Γέροντας Εφραίμ Βατοπαιδινός: Ομιλία για τη σκέπη και προστασία της Υπεραγίας Θεοτόκου

(Ομιλία που εκφώνησε ο Γέροντας Εφραίμ σαν σήμερα ακριβώς πριν 5 χρόνια, Μητροπολιτικός Ναός Κραϊόβας, Ρουμανία 6-10-2004)

Είμαστε πολύ χαρούμενοι και πολύ συγκινημένοι, γιατί παρευρισκόμαστε στη Θεία Λειτουργία και μάλιστα επί τη ενάρξει των μαθημάτων της Θεολογικής Σχολής. Χθες λειτουργήσαμε στο πανεπιστημιακό ναό του Βουκουρεστίου, χωροστατούντος του Μακαριοτάτου Πατριάρχου σας και εκεί είδαμε τον πόθο των φοιτητών, για να αρχίσουν με καλές πνευματικές διαθέσεις το νέο πανεπιστημιακό έτος.

Δεν είναι τυχαίο, αδελφοί μου, ότι αυτή την ημέρα που γίνεται η Θ. Λειτουργία, ειδικά για τον φωτισμό των διδασκόντων και διδασκομένων, είναι παρούσα και η εικόνα της Παναγίας της Παραμυθίας, από το Άγιον Όρος, από τη Μονή Βατοπαιδίου. Είναι ένα πιστό αντίγραφο από τις οκτώ θαυματουργές εικόνες που έχομε στη Μονή μας. Η Μονή Βατοπαιδίου, είναι η μόνη Μονή στην Ορθοδοξία, η οποία κοσμείται από οκτώ θαυματουργές θεομητορικές εικόνες. Φέραμε αυτό το αντίγραφο, για να γίνει στήριγμα, παρηγοριά και παράκληση των πιστών της αδελφής Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρουμανίας.

Η Παναγία αυτή αγιογραφήθηκε σε μέρες απολύτου νηστείας και μέσα στα χρώματα της εικόνας, είναι αναμεμειγμένα άγια λείψανα. Λείψανα δύο συγχρόνων Βατοπαιδινών Αγίων. Του Αγίου Μαξίμου του Γραικού, ο οποίος έγινε ο φωτιστής ολόκληρου του Ρωσικού λαού κατά τον 16^ο αιώνα, και του Αγίου Ιωακείμ του λεγομένου Παπουλάκη, ο οποίος κοιμήθηκε στα μέσα του 19^ου αιώνα, και  έγινε στήριγμα και παρηγοριά του λαού του Θεού της ιδιαίτερής του πατρίδας, τον καιρό της Τουρκοκρατίας. Χαίρομαι που τα έφερε έτσι η Θεία Πρόνοια, Σεβασμιότατε, να έλθει σήμερα, που αρχίζει το νέο πανεπιστημιακό έτος στη Θεολογική Σχολή, διότι όπως γνωρίζουμε, η Παναγία μας είναι η ιδιαιτέρα προστάτις της θεολογίας.

Αυτή, από τριών ετών, διδασκόταν από τον αρχάγγελο Γαβριήλ, στα Άγια των Αγίων, τα της θεολογικής και ασκητικής ζωής. Σ’ αυτόν εμαθήτευσε στη νοερά και ασκητική εργασία, και ανεδείχθη η Κόρη εκείνη, που δέχθηκε το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς. Όσο κανείς άλλος, ως πρώτη μετά τον ένα, δέχθηκε όλο το βάθος και το πλάτος της θεολογίας στην καρδιά της, ώστε αγάπησε «εις τέλος», ολοκληρωτικά δηλαδή, τον Υιό και Θεό της. Επειδή αυτή ακριβώς γνώριζε, το τι είναι η γνώση της θεολογίας, το τι είναι η γνώση του Πνεύματος του Αγίου, όπως τονίζει ο Βατοπαιδινός Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, η ίδια ζήτησε από τον Υιό της να είναι και προστάτις του μοναχισμού.

