Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Ωφέλειες από τη μελέτη των ψαλμών

«Λαλούντες εαυτοίς ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικαίς» ( Εφ. 5, 19 ) . Επειδή η ανάγνωσις έχει κόπο και πολλή ενόχλησι, δεν ωδήγησε σε ιστορίες, αλλά σε ψαλμούς, για να ευχαριστής συγχρόνως την ψυχή σου ψάλλοντας και να αποφεύγης τον κόσμο.

«Με ύμνους, λέγει, και πνευματικές ωδές». Τώρα όμως τα παιδιά σας λέγουν τραγούδια και χορούς του σατανά, όπως και οι μάγειροι και οι τραπεζοκόμοι και οι χορευτές. Κανείς όμως δε γνωρίζει κανένα ψαλμό, αλλά και το πράγμα φαίνεται ότι είναι εντροπή και χλευασμός και προκαλεί γέλιο. Από εκεί διαιωνίζονται όλα τα κακά. Διότι σε όποιο χώμα τοποθετηθή το φυτό, τέτοιο καρπό θα φέρη αν τοποθετηθή σε αμμώδες και αλμυρό, τέτοιο καρπό παράγει, αν σε γλυκό και εύφορο, πάλι όμοιο καρπό. Έτσι κάποια πηγή είναι τα διδάγματα

Δίδαξε στο παιδί σου να ψάλλη εκείνους τους ψαλμούς που είναι γεμάτοι από φιλοσοφία, όπως για σωφροσύνη αμέσως, ή καλίτερα πριν από όλα να μη συναναστρέφεται με πονηρούς, αμέσως από αυτήν την αρχή του βιβλίου. Γι’ αυτό λοιπόν και από δω άρχισε να λέη ο προφήτης : «Μακάριος ανήρ ος ουκ επορεύθη εν βουλή ασεβών» ( Ψαλμ. 1, 1 ). Και πάλι: «Ουκ εκάθισα μετά συνεδρίου ματαιότητος» ( Ψαλμ. 25, 4 ) .«Εξουδένωται ενώπιον αυτού πονηρευόμενος , τους δε φοβουμένους τον Κύριον δοξάζει» ( Ψαλμ. 14, 4 ) . Δίδαξέ το να συναναστρέφεται με αγαθούς και θα βρης εκεί πολλά τέτοια για να εξουσιάζη την κοιλιά του, για να ελέγχη το χέρι του, για να μην είναι ακόλαστο, για να μην είναι πλεονέκτης, ότι δεν αξίζουν τίποτε τα χρήματα, ούτε η δόξα και όλα τα παρόμοια. Όταν από παιδί το ωθήσης προς αυτά, θα το οδηγήσης σιγά-σιγά και προς τα υψηλότερα.

Οι ψαλμοί περιέχουν τα πάντα, οι ύμνοι πάλι τίποτε το ανθρώπινο. Όταν συνηθίση στους ψαλμούς, τότε θα γνωρίση και τους ύμνους , διότι είναι ιερώτερο πράγμα. Διότι οι δυνάμεις των ουρανών υμνούν δεν ψάλλουν. Διότι λέγει: «Ουκ ωραίος ύμνος εν στόματι αμαρτωλού ( Σοφ. Σειρ. 15, 9 ) και πάλι: «Οι οφθαλμοί μου επί τους πιστούς της γης, του συγκαθήσθαι αυτούς μετ’ εμού», και πάλι: Ου κατώκει εν μέσω της οικίας μου ποιών υπερηφανίαν » και πάλι: «Πορευόμενος εν οδώ αμώμω, ούτος μοι ελειτούργει» ( Ψαλμ. 100, 6-8 ) .

Ωφέλειες από τη μελέτη των ψαλμών

Για να συμπεριφέρωνται πάλι με σύνεσι τα παιδιά, ας ακούσουν τον προφήτη που λέγει: «Ότι αι ψόαι μου επλήσθησαν εμπαιγμάτων» ( Ψαλμ. 37, 8 ) . Και ότι πρέπει να είναι εγκρατείς στο φαγητό: «Και απέκτεινεν εν τοις πλείοσιν αυτών, έτι της βρώσεως ούσης εν τω στόματι αυτών» ( Ψαλμ. 77, 30-31 ) . Και ότι πρέπει να είναι κυρίαρχοι των αγαθών : Πλούτος εάν ρέη, μη προστίθεσθε καρδίαν» ( Ψαλμ. 61,11 ) . Και για να εξουσιάζουν την δόξα: «Ουδέ συγκαταβήσεται αυτώ η δόξα αυτού» ( Ψαλμ. 48, 18 ) . Για να μην ζηλεύουν τους πονηρούς: «Μη παραζήλου εν πονηρευομένοις» ( Ψαλμ. 36, 1 ) . Για να θωρούν ότι οι εξουσίες δεν αξίζουν τίποτε: «Είδον τον ασεβή υπερηψούμενον και επαιρόμενον ως τας κέρδους του Λιβάνου, και παρήλθον, και ιδού, ουκ ην» ( Ψαλμ. 36, 35-36 ) . Για να θεωρούν τα παρόντα αγαθά μηδαμινά: «Εμακάρισαν τον λαόν ω ταύτα εστί μακάριος ο λαός ου Κύριος ο Θεός βοηθός αυτού» ( Ψαλμ. 143, 15 ) . Ότι όχι απλώς αμαρτάνουμε, αλλά υπάρχει ανταπόδοσις: «Ότι συ αποδώσεις εκάστω κατά τα έργα αυτού» ( Ψαλμ. 61, 13 ) . Και γιατί δεν ανταποδίδει καθημερινά, λέγει: «Ο Θεός κριτής δίκαιος, και ισχυρός και μακρόθυμος» ( Ψαλμ. 7, 12 ) . Ότι η ταπεινοφροσύνη είναι καλό λέγει: «Κύριε, ουχ υψώθη η καρδία μου» ( Ψαλμ. 130, 1 ) . Ότι η υπερηφάνεια είναι κακό , λέγει: «Δια τούτο εκράτησεν αυτούς η υπερηφανία εις τέλος » και πάλι: «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται » ∙ και πάλι: «Εξελεύσεται ως εκ στέατος η αδικία αυτών» ( Ψαλμ. 72, 6. Παροιμ. 3, 34. Ψαλμ. 72, 7 ) . Ότι η ελεημοσύνη είναι καλό, λέγει: « Εσκόρπισεν , έδωκε τοις πένησιν, η δικαιοσύνη αυτού μένει εις τον αιώνα» ( Ψαλμ. 111, 9 ) . Ότι είναι επαινετό να σπλαχνίζεται και να δανείζη τους άλλους: «Χρηστός ανήρ ο οικτείρων και κιχρών» ( Ψαλμ. 111, 5 ) . Και θα συναντήσης εκεί πολλά περισσότερα διδάγματα γεμάτα από φιλοσοφία, όπως για παράδειγμα , ότι δεν πρέπει να βρίζουμε , λέγει: «Τον καταλαλούντα λάθρα τον πλησίον αυτού τούτον εξεδίωκον» ( Ψαλμ. 100, 5 ) .

(Προς Κολοσσαείς, Θ’ ΕΠΕ 22, 266-270, PG 62, 362-363)

 

Πηγή: Χρυσοστομικός Άμβων Γ: Ο γάμος, η οικογένεια και τα προβλήματά τους, έκδοσις συνοδίας Σπυρίδωνος ιερομονάχου, Νέα Σκήτη Αγ. Όρους.