Ὁ σεβασμός τῶν πιστῶν πρός τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο (Ἅγιος Νεκτάριος Ἐπίσκοπος Πενταπόλεως)

Ἡ Θεοτόκος ἀπολάμβανε τέτοιο σεβασμό ἀπό τούς πιστούς τέτοια τιμή καί ἀγάπη, ὥστε, μετά τό Θεό, σ’ αὐτήν ἀπέδιδαν τή μεγαλύτερη τιμή, σεβασμό κι ἀγάπη. Ὁ σεβασμός τῶν πιστῶν πρός τήν Παρθένο Θεοτόκο Μαρία χρονολογεῖται ἀπό τόν Α’ ἤ Β΄ αἰῶνα, κι ἐπιβαλλόταν ἀπό τίς ἴδιες τίς ἅγιες Γραφές πού μνημόνευαν τό ὄνομά της καί τήν ἀνάφεραν σάν «κεχαριτωμένη, εὐλογημένη καί μόνη, ἀνάμεσα στίς γυναῖκες, πού βρῆκε χάρη μπροστά στό Θεό». Κι αὐτή ἡ ἴδια ἡ Θεοτόκος, μέ προφητικό πνεῦμα ἀναγγέλλει τήν περιωπή αὐτή ἀνάμεσα σ’ ὅλες τίς γενεές λέγοντας : «Νά λοιπόν, ἀπό δῶ καί στό ἑξῆς θά μέ μακαρίζουν ὅλες οἱ γενεές» (Λούκ. α’, 48). Κι ἀλήθεια, ἀπό τόν καιρό ἐκεῖνο ἄρχισε ὁ μακαρισμός τῆς Θεοτόκου. Τή Θεοτόκο μακάρισε πρώτη ἡ Ἐλισάβετ, ἡ ὁποία ἀφοῦ γέμισε ἀπό Πνεῦμα Ἅγιο, μέ δυνατή φωνῇ φώναξε καί εἶπε: «Ἄς εἶσαι εὐλογημένη ἀνάμεσα στίς γυναῖκες, κι εὐλογημένο τό παιδί πού ἔχεις στήν κοιλιά σου.   Καί μακαρία εἶναι ἐκείνη πού, ὅπως ἐσύ, πίστεψε ὅτι θά πραγματοποιηθοῦν ὅλα ἐκεῖνα πού τῆς εἶχε παραγγείλει ὁ Κύριος μέ τόν ἄγγελο του». (Λούκ. α’ 42-45). Καί οἱ σύγχρονές της ὅμως γυναῖκες, βλέποντας τήν Παρθένο μέ τό βρέφος στήν ἀγκαλιά, ὁπωσδήποτε θά τήν μακάριζαν. Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἀναφέρει τή φωνῇ πού ἀκούστηκε μέσ’ ἀπό τό πλῆθος καί μακάριζε τή Μητέρα πού γαλακτοτρόφησε τόν Κύριο (ια’, 27).

Ἀπό τή χριστιανική ἀρχαιολογία μαθαίνουμε ὅτι εἰκόνες τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ ζωγράφιζαν καί τιμοῦσαν οἱ πιστοί ἀπό τόν Α’ ἤδη καί τόν Β’ αἰῶνα. Καί, βέβαια, δέν ἦταν δυνατόν νά γίνει διαφορετικά, ἀφοῦ τό ἴδιο τό Εὐαγγέλιο συνιστοῦσε τήν τιμή πρός τή Θεοτόκο Παρθένο Μαρία, κι ἡ ἴδια ἡ Θεοτόκος ἀνήγγειλε ὅτι «ἀπό τώρα καί στό ἑξῆς θά μέ μακαρίζουν ὅλες οἱ γενεές».