Γι’ αυτό και το Άγιον Όρος, ο κατ’ εξοχήν τόπος του μοναχικού πολιτεύματος, είναι το δικό της περιβόλι, είναι το δικό της κράτος, και είναι αναρίθμητες οι δικές της παρουσίες και επεμβάσεις. Συνεχώς εποπτεύει τους αγιορείτες μοναχούς, τους διδάσκει και τους προτρέπει να μη στενοχωρούν και να μη λυπούν τον Υιό της.

Όταν ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, ο Πατριάρχης του Αθωνικού μοναχισμού, ήταν ηγούμενος της Μονής μεγίστης Λαύρας, εμφανίσθηκε σ ‘αυτόν και του είπε: « Μη πολυμεριμνάς για τα υλικά πράγματα της Μονής. Σύ να είσαι αφοσιωμένος στην πνευματική επισκόπηση των μοναχών σου, και να τους λες ότι ένα θέλω απ’ αυτούς, την τήρηση των μοναχικών τους υποσχέσεων. Και εγώ θα είμαι η κηδεμών, εγώ θα είμαι η οικονόμος, εγώ θα είμαι η ιατρός, για όλους σας».Και το απέδειξε η Κυρία Θεοτόκος, ότι, αυτή φρουρεί συνεχώς τους μοναχούς. Και μια μεγάλη απόδειξη είναι η σημερινή παρουσία της εικόνας της.

Όταν, στις 21 Ιανουαρίου του 1321, ο Ηγούμενος της Μονής Άγιος Γεννάδιος, πήγε να πάρει τα κλειδιά της Μονής, που τα είχαν πάντοτε στην εικόνα αυτή, για να τα δώσει στο φύλακα της εισόδου, η Παναγία του ομιλεί και του λέγει: « Μην ανοίξετε σήμερα τις πύλες της Μονής γιατί θα εισβάλουν οι πειρατές». Και το βρέφος, όπως ήταν στην αγκαλιά της, απλώνει το μικρό του χέρι στο στόμα της και της λέει: « Μη Μητέρα, μην πεις αυτή την προφητική ρήση στους μοναχούς μου, γιατί δεν τούς αξίζει, επειδή έχουν πέσει σε μεγάλη αμέλεια». Η Παναγία με την μητρική παρρησία, που την χαρακτηρίζει, κάνει παρακοή στον Χριστό και Υιό της, και επαναλαμβάνει για δεύτερη και τρίτη φορά την προφητεία. Ταυτόχρονα, η εικόνα πήρε τη μορφή που βλέπετε, μπροστά στα αγιασμένα μάτια του ηγουμένου της Μονής. Ήλθαν οι πειρατές, είδαν τις πύλες κλειστές, είδαν ότι οι μοναχοί βρίσκονται σε ένα συναγερμό και ερμήνευσαν ορθολογιστικά το γεγονός, ότι κάποιος πρόδωσε την παρουσία τους. Και ασφαλώς ήταν προδομένοι από την ιδιαίτερη σκέπη, παρρησία και παρουσία της Θεοτόκου. Με αυτό το γεγονός, δεν ήθελε ο Χριστός μας να μειώσει τον εαυτό του, ότι αυτός είναι αυστηρότερος από τη μητέρα του, αλλά ήθελε να δείξει, τη μεγάλη θέση που έχει η Κυρία Θεοτόκος, ήθελε νά αποδείξει, τη δύναμη και το αποτέλεσμα της παρρησίας και την επιτυχία της προσευχής της. Πρέπει να σημειώσουμε, ότι σπανίως υπάρχει εικόνα θαυματουργός, που είναι μόνον το πρόσωπο του Χριστού. Αυτός, ευαρεστείται να είναι πάντα μαζί με την Μητέρα του. Ο Χριστός μας ιδιαιτέρως, ευαρεστείται να υμνείται η Μητέρα του, με ένα ιδιαίτερο τρόπο. Γι’ αυτό και ο καλύτερος ύμνος μέσα στη Θ. Λειτουργία είναι το « Άξιον εστίν».

