αρχιμ. Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος (27/12/1930-10/11/1989) [1ο μέρος]

VatopaidiFriend: Στις 10 Νοεμβρίου 2009 συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από την οσία κοίμηση του μακαριστού Γέροντα Επιφανίου Θεοδωροπούλου. Θα αναρτήσουμε στην ιστοσελίδα μας διάφορα άρθρα και διδασκαλίες του Γέροντα για να τιμήσουμε τη μνήμη του και κυρίως για πνευματική ωφέλεια όλων μας. Την ευχή του να έχουμε.

(Ένας σύγχρονος Άγιος)

Μια κορυφαία σύγχρονη εκκλησιαστική μορφή, που ενσάρκωσε το ιδεώδες του Ορθοδόξου κληρικού, ποιμένα και θεολόγου και λάμπρυνε με την ιδιότητα του μέλους την Ένωσή μας, ο μακαριστός Αρχ. π . Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος εκδήμησε εις Κύριον την 10 Νοεμβρίου 1989.

Χιλιάδες πενθούντος λαού κατέκλυσαν τον Ι. Ν. της Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσοσπηλαιωτίσσης και τον προ αυτού χώρο για να συμμετάσχουν στην νεκρώσιμη, ακολουθία και να κατευοδώσουν προς την Βασιλεία του Θεού τον πεφιλημένο και πολυσέβαστο πνευματικό τους Πατέρα και Γέροντα.

Το θλιβερό άγγελμα της εκδημίας του μακαριστού π. Επιφανίου είχε πανορθόδοξη απήχηση δεδομένου, ότι η φήμη του είχε υπερβεί ενώ ακόμα ζούσε, τα εθνικά μας σύνορα.

Το μέγεθος της απηχήσεως αύτης εκφράζεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο στο δημοσιευόμενο στην συνέχεια κείμενο του Σεβ. Μητροπολίτου Βανάτου (Σερβίας κ . Α μ φ ι λ ο χ ίου Ράντοβιτς διακεκριμένου πνευματικού αναστήματος του αοιδίμου π. Ιουστίνου Πόποβιτς, κορυφαίου ορθοδόξου θεολόγου του 20ου αιώνος.

1.Κόσμημα συμπάσης της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Το κείμενο του Σεβ. κ. Αμφιλοχίου έχει ως εξής:

«Μάθαμε και έξω από την Ελλάδα δια την εν Κυρίω κοίμηση του π.Επιφανίου Θεοδωροπούλου, του ενάρετου αυτού άνδρα και κοσμήματος όχι μόνον της Εκκλησίας της Ελλάδος άλλα και συμπάσης της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Στον ίδιον χάρισε ο Κύριος την όντως ανάπαυση από πολλούς κόπους και πόνους του, εμείς όμως μείναμε χωρίς ένα απλανή της πίστεως διδάσκαλο, οδηγό πολλών ψυχών, άνδρα ένθεου ζήλου και μεγάλης φιλανθρωπίας. Οι Άνδρες τοιούτου είδους ανήκουν όχι εις ένα μόνον λαόν άλλ’ εις το «έθνος άγιον» του Κυρίου. Η ακτινοβολία των πάντοτε ξεπερνούσε τα στενά όρια του τόπου των πριν ή μετά τον θάνατον των. Τον πολυσέβαστό μας π. Επιφάνιον αξίωσε ο Κύριος της ακτινοβολίας αυτής και πριν ν’ αναχώρησει από τον αιώνα τούτον τον απατηλό. Τώρα που ο Κύριος τον καθάρισε διά των πολλών πόνων και αγώνων του και τον έκαμε συμμέτοχον του Σταυρού και του θανάτου, Του, άλλ’ όπως ακραδάντως πιστεύομε και της Αναστάσεως Του, η ακτινοβολία του θα είναι πιο ζωντανή και αισθητή.

Εκείνος ο οποίος ερχόταν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα από άλλες ορθόδοξες χώρες, δεν μπορούσε να μην πάρει είδηση της δυναμικής και ιδιαζούσης παρουσίας του π. Επιφανίου στην εκκλησιαστική και θεολογική ζωή της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Καταθέτω την μαρτυρία ότι ο σεβαστός μας Γέροντας, είτε διά του γραπτού λόγου του είτε διά προσωπικής επαφής, πολλές φορές ανέλαβε επάνω του και τις θλίψεις της ψυχής μου διά της ιεράς εξομολογήσεως. Επάνω δε εις την ποιμαντική ράβδον, διά της οποίας ποιμαίνω τήν θεοσύστατη Μητρόπολη μου Βανάτου, γράφει- “ταπεινή προσφορά Α.Ε.Θ.”. Είθε ο πολυεύσπλαχνος Κύριος να είναι το αιώνιο στήριγμα εις τον τους πολλούς στηρίξαντα π. Επιφάνιον διά της βαθείας πίστεως του

και λόγου και φλογερού παραδείγματός του».

