Τὰ θηρία τῆς Ἡδονῆς καὶ τῆς Ὀδύνης (Βλάχος Ἱερόθεος Μητροπολίτης Ναυπάκτου)

Προσκλήθηκα ἀπὸ τὸν “Σύνδεσμο Κρητῶν Θεολόγων” νὰ εἰσηγηθῶ σὲ Συνέδριό του τὸ θέμα “ἡ εἰκόνα τοῦ σύγχρονου κόσμου”. Προσπαθώντας νὰ δῶ ποιὰ εἶναι ἡ κατάσταση τοῦ σύγχρονου κόσμου, τὴν ἐντόπισα κυρίως στὴν δυαδικὴ σχέση μεταξὴ ἠδονής καὶ ὁδύνης, ἀφοῦ σήμερα ἐπιδιώκεται ἡ ἀπόλαυση τῆς ἠδονῆς μὲ ὁποιονδήποτε τρόπο εἶναι δυνατόν,καὶ βέβαια,συνέπεια αὐτῆς τῆς ἠδονῆς εἶναι ἡ ὀδύνη, ὁ πόνος, «ἡ βίωση τῆς τραγικότητος τοῦ θανάτου. Ἔτσι, λοιπὸν, ἀπὸ τὴν παρὰ-φύσει ἠδονὴ προέρχεται ἡ ὀδύνη, καὶ στὴν προσπάθεια νὰ ἀποφύγη ὁ ἄνθρωπος τὴν ὀδύνη, καταλήγει στὴν ἠδονή, συνέπεια τῆς ὁποίας εἶναι πάλι ἡ ὀδύνη. Πρόκειται γιὰ ἕναν φαῦλο κύκλο.

Μόλις ἐπέστρεψα ἀπὸ τὸ Συνέδριο, μοῦ τηλεφώνησε μιὰ Ἀμερικανίδα, ἡ ὁποία πρόσφατα ἦλθε στὴν Ἕλλάδα καὶ βαπτίσθηκε καὶ τώραεἶναι μέλος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὕστερα ἀπὸ πολλὲς περιπέτειες στήν ζωή της. Νὰ σημειωθεῖ ὅτι ἦταν ἀθλήτρια καὶ μέλος τῆς Ὀλυμπιακῆς Ὀμάδος τῶν Η.Π.Α. στὴν κωπηλασία. Τῆς ἀνέφερα τὸ κεντρικὸ σημεῖο τῆς εἰσηγήσεώς μου, ποὺ ἦταν ἡ σχέση μεταξὴ ἠδονῆς καὶ ὀδύνης καὶ ἐντυπωσιάσθηκε.

Μετὰ ἀπὸ λίγες ἡμέρες μοῦ ἔστειλε ἕνα γράμμα, στὸ ὁποῖο μεταξὺ τῶν ἄλλων ἀναφερόταν καὶ στὸ σοβαρὸ αὐτὸ ζήτημα. Θὰ ἤθελα νὰ παραθέσω στὴν συνέχεια τὶς σκέψεις της: “Μὲ ἐνδιαφέρει πολὺ ἡ διάλεξη μὲ θέμα τὸν κύκλο θανάσιμης ἠδονής – ὀδύνης. Εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ θηρία (τέρατα) ποὺ κρατοῦν τὴν Ἀμερικὴ στὰ ματωμένα τους δόντια. Κάθε κύκλος τῆς δίνης ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἄβυσσο εἶναι ὅλο καὶ περισσότερο ὀδυνηρός, ἀλλὰ τὸ μόνο ποὺ διδάσκουν στὴν Ἀμερικὴ εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς ἠδονῆς. Ἔτσι, οἱ ἄνθρωποι ἔχουν «ρυθμισθεῖ» νὰ ἁρπάζουν ὅλο καὶ περισσότερα, νὰ ἀμβλύνουν, ὅπως εἴπατε καὶ ἐσεῖς, τὸν πόνο. Καὶ τὰ δύο, καὶ ὁ πόνος καὶ ἡ ἠδονή, τρέφονται τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο καί, καθὼς μεγαλώνει ὁ πόνος, περισσότερη ἠδονή χρειάζεται γιὰ νὰ τὸν ἀναισθητοποιήσει. Ἡ ἰδέα τοῦ νὰ σπάση κανεὶς αὐτὸν τὸν φαῦλο κύκλο ἀρνούμενος νὰ θρέψη τὴν πείνα τῶν αἰσθήσεων μὲ νηστεία καὶ προσευχή, μετάνοια καὶ ἡσυχία, ἀκούγεται καθαρὴ τρέλλα γιὰ ἕναν Ἀμερικανό. Μόνον αὐτοὶ ποὺ ἔχουν πέσει πολὺ χαμηλὰ,(ἔχουν πιάσει πάτο) θὰ εἶναι ἀνοιχτοὶ νὰ ἀκούσουν κάτι τέτοιο. Ἡ ἠδονὴ εἶναι τὸ οἰκονομικὸ κέντρο τῆς Ἀμερικῆς. Ἡ «φυσιολογικὴ» τάση, καὶ ὄντως αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ θέμα πολλῶν διαφημίσεων, εἶναι: «Το ἀξίζεις! Πάρε αὐτό ἀκριβῶς ποὺ θέλεις! Ἀπόλαυσέ το! Θὰ αἰσθανθεῖς ὡραῖα!». Ἡ δυτικὴ κουλτούρα βρίσκεται σὲ ἕναν ἀγώνα δρόμου προσπαθώντας νὰ κάνει τὰ πάντα γιὰ νὰ ἀποφύγη τὴν απελπισία, καὶ ἡ εἰρωνεία εἶναι ὅτι ὅσο περισσότερο πασχίζει, τόσο περισσότερο ἀπελπισμένη γίνεται, ἀπρόθυμη νὰ παραδεχθῆ ὅτι εἶναι ἀδύνατο νὰ γεμίση αὐτὸ τὸ κενό».