Εύχομαι, Σεβασμιότατε, στους φοιτητές σας, να επικαλούνται την μεγάλη σκέπη και βοήθεια της Παναγίας και να μιμούνται τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, που ήταν από μικρό παιδί «άκρως», πάρα πολύ δηλαδή, Θεοτοκόφιλος. Όπως ο ίδιος διηγείται, είχε πρόβλημα να δέχεται τις διδασκαλίες των διδασκάλων του στο δημοτικό σχολείο. Ο πατέρας και η μητέρα του, που ήταν προχωρημένοι στην πνευματική ζωή, τον οδήγησαν να εξομολογείται σ’ ένα άγιο ασκητή της Κωνσταντινουπόλεως. Ο πνευματικός του, του είπε να πηγαίνει κάθε βράδυ στην εικόνα της Παναγίας, να κάνει τρεις μετάνοιες και να την παρακαλεί να τον βοηθήσει. Όταν το έκανε αυτό, όπως ο ίδιος λέγει, ήταν ο πρώτος μαθητής της τάξης. Όταν καμιά φορά, ως παιδί που ήταν, ξεχνούσε να εφαρμόζει τη συμβουλή του πνευματικού του, ήταν μέσα στη τάξη, αλλά δεν μπορούσε να καταλάβει το μάθημα.

Γι’ αυτό, αδελφοί μου, έχουμε μεγάλη δύναμη και μεγάλη σκέπη. Να την εκμεταλλευόμαστε. Τότε, να είστε βέβαιοι, ότι θα αισθανόμαστε μέσα μας μια πνευματική πληρότητα.

Προηγουμένως ο Σεβασμιότατος, είπε στην ομιλία του, ότι ο κόσμος, δεν γνωρίζει ούτε που πάει, ούτε που έρχεται. Ο λόγος είναι, ότι, λησμονήσαμε την πνευματική μας καταγωγή. Λησμονήσαμε, ότι, δημιουργηθήκαμε «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού». Λησμονήσαμε, ότι, ο Χριστός ο ίδιος, που στην Π. Δ. εμφανίζεται ως ο άσαρκος Θεός Λόγος, έρχεται και γίνεται σεσαρκωμένος Θεός Λόγος, ενδυόμενος την ανθρώπινη φύση από την Κυρία Θεοτόκο. Μερικοί διερωτούνται, γιατί ο εβραϊκός λαός ήταν ο περιούσιος λαός της Π. Δ; Και οι άγιοι Πατέρες απαντούν. Για ένα και μόνο λόγο. Επειδή, θα γεννιόταν από αυτόν η Κυρία Θεοτόκος. Διότι ήταν, η μόνη καθαρή γυναίκα που μπορούσε να φιλοξενήσει τον Θεό Λόγο. Γι’ αυτό και εμείς, που είμαστε μέλη της Εκκλησίας, εντασσόμαστε σωστά στη ζωή της Εκκλησίας, όταν τηρούμε τις εντολές των πνευματικών μας πατέρων, και ιδιαιτέρως πρέπει να προσέξουμε, αυτό που ανάφερα και χθες, στους φοιτητές της Θεολογικής Σχολής Βουκουρεστίου, στην Εκκλησία.

Η Εκκλησία του Χριστού είναι παντοδύναμη. Ο ίδιος ο Χριστός το διαβεβαίωσε, ότι «πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτής». Όμως υπάρχει και η ανθρώπινη πλευρά της Εκκλησίας. Και παρόλο που η Εκκλησία υπέστη, θριαμβεύουσα, τους μεγάλους διωγμούς των μεγάλων διωκτών των πρώτων χριστιανών, εν τούτοις όμως γονατίζει, μειώνεται, στην ανθρώπινη της πλευρά όταν είναι ασυνεπείς οι εκπρόσωποι της στο ευαγγέλιο του Χριστού. Γι’ αυτό, αν θυμάστε, ο Χριστός είπε δύο φορές τα «ουαί», μέσα στην Κ. Δ. Το ένα «ουαί», ήταν για τους εκπροσώπους του νόμου, τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους. Το δεύτερο «ουαί», είναι για τους σκανδαλίζοντας. Μη γένοιτο, αδελφοί μου, να είμαστε ρασοφόροι, να είμαστε λειτουργοί του Θεού, να εισερχόμαστε στα άγια των αγίων, όπου άγγελοι «θέλουσιν παρακύψαι», και να δίνουμε το κακό παράδειγμα. Εμείς, που με το χέρι μας, ευλογούμε τον «άρτον και τον οίνον» και γίνονται σώμα και αίμα Χριστού· εμείς, που πρώτοι κοινωνούμε του παναγίου σώματος και αίματος και μετά το δίνουμε στο λαό, πρέπει να είμαστε «τύπος και υπογραμμός», γιατί η παρουσία μας, είναι η συνεχής παρουσία του Χριστού.

