Πειθαρχία; (Συμβουλές προς τους γονείς για τα παιδιά τους)

Συντάκτης: Βασιλεία Δημουλή (M.Sc. παιδοψυχολογίας)

Ας δούμε κάποιες έννοιες τις οποίες χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να εισάγουμε στο γνωστικό σύστημα του παιδιού μας την έννοια της πειθαρχίας.

Ας ξεκινήσουμε με την ίδια τη λέξη ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ: Στα λεξικά η λέξη παρουσιάζεται συνοδευτικά με επίθετα και έτσι αλλάζει κάπως το απόλυτο νόημα της.

1. Πειθαρχία: η υποταγή σε ανώτερους.

2. Ενσυνείδητη ή εσωτερική πειθαρχία: η υπακοή σε αρχές και κανόνες με τη θέληση του ατόμου.

3. Εξωτερική πειθαρχία: Η υπακοή που επιβάλλεται λόγω φόβου (Μπαμπινιώτης, 1998).

Αν τελικά θέλουμε να χρησιμοποιούμε τον όρο πειθαρχία ας έχουμε τον 2ο ορισμό στο μυαλό μας.

Άλλες έννοιες που σχετίζονται με την πειθαρχία είναι η φυσική συνέπεια, η λογική συνέπεια και η τιμωρία.

1. Η φυσική συνέπεια: το φυσικό επακόλουθο μιας ενέργειας. Δηλαδή, δεν θα πάρω το κολατσιό μου μαζί και έτσι θα πεινάσω.

2. Η λογική συνέπεια: το επακόλουθο που προγραμματίζει ο γονέας ως συνέπεια σε ένα όριο ή κανόνα ο οποίος δεν τηρείται. Δηλαδή, δεν έκλεισα την τηλεόραση την ώρα που είχε συμφωνηθεί και για αυτό δεν θα δω τηλεόραση την επόμενη μέρα, καθόλου.

3. Η τιμωρία: είναι δύναμη εξουσία και επιβάλλεται χωρίς υπαρκτούς λόγους πάντα. Πολλές φορές εμπεριέχει βία, σωματική, λεκτική ακόμα και τίποτα από τα δύο. Εξίσου επίπονη είναι για τα παιδιά και η παραμέληση.

Οι διαφορές της τιμωρίας από την συνέπεια είναι:

Πρώτο και κύριο, η συνέπεια εμπεριέχει ΣΕΒΑΣΜΟ και αναγνώριση των ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ του παιδιού.

1. Έτσι, το παιδί υπακούει σε κανόνες και αρχές και ταυτόχρονα σέβεται τον γονέα του. Είναι η περίπτωση που λέμε ότι ο σεβασμός δεν επιβάλλεται αλλά εμπνέεται.

2. Η συνέπεια δίνει στο παιδί την ευκαιρία να επιλέξει (Αν δεν διαβάσεις θα έχεις και λιγότερο χρόνο για παιχνίδι. Διάλεξε!).

3. Επιπλέον, δεν κατηγορεί το παιδί καθώς είναι απρόσωπη και δίνεται σημασία στην πράξη και όχι στο παιδί, δηλαδή « η επίθεση σε συμμαθητή είναι κάτι που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως…..» αντί « Είσαι απαράδεκτος που….».

4. Η συνέπεια στηρίζεται στην καλή θέληση και των δύο πλευρών και

5. είναι άμεση. Για να καταλάβει το παιδί τη συνέπεια πρέπει να δοθεί αμέσως και όχι μετά από ώρες ή μέρες. Το παιδί χάνει το λόγο για τον οποίο επιβάλλεται η συνέπεια.

Από την άλλη πλευρά, η τιμωρία είναι ΕΠΙΒΟΛΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.

1. Τα παιδιά που «τρώνε» τιμωρίες σπάνια σέβονται τους γονείς τους και όσο μεγαλώνουν μπαίνουν στη διαδικασία λεκτικής ή κάποιες φορές και σωματικής έριδας! Η τιμωρία αφορά σε κάτι που έγινε στο παρελθόν (Α, μείνε στο δωμάτιο αφού προχθές είχες πάει αδιάβαστος στα αγγλικά) και συνήθως ικανοποιεί κάποιες ανάγκες επιβολής του ανθρώπου που την επιβάλλει.

2. Δύσκολα δεν υπάκουει κάποιος στην τιμωρία καθώς εμπεριέχει απειλές συναισθηματικού τύπου ( Δεν θα σε αγαπώ μετά!) ή υλικές απειλές (Τέρμα η σοκολάτα από σήμερα).

3. Τέλος η τιμωρία συνήθως είναι αυθαίρετη ή έχει μικρή σχέση με την εκάστοτε κατάσταση.

Για να καταφέρουμε, λοιπόν, να βάλουμε καλά και σωστά όρια στα παιδιά μας και να ταυτόχρονα να διατηρήσουμε την καλή σχέση και επικοινωνία με τα παιδιά μας. Άλλωστε δεν θα γινόταν διαφορετικά να τεθούν όρια παρά μόνο με την καλή σχέση.

ΜΙΚΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ:

1. καλοσύνη και σταθερότητα

2. ας επιβάλλονται οι συνέπειες σε ρεαλιστικά πλαίσια και όχι σε πλαίσια υπερπροστατευτικότητας

3. ας ξεχωρίζουμε την πράξη από το πρόσωπο που την κάνει

4. ας μην δίνουμε πολύ χώρο στη γνώμη των άλλων (από τους πολύ κοντινούς μας όπως ο παππούς και η γιαγιά μέχρι κάποιον πολύ μακρινό)

5. με λίγα λόγια και κατανοητά ας δώσουμε την συνέπεια

6. ας σχετίζεται η συνέπεια με την αρνητική συμπεριφορά

7. ας δίνουμε εναλλακτικές

8. με υπομονή και εξάσκηση ας δίνουμε στο παιδί ευκαιρίες.

Πηγή: Healthier World