Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: Η μνημόνευση των νεκρών

 

Ρωτάτε, γιατί μνημονεύουμε τους «κεκοιμημένους». Γιατί έτσι διδαχθήκαμε από την άγια Εκκλησία μας. Γιατί έτσι παραλάβαμε από τους θεοφώτιστους και πνευματοφόρους πατέρες μας. Γιατί έτσι γινόταν και γίνεται σ’ όλους τους χριστιανικούς αιώνες, από την αποστολική εποχή μέχρι σήμερα. Αλλά το φιλοπερίεργο μυαλουδάκι μας θέλει να χώνεται παντού και να φωνάζει: Γιατί; Γιατί; Γιατί;… Ξέρετε τι του χρειάζεται; Να του δώσετε, με την ακράδαντη πίστη σας, ένα γερό χαστούκι και να το αναγκάσετε έτσι να σωπάσει!

Όσο για κείνον τον φιλοτάραχο, που όλο τέτοια θέματα σκαλίζει, πέστε του θαρρετά: Ακου, ανόητε! Οι νεκροί ζουν. Και η επικοινωνία μας μαζί τους δεν έχει διακοπεί. Δεν προσευχόμαστε αδιάκριτα για όλους τους ζωντανούς αδελφούς μας χριστιανούς, ανεξάρτητα από την αρετή ή την κακία τους; Ε, λοιπόν, έτσι προσευχόμαστε και για όλους τους «κεκοιμημένους», ανεξάρτητα από το αν συναριθμήθηκαν -κάτι άγνωστο σ’ εμάς- με τους δικαίους ή με τους αδίκους. Η προσευχή μας γι’ αυτούς είναι εκδήλωση χριστιανικής αγάπης. Πριν από την τελική Κρίση, όσο ακόμα δεν έχουν χωριστεί τα «πρόβατα» από τα «ερίφια» (Ματθ. 25:33), όλοι οι πιστοί, ζωντανοί και «κεκοιμημένοι», αποτελούμε μία Εκκλησία. Και όλοι, ως μέλη του Σώματος του Χριστού, επικοινωνούμε αγαπητικά. Ο θάνατος δεν μας χωρίζει!

“Σε τί τους ωφελούν οί προσευχές μας, αφού έχει ήδη αποφασιστεί ή κατάταξη τους είτε στον παράδεισο είτε στην κόλαση;”, αναρωτιέστε. Αλλά μέχρι τη γενική Κρίση, ο κολασμός μιας ψυχής δεν είναι οριστικά αποφασισμένος. “Ωσπου ν’ αποφανθεί τότε τελεσίδικα ο μόνος Κριτής, κανέναν δεν μπορούμε να θεωρούμε τελειωτικά καταδικασμένο. Γι’ αυτό, ενισχυμένοι από την ελπίδα στην άπειρη ευσπλαχνία του Θεού, προσευχόμαστε σ’ Αυτόν να ελεήσει ακόμα κι εκείνους που πέθαναν μέσα στην ασέβεια.

«Επιτρέπεται η μνημόνευση των αλλόπιστων;». Όχι. Η άγια Εκκλησία μας δεν τους γνωρίζει, αφού δεν έγιναν ποτέ μέλη της, και γι’ αυτό δεν τους μνημονεύει. Βέβαια, προσεύχεται γενικά για την επιστροφή εκείνων που είναι ακόμα ζωντανοί. Μπορούμε, πάντως, στην ατομική μας προσευχή να παρακαλάμε το Θεό για τη σωτηρία επώνυμων, συγγενών και γνωστών, αλλόπιστων.

 

Πηγή: Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Χειραγωγία στην πνευματική ζωή, Ι. Μ. Παρακλήτου, Έκδ. ε΄, σ. 78.