Εάν εμείς, πραγματικά τηρούμε τις εντολές του Χριστού μας, τότε αποδεικνύουμε, ότι τον αγαπάμε, διότι, όπως είπε ο ίδιος «ο αγαπών με τηρεί τας εντολάς μου». Και όταν οι άγιοι Πατέρες ρωτούν «ποίας εντολάς;» απαντούν, «πάσας τας εντολάς». Τότε, θα αποδεικνύουμε, ότι, η Ορθοδοξία μας δεν είναι φιλοσοφία, δεν είναι ρομαντισμός, άλλα, η ίδια η ζωή του Αγίου Πνεύματος, είναι αυτός ο ίδιος ο Χριστός ο «χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας». Τότε, θα προβληματίσουμε τους νέους ανθρώπους, οι οποίοι, δυστυχώς, πορεύονται σε αλλότριους δρόμους. Σήμερα πολλοί κυνηγούν τη χαρά, την ευτυχία και πηγαίνουν σε δρόμους που δεν είναι καθαροί, αλλά μολυσμένοι από δαιμονικές ενέργειες. Εάν όμως στην καρδιά μας «λαλήσει Κύριος ο Θεός», τότε εμείς πρέπει να σιωπήσουμε. Πρέπει να στραφούμε στη καρδιά μας, πρέπει να μάθουμε να προσευχόμαστε με τη νοερά προσευχή, πρέπει να την καθαρίσουμε  με την εσωστρέφεια, και τότε χωρίς να το θέλουμε, χωρίς να το επιδιώκουμε, θα είμαστε η «πόλις επάνω όρους κειμένη». Όσοι έχουν μέσα τους μια φλόγα, έστω και μικρή, θα έλθουν να μας βρουν, θα έλθουν να ζητήσουν βοήθεια. Γι’ αυτό και ο Άγιος Χρυσόστομος λέγει χαρακτηριστικά. Αρκεί ένας άνθρωπος που φλέγεται από θεϊκό ζήλο για να διορθώσει μια ολόκληρη πόλη. Τέτοιους θέλει η Εκκλησία. Σε τέτοιους αναπαύεται η Παναγία. Τέτοιους θέλουν και ευλογούν οι άγιοί μας. Τότε, να είστε βέβαιοι ότι, η νίκη θα είναι δική μας. Διότι, όπως λέει ο Χριστός μας, « αύτη εστίν η νίκη η νικήσασα τον κόσμον, η πίστις ημών». Και όταν ομιλεί περί πίστεως, δεν εννοεί τη δογματική πίστη, στην Αγία Τριάδα και στα δόγματα. Εννοεί, την πίστη της θεωρίας, που είναι η πίστη της «οράσεως». Όταν ο άνθρωπος δέχεται τις ελλάμψεις του Αγίου Πνεύματος στην καρδιά του, τότε «ορά» τον Θεό, γιατί γεύεται τις άκτιστες θείες ενέργειές του.

Με αυτά τα λόγια, θα ήθελα να ευχηθώ, ταπεινά σε όλους σας, όλη η παρουσία σας στη Θεολογική Σχολή, να είναι μια σωστή παρουσία και μια «επιστολή Ιησού Χριστού αναγινωσκομένη». Τότε, θα δοξάζεται «ο Πατήρ ημών ο εν τοις ουρανοίς». Αμήν.