69 χρόνια από τους φονικούς σεισμούς σε Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη

12 Αυγούστου 2022

Κατά το διάστημα από τις 9 έως τις 12 Αυγούστου του έτους 1953, στην Ελλάδα καταγράφονται οι καταστροφικότεροι σεισμοί στη νεότερη ιστορία της χώρας, με επίκεντρο τα νησιά Ζάκυνθο, Κεφαλονιά και Ιθάκη του Ιονίου Πελάγους.

Η αρχή γίνεται την Κυριακή, 9 Αυγούστου, το πρωί, όταν η γη σείεται από σεισμό έντασης 6,4 Ρίχτερ με επίκεντρο τον Σταυρό Ιθάκης. Ο απολογισμός περιλαμβάνει υλικές καταστροφές σε σπίτια στην Ιθάκη και στην Πύλαρο της Κεφαλονιάς, καθώς και αρκετούς τραυματισμούς, όμως ο εφιάλτης του εγκέλαδου δεν σταματάει εκεί…

Πριν συμπληρωθούν δυο εικοσιτετράωρα και συγκεκριμένα γύρω στις 5.30 το πρωί της Τρίτης, νέα σεισμική δόνηση με ένταση 6,8 Ρίχτερ και με επίκεντρο βορειοδυτικά της Ζακύνθου, «ταρακουνάει» την ευρύτερη περιοχή. Καθώς η Ζάκυνθος και η Κεφαλλονιά μετρούν πληγές από τη νέα αυτή δόνηση, ισχυροί μετασεισμοί έως και 5,3 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ καταγράφονται στη διάρκεια της ίδιας ημέρας και το πρωί της επομένης. Δυστυχώς, ο χρόνος κυλάει αντίστροφα για τον μεγάλο και καταστροφικότερο σεισμό των 7,2 Ρίχτερ που έμελλε να «χτυπήσει» την Κεφαλονιά λίγο πριν από το μεσημέρι της 12ης Αυγούστου.

Ο σεισμός αυτός είχε επίκεντρο τη νοτιοανατολική Κεφαλονιά και η συνέπειά του ήταν να ισοπεδωθούν το Αργοστόλι, το Ληξούρι και η πόλη της Ζακύνθου. Στη Ζάκυνθο, μάλιστα, η καταστροφή επαυξήθηκε από τη μεγάλη φωτιά που ξέσπασε στην πόλη, για την κατάσβεση της οποίας χρειάστηκαν μέρες. Σα να μην έφταναν τα παραπάνω, μία ακόμη σεισμική δόνηση, έντασης 6,3 Ρίχτερ, σημειώθηκε στη διάρκεια της ίδιας ημέρας, ενώ ο «χορός των Ρίχτερ» συνεχίστηκε τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, με δονήσεις που έφτασαν έως 5,2 Ρίχτερ.

Το φονικό τετραήμερο 9-12 Αυγούστου αποτυπώνεται στους τρομακτικούς αριθμούς των θυμάτων: Συνολικά 455 άνθρωποι σκοτώθηκαν στα τρία νησιά, 21 έχουν καταγραφεί ως αγνοούμενοι, ενώ οι τραυματίες ανήλθαν σε 2.412.

Ζάκυνθος, Κεφαλονιά και Ιθάκη ισοπεδώθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά, καθώς κατέρρευσαν τα 27.659 από τα περίπου 33.300 σπίτια που υπήρχαν πριν τους σεισμούς. Μάλιστα, στην πρωτεύουσα της Κεφαλονιάς, το Αργοστόλι, μόλις δύο σπίτια στάθηκαν όρθια.

Το αρχοντικό της οικογένειας Κοσμετάτου στο Αργοστόλι, ένα από τα μόλις δύο κτίρια που έμειναν όρθια μετά τον σεισμό της 12ης Αυγούστου 1953.

Ειδικά στην περίπτωση της Ζακύνθου, όπου ξέσπασε μεγάλη πυρκαγιά μετά τον σεισμό των 7,2 Ρίχτερ, καταστράφηκαν και μοναδικά μνημεία της πόλης, όπως η Παναγία η Φανερωμένη (μέρος της οποίας κάηκε, αλλά δεν κατέρρευσε) και το Μέγαρο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης (φυλάσσονταν χιλιάδες τόμοι βιβλίων, χειρογράφων και κειμηλίων). Μόνο τέσσερα κτίρια άντεξαν τη διπλή δοκιμασία – ο Ι.Ν. Αγίου Διονυσίου, το Σχολείο του Άμμου, το αρχοντικό του Σαρακίνη και το κτίριο που στεγάζει την Εθνική Τράπεζα.

Η τεράστια αυτή συμφορά ακολουθήθηκε από ανθρωπιστική κρίση, ενώ, παρά τις προσπάθειες ανοικοδόμησης και τα μέτρα που ελήφθησαν για την αποτροπή της ερήμωσης των νησιών, το κύμα φυγής αποδείχθηκε μεσομακροπρόθεσμα αναπόφευκτο. Με την τοπική οικονομία να έχει καταστραφεί, μεγάλο μέρος του πληθυσμού των πληγεισών περιοχών πήρε τον δρόμο της μετανάστευσης, είτε προς την ελληνική πρωτεύουσα είτε προς το εξωτερικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την 20ετία, μεταξύ 1951 και 1971, ο πληθυσμός των τριών νησιών μειώθηκε κατά σχεδόν 30% (από 92.706 σε 66.929).