Γέροντες κολοσσοί της αρετής και πρυτάνεις της ασκήσεως!

Η συνομιλία με τον Ιερομόναχον Ιωάννην Αγιαννανίτην, Αρχιγραμματέα της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους,  για τουςγνωστούς αλλά και τους άγνωστους πατέρες του Άθω

 

Οι Καρυές, αγαπητές και αγαπητοί μου αναγνώστες, ο χώρος όπου τώρα βρισκόμαστε, το υποπόδιο της Παναγίας «Αξιόν Εστί», θυμίζει… κείμενο «παραχωρητήριο» που συνέταξε ο Θεός και το παρέδωσε στη Θεοτόκο μαζί με τον κλήρο της, το Άγιον Όρος! Εχουν πρόλογο οι Καρυές, όπως κι επίλογον έχουν. Ρωσικός ο πρόλογος -στην είσοδο· το Σεράι, η Σκήτη του Αγίου Ανδρέου. Βυζαντινός ο επίλογος -στην έξοδο- του Κουτλουμουσίου η Μονή. Ανάμεσά τους το Πρωτάτο με την εφέστια εικόνα Αξιόν Εστί, η I. Κοινότης, το Τυπικαρειό, αυτόχθονη αθωνική θωριά το Κελί των Σκουρταίων όπου ασκήθηκε κι έγραψε στα τέλη της επιγείου ζωής του ο Αγιορείτης Άγιος Νικόδημος. Κολλυβάς, όπως και οι Σκουρταίοι. Υπέρ της συνεχούς θείας μεταλήψεως και εκείνος και αυτοί. Νηπτικός ο άγιος κι εκείνοι το ίδιο. Θιασώτης ο όσιος του ακτίστου φωτός που ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς -ασκητής δεινός, ησυχαστής αμετακίνητος- στάθηκε ο μεγαλειώδης ερμηνευτής και πρόμαχος του μυστικισμού του, σε μια εισδυτική της πνευματικότητός του ενατένιση.

Εδώ λοιπόν στις Καρυές, ανεβήκαμε την κλίμακα της I. Κοινότητος και πλησιάσαμε τον Ιερομόναχο κ. Ιωάννη, Αρχιγραμματέα της αθωνικής πολιτείας, και καρπωθήκαμε συμπυκνωμένη εμπειρία, άσκηση, θεολογικές γνώσεις, μεταφυσική πραγματικότητα… Όλα αυτά σε μέγεθος ευσύνοπτον.

Εν συνεχεία, αγαπητές και αγαπητοί μου αναγνώστες της «δ», ο Γέροντας π. Ιωάννης θα προσεγγίσει με τον δικό του τρόπο, για χάρη μας, τους σύγχρονους Αγιορείτες Γέροντες, τους κολοσσούς της αρετής και πρυτάνεις της ασκήσεως, τα δοχεία της χάριτος του Κυρίου.

– Πάτερ Ιωάννη, όχι μόνο τώρα που έχετε αυτό το θεσμικό διακόνημα, αλλά και πριν, είχατε επικοινωνία με τους πατέρες αυτούς. Παρακαλώ, μιλήστε μας σχετικά.

– Ιερομόναχος Ιωάννης Αγιαννανίτης: Αισθάνομαι όλους τους Γεροντάδες σαν συγκεκριμένες… παραπομπές του Κυρίου Λόγου. Τους θυμόμασθε εκεί όπου τους χρειαζόμαστε, εκεί όπου μας καθοδηγούν στη ζωή μας. Κι αν όντως είναι μέσα στη ζωή μας και τους θυμόμασθε και μας καθοδηγούν, τότε πραγματικά έπιασε τόπο η πολιτεία τους εδώ. Αν απλώς είναι για να διδάξουμε βίους πνευματικούς ή για να προσθέσουμε κάποια στοιχεία στη γλώσσα, δεν ξέρουμε τι σημασία, τι νόημα έχει. Αυτοί οι άνθρωποι δούλεψαν ακριβώς για να μας αφήσουν κάποια κατάλοιπα μέσα στην καθημερινή μας ζωή, δηλαδή να θυμόμασθε εντολές, ρήσεις τους ή έστω τις παρατηρήσεις τους την ώρα που αγωνιζόμασθε πνευματικώς. Αν το κάνουμε αυτό, σημαίνει ότι κάτι κάνουμε. Αν δεν το κάνουμε, θα μείνουν όλα μέσα στα βιβλία γραμμένα και μαζί τους οι άνθρωποι αυτοί. Επίσης, όταν κανείς μιλάει για τις σύγχρονες αγιορειτικές μορφές, σημαίνει ότι πρέπει να επιλέξει κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα, τα οποία να τα ονομάσει μορφές, ενώ τ’ άλλα είναι «άμορφα», ας πούμε έτσι. Όντως υπάρχει και η άμορφη μάζα, η οποία ενδεχομένως να είναι πιο ενδιαφέρουσα, και μπορούμε να πούμε ότι αυτές οι όποιες μορφές αναδείχθηκαν μέσα από τους υπολοίπους και παρά τη θέλησή τους και από μόνοι τους δεν θα έλεγαν τίποτε.

