Τριετές Μνημόσυνον μακαριστής Καθηγουμένης Ι.Μ.Παναγίας Παντανάσσης Κερατέας Χρυστονύμφης (Εξαδακτύλου)
20 Ιανουαρίου 2019
12-1-2019 Καθηγουμένη Σαλώμη,
Προσφώνηση στὴν τράπεζα
Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Σεβαστοὶ Πατέρες,
Ἀγαπητὲς ἐν Χριστῷ ἀδελφές,
Ἀγαπητοί μας ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Τελώντας τὸ καθιερωμένο μνημόσυνο γιὰ τὴν ἐπέτειο τῆς συμπληρώσεως τριῶν ἐτῶν ἀπὸ τὴν ὁσιακὴ κοίμηση τῆς μακαριστῆς Μητέρας τῆς μοναστικῆς μας ἀδελφότητας καὶ πρώτης Καθηγουμένης Γερόντισσας Χριστονύμφης, ἀναλογιζόμαστε ὅτι μέσα στὸν ἑόρτιο χαρακτῆρα τῶν ἡμερῶν, ποὺ ὁλοκληρώνεται μεθαύριο μὲ τὴν Ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων, τὸ ἐπέτυχε ὄντως ἐκείνη νὰ μᾶς συνάξει ἐδῶ στὴ μνήμη της μὲ τρόπο ἐντελῶς διαφορετικό: σὲ ἀτμόσφαιρα ποὺ ταιριάζει μᾶλλον σὲ ἱερὰ πανήγυρη παρὰ σὲ θάνατο. Καὶ εἴμαστε βέβαιες πὼς τὴν ἀφετηρία τοῦ σημείου αὐτοῦ θὰ βροῦμε ἀφ’ ἑνὸς στὴ δική Σας εὐλάβεια καὶ τὸν κόπο- γιὰ τὰ ὁποῖα θερμὰ εὐχαριστοῦμε ὅλους – καὶ ἀφ’ ἑτέρου στὴν ὄντως κατὰ Θεὸν βιοτὴ τῆς μακαριστῆς μας Γερόντισσας, ποὺ πιστεύουμε ἀκράδαντα ὅτι ἔχει ἑλκύσει τὸ ἔλεος καὶ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ.
Χωρὶς ἀμφιβολία ἐπιλήψεται ἡμᾶς διηγουμένας ὁ χρόνος, γιὰ νὰ παραφράσουμε τὸν ἁγιογραφικὸ λόγο, ἄν προσπαθήσουμε νὰ ἀπαριθμήσουμε τόσο τὰ χαρίσματα καὶ τὶς ἀρετές, ὅσο καὶ τὶς πλούσιες εὐλογίες ποὺ δεχθήκαμε ἀπὸ τὸ σεπτὸ πρόσωπό της… Ἡ δική της φωτεινὴ παρουσία στάθηκε ἴσως γιὰ μᾶς ἡ μεγαλύτερη εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας∙ἡ περιεκτικὴ ἀρετή της ἀνέκαθεν ὁδοδείκτης μας. Ἡ εὐγνωμοσύνη μας γιὰ ὅσα μᾶς προσέφερε, ἀνεξόφλητη…Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι, ἀκόμη καὶ μὲ τὴν ἔκδοση τοῦ ἀφιερωματικοῦ πονήματος ποὺ διανέμεται σήμερα ὡς ἐλάχιστο ἀντίδωρο ἀγάπης στὴ μνήμη της, αἰσθανόμαστε ὅτι ἀκροθιγῶς σκιαγραφήθηκε ἡ σεπτὴ μορφή της, ἐνῶ ὁ πλοῦτος τῶν χαρισμάτων καὶ τῶν ἐνθέων βιωμάτων της παραμένει ὁπωσδήποτε ἀσύλληπτος καὶ γνωστὸς στὸν Θεὸν μόνο…
