώσει αυτές τις αξίες. Αυτός όμως είναι λόγος να τις υπερασπίσουμε όπου ακόμα υπάρχουν, όπως στο Άγιον Όρος, και αυτό γιατί το αν υπάρχει κάποια ελπίδα να σωθεί  ο Λαός μας, το Γένος, αλλά και η Ορθοδοξία και η ανθρωπότητα θα εξαρτηθεί από το αν θα διασωθούν αυτές τις αξίες.

Πηγή: http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=318&Itemid=49