Ο Χαρισματούχος υποτακτικός – Η υπακοή θα τα φέρει όλα

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΥ Ο ΧΑΡΙΣΜΑΤΟΥΧΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΣ

ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΦΡΑΙΜ Ο ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΩΤΗΣ (1912- 1990)

(41ο )-(42^ο )

Παρακοή σημαίνει θάνατος
« Ένας γέροντας είχε δύο υποτακτικούς, που τους δίδασκε τον δρόμο της πνευματικής ζωής ακούραστα. Ο ένας δυστυχώς δεν μπορούσε να αρνηθεί το δικό του θέλημα παρόλη την προσπάθεια του Γέροντος. Κάποτε ξεκίνησαν για να συνεορτάσουν σε μία γειτονική καλύβη. Ο παρήκοος επέμενε να μην ακολουθήσει, αλλά να πάει όπου αυτός σκέφτηκε. Ο Γέροντας απελπισμένος από την επιμονή του να φύγει, του λέει με αυστηρότητα: ” Φεύγεις, αλλά η Γραφή λέει ότι στον αντάρτη και παρήκοο, ο Θεός στέλνει άγγελο τιμωρό”. ” Ναι, ας έλθει, ας έλθει”, λέει ο κακός υποτακτικός και έφυγε.

Την επομένη παρουσίασε αδιαθεσία και το πρόσωπό του αλλοιώθηκε τρομερά. Φώναξαν κάποιο πρακτικό γιατρό από τη Σκήτη και διαπίστωσε, ότι η κατάστασή του ήταν επικίνδυνη. Τον μετέφεραν στο δωμάτιο του και σε λίγο χρόνο μέσα σε μία αγωνιώδη κατάσταση πέθανε. Έμαθε, και μαζί με αυτόν και εμείς ότι “πιστός Κύριος εν πάσι τοις λόγοις αυτού” (Ψαλ. 144, 13).

Η υπακοή είναι εξάρτηση. Αυτό είναι και το αδύνατο σημείο των ορθολογιστών. Ο άνθρωπος είναι λογική ύπαρξη. Ο Θεός έδωσε την λογική για να ξεχωρίζει τα πράγματα. Αυτό είναι άσπρο, το άλλο μαύρο, εκείνο πράσινο. Μήπως κάνομε κατάχρηση της λογικότητος όταν λέμε το άσπρο μαύρο;

Αυτή είναι η υπακοή. Το κέντρο του μυστηρίου της αναπλάσεως του ανθρώπου. Η κατά Θεόν υπακοή είναι το επιδιωκόμενο μυστήριο του ανακαινισμού και η απαλλαγή μας από όσα μας οδήγησαν στην φθορά και τον θάνατο.

Η υπακοή και υποταγή στον Δημιουργό Θεό δεν είναι δουλική εξάρτηση υποτελών σε κάποιο κυρίαρχο και εξουσιαστή. Είναι φυσιολογική εξάρτηση των αιτιατών από το πρώτο Αίτιο. Τα σύμπαντα, “φυσικώ τω λόγω”, είναι αιτιατά, επειδή δεν είναι αυθύπαρκτα. Έχουν την ύπαρξη και την παράταση της υπάρξεως τους από τον αυθύπαρκτο Δημιουργό τους. Η σχέση τους είναι οντολογική. Τα αγιογραφικά χωρία «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιω. 15,5), «πάντα προς σε προσδοκώσι» ( Ψαλ. 103, 27) και το «αντανελείς το πνεύμα αυτών, και εκλείψουσι» ( Ψαλ. 103,29) αποδεικνύουν ότι όλα τα όντα με την υπακοή και υποταγή υπάρχουν και προεκτείνονται σύμφωνα με τους θείους νόμους.

Ανθρωπίνως, με δύο τρόπους κατανοούμε την πανσωστική πρόνοια του Δημιουργού, που με την ανέκφραστη δύναμη και θέλησή Του, παρήγαγε τα σύμπαντα. Την “δημιουργική” με την οποία “εκ του μη όντος”, από την ανυπαρξία, το μηδέν, έφερε στην ύπαρξη, “εις το είναι” τα σύμπαντα· και την “συνεκτική” με την οποία συγκρατεί αρμονικά και προεκτείνει σε διαρκή ζωή όσα δημιούργησε.

