«Η πόλη μου, η Αμμόχωστος είναι περιφραγμένη με συρματόπλεγμα»

Η Τασούλα Χατζητοφή έφυγε από την Αμμόχωστο όταν ο τουρκικός στρατός προέλασε και δεν μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα της εδώ και 50 χρόνια.

Μόνοι σε έναν ξεχασμένο πόλεμο

‘Αυτό σηματοδοτεί την έναρξη του εξισλαμισμού της Ευρώπης’

Εδώ και 50 χρόνια, η Ολλανδοκύπρια Τασούλα Χατζητοφή δεν μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα της. «Η πόλη μου, η Αμμόχωστος, το σπίτι μου, είναι περιφραγμένο με συρματόπλεγμα εδώ και μισό αιώνα και έχει εκφυλιστεί σε πόλη-φάντασμα», λέει η 65χρονη Χατζητοφή από το σπίτι της στη Χάγη.

«Οι γονείς μου, ο αδελφός μου, οι αδελφές μου και εγώ φύγαμε βιαστικά, φοβούμενοι τις βόμβες ναπάλμ και την προέλαση του τουρκικού στρατού. Αφήσαμε πίσω τα κατοικίδιά μας. Το πρωινό μας ήταν ακόμα το τραπέζι. Νομίζαμε ότι θα επιστρέφαμε γρήγορα, αλλά αυτό αποδείχθηκε ψευδαίσθηση. Όλος ο κόσμος μας εγκατέλειψε».

Η Τασούλα Χατζητοφή, γνωστή ως «κυνηγός εικόνων», έχει αφιερωθεί εδώ και δεκαετίες στον εντοπισμό κλεμμένων ψηφιδωτών και εικόνων από λεηλατημένες εκκλησίες και μοναστήρια στην υπό τουρκική κατοχή βόρεια Κύπρο. Η ιστορία της ως πρόσφυγας και ως γυναίκα με αποστολή να τραβήξει την παγκόσμια προσοχή στην ξεχασμένη διαμάχη αρχίζει στις 20 Ιουλίου 1974. Τότε ξεκίνησε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο μετά από ελληνικό πραξικόπημα και για να υπερασπιστεί τους Τουρκοκύπριους, που τότε αποτελούσαν το 18% του συνολικού πληθυσμού.

Έκτοτε, το νησί της Κύπρου, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει διαλυθεί. Αυτό είναι ιδιαίτερα ορατό στην πρωτεύουσα Λευκωσία, η οποία χωρίζεται στα δύο από ένα τείχος. Η Τουρκία έφερε δεκάδες χιλιάδες μετανάστες από την Ανατολία στην Κύπρο μετά το 1974. Οι Τουρκοκύπριοι που ζούσαν στο ελληνικό τμήμα έφυγαν για το βορρά. «Ήταν αδέρφια μας, αλλά μια ξένη δύναμη πήρε τον έλεγχο».

Μπριζίτ Μπαρντό

Η Τασούλα μεγάλωσε στη μοντέρνα παραθαλάσσια πόλη της Αμμοχώστου, όπου λάτρευαν να μένουν αστέρες του κινηματογράφου, όπως η Μπριζίτ Μπαρντό και η Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Από το 2021, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν άνοιξε δύο δρόμους στην πόλη-φάντασμα, η οποία ήταν στρατιωτική ζώνη όλα αυτά τα χρόνια, για τους επισκέπτες.

Η σκηνή είναι εντελώς παράταιρη: ενώ οι επισκέπτες με ροζ φουσκωτά φλαμίνγκο κατευθύνονται προς την εκτεθειμένη παραλία, η εικόνα κυριαρχείται από μια κατεστραμμένη πόλη. Σπίτια, εκκλησίες και σχολεία έχουν λεηλατηθεί και έχουν καλυφθεί με γκράφιτι και ονόματα Τούρκων στρατιωτών. Φαίνεται να είναι στοιχειωμένη η Αμμόχωστος, όπου οι πόρτες των πολυκατοικιών κλείνουν από τον άνεμο.

