Συνοπτική ιστορία της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου

Μοναχού Δαμασκηνού Γρηγοριάτου

Η Ιερά Μονή του Οσίου Γρηγορίου είναι μία από τις 20 Μονές του Αγίου Όρους και καταλαμβάνει την 18ην θέσιν σύμφωνα με την κρατούσα από παλαιότερα τάξι του Αγίου Όρους.

Λόγω των διαφόρων ιστορικών περιπετειών και συμφορών της Μονής δυνάμεθα να χωρίσουμε την Ιστορία της σε τέσσαρεις περιόδους:

Πρώτη Περίοδος

(1310-1500)

Πρώτος Κτίτωρ αυτής αναφέρεται ο Όσιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, ο οποίος και την αφιέρωσε στον άγιο Νικόλαο, Επίσκοπο Μύρων Λυκίας τον Θαυματουργόν. Ο Όσιος αυτός προερχόταν από την Ιερά Μονή του Σινά. Με θέλημα Θεού, αφού εστάθμευσε πρώτα στις μεγαλονήσους Κύπρο και Κρήτη, ήλθε στο Άγιον Όρος και εγκατεστάθηκε στην Σκήτη του Μαγουλά, πλησίον της Μεγίστης Λαύρας.

Για περισσότερη ησυχία, ανεχώρησε και κατώκησε στην δυτική πλευρά, πλησίον του χειμάρρου Χρέντελι, όπου έκτισε ασκητήρια με τους μαθητές του Γεράσιμον, Ιωσήφ, Νικόλαον, Μάρκον τον Θεωρητικώτατον, Κάλλιστον, τον μετέπειτα πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως, Ιάκωβον, τον ύστερον αρχιερέα Σερβίων και τον Γρηγόριον τον από Συριάνων. Τα ασκητήρια αυτά ωνομάζοντο του Γρηγορίου και ευρίσκοντο στο σημείο που σήμερα έχει ιδρυθή η Ιερά Μονή μας.

Βάσει γραπτών μαρτυριών μαθαίνουμε ότι τα πρώτα ασκητήρια του οσίου Γρηγορίου του Σιναΐτου κτίσθηκαν το 1310.

Οπότε η πρώτη σύστασις της Μονής μας χρονολογείται από την χρονολογία αυτή. Επίσημο Έγγραφο της Ιεράς Κοινότητος, το οποίον ευρίσκεται στην ιερά Μονή Χιλιανδαρίου, χρονολογούμενο από το 1347 αναφέρει και τον ηγούμενο της Μονής μας, ως εξής: “Ο αμαρτωλός Καλλίστρατος Ιερομόναχος και Καθηγούμενος του Γρηγορίου”.

Επειδή ο Όσιος Γρηγόριος δεν ήτο συνηθισμένη μοναχική φυσιγνωμία, καθ ὅσον υπήρξε διδάσκαλος της νοεράς προσευχής, εξήλθε του Αγίου Όρους με σκοπό να διδάξη τους ορθοδόξους λαούς την εν Χριστώ ζωή, την μετάνοια και την νοερά προσευχή. Εμπνεόμενος από θείον ζήλον ήλθε στην Κωνσταντινούπολι, στην Θράκη, την Βουλγαρία και την Σερβία, όπου και παρέδωσε το πνεύμα του μακριά από το Άγιον Όρος.

Ο μοναχός Γρηγόριος ο Ησυχαστής η Σιωπών, ευρισκόταν στην Κωνσταντινούπολι, όταν άκουσε για την φήμη του οσίου Γρηγορίου του Σιναΐτου. Μετέβη στα Παρόρια της Θράκης για να τον συναντήση. Εκεί, μετά την κοίμησι του Οσίου Γρηγορίου, υποτάχθηκε στον Γέροντα Ιλαρίωνα, στον οποίον είχε υποταχθή και ο όσιος Ρωμύλος.

Λόγω επιδρομών των Αγαρηνών, ο Γρηγόριος ο νεώτερος η Σιωπών ήλθε στο Άγιον Όρος. Μετά από συνεχείς μετωκήσεις εγκατεστάθηκε στα ασκητήρια του οσίου Γρηγορίου του Σιναΐτου, τα οποία και διηύρυνε και τελειοποίησε. Έτσι τα κελλιά αυτά επήραν την μορφή Μονής, που από τότε λεγόταν του Γρηγορίου.

Δευτέρα Περίοδος

(1500-1761)

Βάσει εγγράφου της Ιεράς Συνάξεως του Αγίου Όρους πληροφορούμεθα ότι η Ιερά Μονή μας υπέστη μεγάλες καταστροφές από συνεχείς εφόδους των Αγαρηνών (Σαρακηνών) και κατέστη εντελώς έρημος. Τότε ο Πρώτος του Αγίου Όρους σε κοινή σύναξι με τους Αντιπροσώπους των Μονών εκάλεσε από την Μονή του Γρηγορίου τον οσιώτατον μοναχόν Γρηγόριον και του εμπιστεύθηκε την εκ νέου επανίδρυσι της Μονής του.