Τὸ κείμενο αὐτό, ποὺ εἶναι γραμμένο μὲ πολὺ ὡραίο τρόπο, ἀπὸ μιὰ γυναῖκα ποὺ τώρα τελευταῖα προσῆλθε στὴν Ὀρθοδοξία καὶ διαβάζει φιλοκαλικὰ κείμενα, δείχνει δὲ τὴν διαφορὰ μεταξὺ τῆς λεγόμενης δυτικῆς καὶ Ρωμαίικης παράδοσης. Πολλοὶ ὁμιλούν γιὰ τὸ δυτικὸ πνεύμα, ἀλλὰ ἴσως δὲν μποροῦν νὰ ἀντιληφθοῦν ὅτι ἡ ἀτμόσφαιρα τοῦ δυτικοῦ πνεύματος εἶναι ὁ ἠδονισμὸς καὶ ἡ αἰσθησιοκρατία. Καθὼς ἐπίσης, πολλοὶ ὁμιλοῦν γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία, τὴν Ρωμαίικη παράδοση, ἀλλὰ δὲν μποροῦν νὰ καταλάβουν ὅτι τὸ ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικὸ ἦθος φαίνεται στὸν τρόπο ὑπέρβασης τῆς ἠδονῆς καὶ τῆς ὀδύνης. Πράγματι, ὅπως πολὺ ὡραία σημειώνεται στὸ γράμμα ποὺ ἀναγράψαμε: «ἡ θανάσιμη ἠδονή – ὀδύνη,εναι ἕνα ἀπὸ τὰ θανάσιμα θηρία ποὺ κρατοῦν τὴν Ἀμερικὴ στὰ ματωμένα τους δόντια», καθώς ἐπίσης «ἡ ἠδονὴ εἶναι τὸ οἰκονομικὸ κέντρο τῆς Ἀμερικῆς».

Φυσικά, ὅταν κάνουμε λόγο γιὰ τὴν Ἀμερικὴ ἐννοοῦμε τὸν δυτικὸ πολιτισμὸ καὶ τὴν δυτικὴ κουλτούρα, ποὺ βιώνεται σὲ ὅλα τὰ μέρη τῆς γῆς, ἀκόμη καὶ στὴνἙλλάδα, καὶ ἡ ὁποία, δυτικὴ κουλτούρα γεμίζει τὸν ἄνθρωπο μὲ ἀπελπισία καὶ κενό. Ἁπλῶς στὴν Ἀμερική, λόγω τῆς οἰκονομικῆς ἄνεσης καὶ τῆς ἐλευθερίας, καὶ λόγω τῆς κυριαρχίας της στὸν παγκόσμιο χώρο, φαίνεται αὐτό εκφραστικὰ. Τὰ ὅσα ἀνέφερα προηγουμένως δείχνουν καὶ τὴν οὐσιαστικὴ προσφορὰ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας σήμερα. Πρέπει νὰ βοηθᾶ τὸν σύγχρονο ἄνθρωπο νὰ ὑπερβαίνη τὰ αἶμοβόρα θηρία τῆς ἠδονῆς καὶ τῆς ὀδύνης, καὶ νὰ προσφέρη τὸν ὀρθόδοξο ἡσυχασμὸ στὸν λαό, μὲ διακριτικότητα, νηφαλιότητα, καὶ προπαντὸς μὲ καθαρότητα, δηλαδὴ ἀπηλλαγμένα ἀπὸ ξένες ἐπιρροὲς καὶ προσμίξεις. Μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴν προοπτικὴ πρέπει νὰ δοῦμε τὸ μέλλον τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως.

Πηγή: agiazoni.gr