2. Σκεύος εκλογής του βαστάσαι το όνομα Κυρίου.

Σε κάθε εποχή υπάρχουν οι εκλεκτοί του Κυρίου, που έχουν σαν αποστολή να συγκρατήσουν και να διαφυλάξουν στο όνομα του Χριστού τις ανθρώπινες κοινωνίες από την ολοκληρωτική αποσύνθεση και ως φωτεινοί δείκτες να καθοδηγήσουν τους πιστούς προς τον ακύμαντο λιμένα της άνω Βασιλείας.

Ανάμεσα στους εκλεκτούς αυτούς διακρίνονται οι Άγιοι του Θεού, κορυφαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες που είναι προικισμένες με εξέχοντα πνευματικά και ηθικά χαρίσματα και προορίζονται από την Θεία Πρόνοια εκ κοιλίας μητρός αυτών να προσφέρουν ολοκαύτωμα τον εαυτό τους εις τον βωμό της Αγάπης του Χριστού και των αδελφών τους, αγωνιζόμενοι ακαταπαύστως εναντίον του «κοσμοκράτορος» του σκότους του αιώνος τούτου και των οργάνων του και διασφαλίζοντες το πλήρωμα της Αγίας του Χρίστου Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Μια τοιαύτη κορυφαία εκκλησιαστική προσωπικότης υπήρξε και ο αοίδιμος π. Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος.

Ο π. Επιφάνιος, κατά κόσμο Ετεοκλής, αποκάλυψε τη βαθύτατα θρησκευτική του φύση κυριολεκτικά από τη νηπιακή του ηλικία. Δεν είναι υπερβολή αν υποστηριχθεί, ότι αποτελούσε μια από τις σπάνιες περιπτώσεις, που επιβεβαίωνε με τρόπο κυριολεκτικά πανηγυρικό το λεχθέν από τον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης, ότι ο άνθρωπος επλάσθη «τη προς τον Θεόν νεύσει θεούμενος».

Παράλληλα με την βαθύτατη αυτή θρησκευτική του φύση η θεία Πρόνοια τον αξίωσε να έχει ως φύλακα άγγελο, την θεία του Αλεξάνδρα, μία αγία γυναίκα, η οποία αφοσιώθηκε κυριολεκτικά στον π. Επιφάνιο από τη νηπιακή του ηλικία και τον περιέβαλε με απεριόριστη αγάπη και στοργή μέχρι της εκδημίας της εις Κύριον το έτος 1983.

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Νικοπόλεως κ. Μελέτιος στο λόγο που εξεφώνησε στην κηδεία της είπε σχετικώς και τα έξης: «…Αν ο πατήρ Επιφάνιος έγινε κληρικός οφείλεται πρώτα εις την κλήσιν και εις τον φωτισμόν του Κυρίου. Αλλά εις την κλήσιν και εις τον φωτισμόν του Κυρίου, τον οποίον έλαβε χάρις και στις πολλές προσευχές και εις τον πολύ πόνο της δούλης του Θεού Αλεξάνδρας. Ξέρω ακόμα, ότι η κεκοιμημένη δούλη του Θεού Αλεξάνδρα υπήρξε για τον π. Επιφάνιο κάτι πολύ περισσότερο από “μητέρα” σαρκική. Κάτι πολύ περισσότερο θα έλεγα και από πνευματικός πατέρας. Αν έλεγα ότι «ό,τι υπήρξε η Αγία Μακρίνα για τον Μέγα Άγιο Βασίλειο, υπήρξε η δούλη του Θεού Αλεξάνδρα για τον πατέρα Επιφάνιο», δεν θάπεφτα έξω. Γι’ αυτό ακριβώς είπα εις την αρχήν, ότι αν ο Θεός θελήσει να απογράψει τα καλά έργα, την καρποφορία των κόπων και των προσευχών της δούλης Του Αλεξάνδρας, θα απέγραφε εις το ενεργητικό της, όλα όσα έχει κάμει ο π. Επιφάνιος και συγχρόνως θα απέγραφε εις το ενεργητικό της και τον ίδιο τον πατέρα Επιφάνιο».

Υπό την επίβλεψη και προστασία της αγίας αυτής γυναίκας ο μικρός Ετεοκλής απεκάλυπτε συνεχώς και εντονώτερα, ότι το φυσικό του περιβάλλον ήταν οι Εκκλησίες και τα μοναστήρια, η Θεία Λατρεία, οι ιερές ακολουθίες, οι ύμνοι και οι ψαλμωδίες, η προσευχή και κοινωνία με τον Θεό και Δημιουργό του, η αυστηρά τήρηση του εκκλησιαστικού τυπικού, η εγκράτεια και η νηστεία.

