Όψεις θρησκευτικής μισαλλοδοξίας – Μιχαήλ Σερβέτος (1511 – 1553)

Του Πρωτ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Ιστορικά παραδείγματα
6ον

Μιχαήλ Σερβέτος
(1511 – 1553)

‘Ο Ισπανός γιατρός Μιχαήλ Σερβέτος ανήκει στους πιο φανατικούς αντιτριαδικούς αιρετικούς του 16ου αιώνα. Η αντίθεση και η πολεμική του στο μυστήριο της Αγίας Τριάδος μπορεί να συγκριθεί μόνο με το μένος, για το ίδιο θέμα, των σημερινών Μαρτύρων του Ιεχωβά.

Οι αντιτριαδικές του απόψεις τον οδήγησαν να μετακινείται συνεχώς, να ασκεί το επάγγελμά του με ψευδώνυμο και επιπλέον, να καταγγελθεί στη Ρωμαιοκαθολική Ιερά Εξέταση και να καταδικαστεί από αυτή, το  καλοκαίρι του 1553, σε θάνατο διά της πυράς.

Οι απόψεις όμως του Μ. Σερβέτου είχαν προκαλέσει και την αντίδραση στη Γενεύη του Ι. Καλβίνου, που μίλησε για το πρόσωπό του με απαξιωτικό και υβριστικό τρόπο, χαρακτηρίζοντάς τον, συν τοις άλλοις, ως «παράφρονα», «δηλητηριώδες τέρας», «βρώμικο σκύλο», «άπιστο παλιάνθρωπο».

Πηγαίνοντας για τη Νάπολη μεταμφιεσμένος και ενώ γνώριζε πόσο εχθρικός ήταν απέναντί του ο Καλβίνος, έκανε το λάθος να περάσει από τη Γενεύη. Εκεί αναγνωρίστηκε και συνελήφθη με εντολή του Καλβίνου με την κατηγορία της αίρεσης.

Στο δικαστήριο παρέστη αυτοπροσώπως ο Καλβίνος, ο οποίος ήταν και ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας. Ύστερα από μία δίκη με μεγάλη ένταση στην προτεσταντική Γενεύη, που βρισκόταν κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του Καλβίνου καταδικάστηκε και αυτός στον διά πυράς θάνατο.
Ο ίδιος ο Σερβέτος αρνούμενος να ανακαλέσει, ζήτησε αντί να καεί, να αποκεφαλιστεί. Ο Καλβίνος αν και προβληματίστηκε αρχικά, στη συνέχεια αρνήθηκε να συναινέσει. Υποστήριξε το κάψιμο του Σερβέτου στη φωτιά.

Η καταδικαστική απόφαση εκτελέστηκε το πρωινό της 17-10-1553. Στον πάσσαλο, που έδεσαν τον Σερβέτο να καεί μαζί του και ένα από τα βιβλία του. Το αποτρόπαιο αυτό γεγονός προκάλεσε αντιδράσεις και αμφισβήτηση του Καλβίνου. Αυτή η εξέλιξη, τον ανάγκασε να συντάξει ειδική δημόσια απάντηση, που με τη γνωστή οξύτητά του δικαιολογούσε την απόφαση και τη στάση του για το κάψιμο του Σερβέτου.

Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι αρκετά χρόνια μετά το κάψιμο του Σερβέτου, ο Καλβίνος υπερασπιζόταν αυτή την φρικτή πράξη, το κάψιμο, δηλαδή, ενός ανθρώπου ασχέτως των κακόδοξων θέσεών του, και τη συναίνεσή του να υλοποιηθεί, με τον ίδιο φανατισμό, που είχε, όταν πολεμούσε ακόμα τον Σερβέτο ζωντανό.

Το περιστατικό του Σερβέτου αποτελεί μία ανεξάλειπτη κηλίδα ντροπής και πράξη φανατισμού, που συνοδεύει διαχρονικά τον Καλβίνο. Αυτός ο λόγος οδηγεί Διαμαρτυρόμενους ιστορικούς και θεολόγους, θαυμαστές του προσώπου του Καλβίνου, αρχικά να εκφράζουν την απορία τους γι’ αυτή τη στάση του, και στη συνέχεια, να επιχειρούν με απίστευτες δικαιολογίες να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα.

Η ασύλληπτης μισαλλοδοξίας αυτή πράξη του Καλβίνου, που δεν είναι μοναδική στον Προτεσταντικό χώρο, καταρρίπτει, επίσης, ένα πολυπροβαλλόμενο ισχυρισμό των Διαμαρτυρομένων ότι δηλαδή στο χώρο τους είναι απολύτως σεβαστές και απαραβίαστες η ατομική συνείδηση και η ελευθερία της έκφρασης. Και αυτό το γεγονός, αποδεικνύει ότι το απαραβίαστο της ατομικής συνείδησης δεν είναι πάντοτε καθολικά αποδεκτό, ενώ και άλλα περιστατικά από το χώρο του Προτεσταντισμού αποδεικνύουν ότι γίνεται σεβαστό επιλεκτικά.
Δυστυχώς και η περίπτωση του Σερβέτου αποτελεί ένα ακόμη αιματηρό κρίκο στην αλυσίδα των φρικτών γεγονότων της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας.

Ορθόδοξος Τύπος, Αριθμός Φύλλου 1974, 3 Μαΐου 2013

Πηγή: impantokratoros.gr