Οργή για την απόφαση της Disney να κατοχυρώσει την φράση “Χακούνα Ματάτα”

H πολυεθνική εταιρεία κατοχύρωσε νομικά την φράση, που χρησιμοποιούν εδώ και δεκαετίες λαοί της ανατολικής Αφρικής, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων.

Για “αποικιοκρατία και ληστεία” κατηγορούν την Disney περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι οι οποίοι έχουν υπογράψει διαδικτυακή διαμαρτυρία μετά την κατοχύρωση από την εταιρεία της φράσης “Χακούνα Ματάτα”.

Η φράση σημαίνει “κανένα πρόβλημα” στα σουαχίλι, γλώσσα που μιλιέται σε όλη την ανατολική αφρική και αποτελεί την εθνική γλώσσα της Κένυας, της Τανζανίας, της Ουγκάντας, και του Κονγκό.

Η διαμαρτυρία αυτή, που καλεί την εταιρεία να εγκαταλείψει την πνευματική κατοχύρωση της φράσης, έρχεται μερικούς μήνες πριν την κυκλοφορία στους κινηματογράφους του ριμέικ της θρυλικής ταινίας “Lion King”, στην οποία ακούγεται το τραγούδι του Χακούνα Ματάτα των Έλτον Τζον και Τιμ Ράις.

Η φράση Χακούνα Ματάτα έγινε διάσημη αρχικά το 1982 από το τραγούδι Jambo Bwana (Hello, Mister) της κενυατικής μπάντας Them Mushrooms, το οποίο μάλιστα, είχε γίνει πλατινένιο.

Η Disney είχε κατοχυρώσει την φράση ήδη από το 2003 για χρήση σε ενδύματα και υποδήματα.

Ο Σέλτον Μπάλα, που ξεκίνησε την συλλογή υπογραφών, κατηγορεί την εταιρεία για σφετερισμό. “Δεν μπορεί να κατοχυρώνει κάτι που δεν επινόησε”, αναφέρει.

Ο καθηγητής Κιμάνι Νιόγκου, πρόεδρος της ομάδας εργασίας για την δημιουργική οικονομία, σκοπός της οποίας είναι να προάγει τα πολιτιστικά και γλωσσολογικά δικαιώματα στην Κένυα, τονίζει στον Guardian ότι η κατοχύρωση από την Disney είναι ανήθικη. “Οι μεγάλες εταιρείες εκμεταλλεύονται πολιτισμικές εκφράσεις, τρόπους ζωής και πολιτιστικά αγαθά της Αφρικής. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτή η έκφραση είναι ιδιοκτησία του λαού, δημιουργημένη από τον λαό και έγινε διάσημη από τον λαό”, αναφέρει ο Νιόγκου.

Όπως προσθέτει, “το Χακούνα Ματάτα είναι περισσότερα από μία απλή έκφραση. Οι Them Mushrooms την έκαναν τρόπο ζωής που συνδέεται με το γέλιο, την χαλαρότητα, την ευτυχία”.

Η φράση, ιδιαίτερα δημοφιλής στην ανατολική Αφρική, χρησιμοποιείται και σε σουβενίρ που πωλούνται σε τουρίστες. “Είναι άδικο”, προσθέτει ο Νιόγκου, να μην μπορούν να μπορούν οι Κενυάτες να πουλήσουν τα αγαθά αυτά και στις ΗΠΑ”.

Η κατοχύρωση της φράσης από την Disney έχει προκαλέσει αντιδράσεις με τους πολίτες να καλούν τις αφρικανικές κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα προκειμένου να προστατεύσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά. Η δικηγόρος από την Κένυα, Κάθυ Μπουθία, αναφέρει σε άρθρο της στο Business Daily Africa: “Είναι δυστυχές το γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια συντελούνται κλοπές σε βάρος του αφρικανικού πολιτισμού, μέσω της χρήσης πνευματικών δικαιωμάτων. Οι κυβέρνηση της Κένυας θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να προστατέψει τις τοπικές φράσεις¨.

 

Πηγή:  The Guardian