Η πρεσβυτέρα· ο ρόλος της στην ιερατική οικογένεια και στον εκκλησιαστ​ικό βίο

Του μακαριστου αρχιεπισκόπου κυρού Χριστοδούλου

Ευλογία, θυσία, διακονία, ευθύνη

…Κατ’ αρχήν, πρέπει να πω πόσο μεγά­λη ευλογία είναι για την Αγία Όρθόδοξη Εκκλησία μας το γεγονός ότι έχει καθιε­ρώσει, μεταξύ των άλλων, και τον έγγαμο κλήρο, δηλαδή τους ίερεΐς οι όποιοι έχουν οικογένεια, εν αντιθέσει με την άτεγκτη ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ή οποία στο σημείο αυτό ακολουθεί μίαν άλλη οδό. Σέ όλα της τα ζητήματα, άλλα και σ’ αυτό, ή Αγία “Ορθόδοξη Εκκλησία μας αποδει­κνύεται πολΰ πιο ανθρώπινη, πολΰ πιο ζεστή, πολύ πιο κοντά στον άνθρωπο και στις ανάγκες του, καί, επαναλαμβάνω ότι θεωρώ πώς αυτά ειναι πολΰ μεγάλη ευλογία, να έχουμε ιερείς εγγάμους, πού αποτελούν την πλει­ονότητα των ιερέων μας, ιερείς οι όποιοι ζουν το μυστήριο της ίερωσύνης ταυτό­χρονα με τη θαλπωρή της οικογενειακής εστίας καί της οικογενειακής αγάπης. Θέλω να πιστεύω ότι, αν δεν ήσαν έτσι τα πράγματα, ή Εκκλησία θα ήταν κάπως απομακρυσμένη από τα προβλήματα του συγχρόνου ανθρώπου, και τούτο γιατί μέσα στην οικογένεια βιώνεται ή πληρότη­τα των ανθρωπίνων αναγκών, αλλά και των ιερών και αγίων λύσεων στις ανάγκες αυτές καί στα προβλήματα των ανθρώπων.

“Οσον άφορα στο έργο μας πρέπει να τονίσει κανείς τέσσερις λέξεις-κλειδιά. Οι λέξεις αυτές είναι: πρώτον ευλογία, δεύτερον θυσία, τρίτον διακονία και τέταρτον ευθύνη.

Πρώτα άπ’ όλα να τονίσουμε την ευλογία. Γνωρίζω πολύ καλά ότι όλοι ξέρουμε ότι το να είναι κανένας ιερέας, αυτό δεν είναι αποτέλεσμα δικής του προσ­πάθειας, αλλά είναι επιλογή και εκλογή του θεού. «Ούχ ύμεϊς με έξελέξασθε», εϊπεν ό Κύριος στους δώδεκα μαθητές Του, «άλλ’ εγώ έξελεξάμην υμάς εκ του κόσμου». Καί είναι γνωστό επίσης και το «ούχ έαν τω τις λαμβάνει την τιμήν, άλλα ό καλούμενος υπό τον Θεού, καθάπερ και ό Ααρών». Ή συνειδητοποίηση, επομένως, του γεγονότος και της αληθείας ότι πρό­κειται για μία κλίση-κλήση (με γιώτα και με ήτα), μία κλίση-κλήση, ή οποία απορ­ρέει από την επιλογή του Θεού για μας, συνιστά πραγματικά μια υψηλή τιμή, ή οποία είναι ευλογία. Και αυτό δεν πρέπει ποτέ να το λησμονούν ούτε οι ίερεΐς μας καί οι αρχιερείς μας, ούτε οι οικογένειες των ιερέων μας, πού μετέχουν σ’ αυτήν την ευλογία. Καί αυτό είναι πηγή καί έμπνευσης καί δύναμης κα­θημερινής…

Ή δεύτερη λέξη -κλειδί είναι ή θυσία. Ή θυσία είναι σύμφυτη με την ιερατική αποστολή. Και βεβαίως ή πρεσβυτέρα, ως σύζυγος και μητέρα μέσα στο σπίτι, έχει επιπλέον θυσίες να υποστεί, δεδομένου ότι ναι μεν συμμετέχει κατά κάποιον τρό­πον στην αποστολή του ιερέως στον κόσμο και στην κοινωνία, αλλά ωστόσο έχει και τα ιδικά της επιπλέον προβλή­ματα ως σύζυγος και μητέρα.

