Ο μύθος για τα τζιτζίκια (Πλάτων)
7 Δεκεμβρίου 2020
Σωκράτης
Και όσο για καιρό δα έχουμε. Κι έπειτα τα τζιτζίκια που κατά το συνήθιο τους μέσα στην κάψα τραγουδούνε και συνομιλούνε πάνω από το κεφάλι μας μου φαίνεται πως μας βλέπουνε. Αν λοιπόν μας έβλεπαν κι εμάς τους δύο, όπως τον πολύ κόσμο, το μεσημέρι να μη συνομιλούμε αλλά να είμαστε νυσταγμένοι και με το τραγούδι τους αποκαρωμένοι από αργία του νου μας, με το δίκιο τους θα μας περιγελούσαν, παίρνοντάς μας για τίποτα δούλους που ήλθαν σ’ αυτούς εδώ, σ’ αυτό το κατάλυμμα να κοιμηθούν, ωσάν πρόβατα που κάνουν μεσημέρι γύρω από το νερό. Αν όμως μας έβλεπαν να συνομιλούμε και να πλέωμε από κοντά τους σαν δίπλα από Σειρήνες αγοήτευτοι, το έπαθλο που έχουν από τους θεούς για να το δίνουν στους ανθρώπους, ίσως το έδιναν σε μας από θαυμασμό και εκτίμηση.
εικόνα: euepixeirein.gr
Φαίδρος
Και τι είναι λοιπόν αυτό που έχουν; Γιατί δεν έτυχε ως φαίνεται να τ’ ακούσω.
Σωκράτης
Αληθινά όμως δεν στέκει ένας άνθρωπος που αγαπάει τις Μούσες να μην έχη ακούσει αυτά τα πράγματα. Να, λένε πως τα τζιτζίκια ήταν άνθρωποι κάποτε, προτού ακόμα να γεννηθούν οι Μούσες. Όταν όμως γεννηθήκανε οι Μούσες και πρωτοφάνηκε το τραγούδι, τόσο πια μερικοί από αυτούς τότε τους ανθρώπους τα χάσανε από την τέρψη, που τραγουδώντας αμέλησαν να φάνε και να πιουν και, χωρίς να το νοιώσουν, πεθάνανε. Απ’ αυτούς γεννήθηκε το γένος των τζιτζικιών παίρνοντας τούτο το βραβείο από τις Μούσες, δηλαδή να μην έχη αφότου γεννηθή καμμιά ανάγκη για τροφή, αλλά, χωρίς να τρώη και να πίνη, ν’ αρχίζη ευθύς να τραγουδάη ως που να πεθάνη, κι έπειτα πηγαίνοντας στις Μούσες να τους φέρνη είδηση ποιός από τους άνθρώπους εδώ κάτω ποιάν απ’ αυτές τιμάει. Και να, στην Τερψιχόρη φέρνοντας την είδηση ποιοί την ετίμησαν, κάνουν προς αυτούς την αγάπη της μεγαλύτερη, και στην Ερατώ εκείνους που την ετίμησαν μ’ ερωτικά τραγούδια όμοια και στις άλλες κατά το είδος της τιμής που ταιριάζει στην κάθε μια. Μα στην πρεσβύτατη, την Καλλιόπη, και στην Ουρανία που έρχεται έπειτα από αυτήν, αγγέλουν εκείνους που περνούνε την ζωή τους με φιλοσοφία και που τιμούν εκείνων την τέχνη. Αυτές δα είναι που πιο πολύ απ’ όλες τις Μούσες, έχοντας να κάμουν με τον ουρανό και με τους λόγους, και των θεών και των ανθρώπων, αρθρώνουνε την ομορφότερη φωνή. Για πολλές δα λοιπόν αιτίες πρέπει να μιλούμε για κάτι και δεν πρέπει να κοιμόμαστε το μεσημέρι.
Φαίδρος
Πρέπει να μιλούμε λοιπόν.
Πρωτότυπο Κείμενο
Σωκράτης
σχολή μεν δη, ως έοικε· και άμα μοι δοκούσιν ως εν τω πνίγει υπέρ κεφαλής ημών οι τέττιγες άδοντες και [259a] αλλήλοις διαλεγόμενοι καθοράν και ημάς. ει ουν ίδοιεν και νω καθάπερ τους πολλούς εν μεσημβρία μη διαλεγομένους αλλά νυστάζοντας και κηλουμένους υφ᾽ αυτών δι᾽ αργίαν της διανοίας, δικαίως αν καταγελώεν, ηγούμενοι ανδράποδ᾽ άττα σφίσιν ελθόντα εις το καταγώγιον ώσπερ προβάτια μεσημβριάζοντα περί την κρήνην εύδειν· εάν δε ορώσι διαλεγομένους και παραπλέοντάς σφας ώσπερ Σειρήνας [259b] ακηλήτους, ο γέρας παρά θεών έχουσιν ανθρώποις διδόναι, ταχ᾽ αν δοίεν αγασθέντες.
Φαίδρος
έχουσι δε δη τι τούτο; ανήκοος γαρ, ως έοικε, τυγχάνω ων.
Σωκράτης
ου μεν δη πρέπει γε φιλόμουσον άνδρα των τοιούτων ανήκοον είναι. λέγεται δ᾽ ως ποτ᾽ ήσαν ούτοι άνθρωποι των πριν μούσας γεγονέναι, γενομένων δε Μουσών και φανείσης ωδής ούτως άρα τινές των τότε εξεπλάγησαν υφ᾽ ηδονής, [259c] ώστε άδοντες ημέλησαν σίτων τε και ποτών, και έλαθον τελευτήσαντες αυτούς· εξ ων το τεττίγων γένος μετ᾽ εκείνο φύεται, γέρας τούτο παρά Μουσών λαβόν, μηδέν τροφής δείσθαι γενόμενον, αλλ᾽ άσιτόν τε και άποτον ευθύς άδειν, έως αν τελευτήση, και μετά ταύτα ελθόν παρά μούσας απαγγέλλειν τις τίνα αυτών τιμά των ενθάδε. Τερψιχόρα μεν ουν τους εν τοις χοροίς τετιμηκότας αυτήν απαγγέλλοντες [259d] ποιούσι προσφιλεστέρους, τη δε Ερατοί τους εν τοις ερωτικοίς, και ταις άλλαις ούτως, κατά το είδος εκάστης τιμής· τη δε πρεσβυτάτη Καλλιόπη και τη μετ᾽ αυτήν Ουρανία τους εν φιλοσοφία διάγοντάς τε και τιμώντας την εκείνων μουσικήν αγγέλλουσιν, αι δη μάλιστα των Μουσών περί τε ουρανόν και λόγους ούσαι θείους τε και ανθρωπίνους ιάσιν καλλίστην φωνήν. πολλών δη ουν ένεκα λεκτέον τι και ου καθευδητέον εν τη μεσημβρία.
Φαίδρος
λεκτέον γαρ ουν.
Πηγή: agiazoni.gr