«Ήθελα να προσπαθήσω να ξαναδώ την πατρίδα μου και να μιλήσω με τον Ερντογάν», λέει η Τασούλα, η οποία επέστρεψε το 2021, 47 χρόνια μετά την απότομη φυγή της. Ωστόσο, το σπίτι της δεν βρίσκεται στους δύο ανοιχτούς δρόμους. «Λόγω του πολλαπλασιασμού των δέντρων, των φυτών και των οδοφραγμάτων, δεν μπορούσα να βρω τον δρόμο μου. Στο τέλος, με έπιασε ένας Τούρκος στρατιώτης». Παρόλα αυτά, έφτασε στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, όπου προσευχόταν κάθε Κυριακή από μικρό κορίτσι. «Ολόκληρη η εκκλησία είχε λεηλατηθεί. Όλες οι εικόνες των αγίων, οι οποίες είναι πολύ σημαντικές για την πίστη μας, είχαν εξαφανιστεί».

Συνεχίζει: «Ο Ερντογάν άνοιξε ένα τζαμί στη χριστιανική Αμμόχωστο μέσω μιας οθόνης πιο κάτω στο δρόμο, άρχισα να προσεύχομαι στο πεζοδρόμιο της εκκλησίας μου, εκατό μέτρα μακριά από τον τουρκικό στρατό».

Αδικία

Το αίσθημα της αδικίας δεν την αφήνει. «Η σύγκρουση στην Κύπρο είναι ένας ξεχασμένος πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος. Νιώθω απελπισία,» λέει η Τασούλα. «Έγινα επικριτική απέναντι στο διεθνές δίκαιο. Ήμουν 15 ετών όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, ήμουν ακόμα παιδί. Συνειδητοποίησα ότι γινόταν μεγάλη αδικία εις βάρος μας και η διεθνής κοινότητα δεν έκανε τίποτα. Αυτή η μοναξιά εξακολουθεί να υπάρχει τώρα, στην ηλικία των 65 ετών. Αυτό με έκανε να πάρω την κατάσταση στα χέρια μου και φέρνω πίσω στην Κύπρο κλεμμένες αρχαιότητες».

Ήρθε στις Κάτω Χώρες στα είκοσί της χρόνια, όπου ξεκίνησε τη δική της επιχείρηση και έγινε πρόξενος της Κύπρου. Στη Χάγη αποφάσισε να κυνηγήσει εικόνες και ψηφιδωτά που διακινούνται στη μαύρη αγορά. Συνεργάστηκε με την αστυνομία και την Ιντερπόλ και προσέλαβε δικηγόρους σε όλο τον κόσμο για να φέρει πίσω τις κλεμμένες αρχαιότητες. Το έργο της αποτυπώνεται στο βιβλίο Η Κυνηγός Εικόνων. Επί του παρόντος έχει δεσμευτεί για τον επαναπατρισμό κλεμμένων αρχαιοτήτων. «Για να δώσουμε στους Κύπριους ελπίδα.»

Δεν είναι αισιόδοξη για την επίλυση της σύγκρουσης. «Η Τουρκία φέρνει επενδυτές στην Αμμόχωστο για την ανοικοδόμηση της πόλης, αλλά κλέβουν τη γη. Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται η Ευρώπη είναι ότι η Τουρκία βρίσκεται σε διαδικασία εξισλαμισμού της Κύπρου. Εκκλησίες έχουν μετατραπεί σε τζαμιά, ενώ η Κύπρος φιλοξένησε κάποτε την πρώτη χριστιανική εκκλησία εκτός Ισραήλ. Η Κύπρος είναι η πύλη προς την Ευρώπη και αυτό που συμβαίνει εκεί σηματοδοτεί την αρχή του εξισλαμισμού της Ευρώπης. Δυστυχώς, κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται γι’ αυτό λόγω οικονομικών συμφερόντων, μεταξύ άλλων. Τα συμφέροντα αυτά φαίνεται να υπερισχύουν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αρχών. Η Κύπρος είναι θύμα των χαμένων αξιών του κόσμου».

Ποινικό Δικαστήριο

Αυτό που πονάει περισσότερο την Τασούλα είναι ότι πολλοί από τους κατοίκους της Αμμοχώστου δεν μπορούν ποτέ να επιστρέψουν στα σπίτια τους. «Ο πατέρας μου πάντα περίμενε, αλλά έκτοτε έχει φύγει από τη ζωή. Είναι πλέον στο χέρι μας να επιστήσουμε την προσοχή σε αυτή την ξεχασμένη σύγκρουση με την ελπίδα ότι θα αναληφθεί δράση, για παράδειγμα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Μέχρι την τελευταία μου πνοή, θα συνεχίσω να διερευνώ τρόπους αντιμετώπισης της Τουρκίας διεθνώς».

*Αστυνομικός ρεπόρτερ στην καθημερινή εφημερίδα De Telegraaf της Ολλανδίας

sigmalive.com