Ο τρόπος, λοιπόν, της συστάσεως και προεκτάσεως των όντων από τον Θεό, το πρώτο και κύριο Αίτιο, είναι η υποταγή και εξάρτηση χωρίς την οποία εμποδίζεται και διακόπτεται η συνέχεια. Αυτή είναι η σημασία της υπακοής στα λογικά όντα. Και γνωρίζουμε από την πείρα, ότι η παρακοή των λογικών όντων, αγγέλων και ανθρώπου, προκάλεσε τον όλεθρο με τον οποίο όλη η κτίση «συστενάζει και συνωδίνει»(Ρωμ. 8,22) μέχρι την αποκατάσταση μας από τον Σωτήρα και Λυτρωτή μας, που έγινε «υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (Φιλ.2,8).

 ΑΔΙΑΛΕΙΠΤΩΣ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣΘΕ

      Παράλληλα με την ακρίβεια της υπακοής, που ήταν το κεφάλαιο των διδαχών του, ήταν και η προσευχή που αδιάλειπτα ενεργούσε στην καρδία του και την έπασχε. Το «αιτείτε και λήψεσθε» (Ιω. 16, 24) είναι το δόγμα της δικής μας μηδαμινότητος, εφόσον κατά τον λόγο του Κυρίου «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιω. 15,5), και γι’ αυτό η προσευχή δίκαια πρέπει να είναι αδιάλειπτη.

      Με λεπτομέρεια, ο μακάριος αυτός αθλητής, ερμήνευε τους τρόπους της προσευχής στους εισαγωγικούς, στους μέσους και σε όσους πρόκοψαν. Το πρώτο, που του χάρισε ο Γέροντάς μας Ιωσήφ όταν τον γνώρισε, ήταν η προσευχή και ως αντάξιος εργάτης την ολοκλήρωσε στην φιλόπονη και προσεκτική ζωή του.

      Εάν το « αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Α΄Θεσ. 5,17) είναι εντολή, σε αυτόν εφαρμόσθηκε ολοκληρωτικά, γιατί ουδέποτε ανεχόταν την διακοπή της προσευχής του σε όλα τα στάδια της ζωής του.

      Δεν θα γίνουμε καταληπτοί, αν επιχειρήσουμε να περιγράψομε το ύψος και το βάθος της καρδιακής του προσευχής, κατά την οποία όλος αλλοιωνόταν και αρπαζόταν σε θεωρίες και εκστάσεις. Προέβλεπε τα μέλλοντα, γνώριζε τα παρελθόντα και ειδικά παρηγορούσε τους πάσχοντας. Μάλιστα για όσους τον επικαλούνταν νοερώς, έβλεπε και αισθανόταν τους κινδύνους που διέτρεχαν και τους βοηθούσε με την προσευχή του.

      Συνεχώς μας θύμιζε: «Από την υπακοή γεννάται η προσευχή και από την προσευχή η θεολογία». Ό,τι διδάχθηκε από τον Γέροντα Ιωσήφ, όταν ήταν νέος, αυτά δίδασκε και στους νεωτέρους, που συνεχώς διατύπωναν ερωτήσεις για την προσευχή. Πως να προσευχόμαστε στην αρχή, τι είναι η μονολόγιστη προσευχή, ποιά η καρδιακή, επιτρέπεται να κρατάμε την ώρα της προσευχής εικόνες στον νού μας;

      Σε όλα αυτά, με απλότητα και σαφήνεια απαντούσε, και χωρίς να το θέλει αποκάλυπτε σε ποιά μέτρα είχε φθάσει· στην γνώση των υπερφυσικών μυστηρίων της θείας Χάριτος, στα οποία, μόνο «όσοι έλαβον αυτόν», τον ζωοδότη Χριστό, «έδωκεν εξουσίαν αυτοίς τέκνα Θεού γενέσθαι» (Ιω. 1,12) όσοι «εκ Θεού εγεννήθησαν» (Ιω. 1,14).

      Μονολόγιστη ευχή είναι το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Ο νους, όσο λιγότερα λόγια του επιβάλλομε, τόσο ευκολώτερα τα μαθαίνει και τα κρατά. Οι τρόποι όμως της προσευχής είναι πολλοί. Ανάλογα με τα συναισθήματα και τις ανάγκες επινοείται από τον καθένα ο τρόπος της προσευχής. Ικετευτικά, ευχαριστιακά, δοξολογικά, αποτείνεται στον «δυνάμενον σώζειν» ( Εβρ. 5,7) Θεό, για να βρεί την παρηγορία και βοήθεια που επιζητεί. Δέηση, έντευξη, ικεσία, παράκληση, δοξολογία, ευχαριστία και πολλές φορές η «επαινετή αναίδεια», που με αυτήν επικάμπτεται η απέραντη φιλανθρωπία και παναγαθότητα του Θεού από αυτόν που Τον παρακαλεί επίμονα και με βάθος ταπεινώσεως.