Ὥστε ἡ Θεοτόκος δεχόταν τιμή καί μακαρισμό ἀπό ὅλες τίς γενεές — ἀπό τόν Εὐαγγελισμό της μέχρι σήμερα — καί θά μακαρίζεται συνεχῶς μέχρι τή συντέλεια τῶν αἰώνων. Κι ὅσοι δέν προσφέρουν τιμή καί μακαρισμό πρός τή Θεοτόκο παραβαίνουν τίς ρητές ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου. Γιατί ὁλόκληρο τό Εὐαγγέλιο εἶναι νόμος, κι ἡ ἀθέτηση ἑνός ἰῶτα ἤ μιᾶς κεραίας τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι ἀθέτηση τοῦ νόμου.

Κατά τήν Γ’ πλέον ἑκατονταετηρίδα ὁ σεβασμός πρός τή Θεοτόκο ἦταν πολύ μεγάλος. Ἡ χριστιανική ὑμνωδία ὑμνεῖ τήν Παρθένο καί Θεοτόκο Μαρία σάν Βασίλισσα τοῦ Οὐρανοῦ καί Κυρία τῶν Ἀγγέλων. Τήν ἐποχῇ ἐκείνη, φάνηκαν σέ μερικές χῶρες ὅπου κατοικοῦσαν πολλοί χριστιανοί μαζί μέ πολλούς ἐθνικούς, ὁρισμένοι αἱρετικοί πού μετέτρεψαν τόν ὀφειλόμενο πρός τή Θεοτόκο σεβασμό σέ λατρεία κι ἀπέδιδαν στήν Παρθένο Μαρία ἰσόθεο τιμή, μιμούμενοι τίς γυναικεῖες θεότητες πού λατρεύονταν ἀπό τούς ἐθνικούς. Αὐτή ἡ αἵρεση ὀνομάσθηκε τῶν Κολλυριδανῶν, ἐπειδή πρόσφεραν ἕνα εἶδος κουλουριῶν ἤ γλυκισμάτων σάν θυσία, μία ὁρισμένη ἡμέρα κι ἔπειτα τά ἔτρωγαν (Ἐπιφάνιος, αἶρεσ. 78 καί 79).

Τήν ἴδια ἐποχῇ παρουσιάσθηκαν κι οἱ ἐντελῶς ἀντίθετοι ἀπό τούς Κολλυριδιανούς, οἱ ὀνομαζόμενοι Ἀντιδικομαριανίτες, οἱ ὁποῖοι δέν ἀνέχονταν τή δόξα τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου μας. Αὐτοί ἦταν τόσο ἀσεβεῖς, ὥστε τόλμησαν νά ποῦν ὅτι ἡ Παρθένος, μετά τή γέννηση τοῦ Σωτῆρος, εἶχε σχέσεις μέ ἄνδρα καί γέννησε κι ἄλλα παιδιά. Αὐτούς τούς αἱρετικούς ἀκολούθησαν κι οἱ νεώτεροι ἀντιδικομαριανίτες, οἱ ὁποῖοι ἀρνήθηκαν τήν αἰώνια παρθενία καί τήν ὀνομασία τῆς Θεοτόκου.

Τίς αἱρέσεις αὐτές ἡ Ἐκκλησία τίς καταδίκασε καί καθαρά διατύπωσε τή σωστή καί ἀσφαλῆ γνώμη της σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὀφείλουμε νά τιμᾶμε τήν ἀειπάρθενο κόρη σάν Μητέρα τοῦ Θεοῦ (Θεοτόκο), ὄχι ὅμως καί νά τήν προσκυνᾶμε σάν Θεό (Κύριλλος).

Οἱ αἱρέσεις τῶν Κολλυριδιανῶν καί τῶν Ἀντιδικομαριανιτών οἱ ὁποῖες ἐμφανίσθηκαν τήν Γ’ ἑκατονταετηρίδα, φανερώνουν μία ἀπόκλιση ἀπό τήν ἀληθινή πίστη τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία (πίστη) βρισκόταν κάπου ἀνάμεσα στίς δύο ἐκ διαμέτρου ἀντίθετες αἱρέσεις.