Κατ’ αρχήν, στη σημερινή εποχή δεν είναι τόσο εύκολο να είναι κάποια γυναί­κα σύζυγος ιερέως. Εάν οι ιερείς μας, εις την έποχήν μας και πάντοτε, έφερναν τον όνειδισμό του Χρίστου, το ίδιο ισχύει, τηρουμένων των αναλογιών, και για την σύζυγο του ιερέως και για τα παιδιά του.

Πρέπει να στηρίξουμε τις ιερατικές οικογένειες, για να μπορέσουν αυτόν τον σταυρόν μιας τέτοιας θυσίας να τον φέρουν, πάντοτε βεβαίως με την λογικήν της ευλογίας, με την οποίαν αρχίσαμε προηγουμένως την παράθεσιν αυτών των σκέψεων μας. Τα προβλήματα της ιερα­τικής οικογένειας ίσως να μην είναι ευ­ρέως γνωστά, αλλά ωστόσο υπάρχουν, εί­ναι προβλήματα τα οποία τα κλείνει μέσα της ή κάθε οικογένεια, ή κάθε ιερατική οικογένεια, κι είναι προβλήματα, όμως, τα όποια έχομε όλοι καθήκον και υπο­χρέωση να τα προσεγγίσουμε, για να δώ­σουμε ένα χέρι βοηθείας στην αντιμετώ­πιση των…

Ή τρίτη λέξη είναι ή διακονία. Ή δια­κονία προέρχεται από την αντίληψη που έχουμε και έχουμε διδαχθεί να έχουμε, ότι είμαστε μιμητές Ιησού Χρίστου, ό όποιος «ουκ ήλθε διακονηθήναι αλλά διακονήσαι και δούναι την ψυχήν αυτόν λύτρον αντί πολλών, λύτρον υπέρ τον κόσμου». Ή διακονία, ή έννοια της δια­κονίας είναι σύμφυτη με την έννοια της ίερωσύνης και προϋποθέτει, βεβαίως, μεγάλα αποθέματα αγάπης μέσα στην ψυχήν του ιερέως, αλλά και εις την ψυχήν της πρεσβυτέρας, της συζύγου του. Και αυτή ή διακονία είναι πού επεκτεί­νεται και αγκαλιάζει όλον τον άνθρωπο ως ψυχοσωματική οντότητα…

Και τέλος ή λέξη ευθύνη, ή τέταρτη λέξη, είναι και αύτη ή οποία προσιδιάζει στους ανθρώπους της Εκκλησίας και στους Ιερείς και στις πρεσβυτέρες. Το να ζει κανείς με ευθύνη, με υπευθυνότητα, με συνείδηση μιας υψηλής αποστολής, την οποίαν έχει να επιτελέσει μέσα στον κόσμο, και αυτό επίσης είναι μοναδικό. Είναι κάτι το όποιον το βιώνουμε περισσότερον και όλιγώτερον μπορούμε να το περιγράψουμε. Τι σημαίνει να ζεϊ κανένας με ευθύνη; Σημαίνει ακριβώς να ζει καθέ­νας με την αίσθηση και της προσφοράς μέσα στο κοινωνικό σύνολο, άλλα και της ανταμοιβής για αυτό το όποιον προσ­φέρει στο κοινωνικό σύνολο.

Απόσπασμα ομιλίας του μακαριστού αρχιεπισκόπου Αθηνών κυρού Χριστοδούλου

από την Σύναξη Πρεσβυ­τερών της Ιεράς Αρχιε­πισκοπής Αθηνών.