Αυτός, επειδή δεν είχε “που την κεφαλήν κλίναι”, εζήτησε βοήθεια από τον ευσεβέστατον ηγεμόνα της Μολδαβίας Ιωάννην-Στέφανον τον Μέγα “. Τον κατέπεισε να γίνη κτίτωρ και της ιδικής του κατεστραμμένης Μονής και θα μνημονεύωνται τα ονόματά τους στον αιώνα ως κτιτόρων Αυτής.

Δέχθηκε ο ηγεμών την παράκλησιν του πολυπαθούς Γέροντος Γρηγορίου και με τα χρήματα που εστάλησαν κτίσθηκε η λεγομένη σήμερα μεσαία πτέρυγα με την άλλη πτέρυγα που βρέχεται από την θάλασσα προς δυσμάς. Στην πτέρυγα αυτή των τριών ορόφων υπάρχουν σήμερα κελλιά των Μοναχών, το Αρχονταρίκιο, το Ηγουμενείο και τα γραφεία της Μονής.

Τρίτη Περίοδος

(1761-1859)

Η τρίτη περίοδος της Μονής δοκιμάσθηκε σκληρά από πυρκαϊά που συνέβη το έτος 1761. Εκάησαν τα πάντα και μόλις οι Πατέρες κατώρθωσαν και διέσωσαν τα ιερά Λείψανα, μερικά άγια Σκεύη και Εικόνες.

Οι Επίτροποι της Μονής εκάλεσαν τον οσιώτατον Γρηγοριάτην μοναχόν Ιωακείμ, ο οποίος τον καιρόν εκείνον ασκήτευε σε μια σπηλιά της Αγίας Άννης, να αναλάβη πρωτοβουλίες για την ανασύστασιν και ανοικοδόμησιν της καείσης Μονής. Σύμφωνα με την παράδοσιν, έφθασεν ο ασκητής μοναχός απέναντι της Μονής και αντικρύζοντάς την μέσα στις φλόγες, έκλαυσε πικρώς.

Παρουσιάσθηκε κοντά του ένας ευλαβής Γέροντας. Ήτο ο άγιος Νικόλαος. Τον παρηγόρησε και του είπε ότι πάλι το μοναστήρι θα κτισθή. Και για να πιστεύση ακραδάντως, εφύτρωσε από το πηγούνι του μία μεγάλη γενειάδα που έφθανε μέχρι το έδαφος.

Από το θαύμα αυτό κατάλαβε ο μοναχός Ιωακείμ ότι είναι θέλημα του αγίου Νικολάου να κτισθή η Μονή του. Με χρήματα που συγκέντρωσε από τις ενορίες της Κωνσταντινουπόλεως και από αλλού έκτισε τρία μοναστήρια: Το ιδικό μας, την Μονή Μεταμορφώσεως στην νήσο Πρώτη της Προποντίδος και άλλη Μονή στο εν Ρουμανία Μετόχι μας που λεγόταν Βυζαντία.

Μεγάλη δοκιμασία υπέστη όχι μόνο η Μονή μας αλλά ολόκληρο το Άγιον Όρος κατά την έναρξι της Ελληνικής επαναστάσεως.

Από το 1821 μέχρι το 1829 ένα μεγάλο τουρκικό απόσπασμα ζούσε στις Μονές του Όρους καταστρέφοντας βιβλιοθήκες, τοιχογραφίες, ιερά ξυλόγλυπτα αντικείμενα κλπ.. Από τους 6000 μοναχούς απέμειναν μόλις περίπου 1000, ενώ οι υπόλοιποι, άλλοι μαρτυρικώς ετελειώθησαν και άλλοι διαφεύγοντες τον μέγαν κίνδυνο, εισήλθαν στην ηπειρωτική και την νησιωτική Ελλάδα συνεχίζοντας εκεί τον μοναχικό τους δίαυλο.

Τετάρτη Περίοδος

(1859-1974)

Το 1840 η Ιερά Μονή μας με έγκρισι του Οικουμενικού Πατριαρχείου μετετράπη σε Κοινόβιο, όπως ήτο και παλαιότερα.

Το 1859, μετά από εισήγησι των Πατέρων της Μονής μας, ανέλαβε την διαποίμανσι της Αδελφότητος ο μέχρι τότε Β γραμματεύς της Ιεράς Κοινότητος, Ιεροδιάκονος Συμεών, προερχόμενος από την ιερά Μονή του Αγίου Παύλου.

Ο άγιος Καθηγούμενος Συμεών, όπως θ ἀναγνώση ο αναγνώστης στα περί του βίου του, ανεδείχθηκε τέταρτος Κτίτωρ της Μονή μας, διότι κτιριακώς την εδιπλασίασε. Εποίμανε την Μονή μας μέχρι το 1906. Κατόπιν επί τετραετίαν ο ιερομόναχος Ιάκωβος και εν συνεχεία άλλοι ιερομόναχοι.

Από το 1974 αρχίζει η νέα πέμπτη περίοδος με Καθηγούμενο τον Παν. αρχιμ. π. Γεώργιο, κατά την οποία επετεύχθη στην Μονή μας η επάνδρωσίς της και η πνευματική της ανασύστασις και πρόοδος. Περί αυτής θα γράψη προσεχώς η ιστορία.

http://anavaseis.blogspot.gr

Πηγή: agioritikesmnimes.blogspot.gr