Φέρουμε στὴ μνήμη μας ὅτι αὐθόρμητα, ἤδη ἀμέσως μετὰ τὴν κοίμησή της, πολλοὶ τὴν ἀποκάλεσαν μὲ τὴν προσωνυμία Ἡ Γερόντισσα τῆς ἀγάπης. Ποιὰ ἦταν ἄραγε τὰ χαρακτηριστικά της ἐκεῖνα ποὺδημιουργοῦν στὶς καρδιὲς ὅλων τὸ περίσσευμα, ὥστε νὰ συνεχίζουν νὰ λαλοῦν τὰ στόματά μας αὐτὴν τὴν προσωνυμία;
Ἐμεῖς ἀπὸ πλευρᾶς μας, ἀναθεωρώντας ταπεινὰ τὴ βιοτὴ τῆς ἀλησμόνητης Γερόντισσάς μας Χριστονύμφης, εἴδαμε νὰ σφραγίζεται ἀπὸ μιὰν ἀκατάπαυστη ἐκζήτηση τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, ἐπὶ τῆς ὁποίας ἐπετάσθη σὲ ὅλο τὸν ὁσιακὸ βίο της. Οἱ δοκιμασίες ἔρχονταν κάποτε σωρηδόν, ἡ στένωση ἀπὸ ποικίλες στερήσεις τὴν ἀκολουθοῦσε, οἱ δυσκολίες τῆς ὑγείας της ποτὲ δὲν ἔλειπαν, ἀλλ’ ἐκείνη οὐδέποτε ἐπτοεῖτο. Στηριγμένη στὴ ζωντανὴ πίστητης, τὸν παιδιόθεν ἐραστικὸ πόθο καὶ τὴν ἀναζήτηση τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, ἀπὸ πολὺ νωρὶς εἶχε ἀποξενωθεῖ ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ αἰῶνος τούτου, προσανατολιζόμενη στὴ μοναχικὴ ἀφιέρωση: εὐτύχησε ἐξάλλου νὰ διατελέσει μαθήτρια τοῦ ὁσίου Γέροντος Ἱερωνύμου τοῦ Σιμωνοπετρίτου, οἰκονόμου τότε τοῦ Ἱεροῦ Μετοχίου τῆς Ἀναλήψεως στὸν Βύρωνα καὶ μαθητοῦ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, ὁ ὁποῖος στάθηκε σημεῖο ἐκ Θεοῦ, πρότυπο ὁσιακὸ γιὰ τὴ μετέπειτα ἐξέλιξή της.
Ἀλλὰ καὶ ἀργότερα δὲν τῆς ἔλειψαν τὰ ὁσιακὰ παραδείγματα: κατ’ ἀρχὴν ὁ πρῶτος Γέροντας τῆς ἀδελφότητας, Ἀρχιμανδρίτης Ἰωάννης Παπάλης, μετέπειτα Μητροπολίτης Σιδηροκάστρου – ἀληθινὸς πνευματικὸς Πατέρας καὶ στῦλος κραταιὸς γιὰ τὴν ἀνάπτυξη καὶ τὴν ἑνότητα τῆς ἀδελφότητας. Ἀλλὰ καὶ ὁ πρόσφατα ἁγιοκαταταχθεὶς ὅσιος Γέροντας Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου, ὁ ὁποῖος τὴ στήριξε πνευματικὰ κατὰ τὰ πρῶτα βήματά της ὡς Ἡγουμένης στὴν Ἰκαρία∙καὶ οἱ δύο τὴ βοήθησαν ἀπὸ τὰ πρῶτα μοναχικά της χρόνια νὰ ποθήσει τὴν πορεία τῆς ἁγιότητος, ὅπως χαρακτηριστικὰ ἔλεγε.