Ο π. Παΐσιος πάντοτε υποδείκνυε τα απλά Γεροντάκια, όπου υπάρχουν, έδειχνε τις αρετές του καθενός από αυτούς, διότι και αυτός αρεσκόταν να μαζεύει σαν τη μέλισσα ό,τι καλό και να βάζει καλούς λογισμούς για τον καθένα. Το τάδε Γεροντάκι έχει αυτό το καλό, το άλλο εκείνο κ.λπ. Όλ’ αυτά συνέθεταν έναν κόσμο στον οποίο πατούσε και μέσα του ζούσε ο Γέροντας. Δίχως αυτόν τον κόσμο, τον πνευματικό, το αγιορειτικό υπόβαθρο όλων αυτών των πατέρων, παλαιών και νεοτέρων, και των απλών ανθρώπων με τα πάθη τους και τις αγωνίες τις καθημερινές, που αγωνίζονται, ο Γέροντας δεν θα είχε βάθρο για να «πατήσει» και θα έμενε συνεχώς στον αέρα. Δεν ήταν άνθρωπος που ζούσε ανεξαρτήτως ή έξω από τον αγιορειτικό κόσμο.

 

«Ζούσε εδώ»

Ζούσε εδώ και με συνεχή την αναφορά σε όλους τους εδώ πατέρες. Αυτό που έκανε ο π. Παΐσιος ήτο να εκφράζει την αυτούσιαν απλή ζωή που βίωσε από νεαρός που ήλθε στο Άγιον Όρος. Όπως ξέρετε, ήλθε πολύ νέος. Δεν πήγε σχολείο. Έζησε απλά κι εδώ και στο Σινά και στην Κόνιτσα. Το περισσότερο το έζησεν εδώ. Αυτό το οποίον έκανε ήτο να εκδηλώνει προς τα έξω αυτό που έζησε. Έζησε μια ζωή σε πνευματικήν ατμόσφαιραν, η οποία έβγαινε προς τα έξω. Το χαρακτηριστικό της ήτο μία απλή, άδολη, ανεπιτήδευτη και απόλυτη πνευματική προσήλωση προς τον Θεόν. Αυτό το εξέφραζε με χίλιους τρόπους. Είχε κάποιες πνευματικές παραχωρήσεις, κάποιες πνευματικές δυνατότητες, περισσότερες ικανότητες ασφαλώς, αλλά έπρεπε να υπάρχει αυτό το υπόβαθρο που αναφέραμε. Γι’αυτό να βλέπουμε αυτό το υπόβαθρο και όχι αυτές τις μορφές. Υπήρξαν πολλοί ενάρετοι που έζησαν και που φεύγουν ένας ένας και άλλοι υπάρχουν και σήμερα… Σημασία έχει για τα νεότερα παιδιά και για όλους εμάς σήμερα να κατηχούμεθα από όλα αυτά, να τα βλέπουμε και να εμπλουτιζόμεθα από το πνεύμα αυτό, να το βιώνουμε και να το εκπληρώνουμε κι εμείς σαν μια μορφή από τις πολλές που υπάρχουν. Αυτό έχει σημασία. Αυτό έζησα -για να κάνω μια μικρήν αναφορά σε αυτό που έζησα- και κοντά στον Γέροντα Παΐσιο και σε άλλους Γεροντάδες, όπως στον π. Πορφύριο Καυσοκαλυβίτην, αν και ήταν έξω από το Άγιον Όρος τον πιο πολύ καιρόν. Επίσης, στα Κατουνάκια ο Γέροντας παπα-Εφραίμ και πολλοί άλλοι Αγιορείται περιώνυμοι συνέλεξαν συγκεντρωτικούς το πνεύμα του Αγίου Όρους, τη συνείδησή του και την εξέφρασαν, δίχως να σημαίνει ότι οι άλλοι δεν είχαν σημασία. Είχε σημασία πραγματικά τι θα πουν.

– Μ.Μ.: Σας ευχαριστώ πολύ, Γέροντα, για τις θέσεις σας. Εύχεσθε.

– Ιερομ. Ιω. Αγ.: Την ευχή όλων των Αγιορειτών Πατέρων να έχουμε όλοι.

–  Μ.Μ.: Αναχωρούμε από το κτίριο της I. Κοινότητος κι έχει σκοτεινιάσει για καλά. Οι φακοί ψάχνουν τα σημάδια του μονοπατιού. Στην αρχή πλακόστρωτο, εύκολα μας κρατά πάνω του. Σε λίγο όμως που ντύνεται χωμάτινη φορεσιά και στενεύει, το χάνουμε. Για την ακρίβεια, μια το χάνουμε, μια το βρίσκουμε, βαδίζουμε από ένστικτο, το ξανασυναντάμε… συμπτωματικά, τραβερσάρει συνεχώς. Κοντοστεκόμαστε και κοιτάμε ψηλά. Το φεγγάρι νύχι! Έναστρος ο ουρανός. Δεν καταλάβαμε πόση ώρα μείναμε έτσι. Όση πάντως κι αν ήταν, άξιζε!

– Ως εμεγαλύνθη τα έργα Σου, Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας!

 

Πηγή: Δημοκρατία και Ορθοδοξία, Σάββατο 6 Ιουλίου 2013, σελ 28/04-29/05, Πείρα Αγιορειτών Πατέρων, Μανώλης Μελινός θεολόγος, συγγραφέας, διευθυντής Βιβλιοθήκης της I. Συνόδου.