Η μοναξιά είναι κολλητική

Δεν χρειάζεται παρά ένα άτομο σε μια ομάδα να αισθανθεί μοναξιά, για να αρχίσει το ίδιο συναίσθημα να εξαπλώνεται σταδιακά και στους άλλους σαν κολλητικός ιός, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που διαπίστωσε ότι το «μικρόβιο» της μοναξιάς «κτυπάει» συγκριτικά περισσότερο τις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες. Σύμφωνα με την έρευνα, κάθε φίλος που έχει κάποιος, τον σώζει κατά μέσο όρο από δύο μέρες μοναξιάς το χρόνο.

Μελετώντας πάνω από 5.000 ανθρώπους και τις κοινωνικές επαφές τους για χρονικό διάστημα άνω των δέκα ετών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μοναξιά τελικά μπορεί να είναι «κολλητική», ενώ οι μοναχικοί άνθρωποι τείνουν σταδιακά να «εξοβελιστούν» στο περιθώριο των κοινωνικών δικτύων. Όσο πιο πολύ στην περιφέρεια της κοινωνίας βρίσκεται κάποιος, τόσους λιγότερους φίλους έχει (κάτι που έχει βαθιές εξελικτικές ρίζες, καθώς παρατηρείται και στις κοινωνίες των πιθήκων). Πριν όμως καθένας μοναχικός άνθρωπος διακόψει τις κοινωνικές σχέσεις του, μεταδίδει την μοναξιά του στους γύρω του, οι οποίοι επίσης τείνουν να γίνουν πιο μοναχικοί.

Η έρευνα έγινε από επιστήμονες με επικεφαλής τον ψυχολόγο Τζον Κατσιόπο του πανεπιστημίου του Σικάγο, σε συνεργασία με ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Σαν Ντιέγκο, και δημοσιεύθηκε στο «Journal of Personality and Social Psychology» (Περιοδικό Προσωπικότητας και Κοινωνικής Ψυχολογίας), σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, το «Nιού Σάιεντιστ» και τη βρετανική «Τέλεγκραφ».

Αξιοποιώντας ένα πλούτο πληροφοριών από τους ίδιους τους ανθρώπους, από φίλους και συγγενείς τους, σε σχέση με τα συναισθήματα και τη διαχρονική εξέλιξη των φιλικών και άλλων κοινωνικών σχέσεων τους, οι ερευνητές «έχτισαν», σαν να συμπληρώνουν παζλ, μια εικόνα για τις κοινωνικές διασυνδέσεις των επιμέρους ατόμων και τον μέσο αριθμό των μοναχικών ημερών στη ζωή του. Έτσι, ανακάλυψαν μια κρυμμένη «δομή» της μοναξιάς: οι μοναχικοί άνθρωποι καταφέρνουν να «μολύνουν» τους γύρω τους με αρνητικά συναισθήματα, με συνέπεια όλο και περισσότεροι άνθρωποι να μετακινούνται προς το περιθώριο της κοινωνίας.

Εάν ο γείτονας ενός μοναχικού ατόμου νιώθει κι αυτός μεγαλύτερη μοναξιά, θα το μεταδώσει στο δικό του γείτονα ή φίλο και πάει λέγοντας, με συνέπεια αργά-αργά να μεγαλώνει η «αλυσίδα» των μοναχικών ανθρώπων, οι οποίοι δεν εμπιστεύονται τους άλλους και δεν ανοίγονται σε αυτούς, κάτι που δυσκολεύει τη δημιουργία ή τη συνέχιση μιας φιλίας. Υπολογίστηκε ότι για κάθε μέρα που ο γείτονας είναι μοναχικός, ένας άνθρωπος κατά μέσο όρο νιώθει μοναξιά για πέντε ώρες περίπου.

Η μοναξιά γίνεται λιγότερο «κολλητική», όσο πιο μακρινός είναι ο βαθμός της σχέσης μεταξύ των ανθρώπων. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα άτομο είναι 52% πιθανότερο να νιώθει μοναξιά, αν ο στενός φίλος του νιώθει το ίδιο (πρώτος βαθμός). Το ποσοστό πέφτει στο 25%, αν μοναχικός είναι ο φίλος του φίλου (δεύτερος βαθμός) και στο 15% αν μοναχικός είναι ο φίλος του φίλου του φίλου (τρίτος βαθμός). Ο αριθμός των μελών της οικογένειας κάποιου δεν φαίνεται να επηρεάζει ιδιαίτερα το βαθμό της μοναξιάς.

Οι γυναίκες, όπως διαπιστώθηκε, είναι πιο επιρρεπείς στον «ιό» της μοναξιάς, επιβεβαιώνοντας προηγούμενες έρευνες, σύμφωνα με τις οποίες οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για συναισθηματική υποστήριξη από τους άνδρες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο άνθρωπος βασικά είναι κοινωνικό είδος και χρειάζεται την παρουσία και τη συνεργασία των άλλων, γι’ αυτό οι σύγχρονες κοινωνίες πρέπει να φροντίσουν πιο ενεργά για την καταπολέμηση της μοναξιάς και την επανακοινωνικοποίηση των ατόμων που ζουν -κυριολεκτικά και ψυχολογικά- στο περιθώριο. Η μοναξιά, όπως έχουν δείξει άλλες μελέτες, σχετίζεται με διάφορες ψυχικές (κατάθλιψη κ.α.), αλλά και σωματικές παθήσεις λόγω της εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