Ἡ ἴδια προέτρεπε ὄχι μόνο τὴν ἀδελφότητα, ἀλλὰ καὶ ὅλους ὅσους ἀναζητοῦσαν τὴ συμβουλὴ ἤ τὴ συνδρομή της, νὰ ἐργάζονται καθημερινὰ στὴν κατεύθυνση αὐτή, νὰ «κερδίζουν» σὲ ἁγιότητα, σὲ χάρη Θεοῦ. Ἰδιαίτερα γιὰ τὴ μοναχὴ ἤθελε ἡ μακαριστὴ Γερόντισσα διὰ τῆς ὑπακοῆς νὰ ὑπερβαίνει τὴν πεπερασμένη ἀνθρώπινη λογικὴ καὶ νὰ γίνεται ὑπέρλογη γιὰ τὸ μοναστήρι, νὰ κυριαρχεῖ μέσα της ὁ ἕτερος νόμος, ὁ πνευματικός. Γι’ αὐτὸ καὶ φαινομενικὰ μποροῦσε νὰ ἐνεργεῖ ἡ Γερόντισσα τὰ πιὸ ἀντιφατικὰ καὶ ἀκατάληπτα, προκειμένου νὰ προλαμβάνει στὶς ψυχὲς τῶν ἀδελφῶν τὴν ἀπώλεια τοῦ δικαιώματός τους νὰ ζοῦν τὸν Θεόν…
Θεμέλιο τῆς οὐράνιας αὐτῆς πορείας ἑπομένως εἶναι ἡ ἀρετὴ τῆς ὑπακοῆς, τὴν ὁποία ἡ ἴδια ἡ Γερόντισσα ἐργάστηκε ὁλόψυχα καὶ βίωσε ἀνεπιφύλακτα, λαμβάνοντας ἀπὸ τὸν Θεό, ὡς ἰδιαίτερη εὐλογία, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ δυνατὴ προσευχὴ καὶ τὴν πλούσια ἐν Χριστῷ ἀγάπη της, ψήγματα ἀπὸ τὴν θεία Του, δημιουργικὴ ἔμπνευση… Εἶναι, βέβαια, ἀνθρώπινο κάποιοι νὰ εἶχαν σκεφτεῖ ὅτι ὑπερέβαλλε ἴσως στοὺς κόπους καὶ τὴν ἔφεση γιὰ δημιουργία. Ὅσοι ὅμως τὴ γνωρίσαμε καὶ τὴ ζήσαμε ἐκ τοῦ σύνεγγυς καὶ περισσότερο ὅσες τὴν ἀκολουθήσαμε, εἴδαμε ὅτι καθημερινὰ προσέφερε στὸν Θεὸ ὅ,τι ἔβλεπε – μὲ τὰ μάτια τῆς καθαρῆς καρδιᾶς της- νὰ κάνει κι Ἐκεῖνος: τὴν ταπεινὴδιακονίακάθε ὡραίου, πρὸς χάριν ὄχι ἁπλῶς τοῦ μοναστηριοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς Ἐκκλησίας μας, γιὰ τὴν ἑνότητα καὶ πρόοδο τῆς ὁποίας δεόταν πάντοτε μὲ πόνο ἡ μακαριστή Γερόντισσα.
Εἶχε, ὅμως, ἡ δημιουργικότητά της πνευματικὲς ἀρχὲς καὶ προϋποθέσεις: ὡς ἐκ τούτου, ὄχι λίγες φορὲς ἄφησε πίσω της ὅ,τι μὲ κόπο καὶ πόνο καρδιᾶς εἶχε σὺν Θεῷ ἐπιτελέσει: προκρίνοντας τὴ δόξα τοῦ μοναχισμοῦ, τὴν ἐν ἑνότητι πνευματικὴ οἰκοδόμηση τῆς πολυαγαπημένης της ἀδελφότητας, καὶ τέλος – πολὺ σημαντικὸ αὐτό – τὴν ἑνότητα καὶ τὴν εἰρήνη τῆς ἑκάστοτε τοπικῆς Ἐκκλησίας…