Με την πάροδο του χρόνου, ο Ετεοκλής αύξανε «παιδεία και νουθεσία Κυρίου» συναναστρεφόμενος σπουδαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες, όπως ο π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος, π. Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, π. Αθαν. Χαμακιώτης, π. Σπυρ. Σγουρόπουλος, π. Αγαθ. Μιχαηλίδης κ.ά. αποκαλύπτοντας τα σπάνια διανοητικά, πνευματικά και ηθικά χαρίσματα με τα οποία τον προίκισε πλουσιοπάροχα η Πρόνοια του Θεού.

Πολυσύνθετη προσωπικότης, με απαράμιλλη οξυδέρκεια και διαλεκτική ικανότητα και σχεδόν απεριόριστη μνήμη έδραμε, όπως η έλαφος, επί τας πηγάς των πνευματικών υδάτων, την Αγία Γραφή, την Παλαιά και Καινή Διαθήκη και την θεολογία των θεοφόρων Πατέρων και άντλησε απ’ αυτά ακόρεστα το ύδωρ το αλλόμενον εις ζωήν την αιώνιον.

Στα νεανικά του χρόνια μελετούσε κάθε χρόνο τέσσαρες φορές ολόκληρη την Παλαιά και Καινή Διαθήκη και στη συνέχεια λόγω ελλείψεως χρόνου μία φορά τουλάχιστο τον χρόνο ολόκληρη τήν Αγία Γραφή.

Και την μεν Καινή Διαθήκη την εγνώριζε ολόκληρη από στήθους, από δε την Παλαιά Διαθήκη μεγάλο μέρος αυτής. Την έκταση της γνώσεως της Αγίας Γραφής καταδεικνύει ο υπομνηματισμός από τον μακαριστό π. Επιφάνιο των πέντε τόμων της Φιλοκαλίας διά της επισημάνσεως και παραπομπής των αγιογραφικών χωρίων όχι μόνο των εμφανών, αλλά και των υποκρυπτόμενων σε άλλη διατύπωση ή ελεύθερη απόδοση, όπερ και το δυσχερέστερο δεδομένου, ότι προϋποθέτει την σε μέγα βάθος γνώση ολοκλήρου της Αγίας Γραφής.

Αλλά και μεγάλο μέρος της Ελληνικής Πατρολογίας, την οποία συνεχώς μελετούσε είχε θησαυρισθεί στη μνήμη του μέχρι του σημείου να παραθέτει από μνήμης εκτενείς περικοπές στους λόγους, τα άρθρα και τις μελέτες του.

Παραλλήλως είχε αρίστη εγκυκλοπαιδική συγκρότηση και ήταν τέλειος χειριστής και υπέρμαχος της ελληνικής γλώσσης.

Με τα εκπληκτικά αυτά πνευματικά και διανοητικά εφόδια το πέρασμα του Ετεοκλή, από την Θεολογική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών άφησε εποχή. Οι συμφοιτητές του, αλλά και αυτοί οι Καθηγητές του ελάμβαναν σοβαρά υπ’ όψη και πρόσεχαν όλως ιδιαιτέρως τη γνώμη του.

Χαρακτηριστικά αναφέρω την περίπτωση αναθέσεως εις τον Ετεοκλή, όταν ήταν πρωτοετής φοιτητής και ηλικίας μόλις 20 ετών, από τον αείμνηστο Καθηγητή Φιλιππίδη, της συντάξεως ενός φροντιστηρίου με δυσχερές θέμα που αναφερόταν στον χρόνο της εμφανίσεως του άστρου της Βηθλεέμ και τις σχετικές περιγραφές και «αντιφάσεις» των Ευαγγελιστών.

Η πληρότητα, το βάθος και η δύναμη των επιχειρημάτων της εργασίας αυτής του Ετεοκλή άφησε έκπληκτο τον αείμνηστο Φιλιππίδη, ο οποίος κάλεσε όλους τους Καθηγητές και φοιτητές της Θεολογικής Σχολής να την παρακολουθήσουν λόγω της σπουδαιότητάς της.

Και κάλεσε τον πρωτοετή φοιτητή Ετεοκλή να αναπτύξει το θέμα του λέγοντας: Σας παρουσιάζω τον μέλλοντα Καθηγητή της Ερμηνευτικής της Καινής Διαθήκης!

Βεβαίως ο Ετεοκλής είχε όλες τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί και να γίνει Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο και μάλιστα διαπρεπής. Αλλ’ η αποστολή διά την οποία τον προόριζε η Θεία Πρόνοια υπερακόντιζε κατά πολύ μια τέτοια εξέλιξη.

Συνεχίζεται…