14η Σεπτεμβρίου: Ημέρα Εθνικής Μνήμης για τη Γενοκτονία του Μικρασιατικού Ελληνισμού
14 Σεπτεμβρίου 2022
Η 14η Σεπτεμβρίου για την Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί σπουδαία ημέρα καθώς τιμάται η Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, του συμβόλου της πίστεως που δείχνει τον δρόμο προς την Ανάσταση και τη λύτρωση του ανθρώπου από τα δεινά των παθών.
Για τον Ελληνισμό, η 14η Σεπτεμβρίου, έχει ακόμη μια ιδιαίτερη σημασία. Έχει καθιερωθεί από το 1998 από την Πολιτεία ως ημέρα “εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας”, η οποία κορυφώθηκε με την καταστροφή της Σμύρνης και τον αφανισμό εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων και Αρμενίων κατοίκων το 1922. Εκείνες οι μέρες αποτέλεσαν τη Μεγάλη Παρασκευή του Μικρασιατικού Ελληνισμού, με τον φόρο αίματος να είναι μεγάλος. Οι ορδές του Κεμάλ Αττατούρκ δεν υπολόγισαν τίποτα μπροστά στην τύφλωση που τους είχε επιβάλει το μίσος για τον “καθαρισμό” των περιοχών των Μικρασιατικών παραλίων από το Ελληνικό και συνάμα χριστιανικό στοιχείο.
Φέτος συμπληρώνονται εκατό ακριβώς χρόνια από εκείνες τις δραματικές μέρες και ώρες που έμελλαν να σφραγίσουν τις ψυχές χιλιάδων Ελλήνων που έφτασαν στην Μητέρα Πατρίδα ως πρόσφυγες.
Μνήμες Προσφύγων
Στο παρακάτω απόσπασμα από το αρχείο της ΕΡΤ ο συγγραφέας Τζάιλς Μίλτον περιγράφει τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια της καταστροφής της Σμύρνης το καλοκαίρι του 1922. Η πρόσφυγας Αλέκα Αποστολίδου μιλά για τις φρικτές στιγμές που έζησε στην προκυμαία της Σμύρνης και περιγράφει πώς άλλοι άνθρωποι προσπαθούσαν να προωθηθούν στα πλοία των Ξένων Δυνάμεων από όπου ακουγόταν δυνατή μουσική. Από την εκπομπή ”Δυο φορές ξένος”, παραγωγής 2011, σκηνοθεσία Ανδρέας Αποστολίδης, Γιούρι Αβέρωφ.
Σήμερα στο πρόγραμμα της pemptousia.tv στις 22.45 μπορείτε να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ: “Νέα Αλικαρνασσός, στις πύλες του 21ου αιώνα”. Ένα ταξίδι από την παλιά Αλικαρνασσό της Μικράς Ασίας ως την Νέα Αλικαρνασσό στο Ηράκλειο της Κρήτης. Η διαδρομή και ο ξεριζωμός, οι μνήμες και το μέλλον, ο πόνος που έγινε δάκρυ και η νοσταλγία που δημιούργησε νέες εποχές για τους κατοίκους της Παλιάς Αλικαρνασσού είναι το θέμα που πραγματεύεται το ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε υπό την αιγίδα του Δήμου Αλικαρνασσού.
Η απόφαση για την καθιέρωση της Ημέρας Μνήμης
Η Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος καθιερώθηκε με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων στις 24 Σεπτεμβρίου 1998 και τιμάται κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου.
Την πρωτοβουλία είχαν τρεις βουλευτές του ΠΑΣΟΚ με μικρασιατική καταγωγή, ο Γιάννης Καψής, ο Γιάννης Διαμαντίδης και ο Γιάννης Χαραλάμπους, οι οποίοι κατέθεσαν τη σχετική πρόταση νόμου στις 12 Μαΐου 1997. Στην εισηγητική έκθεση ανέφεραν, μεταξύ άλλων, ότι:
“Η κατάρρευση των ελληνικών δυνάμεων το 1922 στη Μικρά Ασία, οι σφαγές, λεηλασίες και η προσφυγιά που ακολούθησαν, αποτελούν το αποκορύφωμα μιας συστηματικής προσπάθειας εξόντωσης του ελληνικού στοιχείου από τα χώματα της Μικρά Ασίας, που έβαλε τέρμα στην τρισχιλιετή παρουσία του στην πέραν του Αιγαίου Ελλάδα, μια περιοχή όπου αναπτύχθηκε η ωριμότερη φάση του ελληνικού πολιτισμού […] την τερατώδη αυτή γερμανική σύλληψη πρώτοι οι Νεότουρκοι ανέλαβαν να κάνουν πράξη. Και κοντά στις βάρβαρες ασιατικές μεθόδους του βίαιου εξισλαμισμού, του γενιτσαρισμού και των κατά τακτά διαστήματα φυλετικών εκκαθαρίσεων ήρθε να προστεθεί η τευτονική ψυχρή μεθοδικότητα με τη λειτουργία των περίφημων ταγμάτων εργασίας”.
Εκκλησία της Ελλάδος: Διδάσκουμε την Ιστορία για να μην επαναληφθεί οποιαδήποτε γενοκτονία
Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή εξέδωσε Εγκύκλιο η οποία διαβάστηκε στους Ιερούς Ναούς την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Επιμέλεια: Νικόλαος Ζαΐμης
Πηγές: Αρχείο ΕΡΤ, Αρχείο Βουλής των Ελλήνων