Ἕνας ἀκόμη διάκοσμος τῆς μακαριστῆς Γερόντισσας Χριστονύμφης, ποὺ ταπεινὰ φρονοῦμε ὅτι κόσμησε τὴν Ἐκκλησία μας καὶ ἰδιαίτερα τὸ γυναικεῖο μοναχισμὸ γιὰ 60 καὶ πλέον ἔτη, ἦταν τὸ μαρτυρικότης φρόνημα: χάριν τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρξε παιδιόθεν ἐξώκοσμη, εἰσπράττοντας μὲ χαρὰ ἀκόμη καὶ τὴν εἰρωνεία. Χάριν τοῦ Χριστοῦ ἔσπευδε ἀνέκαθεν εἰσελθεῖν διὰ τῆς στενῆς πύλης, ἀπεκδεχόμενη τὶς δοκιμασίες μὲ διάθεση εὐχαριστίας μᾶλλον, πάντοτε μὲ τὸ «δόξα σοι ὁ Θεός», παρὰ ἀναζητώντας τὴν κατ’ ἄνθρωπον δικαίωσή της∙ἔχανε κάποτε φαινομενικά, ἐξασφαλίζοντας ὅμως κέρδος γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Χάρις σ’αὐτὸ τὸ μαρτυρικό της φρόνημα γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὅσα χρόνια ζήσαμε κοντά της δὲν τὴν εἴδαμε ποτὲ νὰ ὑπολογίζει τὸν ἑαυτό της ἤ νὰ θέτει ἐνώπιόν της τὸ δίκαιο ἤ σωστὸ μὲ ἀνθρώπινους ὅρους∙ἀντίθετα ἐπιζητοῦσε πάντοτε νὰ κινεῖται ἐντὸς τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, κάνοντας αὐτὸ ποὺ θὰ ἀνέπαυε τὸν ἄλλον καὶ θυσιάζοντας μὲ κάθε εὐκαιρία καὶ παντοιοτρόπως τὴν ὅποια προσωπική της ἀνάπαυση…
Τὸ σπουδαιότερο ἴσως χαρακτηριστικό της ἦταν ἡ φιλόψυχη καὶ μεγαλόκαρδη ἀγάπη πρὸς ὅλους: κοινὸ μυστικὸ εἶναι ὅτι, ὅπως καὶ στὰ προηγούμενα μοναστήρια ὅπου ἐγκατεβίωσε ἡ ἀδελφότητα, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἐδῶ στὴν Κερατέα, τὸν τελευταῖο σταθμὸ τῆς ἐπίγειας ζωῆς της, μ’ ὅλες τὶς οἰκονομικὲς δυσκολίες ποὺ ἀκολούθησαν τὴν μεταφύτευση τῆς ἀδελφότητας ἀπὸ τὸ ἀκριτικὸ Σιδηρόκαστρο, δὲν ἔπαψε νὰ προσφέρει∙ὄχι πλέον ἀπὸ τὸ λιγοστὸ περίσσευμα, ὅπως ἴσως ἔκανε νωρίτερα, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ ὑστέρημα. Ἡ ἰδιαίτερη εὐαισθησία της πρὸς κάθε δοκιμαζόμενη ψυχὴ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ προσφέρει ὄχι μόνο ἀπὸ ὑλικῆς πλευρᾶς∙ἀλλὰ καὶ χρόνο, καὶ ἐγκάρδιο ἄκουσμα στὸν πόνο τοῦ συνανθρώπου ποὺ τὴν πλησίαζε καὶ φωτισμένη συμβουλὴ καὶ κυρίως προσευχὴ θερμὴ γιὰ κάθε δοκιμασία τοῦ πλησίον. Καὶ ὅλα αὐτὰ βιώνοντας ἀκατάπαυστα τὴν ὑψηλὴ κλήση της ὡς μοναχῆς, πάντοτε ταπεινὰ καὶ ἀφανῶς, μακριὰ ἀπὸ κάθε παρρησία ἤ ἐξοικείωση.