Ὁ Ἐπιφάνιος, στό κεφάλαιο 23 (αἱρέσεων οκ’) λέγει: «Κι ἄλλοι πάλι ἀσεβεῖς, σχετικά μέ τήν ἴδια τῆς ἁγίας ἀειπαρθένου ὑπόθεση, συνήθιζαν καί συνηθίζουν νά τήν ὀνομάζουν Θεό, ἐπειδή πάσχουν ἀσφαλῶς ἀπό τρέλλα καί φρενοβλάβεια. Γιατί διηγοῦνται ὅτι μερικές γυναῖκες ἀπό τά μέρη τῆς Θράκης πού κατοίκησαν στήν Ἀραβία αὐτή τήν ἀνοησία συνήθιζαν νά κάνουν, δηλ. νά φτιάχνουν ἕνα εἶδος γλυκισμάτων στό ὄνομα τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας, νά μαζεύονται, καί, στό ὄνομα τῆς ἁγίας Παρθένου, νά κάνουν αὐτό τό ὑπερβολικά βλάσφημο κι ἀθέμιτο πρᾶγμα — δηλ. νά ἱερουργοῦν οἱ ἴδιες οἱ γυναῖκες». Καί στό κέφ. 1, τοῦ οθ’ βιβλίου τῶν αἱρέσεών του λέγει (ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος): «Ἡ αἵρεση αὐτή ἔφτασε στήν Ἀραβία ἀπό τά μέρη τῆς Θράκης καί τῆς Σκυθίας.   Μερικές γυναῖκες στολίζουν μέ καθαρό πανί ἕνα δίσκο, κάποια ὁρισμένη ἡμέρα τοῦ χρόνου καί τοποθετοῦν πάνω σ’ αὐτόν ἄρτο, πού τόν προσφέρουν στό ὄνομα τῆς Μαρίας. Κι ἀπ’ αὐτόν τόν ἄρτο τρώγουν ὅλες».

Ὅμως, καί κατά τόν Δ’ αἰῶνα ἡ εὐλάβεια κι ὁ σεβασμός πρός τή Θεομήτορα ἐκδηλώθηκαν καί μέ ἔργα λαμπρά, δηλ. μέ τό κτίσιμο μεγαλοπρεπῶν Ἱερῶν Ναῶν ἀφιερωμένων στό ὄνομα τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ.

Ἡ Θεοτόκος ἦταν, εἶναι καί θά εἶναι γιά ὅλους τους πιστούς ἡ ἄμαχος προστάτις κι ὁ γρήγορος ἀντιλήπτορας καί βοηθός. Αὐτήν παρακαλοῦσαν σέ κινδύνους καί θλίψεις, αὐτήν εἶχαν ὑπέρμαχο στρατηγό στούς πολέμους. Ἡ ἀπροσμάχητη δύναμή της συνέτριβε τούς ἐχθρούς καί τό μητρικό θάρρος πρός τόν Υἱό καί Θεό της πρόσφερε στούς πιστούς τό θεῖο ἔλεος.

Ἡ εὐλάβεια τῶν πιστῶν πρός τή μητέρα τοῦ Θεοῦ ἀπό τότε πού καταδικάστηκε ἡ αἵρεση τοῦ Νεστορίου, ἐκδηλωνόταν σέ ὅλο τό Ρωμαϊκό κράτος μέ λαμπρές γιορτές καί πνευματικά πανηγύρια, κι ὅσοι μεγαλοπρεπεῖς καί λαμπρά διακοσμημένοι ναοί χτίζονταν παντοῦ στό ὄνομα τῆς Θεομήτορος ἦταν ὀνομαστοί γιά τήν ὀμορφιά τους.

Ἡ εὐλάβεια αὐτή τῶν πιστῶν πρός τή Θεοτόκο κι αἰώνια Παρθένο Μητέρα τοῦ Κυρίου, πού εἶχε σταθερή πιά θέσῃ μέσα στίς καρδιές τους καί ἄρχισε ἀπό τήν ἀνάδειξη τῆς Παρθένου Μαρίας σάν Μητέρας τοῦ Θεοῦ, ἔμεινε ἀναλλοίωτη ἀνά τούς αἰῶνες καί θά μείνει ἀναλλοίωτη στίς καρδιές τῶν πιστῶν αἰώνια.

Πηγή: agiazoni.gr