Καρπὸς τῆς γνήσιας χριστιανικῆς ἀγάπης της πρὸς ὅλους ὐπῆρξε ἡ ἄπειρη συγχωρητικότηταγιὰ τὸν καθένα ποὺ τυχὸν εἶχε φταίξει πρὸς αὐτὴν ἤ καὶ τὴν εἶχε βλάψει. Ἐνῶ μὲ ἀκρίβεια θυμόταν τὶς ὑποχρεώσεις της πρὸς τοὺς ἄλλους καὶ μὲ πνευματικὴ λεπτότητα πρόσεχε νὰ μὴν ἀστοχήσει σὲ τίποτε ἔναντι τοῦ πλησίον, εὔκολα λησμονοῦσε τὰ σφάλματα ἄλλων ἀνθρώπων ἀπέναντί της, καθὼς αὐτὰ ἀφηναν ἀνέγγιχτη τὴ χαρισματικὴ ἀγάπη της, ποὺ κυριολεκτικὰ ἔστεγε, σκέπαζε τὸν καθένα,κατὰ τὸν λόγο τοῦ Ἀπ. Παύλου. Θαυμαστὸ εἶναι ποὺ ἡ ἴδια θεωροῦσε πάντοτε ὅτι αὐτὸ δὲν ἦταν δική της ἀρετή, ἀλλὰ Θεοῦ δῶρο!
Γιὰ ἐμᾶς, τὰ πνευματικά της τέκνα, θαυμαστὰ ἔχει ἐπιτελέσει ζῶσα ἡ μακαρία Γερόντισσα στὶς ψυχὲς ὅλων, ἐμπνέοντας μὲ τὴν παρουσία της καὶ τὸ παράδειγμά της τὸν ζῆλο, τὴν αὐταπάρνηση, τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν ἐν Χριστῷ χαρά, ἀλλὰ καὶ συντελώντας στὴν πρόοδο τῆς καθάρσεώς μας ἀπὸ τὰ πάθη μὲ τὸ σωτήριο, αὐθεντικὸ λόγο της. Ἀλλὰ καὶ τώρα, μετὰ θάνατον, τὴ νοιώθουμε συμπορευόμενη στὶς προσπάθειές μας γιὰ τὴν πρόοδο τῆς ἀδελφότητας καὶ σὲ κάθε δυσκολία τὴ βρίσκουμε παροῦσα, προσευχόμενη νὰ νεύει στὶς καρδιὲς μας τὶς λύσεις. Βαθειὰ εὐγνωμοσύνη μᾶς συνέχει πρὸς τὴν Πρόνοια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ μας, ποὺ εὐδόκησε νὰ εἴμαστε τὰ πνευματικά τέκνα μιᾶς τόσο φιλόστοργης Μητέρας, προσδοκώντας οἱ εὐχές της νὰ συμβάλουν, ὥστε κι ἐμεῖς ὅλες νὰ καταξιωθοῦμε τοῦ θείου ἐλέους ἐν καιρῷ εὐθέτῳ.
Ἔχουμε δὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι ἀπὸ τὴν ἐν οὐρανοῖς συνοδία μας προσεύχεται καὶ ὑπὲρ τῶν χριστιανῶν τοῦ τόπου μας ἐδῶ τῆς Λαυρεωτικῆς ὅπου τελειώθηκε, καὶ τῶν προσκυνητῶν τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς Μονῆς – καὶ ἰδιαίτερα ὑπὲρ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία πολὺ τὴν εἶχε ἀναπαύσει ἐν ζωῇ.
Ὅμως, στὴν πραγματικότητα, ἐκείνη δὲν ἔχει τὴν ἀνάγκη τῶν δικῶν μας λόγων, καθὼς ἀναπαύεται πλέον, πιστεύουμε, ἐν χειρὶ Θεοῦ καἰ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῇ βάσανος. Ἀναπαύεται ἐν τῷ Θεῷ καὶ ἀναστρέφεται μὲ τοὺς ἀγαπημένους της Ἁγίους, ἀλλὰ παραμένει καὶ γιὰ μᾶς ὅλους τοὺς περιλειπομένουςἀνάπαυση, πρεσβεία, παράκληση…
Εὔχεσθε, παρακαλοῦμε καὶ Ἐσεῖς, νὰ ἀξιωνόμαστε, διὰ πρεσβειῶν τῆς μακαριστῆς Γερόντισσάς μας Χριστονύμφης, νὰ ἀκολουθοῦμε τὰ ἴχνη της, καθὼς κι ἐκείνη μὲ πίστη ἀκλόνητη ἀκολούθησε σὲ ὅλη της τὴν ὀσιακὴ ζωὴ τὰ ἴχνη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.